De nota van Minister Lieftinck inzake
onze deviezenpositie
DE STORM IN ENGELAND
Critiek op Britsche Labour-regeering
VlLcum in e>n>Ue>le> cttytis
Brandstoffenbesparing in Engeland
Conferentie te Moskou
Aanmelding van zich in Ned.-
Indië bevindende effecten
I
I
VRIJDAG 25 ApRIL 1947.
De Horeca-bedrijven op den
herdenkingsavond
Wallace spreekt te Berlijn.
Churchill critiseert
Britsche Labourregeering
Fransche broodvoorziening
zeer slecht.
Kom „vermageren'
Engeland.
in
Echtscheiding in Italië.
'Cl1
3o
>Z
IQ*
Frankeering bij Abonnement - Temeuzen-
W EERSVER W ACHTIN G
medegedeeld door het K.N.M.I
te DeBilt, geldig tot Vrijdag"-
avond.
Opnieuw toenemende wind.
Geleidelijk naar Zuid krimpen-,
de en weer aanwakkerende
wind. Toenemende bewolking
met 'eenige regen. Na kouden
ochtend, iets hoogere tempe
ratuur overdag.
DE VRIJE ZEEUW
3de Jaargang No. 487.
Verschijnt clngeHJk» - T>mk Ueril N V. Firma P. J. van do Sonde - Temenxen.
Advertentieprijs:
per mm 10 ct.; minimum
per advertentie 1,50.
Inzendingen advertentie»
tot des namiddags 4 uur.
Rubriek kl. advertenties:
1—5 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 ct. Ver
melding brieven onder
nr Bur. van dit Blad
10 ct. meer.
A bonne mentsprjjs 3,25 per kwartaal.
De devieizennota, door Minister
Lieftinck aan de Tweede Kamer
overgelegd, geeft 'n beeld van de
zeer ongunstige situatie waarin
wi) wat onze buitenlandsche be
taalmiddelen betreft, verkeeren
Verder laat de nota zien waar
aan de tot dusverre gebruikte
deviezen zijn besteed en wordt
een overzicht gegeven omtrent de
ontwikkeling van den toestand
in ons land sedert de bevrijding.
Daar het stuk te uitvoerig is om
in zijn geheel te kunnen worden
geplaatst, beperken we ons tot
de conclusie van bet rapport en
de hoofdzaak uit de toelichting
op de nota door den Minister in
een persconferentie gegeven.
Conclusie.
De bestudeering en de prognose
van de betalingsbalans, aldus de
Minister, leidt onvermijdelijk tot
de conclusie, dat moeilijke jaren
in bet verschiet liggen.
Het is helaas gebleken, dat de
mogelijkheden tot het opnemen
van reconstructieleeningen gerin
ger zijn dan aanvankelijk werd
aangenomen. Dit heeft, tenzii op
ruimere schaal buitenlandsch
bezit wordt geliquideerd, nood
zakelijkerwijs tot gevolg, dat het
tempo van den wederopbouw
dienovereenkomstig wordt ver
traagd. Het Nederlandsche volk
zal zich moeten realiseeren, dat
van een terugkeer tot de voor-
oorlogsche goederen-bevoorrading
voorloop: g geen sprake zal kun
nen zijn. Het tegendeel zal on
getwijfeld blijken.
In het licht van de zorgelijke
deviezenpositie van Nederland in
de komende jaren gezien, is het
dan ook noodzakelijk gebleken,
een regeling te ontwerpen, welke
ten doel heeft nog scherper dan
tot dusverre toe te zien op een
zoo nuttig mogelijk gebruik van
de beschikbare deviezen. Hieraan
zullen maatregelen worden ver
bonden, die er op gericht zijn de
deviezeninkomsten zooveel moge
lijk op te voeren. Met dit doel
worden onder de persoonlijke lei
ding van den Minister de priori
teiten opnieuw onder het oog ge
zien en wordt onderzocht op wel
ke wijze het invoerprogramma
verder kan»worden besnoeid, op
dat hij aan zijn ambtgenooten
dienovereenkomstige voorstellen
zal kunnen doen. Daarbij worden
de deviezenbegrootingen van de
departementen eveneens herzien,
met inbegrip van die van marine
en oorlog.
