De „dodenmars" in Siam I De boycot der Australische havenarbeiders op Nederi. schepen ERNSTIGEvliegtuigramp Basis van Turkije gevraagd Opruiming oorlogstuig HtS I I r öi£ 1 "Vl i, ff= I ■"TV V J VRIJDAG 30 MEI 1947. 12 doden geborgen Herdenking Nederlandse slachtoffers Wallace over verdediging van Europa MINISTERRAAD WEDEROPBOUW REDE VAN FRANCO Moeilijkheden in Hongarije? Critiek op ontwerp voor hoofdkwartier Ver. Naties Het stoffelijk overschot van Dr. H. Coiijn Doodstraf geëist Waarschuwing aan Franse winkeliers De regeringscrisis in Siam DOODVONNIS VOLTROKKEN Brand in chemische fabriek u 'Hn ig I 'S'i n|njc edl n I dt ^ïfti: e -if ,k' I 1 V I -f86 fi *4 -I Frankering bij Abonnement - Temeuzen WEERSVERWACHTING medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt, geldig- tot Vrijdag avond. Wamt. In de ochtend snelle stijging van temp. tot zeer hcge waar de. Later toen. bew. met kans op enkele onweersbuien, daar na koeler. Wind tussen Z.-O. en Z.-W. DE VRIJE ZEEUW 3de Jaargang No. 514. Advertentieprijs per mm 10 ct,minimum, per advertentie 1,50. Inzendingen advertenties tot des namiddags 4 uur. Rubriek kl. advertenties: 1—5 regels 60 ct.; iedere regel meer 12 ct. Ver melding brieven onder nr. Bur. van dit Blad 10 ct. meer. Verschijnt dagelyks - Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande - Terneuzen - Abonnementsprijs 3.25 „er kwartaal. Het Australische blad „Mel bourne Sun" schrijft in de och tend-editie van 30 Mei het vol gende Het falen van de Australische regering- bij het nemen van on middellijke stappen na ontvangst door de Minister van Buitenland se Zaken Dr. Evatt van het Ne- Donderdagmiddag omstreeks 17 uur zijn onder de gemeente Til burg twee vliegtuigen in de lucht tegen elkaar gevlogen. Het waren twee tweemotorige vliegtuigen van het type „Anson", lestoestellen van de L.S.K. van het vliegveld Gilze Rijen. Beide vliegtuigen stortten na de botsing in de lucht neer. Er zijn in totaal 12 doden. Vijf lijken zijn ongeveer gaaf gebor gen, zeven lijken werden totaal verminkt. Van de slachtoffers is één vermoedelijk officie1"- terwijl de anderen naar verluidt onder officieren-waarnemers zijn. Onder hen moeten zich verschillende be vinden, die deze en afgelopen week hun brevet ontvingen. Nader vernemen wij, dat de vliegtuigen, waarmee het ongeluK gebeurde, vliegtuigen zijn voorde waarnemers-opleiding. Het zijn tweemotorige Engelse toestellen van een ouderwets type, die veel in Engeland voor de opleiding ge bruikt worden. Zij waren gekocht van de R. A. F. en men had ze eerst kort in gebruik. Onder voorbehoud kan worden medegedeeld, dat onder de slacht offers zich een tweede-luitenant bevindt, terwijl de anderen onder officieren en minderen zijn. Heden zou op het vliegveld Gilze- Rjjen een feestelijkheid worden gearrangeerd ter gelegenheid van de uitreiking van VUegerkruizen Deze is vanzelfsprekend afge last. derlands-Indonesische verzoek tot verscheping van Australische goe deren ter waarde van meer dan 6 millioen pond, wordt nog een ander hoofdstuk in deze fantas tische geschiedenis van de Neder landse verschepingen toegevoegd. Maand na maand heeft de vol komen willekeurige boycot de eens zo winstgevende handel met Nederlands-Indië geruïneerd. Vervolgens heeft de eerste Mi nister Chifley na de Nederlands- Indonesische overeenkomst van November verklaard, dat hij „voorbereidende besprekingen had voorgesteld" tussen de haven arbeiders en de regering, in de hoop, dat de eersten de regering zouden toestaan de controle over de buitenlandse politiek te her nemen. Dit verzoek werd niet