De militaire toestand in Indonesië.
De Britse plannen voor Voor-Indië.
Onthulling monument Heumen
Dodenherdenking te Willemstad
Kl
Sr
ai
cV
ing'mi1 1
IVhJ i
WOENSDAG 4 JUNI 1947.
Reclasseringsbijeenkomst
in de Nieuwe Kerk te
Amsterdam.
Wind- en watermolens
Prof. Schermerhorn Zondag
voor de V. P. R.O.-
microfoon
Prawda tegen Bourgeois
Harriman over het
luchtverkeer
Ramadier
beschuldigd Communisten
De afzet van Groenten
naar Duitsland
Ex-stewardess van de K.L.M'
in vrijheid gesteld
De aanval op Fiorina
Het Britse aanbod aai
Voor-Indië
regl n'
mek Lig
>tat(|èqz
i, djii;
len k c a
ïevafej a
n mi
udojr J fel
1 I
I
'1-ta I
Bsertii;' ptl
I
ÜLJ^we:
I
f
- rifr
lak-* e j
enjj rC d
anhk d
*e
Frankering bij Abonnement - Temeuzen
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Woens
dagavond.
Nog bijna overal warm.
In het N. v. h. land iets lagere
temperatuur met tijdel. enige
bewolking. In het Z. v. h. land
opnieuw warm met in de na
middag geringe kans op een
enkele onweersbui. Zwakke
wind uit uiteenl. richtingen.
DE VRIJE ZEEUW
3de Jaargang No. 518.
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Terneuzen
Advertentieprijs
per mm 10 ct minimum
per advertentie 1,50.
Inzendingen advertenties
tot des namiddags 4 uur.
Rubriek kl. advertenties:
15 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 ct. Ver
melding brieven onder
nr. Bur. van dit Blad
10 ct. meer.
Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
Aan het weekoverzicht van de
militaire woordvoerder wordt nog
het volgende ontleend:
In de Noordelijke en Westelijke
sectoren van Medan zijn patrouil
les enige malen van buiten de de
marcatielijn beschoten. In ver
schillende sectoren dringen gere
geld roversbenden binnen, waar
van veel last ondervonden wordt
De voedselsituatie baart gaan
deweg meer zorgen. De Neder
landse troepen zijn sedert de on
dertekening van Linggadjati her
haaldelijk met mortiervuur be
stookt. Ofschoon militaire instan
ties hierover talrijke malen be
sprekingen hebben gevoerd, waar
bij van Republikeinse zijde be
loofd werd, dat men verbetering
in de toestand zou brengen, zijn
desondanks de schendingen van
het bestand in hevigheid en in
aantal toegenomen.
In Lawesegallagala worden
door de Republiek nog steeds 300
vrouwen en kinderen van Indone
sische militairen vastgehou
den. Zij zijn daar destijds dooi
de Japannezen geïnterneerd; hun
echtgenoten en vaders verblijven
merendeels in Medan. Ondanks
herhaalde verzoeken, is deze
kwestie nog steeds niet geregeld.
Ook bevinden zich ergens bui
ten Medan nog 12 Europeanen
(merendeels burgers), die om on
naspeurbare redenen in of nabij
de stad door Republikeinse troe
pen zijn ontvoerd.
De voedselaanvoer naar Pa-
dang wordt nog steeds onmoge
lijk gemaakt door de Republikein
se autoriteiten.
Onder de bevolking ten Zuid-
Oosten en Noord-Oosten van Pa-
dang heerst onrust, welke hand
over hand toeneemt. Gedurende
de nacht worden herhaaldelijk
schoten gehoord, welke afkomstig
zijn van buiten de demarcatielijn.
Te Palembang is het over het
algemeen rustig.
In de Westelijke sector van
Batavia werd een Nederlandse
patrouille nabij de demarcatielijn
beschoten. In bet stadsgebied
werden enige wachtposten be
schoten.
Bij Bandoeng ten Noorden van
,,De zorg van de nationale re
classering strekt zich uit over
meer dan 100.000 gevallen", zeide
Ds. J. J. Buskes Maandagavond
op een voorbereidingsbijeenkomst
voor de nationale reclasserings-
collecte op 7 Juni a.s. in de
Nieuwe Kerk te Amsterdam, waar
een Hervormde, een Gereformeer
de Predikant en een Priester het
woord voeriden.