Hierbij zal vooral de nadruk
dienen te worden gelegd op aan-
koopen, welke ertoe leiden, dat
onze exportcapaciteit wordt op
gevoerd.
Meer dan ooit zijn de devie
zen te beschouwen als de
brandstof waarop de Neder
landsche machine loopt.
Het herstel van ons land
is evenwel een zaak waaraan
het geheêle volk zal moe* en
medewerken en waarvoor van
een ieder een offer mag wor
den gevraagd.
Toelichting.
De uitvoerige toelichting op de
nota besluit de Minister met deze
woorden:
Indien wij geen verdere
credieten krijgen, aldus Prof.
Lieftinck, zullen wij moeten
overgaan tot liquidatie van
kapitaalbezit in het buiten
land. Wij kunnen met wer
ken zonder zekerheden. Op
het oogenblik leven, wij van
de hand in den tand.
Heti totaal aan liquideer-
bare Amerikaansche effecten
raamde de Minister op 571
millioen dollar. Voor de dek
king van het tekort op het
dollarprogramma voor dit
jaar zal het noodzakelijk zijn
een deel hiervan vrijwillig
of onvrijwillig te realisee
ren.
Ais middel om de bestaan
de deviezenmoeilijkheden te
boven te komen ziet de Mi
nister slechts een oplossing:
Opvoering van den Neder-
landschen export. Dit is
vooral daarom noodzakelijk
omdat Duitschland, voorheen
een steunpilaar van onze
economie voor Nederland een
dollarland is geworden.
In dit verband merkte de
Minister op, dat het Neder
landsche handelsverkeer met
Duitschland onbevredigend
blijft.
Tenslotte merkte Prof.
Lieftinck op, dat de huidige
situatie in ons land wordt
verzwaard door het opraken
van onze voorraden. Aanvul
ling hiervan is dringend
noodzakelijk. Een groote
mate van strategie is noo-
dig, om zich aan te passen
aan een zich snel verande
rend tooneel. Men moet niet
verwonderd zijn, wanneer
plotseling geen deviezen
meer beschikbaar zijn, zoo
verklaarde de Minister met
nadruk.
Het plechtige karakter van de
doodenherdenking op den avond
van 3 Mei a s. is voor Bedrijfs-
horeca aanleiding haar leden te
adviseeren om hun bedrijven voor
zoover deze geen onmisbare func
tie 'vervullen In het openbare
leven, dat overigens zooveel mo
gelijk normaal voortgang vindt,
op dien dag na 18 uur 's avonds
te sluiten.
Voor die. bedrijven welke ge
opend zullen blijven, doch waar
muziek ten gehoore pleegt te wor
den gebracht, adviseert Bedrijfs-
horeca de muziek na 18 uur ach
terwege te laten. Zij merkt
hierbij op, dat deze schorsing der
muziek voor zoover deze niet door
de burgemeesters wordt bevolen,
als vrijwillig moet worden be
schouwd en dus niet als een geva1
van overmacht is aan te merken.
Dit beteekent dat de gages aan
de musici moeten worden door-
betaald.
De vroegere Amerikaansche
Minister van Handel, Wallace,
heeft Woensdag voor een menig
te van bijna 1000 personen te
Parijs verklaard, dat de Britsche
Dabourregeering onloochenbaar
beloften in Palestina niet is na
gekomen, Wallace zeide, dat naar
zijn meening een soort Joodsche
staat, die leiding zou moeen geven
aan de industrialisatie van 't Mid
den Oosten en voor de verhooging
van den levensstandaard, zoowel
de Arabieren als de Britten ten
goede zou komen.
De politiek van de V. S. in het
Midden Oosten, Griekenland en
Turkije noemde Wallace imperia
listisch en gemotiveerd door de
„olie-obsessie".
Wallace zeide, dat de Sowjet-
politiek in Oost-Europa evenzeer
imperialistisch is en door dezelf
de economische nooden, werkelijk
bestaande of ingebeelde, wordt
gemotiveerd.