in gewilligd. Of Sjahrir nu afkeu ring ondervonden heeft van de communistische kliek, welke de boycot op Nederlandse versche pingen heeft ingesteld, is niet duidelijk. Al, wat wij weten, is dat vlak voordat het Nederlands-Indone sische verzoek om de verscheping te doen plaats hebben verzonden werd het z.g. vakverenigings congres in Indonesië, bijgewoond door de tweed*? secretaris van de vakvereniging van havenarbeiders Roach heeft aangekondigd, dat niets zou worden be slist, voordat Roach in Austra lië zou zijn teruggekeerd. Voor diens terugkeer weet noch het Australische volk, noch de eerste Minitser, noch Dr. Evatt, of de handel met Indonesië, welke voor de oorlog per jaar een waarde ■beliep van anderhalf millioen •pond, zal worden hervat. Een gunstige beslissing van Roach wordt met spanning verwacht." Wegens het gebrek aan ar beidskrachten in de kolenmijnen, heeft het Duitse vrije vakverbond de mogelijkheid overwogen vrou wen in de mijnen te werk te stel len Dit zal "alleen voor de Sow- jet-zcme geschieden. De werving zal geschieden door de vakver enigingen en door de bijzondere vrouwencommissies. De gezond heidstoestand van de arbeidsters zal onder voortdurende controle staan. Onlangs hebben op de oorlogs- kerkhoven van Kantsjanaboeri en Tsjoengkai in Siam eenvoudige plechtigheden plaats gehad ter herdenking van de Nederlandse slachtoffers van de „Dodenmars" die op deize kerkhoven naast lot genoten van andere nationalitei ten begraven liggen. De plechtig heden geschieden bij gelegenheid van "de nationale rouwdag in Ne- Recep Peker, de Turkse Minis ter-President, heeft voor het par lement verklaard, dat „een zekere vreemde mogendheid" een nota had gezonden, waarin bases in Turkije gevraagd werden Het verzoek werd gedaan „met het oog op het treffen van gemeen schappelijke verdedigingsmaat regelen". Peker zeide, dat Tur kije zich geplaatst zag tegenover wat men noemen kan „territori ale eisen en waakzaam moet blij ven in een gevaarvolle atmosfeer. Volgens Peker waren er geen aanwijzingen, dat de gestelde eisen ingetrokken zouden worden. De regering was naar rijp beraad tot de conclusie gekomen, dat het onder de huidige omstandigheden onmogelijk was tot demobilisatie over te gaan. Wij mogen de zwa re lasten, welke het lot ons zou kunnen opleggen wanneer de we reld-politiek tot een conflict zou leiden, niet geringschatten, aldus spreker. Turkije is in zijn huidige positie de hoeksteen geworden van het Oosten, het Midden-Oosten en het Oostelijke Middellandse-zeegebied. Peker vroeg om verlenging van de staat van beleg voor Istaniboel de Turkse provincies in Europa De Minister van Binnenlandse Zaken heeft aan de burgemeesters medegedeeld, dat in het kader van de opruiming van de overal in de lande nog verspreid liggende mu nitie, in overleg met zijn ambt genoot van Justitie, thans maat regelen zijn getroffen voor een systematische en intensieve op- ruiming van het oorlogstuig, voor zover dit zich nog onder de be volking bevindt. Hij vraagt de bijzondere aan dacht voor een rondschrijven ter zake van de Procureurs-Generaal fgd directeur van politie. Het wil de Minister gewenst voorkomen, dat, naast de open bare bekendmaking, waarover het schrijven van de Procureurs-Gene raal onder meer handelt en waar in op het strafbare van het voor handen hebben van projectielen, mijnen, munitie e.d. wordt gewe zen. de ouders, voogden of ver zorgers van de schoolgaande jeugd worden geattendeerd op het grote gevaar van vaak zelfs onschuldig uitziende voorwerpen. Deze ware een verklaring betreffende de eventuele aanwezigheid