„De gerechtigheid blijft ook in
de grootste misdadiger de mens
zien" aldus vervolgde Ds. Bus
kes ,,als 't er op aankomt zijn
we allen gevangenen, die behoef
te hebben om geholpen te wor
den". Ds. Buskes, die in de be
zettingstijd zelf de cel heeft leren
kennen, vergeleek zijn eigen be
vrijding met die der gewone ge
vangenen.
Spr. spoorde aan, ook hun
waarlijke bevrijding ten deel te
doen vallen.
De 72-jarige Pater Borromaeus
de Greeve, de tweede spreker van
deze avond, zeide, dat het reclas-
seringswerk veelal ,,de premie op
de misdaad" wordt genoemd.
Pater De Greeve merkte in dit
verband op, dat er zovelen gevan
gen zitten, die niet zo schuldig
zijn voor God als voor de mens,
doch dat er velen rondlopen, die
voor de Christen zoveel verachte
lijker zijn, doch op wie de rechter
lijke macht geen vat heeft.
Spreker beval de collecte warm
aan en besloot: „Als wij Christe
nen het geld niet geven, zal de
handlanger van de satan dit
doen om hen aan zijn sluwe mees
ter over te leveren."
Ds. J. Overduin. die de bijeen
komst, we ke werd bijgewoond
door mevrouw d'Ailly, echtgeno
te van de Amsterdamse burge
meester, sloot, noemde het inte
resse tonen voor het lot van de
ontslagen gevangenen Christen
plicht. „Voor duizenden is de
wereld der vrijgelatenen een we
reld die hun vreemd is" aldus de
spreker, die d't als het toppunt
van bekrompenheid en egoïsme
betitelde.
De talrijke aanwezigen zongen
tot slot het W.lheimus.
Padalarang had een gevechtsaan
raking met een Republikeinse
bende plaats.
Voorts werden in de Zuidelijke
en Oostelijke sectoren binnen de
2 km zóne stellingen gebouwd.
Wederom zijn daar vele vluchte
lingen aangekomen.
Te Semarang werd de stelling-
bouw in alle sectoren binnen de
2 km zóne geintensiveerd. In de
Oostelijke sector werd een ver-
keersbrug afgebroken, terwijl in
de Westelijke sector een brug ge
deeltelijk opgeblazen werd. Bij
Desa Kambingan heeft een Re
publikeinse mitrailleurgroep on
der dekking van Indonesiërs uit
de dessa een aanval gedaan op
een Nederlandse patrouillepost.
Bij Gempol wordt men op ge
zette tijden bekogeld met stenen
uit een grote katapult, welke in
Desa Kaoeman is opgesteld.
Voorts werd een Nederlands vlieg
tuig beschoten. De terreur tegen
de bevolking van de randgebieden
gaat onafgebroken voort.
In Zuid-Celebes wordt actief
gepatrouilleerd ten Oosten van
Takalasi, waar verscheidene ge
vallen van roof en moord voor
kwamen. Er werden enkele arres
taties verricht.
Met wijziging in zoverre van
zijn beschikking van 21 Mei 1946
worden tot 1 Juni 1948 alle wind
of watermolens, met uitzondering
van die, welke geheel of groten
deels van metaal zijn vervaardigd,
aangemerkt als monument in de
zin van artikel 7 van het besluit
van 7 Mei 1945, zodat dergelijke
molens niet mogen worden ge
sloopt of veranderd dan na voor
afgaande toestemming van de
Rijkscommissie voor de monu
mentenzorg.
Prof. Ir. W. Schermerhorn zal
Zondagmorgen voor de V P.R.O.-
microfoon spreken in het kader
van de serie toespraken, die de
V.PJt.O. regelmatig op dat tijd
stip uitzendt onder de titel: „Tot
het hart van het volk". De uit
zending vangt aan om 11.45 uur.
Naar Reuter verneemt, heb
ben de congrespartij, de Moham
medaanse Liga en de leiders van
bijeenkomst met de onderkoning
de Sih'ks op de Dinsdag gehouden
bijeenkomst met de Onder-Koning
formeel mededeling gedaan yan
hun aanvaarding van het Britse
voorstel ten aanzien van de
machtsoverdracht in Voor-Indië.