Tusschen deize twee imperialis
tische strevingen achtte Wallace
het gevaar van oorlog groot, in
dien een der heide machten te
In het Land van Luik is een
epidemische verspreiding van al-
strim, een soort pokken, gecon
stateerd. Teneinde eventueele ver-
sprèiding van deze ziekte in Zuid-
Limburg tijdig tegen te gaan,
heeft de diens£ der volksgezond
heid dezer dagen te Maastricht
met gemeentebesturen overleg
gepleegd om door hervaccinatie,
zulks on basis van vrijwilligheid,
de volksgezondheid in deze grens
strook te beveiligen. Van den
dienst der volksgezondheid zullen
nadere mededeelingen volgen.
In Augustus a.s. zal het
Albertkanaal opnieuw voor de
scheepvaart worden opengesteld.
Hierdoor zal de verbinding Ant
werpen'Luik worden herstejd.
Reeds begin Juli zal een aanvang
worden gemaakt met de geleide
lijke vulling van de drooggelegde
panden te Ooien en Hasselt.
Volgens berichten uit Ponta
Pora bij de Braziliannsche grens
zouden troepen van de opstande
lingen in Paraguay de stad San
Pablo hebben ingenomen, waarbij
hun een groot aantal gevangenen
en veel materiaal in handen ge
vallen zou zijn. Het denartement
van buitenlandsche zaken van
Brazilië heeft bericht, dat Presi
dent Higinio Morinigo van Para
guay het Braziliaansche aanbod
tot benrddel'ng in den reeds zes
weken durenden burgeroorlog zou
hebben aanvaard, tegengespro
ken.
ver zou gaan.
Wallace zeide van gevoelen te
zijn, dat degenen, die trachten de
Vereenigde Staten van Europa te
vormen in het geheim de vorming
van een anti-Sowjet blok na
streven.
Ten slotte zeide Wallace, dat
het opnemen van de linksche en
voornamelijk communistische EAM
in de Grieksche regeering als
voorwaarde diende te worden
gesteld voor de Amerikaansche
leening aan Griekenland.
De eenige manier, waarop het
communisme uit de V. S. kan
worden geweerd, aldus Wallace, is
het kapitalisme goed te doen
functionneeren. „Indien de Ame
rikaansche industrieelen vast be
sloten zijn te voorzien in volledige
tewerkstelling en goede loonen.
kunnen zij zooiwei het communis
me als fascisme voorkomen".
Een golf van arrestaties van
links georiënteerden is gevolgd
op de verhoogde politieke activi
teit in Spanje veroorzaakt door
de publicatie door Franco van zijn
ontwerp van een opvolgingswet.
Hoeveel links georiënteerden op
het oogenblik in de gevangenis
vertoeven is niet te zeggen. Er
zijn geen cijfers van gegeven en
zelfs de clandestiene organisatie
kunnen geen definitieve inlichtin
gen verschaffen.
Voor de kust van Zuid-Wales
heeft Dinsdagavond een voorma
lig Lihertyschip, naar men meent
het Britsche stoomschip „San
tampa" (7120 ton), schipbreuk
geleden. Pogingen om de beman
ning te redden mislukten dooi
den sterken wind, die de kracht
had van een orkaan. Het schip
brak, spoedig nadat het tegen de
kust was geloopen, in drieën.
Woensdagmorgen vroeg konden
reddingsploegen het wrak bij eb
bereiken, maar zij namen geen
enkel teeken vhn leven waar. De
geheele bemanning, welke naar
men gelooft 42 koppen telde, is
in de golven omgekomen. Ver
scheidene lijken zijn reeds aan
gespoeld
Donderdagmorgen vroeg heeft
men, langszij van den olietanker
„Santampa, die op de rotsen ter
hoogte van Porthcawl (Glamor
ganshire), in stukken is geslagen,
de reddingsboot uit Mumbles om
gekeerd in het water gevonden.
De achtkoppige bemanning van
de reddingsboot wordt vermist.
De hoot had tot tweemaal toe
gepoogd om de uit 42 koppen be
staande bemanning van het tank
schip ter hulp te komen. Tot nog
toe zijn slechts vier lijken
mannen van de „Santampa"
aangespoeld, bedekt met teer en
olie.
Ofschoon de „Santampa" met
verder dan een driehonderd meter
verwijderd was, kon men van de
kust af er niet in slagen hulp te
bieden. Pas na terugloopen van
het getij kon men een onderzoek
aan boord instellen, doch slechts
zeer vluchtig, daar het wrak ge
vaarlijk helde.
