Een verpletterend rapport!
'U
L.
"lil
COMMENTAAR
Republikeinse
op de
antwoord-nota
vH
piiii
HET TE LONDEN GEVOERDE SELEID
iifFI
H
VRIJDAG 13 JUNI 1947.
Hier arvnccJc en ellendey
Jaar werd met geld gesmeten
ER WERD OP ROYALE
VOET GELEEFD.
INDONESIË
De politieke situatie in
Indonesië
Commissie-Generaal
te Batavia terug
Prinses Marijke moet oog
behandeling ondergaan
Noodregeling
ouderdomsvoorziening
1 October in werking
d«
;oIm, r
z
li**
'la
BE
.<1
ac
o
)P
Frankering bij Abonnement - Temeuzen
WEERSVERW ACHTING
medegedeeld door het K.N Vt.I
te De Bilt, geldig tot Vrijdag
avond.
Weinig verandering.
Meest matige wind tssen N. en
O. In de Noordel. provincies
nog overdrijv. wolkenvelden. In
de overige delen van het land
licht tot half bewolkt. Droog.
Op de meeste plaatsen Iets ho
gere temperaturen.
DE VRIJE
3de Jaargang No. 526.
Verschgnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande
Advertentieprijs
per mm 10 ct.; mini munt
per advertentie l.öO,
Inzendingen advertenties
tot des namiddags 4 uur.
Rubriek kl. advertentie*j
15 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 ct. Ver
melding brieven onder
nr. Bur. van dit Blafl
10 ct. meer.
.01.
Terneuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
Aan de Tweede Kamer is overgelegd het verslag der com
missie voor de Rijksuitgaven over de halfjaarlijkse verslagen
van de buitengewone algemene rekenkamer te Londen betref
fende hare-werkzaamheden over de periode 1 Juli 194131 De
cember 1944. Deze halfjaarlijkse verslagen zijn destijds uit
sluitend ter kennis van de Kamerleden gebracht.
Ontleend is aan dit verslag:
De commissie maakt eerst een
aantal opmerkingen, welke geba
seerd zijn op enkele persoonlijke
indrukken, die de voorzitter van
de buitengewone algemene reken
kamer in zijn verslag over 1944
heeft menen te moeten maken.
Het ambtelijke apparaat van de
Nederlandse irtegermg te Londen
moest in 1940 onder zeer moei
lijke omstandigheden worden op
gebouwd.
De onderwerpen, die moesten
worden behandeld, waren geheel
nieuw. Het Nederlandse Over
heidsapparaat was niet op oor-
logs-, maar op vredesarbeid in
gesteld. Er moest derhalve een
geheel nieuwe practijk worden
opgebouwd. Bovendien oreidde
de arbeid zich, naarmate de te
rugkeer meer in het zicht kwam,
voortdurend uit, waardoor bu
reaux en pesoneel telkens wissel
den.
Wanneer men dit alles ,;n het
oog vat, dan moet men in menig
opzicht waardering hebben voor
de wijze, waarop het ambtelijk ap
paraat overzee werd opgebouwd
en heeft gefunctionneerd.
Moeilijker was het, wanneer op
deze functionnering voor wat de
financiële sector betre.t, critiek
moest worden uitgeoefend.
In Nederland nam dan de alge
mene rekenkamer ten deze een
sterke positie in. Zij legde haar
vinger op de wonde plek en gaf
daarvan uiting in haar jaarver
slag. Deze heilzame invloed van
openhaarheid heeft in Londen ont
broken.
De gevolgen, aldus het een
stemmig oordeel der commis
sie voor de Rijksuitgaven, zijn
helaas niet uitgebleven, aan
een zuinig beheer heeft nog
al wat ontbroken. Er is
meermalen op royale voet
geleefd.