van oor logstuig ter tekening voor te Jgg^ggll, Op deze wijze wordt enerzijds het achterhouden van deze voor werpen zoveel mogelijk voor komen, terwijl anderzijds de rui ming aan de hand van de binnen gekomen meldingen door de hulp verleningsdienst systematisch zal kunnen geschieden. Henrv Wallace heeft op een pers conferentie de Amerikaanse re- nering ervan besdhuld:gd, Europa te willen aanmoedigen om in een toekomstige oorlog met de Sov jet-Unie de zijde van Amerika te kiezen, zonder de minste bedoe ling te hebben om Europa te ver dedigen, wanneer er oorlog zou komen. „Zeg ons" aldus Wallace aan het adres van het departe ment van oorlog „voor het te laat. is, of ge Europa of ook maar Engeland zult kunnen verdedigen in de eventuele atomische wereld oorlog" Wanneer men Europa aan zijn lot wil overlaten dan zal het voor Amerikaanse atoombommen in een woestenij herschapen zijn voordat de oorlog gewonnen is, voegde Wallace er aan toe. In de Woensdag gehouden Mi nisterraad hebben de Ministers Beel en Jonkman verslag uitge bracht van de bevindingen gedu rende hun verblijf in Indonesië. Het overleg in de Ministerraad wordt Woensdagavond voortgezet in tegenwordigheid van de leden der Commissie-Generaal. Dezer dagen werd te 's-GraVen- hage ten kantore van de Vereni ging van Nederlandse Gemeenten een bespreking gehouden tussen Minister Neher en de leden van het door deze vereniging ingestel de contact-orgaan voor herstel der getroffen gebieden. Een uitvoerige gedachtenwisse- ling had plaats over de totstand koming van een wederopbouwwet. de overdracht aan de gemeenten van werkzaamheden en bevoegd heden de wederopbouw betreffen de, de verdeling van materialen en bouwvolumina over de ge meenten, de financiële regelingen in verband met de wederopbouw, en de woningbouw. en Kodatsji (bij de Grieks-Bul gaarse grens), welke sedert 1940 heeft bestaan. Turkije wist niet, aldus zeide hij, of het eens be dreigd zou worden door „invasie strijdkrachten in het eigen bin nenland". „Dit is slechts een mogelijkheid doch het is onmoge lijk het tegengestelde met zeker heid te bevestigen". Het parlement stemde toe in verlenging van de staat van beleg voor de genoemde gebieden. Te Barcelona heeft in aanwe zigheid van Generaal Franco een bijeenkomst plaats gehad van meer dan 300.000 werkgevers, arbeiders en technici uit alle be drijven der stad. De Caudillo sprak een rede uit, die in de eer ste plaats gewijd was aan de rechtvaardigheid van het sociale werk van zijn regering. Franco kantte zich zowel tegen de libe rale opvatting van het kapitalis me als tegen het marxisme en herinnerde aan de „Hoon en de ellende van de tweede republiek". De nieuwe sociale rechtvaardig heid in Spanje noemde hij „men selijk, pacifistisch en christelijk". Generaal Franco hekelde in bit tere taal de vroegere Spaanse vakbewegingen die volgens hem een dubbele schuld dragen wegens „gepleegde misdaden en omdat zij zich tot werktuig van het buiten lands imperialisme hebben ge maakt. Ferenz Nagy, de Hongaarse Minister-President, die met va- cantie in Zwitseralnd vertoefde, is door de Hongaarse regering met spoed teruggeroepen, aldus meldt radio Bern. Er zouden na melijk moeilijkheden gerezien zijn. tussen de Hongaarse regering en Sovjet-Russische bezettingsautori teiten ovér de arrestatie van Bela Kovacz, de voormalige leider van de partij der kleine boeren, door de Sovjets. Het ontwerp voor het te bou wen hoofdkwartier van de V. N., dat bij New-York zal moeten ver rijzen, heeft felle critiek ontmoet van de zijde van Amerikaanse architecten. Het lijkt