De woeste orkaan, die de wate
ren rondom Engeland opgezweept
heeft en twee rampen heeft ver
oorzaakt, heeft nog vele schip
breuken ten gevolge gehad. Men
gelooft, dat de storm ook in den
nacht van Donderdag/Vrijdag zal
voortwoeden. Van overal langs
de kust komen berichten binnen
over schepen in nood. In de mon
ding: van de Theems poogde een
reddingboot tot viermaal toe bin
nen negen uur de bemanningen
van drie losgeslagen schuiten te
redden. Twee personen van een
visschersboot aan den ingang van
de haven van Londen worden
vermist.
Te Epsom vernielde de wind
tribunes^ die voor de paardenren
nen waren opgericht. Te velde
staande gewassen werden platge
legd. Ergens woei een 70 voet
hoogen schoorsteen om, terwijl
ontwortelde hoornen de wegen
versperden.
Door omwaaiende hoornen werd
een vrouw gedood en automobi
listen gewond.
De Britsche Minister van Oor
log gedurende jaren van den
strijd tegen de Asmogendheden,
Winston Churchill, heeft in een
rede het beleid der Labourregee
ring gecritiseerd, waarbij hij aller
eerst betoogde, dat die regeering
tegen de joden vocht om Palesti
na aan de Arabieren uit te leve
ren.
Groot-Brittannië was in de ach
ting van de Sovjet-Unie en de
V. S. gedaald. Hij, Churchill, had
zijn invloed aangewend om de
Amerikaansche leening aan En
geland in orde te krijgen eq nu
werd het geld voor een groot deel
besteed voor films en tabak. „Hoe
ontsnappen we aan de moeilijk
heden, als de Amerikaansche lee
ning geëindigd is?" riep de spre
ker uit.
Churchill zei vervolgens, dat
Engeland het machtige Indische
imperium heeft weggeworpen en
dat het een fout is geweest de
periode voor den militairen dienst
van achttien op twaalf maanden
te brengen.
Churchill, die twee-en-zeventig
jaar oud is, verzekerde: „Ik hel'
geen politieke ambities. Ik ben
slechts in de politiek gebleven om
mijn plicht te doen en mijn land
te helpen."
De Fransche premier, Rama-
dier, heeft op éen wekelijkse ae
persconferentie verklaard, dat de
vorst en het in gebreke blijven
van de internationale tarwe-pt.■->!.
de Frankrijk beloofde voorraten
te zenden, er de oorzaak an
waren, dat er nu ,,een ernstig te
kort aan brood" was. In Mei zou
de „situatie in de broodvoorzie
ning „zeer moeilijk" zijn, daar de
voorraden zoo onvoldoende waren,
dat een normale distributie ge
durende de maand Juni „onmoge
lijk" zou zijn. Over den oogst
van het volgend jaar zeide Rama-
dier, dat Frankrijk een kwart van
de benoodigde tarwevoorraden
Voor 1948 tekort zou kompn.
Frankrijk had slechts een vijf
de vah de beloofde toewijzing uit
de tarwe-pool voor de periode
van Januari tot Juni 1947 ontvan
gen n.l. 113.400 ton in plaats van
553.000 ton.
Lord Inverchapél, de Britsche
ambassadeur in de Vereenigde
Staten, heeft de Amerikanen, die
een vermageringskuur wenscbeh
te ondergaan, uitgenoodigd dezen
zomer een bezoek aan Engeland
te brengen. „Het leven in Enge
land zal niet zoo comfortabel zijn
als ge wel .zoudt wenschen", al
dus Lord Inverchapel in een toe
spraak voor de Kamer van Koop
handel te Cincinnati" „doch
wanneer ge dat geen bezwaar
acht, zult gij zeer welkome gas
ten zijn en _ge zult veel zien, dat u
zoowel zal interesseeren als sti-
muleeren, want wij zijn in Enge
land bezig met een zeer moedig
experiment en de dollars die go
zult besteden, zullen onze beta
lingsbalans ten goede komen".