De Prawda heeft in een hoofd
artikel aangedrongen op uit
roeiing van al degenen in Rus
land, die nog geloven in de oude
bourgeois-idealen. „Er zijn in
Rusland nog steeds mensen, die
in de oude, door de motten aan
gevreten idealen van de bourgeois
geloven", aldus het blad. ,,Önze
victorie is onvermijdelijk", voegt
de Prawda er aan toe, sprekend
over de „superioriteit van de
communistische ideologie over
alle andere ideologiën van indivi
dualisme en ongebreideld kapita
lisme, dat in sommige zogenaam
de democratische landen van het
Westen gepredikt wordt".
l
Voor-Indische politieke leiders
hadden Maandagavond naar men
meent te weten in aanzienlijke
mate overeenstemming bereikt
ten aanzien van het plan van de
Britse regering ten aanzien van
't overdragen der macht, ofschoon
de officiële reacties niet vóór mid
dernacht bekend zouden worden
de limiet die Mount'batten heeft
gesteld voor schriftelijke of mon
delinge antwooorden.
De belangrijkste verandering
in het oorspronkelijke ontwerp is
dat het aanbod van de dominion-
status y°or Hindustan en Pakistan
van kracht zal worden zodra de
verdeling tot stand is gekomen,
op zijn laatst in October a-S. Het
zal aan de beide staten ter beoor
deling staan om te beslissen of zij
hun verhouding tot de Engelse
kroon willen bestendigen na Juni
1948, wanneer volgens de ver-
Aan de brug- over het Maas-
Waalkanaal bij Heumen op de
plaats waar op 10 Mei 1940 door
de grenstroepen zware gevechten
geleverd zijn, werd in tegenwoor
digheid van de vertegenwoordiger
van H. M. de Koningin, Kapitein
J. C. Buhrman, Generaal b.d. Hij
Reijnders en vele andere militaire
en burgerlijke autoriteiten een
monument onthuld ter gedachte
nis van de gevallenen van het
eerste grensbataljon van 26 R. I.
Nadat de burgemeester van
Heumen de aanwezigen had be
groet spraken de Pastoor van
Heumen en Dominé Lindonk een
gebed. Een muziekgezelschap
speelde de marche Funabre,
waarna twee minuten stilte in
acht werden genomen.
Generaal Reijnders wees er
vervolgens op hoe Nederland op
het leger bezuinigde, terwijl Hit-
ler-Duitsland koortsachtig aan
het bewapenen was.
Toen 10 Mei 1940 de aanval be
gon, hadden de grenstroepen nau
welijks gelegenheid zich te ver
dedigen. Tot de belangrijkste toe
gangspoorten behoorden de brug
gen bij Heumen, Malden en Ha-
tert, waarop de Duitsers een felle
aanval richtten. Ondanks ver-
Nadat Donderdag reeds een
groep Belgen Willemstad had
bezocht, arriveerden Zondag nog
maals vele Belgische gasten in
het kleine vestingstadje aan het
Hollands Diep.
Het bezoek gold de laatste
rustplaats van enkele honderden
Belgische militairen, die toen
zij op 30 Mei 1940 met een Duits
schip van uit Duinkerken op weg
waren naar een krijgsgevangen
kamp in Duitsland, omkwamen bij
een scheepsramp.
Het troepenschip liep namelijk
op een mijn, een van de vele mij
nen, welke de Duitsers op 10 Mei
1940 aan parachutes in het Hol
lands Diep hadden neergelaten.
7 Weken lang voeren bootjes
over de rivier om de slachtoffers
De Amerikaanse Minister van
Handel, Harriman, heeft voor een
Senaatscommissie verklaard, dat
bij het toenemen van het luchtver
keer ook het aantal vliegongeluk
ken zal stijgen indien men n''et
eveneens tot een verbetering dtr
hulpmiddelen voor het vliegwezen
overgaat.
Harriman z'nspeelde niet on
middellijk op de beide grote vlieg
tuigongelukken, die de vorige
week in de Ver. Staten zijn ge
beurd en aan 93 personen het
loven kostten, doch hij waar
schuwde, dat een vermindering
van 'de fondsen voor de burger
luchtvaart deze ernstig zou bena
delen.
Tenslotte wees Harriman er op,
dat het reizen per vliegtu g nog
steeds acht maal gevaarlijker is
dan het reizen per trein of per
bus.
te bergen. Heldhaftig werk werd
door de bewoners van Willemstad
alsmede door die „van de over
kant" uit Numansdorp, verzet.
Thans rusten vele van die Bel
gen in het massagraf, dat voor
hen dicht bij de aanlegsteiger van
de veerpont, buiten de wallen,
werd aangelegd. In die vredige
groenhof, zo dicht bij de rivier, dat
ge er het eeuwige ruisen van het
water kunt horen, vond Zondag
een plechtige herdenking plaats
van de doden. Pastoor Jansen
zegende de graven en een voor
malig Belgisch legeraalmoeze
nier die zelf de scheepsramp had
meegemaakt, hied een toespraak.