Al te dikwijls bleek het be
sef te ontbreken, dat de gel
den, die hier werden uitge
geven, het vermogen van het
verarmde Nederlandse volk
vormden, waarop werd inge
teerd- Voorts ontbrak de
voordurende herinnering, dat
het levenspeil van het Neder
landse volk in de oorlogs
jaren hoe langer hoe meer
daalde, zodat er nimmer aan
leiding had mogen zijn in
Londen een levenspeil te voe
ren, dat voor de aldaar werk
zame Nederlander uitging
boven het niveau, waarop hij
vóór 10 Mei 1940 leefde. Ook
het ontbreken van een volks
vertegenwoordiging heeft
zich in Londen doen gevoelen.
(Het is de commissie voor de
Rijksuitgaven gebleken, dat de
buitengewone Algemene Reken
kamer tot de actiefste der Neder
landse overheidsorganen in oor
logstijd overzee moet worden ge
rekend. Aan de voorzitter van
deze Kamer, Mr. Dr. A. A. van
Rhijn, en zijn medewerkers van
hoog tot laag mag een woord
van warme erkentelijkheid voor
de noeste, vaak zeer moeilijke en
weinig bemoedigende arbeid niet
worden onthouden.
CHAOTISCHE TOE
STANDEN.
De financiële administratie
van verschillende gezant
schappen en consulaten heeft
bepaaldelijk in de eerste
jaren van de oorlog te wen
sen overgelaten. Chaotische
toestanden hebben er bestaan
te Madrid, zwarigheden zijn
er geweest te Cairo, te Bern,
te Algiers en te Tanger. De
wijze, waarop het vluchtelin-
genbeheer in Zweden en
Spanje plaats vond, schijn",
niet in allen dele bevredigend,.
Ook nopens de manier,
waarop onder de Nederlan
ders in Brazilië ingezamelde
gelden door de gezant aldaar
beheerd zijn, werden klach
ten vernomen.
De commissie voor de Rijksuit
gaven zou gaarne zien, dat de
Regering ter zake van een en an
der voor zoveel mogelijk opening
van zaken doet. Dit laatste zou
de grond Voor veel kwaad gerucht
kunnen wegnemen. Inzake ver
blijfsvergoedingen, duurtetoesla-
gen, salarispolitiek en gebruik van
auto's meent de commissie aan
de Regering te moeten verzoeken
ter zake een overzichtelijk ex
posé te geven.
MINISTERS BLEKEN
SLECHTE MENSEN
KENNERS.
De commissie kan zich niet ont
trekken aan de indruk, dat door
veel ambtenaren, van hoog tot
laag, in Londen en Amerika door
de combinatie salaris plus ver
blijfsvergoeding en andere emolu
menten (reis- en verblijfkosten)
naast de speciale belastingpoli-
tiek inkomens zijn genoten, die
met inachtneming uiteraard
van de bijzondere omstandigheden
in generlei verhouding stonden
tot wat zij voor overeenkomstige
arbeid in Nederland (zouden heb
ben) genoten.
Of de verschillende Ministers in
Londen door het zeer nauwe per
soonlijke contact, dat zij met de
eigen ambtenaren hadden, wel
voldoende het menselijke streven
naar de behartiging van het naak
te eigenbelang hebben kunnen on
derkennen, meent de commissie
in dit verband te moeten betwij
felen. Zij ziet met belangstelling
het gevraagde exposé tegemoet.
Dat ontoelaatbare toestanden
bestonden, is de commissie ook op
ander terrein gebleken: voor het
gebruik van eigen auto's door
ambtenaren werd in de aanvang
10 d. per mijl vergoed, terwijl de
Koninklijke Shell in dergelijke
gevallen 3 en de Unilever 2% tot
3 d. per mijl vergoedde en de
marine met 3 d. op dezelide basis
stond als de Engelse marine. Dit
kleine facet acht de commissie
typerend voor de va banque men
taliteit der eerste periode van het
Londense beleid.
SINTERKLAAS
MENTALITEIT.
De commissie voor de Rijksuit
gaven zou gaarne een exposé ont
vangen van de financiële opzet
van de Regeringsvoorlichtings
dienst en van de geldelijke ver
houding tussen de persbureaux
A N.P.-Aneta.