Lord Inverchapel verklaarde,
dat Groot-Brittannië's bijdrage
ï'.t ipie/nationale hulpverleening
thans een totaalsom van 3 mill,
dollar aan directe hulpverleening
bedraagt, zooals aan de Unn-a
en aan Griekenland en Malta.
Verder ongeveer twee milliard
dollar in den vorm van leeningen
en credieten aan Duitschland,
Frankrijk. Denemarken. Neder
land en Birma en anderen.
De Britsche Minister van Brand
stofvoorziening, Shinwell, heeft in
het Lagerhuis mededeeling gedaan
van de plannen van de Regeering
voor brandstofbesparing. Het
ligt in de bedoeling iederen vorm
van ruimteverwarming te verbie
den met ingang van 5 Mei in com-
mercieele en industrieele gebou
wen. Obk het gebruik van gas
en electriciteit voor dit doel zal
verboden zijn in woonruimten tot
eind September, behoudens uit
zonderingen op medische gronden.
Verzocht zal worden het huis
gebruik van gas en electriciteit
met 25 pet. van de hoeveelheden
welke in dezelfde periode van het
vorig jaar werd gebruikt, te ver
minderen. De B.B.C. zal worden
toegestaan haar uitzendingen "-ui
Maandag af geheel te hervatten.
Shinwell zeide, dat de toestand
zóó ernstig is, dat hieraan alleen
door een groote vereenigde
krachtsinspanning van het geheele
volk het hoofd kan worden gebo
den. Iedereen zal een offer moe
ten brengen. Geschat wordt, dat
het verBchil tusschen de steen
koolproductie en de hoeveelheid,
die noodig is voor de voorraad-
vorming tijdens den zomer veel
licht tien millioen ton zal bedra
gen. Aan huis- en niet-indus-
trieele gebruikers zal worden ver
zocht 21.2 millioen ton te bespa
ren door bezuiniging op het ver
bruik van gas en electriciteit.
Eden (conservatief) vroeg, of
er een debat kon worden gehou
den voor het van kracht worden
van het plan. Hij kreeg hierop
een bevestigend antwoord.
i Naar Radio Moskou meldt, is
de conferentie van Ministers van
Buitenlandsche Zaken te 19.35
uur (Moskousche tijd) geëindigd.
De volgende conferentie van
Ministers van Buitenlandsche
Zaken zal in November te Lon-
I den worden gehouden.
Zooals het Centraal Bureau voor
Effectenregistratie reeds ver
klaarde, was de aanmelding van
de uit de oorlogskluis van de
Javasche Bank te Bandoeng af
komstige effecten, alsmede van
de zich buiten het Koninkrijk be
vindende aan ingezetenen van
Nederlandsch-Indlë toebehoorende
dan wel te hunnen name aldaar
gedeponeerde effecten, tot voor
korten tijd niet volledig mogelijk,
zoodat de wijze van aanmelding
van deze effecten nog niet kon
worden geregeld of uitstel van de
verplichting tot aanmelding
moest worden verleend, voorzoo
ver deze aanmelding krachtens
Ministerieele beschikking reeds
verplichtend was gesteld.
Nu de tot dusverre bestaande
beletselen zijn opgeruimd, heeft
de afdeeling Effectenregistratie
bekend gemaakt, dat de boven
bedoelde effecten moeten worden
aangemeld tusschen 1 April en 1
Juni 1947.
De Italiaansche constitueerende
vergadering heeft in beginsel aan
vaard^ dat echtscheiding, welke
tot nog toe niet door de Italiaan
sche burgerlijke wet werd erkend,
door de nieuwe grondwet niet zal
worden uitgesloten. Met een
I meerderheid van drie stemmen
werd namelijk de opneming van
1 het beginsel van de onontbind
baarheid des huwelijks in de
grondwet verworpen, terwijl 194
van de 385 leden dér vergadering
I zich verzetten tegen vermelding
van de onontbindbaarheid in het
grondwetsartikel, waarin wordt
vastgesteld, da,t gezinsrechten na
tuurlijk zijn in een maatschappij
welke op het huwelijk is geba
seerd.
i.,1 "1
r F
r r
zetenc
4 del
ibnbriJ
5 -5 r|
?efcel
ïidJldirl
eeiefl