waarschijn lijk, dat het stedelijk kunstgenoot schap van Neiw-York pogen zal de uitvoering van het ontwerp tegen te houden. Charles C. Platt, de voorzitter van het genootschap, beschreef het ontwerp als 'n „helse droom", een „opeenhoping van omgekeerde en op hun kant staande schalen", waarin geen reinheid van compo sitie te ontdekken zou zijn. Perry Coke Smith, voorzitter van de New-Yorkse afdeling van het Amerikaanse instituut voor archi tectuur, verklaarde, dat het ont werp deed denken aan „een goe derenwagen aan een kant en een toren van opgestapelde broodjes aan de andere". Het ontwerp van Wallace Ha- rison vindt anderzijds waardering bij architecten als Ralph Walker en Harvey Wiley Corbet. Naar wij vernemen is Donder dagmorgen een auto met het stof felijk overschot van Dr. H. Coiijn uit Berlijn naar Nederland ver trokken. Vermoedelijk zou Don derdagavond de grens van ons land worden bereikt, waarna het te 's-Gravenhage zal worden op gebaard. De bijzetting zal geschieden op Donderdag 5 Juni a.s., des mor gens om half twaalf, op de alge mene begraafplaats aan de Kerk hoflaan te 's-Gravenhage. Daar bij zal niet worden gesproken. Des middags om drie uur wordt in het Gebouw van Kunsten en Wetenschappen te Den Haag een herdenkingsbijeenkomst gehouden, uitgaande van het centraal comi té van A.R. kiesverenigingen, waarin, zoals gemeld, Mr. J. A. de Wilde, Dr. J. J. C. van Dijk en Prof. Dr. K. Dijk, "een kort woord zullen spreken. De bijeenkomst zal zeer sober zijn. Naar ons ter ore komt wordt het op prijs gesteld, wanneer elk demonstratief karakter bij de plechtigheid en de herdenking ach terwege blijft. Het Bijz. Gerechtshof in Den Bosch behandelde Woensdag de zaak tegen A. P. den Boer, kap per te Breda, die in Mei 1940 reeds gearresteerd werd door de Nederlandse autoriteiten als zijn de „landsgevaarlijk". Na de inval los gelaten schaarde hij zich aan stonds in de gelederen der N.S.N.A.P., de N.S.B. en nog later werd hij vurig propagandist voor de Waffen S.S., in welke kwali teit hij heel wat jonge mannen heeft overgehaald tot dienst neming. Verder bleek dat hij aan Feld- meyers inlichtingendienst wellicht belangrijke mededelingen Ver- ströktö De advocaat-fiscaal, Mr. J. Houtoen uitte zijn minachting je gens deze verdachte, die zijn vaderland als een vijand be schouwde. Spreker eiste de doodstraf. Uit spraak over 14 dagen. derland. Een twintigtal personen, dat de herdenking houden ging, en van wie verschillenden zelf de dodenmars, met de Japanse bajo netten in de rug hebben medege maakt was per trein te Banpong aangekomen en werd vandaar per autobus naar Kantsjanaboeri ge bracht. Indertijd waren de duizen den, die nu op het kerkhof te Kantsjanaboeri ofwel te Tsjoeng kai begraven liggen, die zelfde route langs gegaan; na een trein reis van vier dagen en vijf nach ten, opgepropt in goederenwa gons, van Banpong af een doden mars van honderden kilometers naar Tarzao. Barangkasi, Taka- nen, over de heuvels en door de verraderlijke jungle, waar de dood hen wachtte. Het kerkhof van Kantsjana- tooeri is verdeeld in Nederlandse, Engelse en Australische vakken. Het is een oorolgskerkhof zoals die in Europa lange rijen krui sen, rond een groot wit kruis in het midden. Alleen de namen op die kruisen zijn verschillend. Het kerkhof van Tsjoengkai ziet er niet zo mathematisch ordelijk verdeeld uit. De graven-rijen worden hier en daar onderbroken door een boom, een bloemstruik, door kamearden geplant. De doden liggen hier in de volgorde, waarin zij begraven zijn: Een Nederlander tussen een Gordon Highlander en een soldaat