Een soort Sinterklaasmen
taliteit spreekt naar de me
ning der commissie uit het
feit, dat op onvoldoende gron
den in 1941 aan een drietal
hoge marine-officieren per
soonlijke toelagen werden
toegekend door de Minister
van Marine van maandelijks
resp. 30, 30 en 40 pond;. Be
doelde functionnarissen ont
vingen toen behalve hun sa
laris nog verblijfsvergoeding
en oorlogstoelage, zodat zij
reeds een zeer aanzienlijk in
komen hadden. Door actie
van de rekenkamer is deze
ongemotiveerde bevoordeling
in 1942 ongedaan gemaakt.
Dat de Minister van Marine
de huur van het in 1941 door
hem zelf bewoonde huis ad
341.5.0 pond per kwartaal uit
Rijksgelden deed bijpassen,
kwam de rekenkamer bepaald
onjuist vooi> Ten gevolge van
ingrijpen der kamer na,tn
deze bewindsman in Januari
1942 de huur over. De com
missie voor de Rijksuii.,gaven
kan niet vinden, dat hierbij
die zuinigheid is betracht, die
een regering overzee paste.
DE NETHERLANDS PUR
CHASING COMMISSION.
Het verslag wijdt ruime be
schouwingen aan de Netherlands
Purchasing Commission.
Met de grote waardering voor
het werk van de N. P. C. heeft
de Rekenkamer toch gemeend op
enige punten te moeten wijzen.
De commissie voor de Rijksuitga
ven acht het nuttig daarop mede
de aandacht te vestigen.
1. De voorzitter van de N. P.
C. die daarin een meer dan
volle dagtaak vond heeft zich
niet tot die belangrijke taak be
perkt, doch daarnaast allerlei an
dere functies aanvaard, waardoor
een onaanvaardbare cumulatie
van functies bepaaldelijk ook met
het oog op de controle ontstond.
2. Al was de N. P. C. in wezen
een regeringsorgaan, zij beschik
te in 1943 niet over een begro
ting. Dit had o.m. tot gevolg,
dat men zich te Londen bezwaar
lijk rekenschap kon geven over
de salarispolitiek van de N. P. C.,
Het ging daarbij over grote be
dragen, want het personeel der
N. P. C. bedroeg op 1 Juli 1943
271 ambtenaren.
De Rekenkamer kon zich, even
min als de commissie voor de
Rijksuitgaven, aan de indruk ont
trekken. dat de bezetting van Ne-
derlands-Indië, die een grote ver
andering en vermindering van
werk voor de N. P. C. met zich
medebracht, geen evenredige in
krimping van het personeel ten
gevolge heeft gehad.
Ook op de huisvesting viel
veel aan te merken. Het is
de commissie voor de Rijks
uitgaven allerminst duidelijk
waarom de N. Pr C. en op
haar voetspoor andere Ne
derlandse en Nederlands-In
dische organen moesten
worden gehuisvest in mis
schien wel het duurste ge
bouw in New York, n-i. het
Rockefeller Centre. Deze luxe
kan aan het aanzien van het
verarmde Koninkrijk in de
Verenigde Staten niet ten
goede gekomen zijn.
iHet jaar 1943 kenmerkte zich
op de meeste departementen door
een vermeerdering van werk
zaamheden. Het meer nabijgeko
men einde van de corlog maakte
het mogelijk en noodzakelijk aller
lei maatregelen betreffende de
terugkeer naar Nederland met
spoed ter hand te nemen. Bij deze
verheugende activiteit kon de
Kamer tot haar leedwezen even
wel niet juichen over het finan
ciële beheer. Zo liet het tijdig ge
reedkomen der begrotingen nog
steeds ernstig te wensen over.
Een soortgelijke omstandigheid
deed zich voor ten aanzien van
het Scheepvaartlonds. Het ging
hierbij om een bedrag van vele
millioenen.
De commissie acht dit zeer
laakbare verschijnselen, waarvoor
bezwaarlijk verontschuldigingen
zuilen kunnen worden aangevoerd.