Nadat op de begraafplaats kran
sen waren gelegd, begaf het ge
zelschap dat aan de grens was
verwelkomd door de Belgische
consul te Roosendaal, de heer Tie-
back, zich naar de rivier waar een
krans in het water geworpen werd
ter ere van hen, die het water
niet terug gaf.
Paul Ramadier, eerste Minister
van Frankrijk, heeft Dinsdag in
een onverwachte rede in de natio
nale vergadering een hevige aan
val op de communistische partii
gedaan. Hij verklaarde, dat deze
de huidige epdemie van stakingen
in Frankrijk heeft uitgelokt.
Ramadier sprak nadrukkelijk
en hartstochtelijk en wees her
haalde malen naar de communis
tische banken. Hg werd door alle
overige partijen toegejuicht, toen
hg verklaarde, dat de communis
ten de stakingen bevorderen om
de val van de regering te bewerk
stelligen „Een regeringscrisis
op dit ogenblik", zo zeide Rama
dier, ,,kan het parlementaire
stelsel in gevaar brengen. De
regering zal er op toezien, dat
dit niet gebeurt."
raad is er een volle dag heldhaf
tig gevochten tot laat in de na
middag. Toen de Duitsers via de
vernielde brug bij Hatert in de
rug van onze stellingen waren
gekomen. Zeventien Nederlan
ders waren gesneuveld. Hun na
men staan gegrifd op bet monu
ment dat thans te Heumen is ont
huld. Door de zoon van de op
deze plaats gesneuvelde Kapitein
Postma werd de handeling der
onthulling verricht. Het monu
ment bestaat uit een beeld van
Moeder Aarde, die baar dode kind
weer opneemt in baar schoot.
In tegenspraak tot de berichten
in pers en radio als zou reeds een
overeenkomst zijn gesloten met
de Engelse bezettingsautoriteiten
in Duitsland over de levering van
200 millioen kg- groenten ten be
hoeve van de~ Duitse burgerbe
volking, deelt de afdeling voor
lichting van het Ministerie van
Landib., Visserij, en Voedselvoor
ziening mede, dat de onderhande
lingen hierover nog niet zijn
afgesloten. Na overweging van
de wederzijdse voorstellen zullen
deze week de besprekingen wor
den hervat en men zal dan trach
ten tot overeenkomst te geraken.
De achtste kamer van het Hil-
versumse tribunaal heelt Dins
dag advies gegeven in de zaak
tegen de bekende ex-stewardesse
van de K.L.M., H. B uit Bus-
sum. In zijn overweging bracht
het tribunaal duidelijk naar voren,
dat zij zich in de bezettingsjaren
ernstig misdragen heeft, o.m. door
het schrijven van een kinderboek,
dat in de meest verfoeilijke
N.S.B.-stijl was gesteld en van tal
van nationaal-ocialistische artike
len in de Wmterwijkse Courant.
Bij haar verdediging legde zij
een volledige bekentenis af en be
tuigde zij baar oprechte spijt over
haar foutieve handeingen, waar
omtrent het tribunaal opmerkte
dat ,,ais zg ter zitting gehuicheld
heeft, dan is zij wel de grootste
actrice ter wereld".
Het tribunaal wilde haar be
rouwvolle houding als gemeend
erkennen en stelde haar onmid
dellijk in vrijheid, mede om haar
gezondheidstoestand. Zij ervaart
nog de gevolgen van het destijds
overleefd vliegtuigongeluk met
,,De Lijster". De kiesrechten
werden haar overigens voor het
leven ontnomen, terwijl 7000
van haar vermogen werd verbeurd
verklaard.
Volgens persberichten uit Sa-
loniki werden de plannen voor de
twee jongste zware aanvallen der
guerillastrijders op Fiorina in
Noord-Griekenland tijdens een
conferentie in Joego-Slavië, waar
aan militaire vertegenwoordigers
van Maarschalk Toto deelnamen,
ontworpen. Volgens deze berich
ten, die van „bevoegde kringen"
zouden stammen zou Fiorina na
de verover ng tot hoofdstad van
,vrrj Griekenland" geproclameerd
zijn.
I klaring van Attlee Engeland zich
geheel uit Voor-Indië zal terug
trekken.