van het Suffolk-regiment, of elders een Engelsman tussen een Neder landse matroos en een Indische stadswachten Van het kamp waarbij dit kerkhof in de schaduw van de Jungle oorspronkelijk be hoorde, is niets meer over. Men had aanvankelijk het plan ook de doden van hier naar Kantsjana boeri over te brengen, doch heeft er vanaf gezien. De heer B. A. Piets, de Neder landse zaakgelastigde, sprak na mens de Nederlandse regermg en de verwanten van de gevallenen enige woorden van herinnering en bracht een bloemenhulde. Andre Philip, de Franse Minis ter van Economische Zaken, heeft verklaard, dat de regering' van plan was gelijke maatregelen toe te passen als het vorderen van de gas- en electriciteitsbedrijven ter afwending van" een staking als waarmede tegen vier Juni aan staande gedreigd, is door ongeveer twee millioen winkeliers en ande re kleine zakenlieden, in protest tegen de regeringscomtröle. Even tueel zou worden overgegaan tot sluiting van de bedrijven van al len, die aan de staking zouden deelnemen Ter kabinetsvergadering is be sloten een delegatie van de win- keliersbond op te roepen voor een onderhoud met Ramadier, de Mi nister-President. Donderdagmid dag. De winkeliershond heeft 'Woensdagavond besloten tot een staking van vier-en-twintig uur op 4 Juni, met uitzondering van voedselwinkels, welke alleen in de namiddag zouden sluiten. Een vergadering van de vol ledige Siamese volksvertegen woordiging heeft Loeang Dham- rong Nawasawat, de afgetreden eerste Minister, aanbevolen om opnieuw als Minister-President op te treden. De Regeringsraad zal heden waarschijnlijk een beslissing ne men. Het doodvonnis tegen P. J. Ger- rits, tot de doodstraf veroordeeld bij sententie van het Bijzonder Gerechtshof te 's-Hertogenbosch, is Woensdagmorgen voltrokken. Nadat het gratieverzoek van Gerrits door H. M. de Koningin was afgewezen, werd de tenuit voerlegging van de sententie op geschort in verband met een door em ingediende aanvrage tot her ziening. De bijzondere raad van cassatie heeft deze aanvrage in middels afgewezen. Doordat een lid van het perso neel van de aan de Nieuwe Uilen burgerstraat 116 te Amsterdam gelegen chemische fabriek „Che- morgala'" om 11 uur Donderdag morgen een kolf met natrium azide en benzol uit zijn handen liet vallen, ontstond een brand, die zich aanvankelijk ernstig liet aanzien. De 23-jarige jongeman, die de kolf liet vallen, ontkwam ternauwernood toen deze met een klap explodeerde en een grote vlam vlak naast hem de lucht in vloog. Hij kreeg enkele glas scherven in de arm en is naar een ziekenhuis vervoerd. Zijn verwon dingen blijken echter niet van ernstige aard te zijn. Intussen was het vuur niet meer te stuiten. Dikke groene rookwolken teken den zich al spoedig aan de ach terkant van het gebouw tegen de lucht af. De brandweer greep spoedig met 4 motorwagens in en had het vuur drie kwartier later onder controle. De aan de ach terzijde gelegen fabrieksruimte was toen echter verloren gegaan, maar de research- en bacteriolo gische laboratoria, alsmede de in strumentenkamer bleven behou den. Verzekering dekt de schade. De fabriek is de enige in Nederland, die cardiasol vervaardigt, waar van een gedeelte voor export was bestemd. Op grond van een aanvul lend handelsaccoord zal Finland aan België 10.000 standaardeen heden gezaagd hout, ongeveer 540.000 stère mrjnhout, 1000 ton houtskool en 500 m3 triplexhout leveren. 1c tiek. t rod .lai'iTl :on| s{ '"U 'v.veJ e^seuihriptl ,}de4 Tl H -e r re j K fata I f' T nij tti

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1947 | | pagina 1