Met alle wajardering voor
het vele goede en nuttige, dat
in oorlogstijd overzee onder
zeer moeilijke omstandig
heden werd tot stand ge
bracht, is het toch het aan
vankelijk oordeel der commis
sie voor de Rijksuitgaven, dat
op comptahel gebied in Lon
den en elders overzee door de
Nederlandse Regering en
haar organen niet steeds die
zorgvuldigheid in acht werd
genomen, die een goed huis
vader, zeker wanneer hij ver
van de zijnen vertoeft, be
taamt).
Bij de behandeling van de eigen
lijke tegenvoorstellen in de Re
publikeinse antwoord-nota heeft
de woordvoerder van de Rege
ringsvoorlichtingsdienst te Bata
via voor de radio o.m. verklaard,
dat de republiek zich nu eens
voorstelt als vertegenwoordiger
van Indonesië als geheel dan weer
als volwaardig tegenspeelster van
de Nederlandse regering om zich
vervolgens te vereenzelvigen met
de toekomstige federatie.
Na de behandeling van de di
verse paragrafen zeide de woord
voerder in zijn conclusie o.m. het
volgende: „De Republiek stelt
in de antwoord-nota steeds eisen,
zij trekt in feite alle macht aan
z.ch en zij doet dit op grond van
pretenties, die stuk voor stuk in
de praktijk nog bevestiging moe
ten vinden, aangezien zij tot op
heden juist door die praktijk in
alle opzichten worden gelogen-
straft
In aansluiting op de commen
taren, welke te Batavia omtrent
de Republikeinse antwoordnota
zijn gegeven,, heeft de woordvoer
der van de Regerings-voorlich-
tingsdienst in een andere bespre
king van de antwoordnota nog
het volgende gezegd:
Er zou samengewerkt moeten
worden tussen de Nederlanders,
de Republikeinen,, de Oost-Indo
nesiërs en de bewoners van Bor
neo, om met vereende krachten
dit land een waardige plaats in
de wereld te geven. Het woord
samenwerkin0" komt practisch
niet voor in de Republikeinse no
ta en als dit voorkomt is de re
dactie van de betreffende para
graaf toch wel zo, dat deze sa
menwerking in feite uitloopt op
een dictaat van de Republiek.
De woordvoerder zeide, dat het
opmerkelijk is, hoe de Republi
keinse delegatie door kleine wij-
gingen in getalverhoudingen, wel
ke door de Commissie-Generaal
zijn voorgesteld, zich een positie
tracht te verwerven, waarin zon
der medewerking van de Repu
bliek in Indonesië niets kan wor-
den beslist. De Republiek ver
schaft zich in feite een veto
recht.
Volgens het Franse persbureau
A.F.P. heeft een hoge Nederland
se autoriteit te Batavia verklaard:
„De phase van onderhandelen
moet als afgesloten worden be
schouwd. Er blijven slechts twee
mogelijkheden: Evacuatie door de
Nederlanders van Java en Suma
tra, of militaire actie. Wij hebben
een laatste poging om met de
Republikeinen langs de weg van
onderhandelingen tot overeen
stemming te komen, in het werk
gesteld.
Thans bestaat er geen mogelij
ke basis voor besprekingen meer.
Wij hebben alles gedaan, waartoe
wij in staat waren, om diegenen
onder de Republikeinen, die
„goodwill" en begrip getoond heb
ben, zoals Sjahrir en Sjarifoeddin,
tegemoet te komen,, maar onge
lukkigerwijze is hun activiteit
tegengewerkt door de volslagen
afwezigheid van enig realisme,
waarvan de leidende kringen te
Djogja blijk hebben gegeven,
evenals de Pemoeda's en het Re
publikeinse leger.
Indien wij de Republikeinse
tegenvoorstellen zouden aanvaar
den, zou dit gelijk staan met het
uitleveren van geheel Indonesië
aan de Republiek en wij zouden
zelfs geen enkele macht meer
overhouden.
De Republikeinse leiders handel
den in formele strijd met Lingga-
dajti door hun invloed buiten het
Republikeinse territoir te willen
uitstrekken. Zij vergeten, dat na
het accoord de Republiek slechts
een deel is van Indonesië en niet
geheel Indonesië.