De belangrijkste punten van
het plan, dat in de loop van deze
zitting aan het parlement ter wet
tiging zal worden aangeboden,
zijn:
Onmiddellijke maatregelen voor
de verdeling, ook van de Puna-
jaab en Bengalen, geen wijzigin
gen in de voorlopige regering tot
de verdeling tot stand is geko
men, beide voorlopige volksver
tegenwoordigingen zullen over de
verdeling, stemmen, voorzieningen
ten aanzien van onderwerpen, die
beide staten gemeensehapppelgk
zullen hebben (verdediging, ver
bindingen e.d.), een volksstem
ming in de Noordwestelijke pro
vincie, evenals in sommige delen
van Bengalen.
Het is waarschijnlijk, dat de
territoriale verdeling spoedig uit
gewerkt zal worden, maar men
verwacht dat de overige conse
quenties aanzienlijk meer tijd zul
len vragen voor zij een definitieve
vorm krijgen. De belangrijkste
punten in dit verhand zijn de mi
litaire kwesties, de verdeling van
de tegoeden en verplichtingen van
de huidige centrale regering, de
verdeling der communicatie-faci
liteiten en de regeling der douane-
kwesties. Men verwacht dat deze
vraagstukken door gemengde
commissies zullen worden uitge
werkt.
Het alternatieve plan dat de
Britse regering heeft voorgelegd
bij gebrek aan overeenstemming
over de formule van de kabinet»-
missie over de positie der Indi
sche staten, is juridisch ongewij
zigd, dat wil zeggen, dat de Brit
se regering blijft bij haar besluit
dat het oppergezag zich zal terug
trekken. Ofschoon sommige sta
ten wellicht zullen verkiezen on
afhankelijk te blijven verwacht
men dat er van binnenuit druk
zal worden uitgeoefend op de lei
ders om tegen een dergelijke poli
tiek stelling te nemen. Ook de
Britse regering zal wellicht in
vloed uitoefenen op bepaalde sta
ten om zich bg anderen aan te
sluiten. Als de Indische vorsten
dit niet willen doen, zij dit op
eigen verantwoordelijkheid en
risico.
Djinnah aanvaardt Brits
plan.
De President van de Mosiem-
Liga, Mohammed Ali Djinnah,
heeft Maandagavond een bezoek
aan de onder-Koning gebracht en
hem medegedeeld, dat voorzover
het hem betrof, het nieuwe plan
der Britse regering voor het over
dragen van de macht uitvoerbaar
en aanvaardbaar is.
Hij voegde er aan toe, dat de
raad van de Moslem Liga, die 9
Juni a s. bijeenkomt, de bevoegde
instantie is om het eindoordeel
ov.er het plan uit te spreken.
De leiders der Sikhs helbben na
een lange bijeenkomst besloten
het plan te aanvaarden, hoewel zij
tegen enkele punten bezwaar
maken.
Er is nog geen antwoord van de
congrespartij ontvangen.
De Voor-Indische leiders zullen
van hun aanvaarding van het
Britse voorstel per radio mede
deling doen, na de verklaring van
de onderkoning en de voorlezing
van de volledige tekst van het
voorstel. Nehroe, Djinnah en
Sing- zullen, naar men verwacht,
een oproep tot eensgezindheid
doen.
Naar verluidt zou het plan be
staan de huidige voorlopige rege
ring nog twee maanden in func
tie te doen blijven. Ondertussen
zou het Britse parlement zijn
werkzaamheden ten aanzien van
de kwestie voltooid kunnen heb
ben. Na verloop van deze maan
den zou het misschien mogelijk
zgn over te gaan tot oprichting
van een centrale regering voor
Pakistan, aldus wordt aange
nomen.
De Britse Eerste Minister, Cel
ment Attlee, heeft in het Lager
huis meegedeeld, dat het Britse
aanbod van de Dominion-status
gunstig is ontvangen door alle
drie Voor-Indische partijen, die
vertegenwoordigd zijn op de con
ferentie met de onderkoning.
Attlee's verklaring werd mot
luid gejuich begroet.
nr.
Bitse jfel-
'Ovjtibej 'doq
der' r j jtev
>vink f
tieki 1
1 jSlj1
'e
ten! 1 c
denLnl f
4de I
rgeUd "Jder
n- ii lie ol
iK'i-j a gugjf
t i
i'r."|
111 Iv >4
vellfb, 1
meileQ dof
dan r!e lorJ
beo fv, vel
11 I
l d<s- k
ie
a'dj j ;ri
F,
er
ir c
'-0:
ni ic
e 1 r gel
l hcRrf t
8 mi id
mn#M
ove
di4sl
oe3,rui ns
wrere id
lat,B-.e du
"in id
1 di -Cif iclj
ren-™ ia d<j
iato it)
*4);r J
t V°' 'd n
*se r
>Pl
ui
(NIH isq|