In ieder geval, wat er ook mo
ge gebeuren, het accoord van
Linggadjati blijft de basis van on
ze politiek. Wij zullen de over
eenkomst, indien mogelijk, uit
voeren met de Republiek, indien
dit niet mogelijk is, zonder de Re
publiek".
Donderdagmorgen 10.40 uur
plaatselijke tijd zijn üe leden van
de Commissie-Generaal, Prof W.
Schermerhoorn en M. van Poll, te
Batavia aangekomen. Een woord
voerder van de Commissie-Gene
raal deelde mede, dat van de zijde
der Commissie geen verklaringen
te verwachten waren voor de
Kabinetszitting van Maandag a.s.
te Den Haag. De Commissie-
Generaal hoopt voor Maandag
a.s. haar advies betreffende de
Republikeinse antwoord-nota aan
de Nederlandse regering te heb
ben uitgebracht.
Woensdag hebben de leden van
de Commissie-Generaal de nacht
doorgebracht bij Michael Wright,
de plaatsvervanger van Lord Kii-
learn, te Singapore, waar zij in
formele besprekingen voerden.
De Utrechtse kinderarts J. H.
G. Carstens deelt in overleg met
het Prinselijk Paar het volgende
mede:
„Reeds kort na de geboorte van
Prinses Marijke is het gebleken,
dat de kleine een dubbelzijdige
lens-troebeling heeft. Er is hier
aan niet direct ruchtbaarheid ge
geven, omdat moest worden afge
wacht hoe de kleine Prinses rich
lichamelijk zou ontwikkelen.
Waar Haar gezondheidstoestand
uitstekend is, bestaat thans tegen
een oneratie generlei bezwaar.
Prinses Marijke zal voor een
operatieve behandeling door Prof.
Dr. H. J. M. Weve in het Neder
landse gasthuis voor ooglijders te
Utrecht worden ongenomen".
Naar wij vernemen zal de doop
eerst na de behandeling plaats
hebben.
Bij Koninklijk besluit van 11
Juni is bepaald, dat de wet
„Noodregeling Ouderdomsvoor
ziening" per I October at-s. in
werking zal treden. Op deze
datum zullen de eerste uitkerin
gen aan de daarvoor in aanmer
king komende ouden van dagen
plaats vinden.
^ocJ
wees»
nieuws
Ie re
Indertijd deed de Minister van
Economische Zaken de toezeg
ging, dat tegen medio 1947 het
tabaksrantsoen zou zijn verdub
beld. De tot nu toe plaats ge
had hebbende rantsoenverhoging
van 2 op 2'/j rantsoen per week,
had een bevredigend resultaat
In verband hiermede, en reke
ning houdende met de huidige
productie-verhoudingen, zal daar
om in plaats van het rantsoen
op 4 eenheden per week vast te
steUen met ingang van 13 Juni
de distributie van sigaren wor
den opgeheven.
Het rantsoen dat waarschijn
lijk gehandhaafd kan blijven op
2/i eenheid per week kan dan
m zijn geheel besteed worden
voor de aankoop van sigaretten
en kerftabak.
Het Belgische Rode Kruis
heeft een bedrag van honderdr
duizend francs beschikbaar ge
steld voor de oorlogsslachtoffers
van Nederlands-Indië. Dit bedrag
is door de regering toegezegd aan
het Nederlandse en Indonesische
Rode Kruis.
Dr. Guidi Schmidt, de Oosten
rijkse Minister- van Buitenlandse
Zaken ten tijde van de Anschluss,
is vrijgesproken van de beschul
diging van verraad, aldus de Duit
se nieuwsdienst in de Britse zóne.
De Krijgsraad te Brussel
heeft Woensdag uitspraak gedaan
in het proces tegen Rexisten van
de Brigade Z. Vijfentwintig be
klaagden werden ter dood ver
oordeeld, waaronder de leider
Matthys.
djig
rtalie
;el' 'y)
>oAk n
'ei tr
w,
'Jt ng
"Jia ia
up
iS{
d
tz
31
mm
>3
Ih
10
ij
P
I
KT5l
11
nq tal
