Radiorede Prof. Gerbrandy 1 I m al ACTIE VAN DE MARINE Natsir over de eventueele benoeming van Prof. Romme tot Gouverneur-Generaal. Tabahsr egen Wereldnieuws j ..ii n m L(f= I I M I WOENSDAG 16 APRIL 1947. 3de Jaargang No- 479- Dankbetuiging tan H. M. de Koningin Nieuwsblad over geruchten-Romme „Veiligheidsstaking" geëindigd Minister-President Beel en Minister Jonkman naar Indonesië Nieuw economisch accoord tusschen Noorwegen en België i éam mm: mmmmmwi De gevolgen van de Haven arbeidersstaking in Australië fest n<m len' JM I f rde.tia ,«r j hoEij inntij. I J dj f 'I i r Z uj Frankeering bij Abonnement - Temeuzen. WEERSVERWACHTIN G medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt, geldig tot Woens- dagavond._ Iete hoogere temperatuur. Plaatselijk ochtendmist, overi gens in bijna het geheeleland vrij zonnig droog weer met iets hoogere temperaturen dan gis teren. Zwakke tot matige wind tusschen West en Zuid. r rautlCCl mg uy nuuuuciucu, - .HikaBBlA BE VRIJE ZEEUW Adver tentieprij s per mm 10 ct.minimum per advertentie 1,50. Inzendingen advertenties tot des namiddags 4 uur. Rubriek kl. advertenties: 15 regels 60 ct.; iedere regel meer 12 ct. Ver melding brieven onder nr. Bur. van dit Blad 10 ct. meer. Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande - Terneazen. Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal. In zijn Maandagavond om 20.35 uur voor de N.C.R.V. over Hilver sum II gehouden radiorede heeft Prof. Mr P. S. Gerbrandy, o.m. het volgende gezegd; Door de onderteekening van het acooord van Linggadjati is ge schied dat waartegen het Natio naal Comité tot Handhaving der Rijkseenheid van den aanvang van zijn optreden af ten sterkste heef. gewaarschuwd. Er is een verplichting aange gaan, welke den grondwetgever bij voorbaat bindt, zoodat het Ne- derlandsche volk, straks geroepen zijn oordeel over voorstellen tot wijziging van de Grondwet uit te spreken, niet meer vrij staat in zijn 'beslissing en voor het uiterst moeilijke dilemma kan worden gesteld al of niet ongedaan te ver klaren Staats- en Volkenrechtelij ke verhoudingen, die uit het ac- coord en de thans op handen zijnde toepassingen in feite voortvloeien. Er is tegen mij gezegd: Och, dat loopt zoo'n vaart niet, men is het niet eens geworden, er is geen overeenkomst inderdaad, daar lijkt het wel op. Men kan over bijna elk artikel vertolkingen van Nederlandsche zijde en van Soe- karno-zijde naast elkaar leggen, die zeer verschillen, elke party wil zich aan eigen interpretatien houden. Zoo moet ik, hoewel sommige zaken nog geheim zijn gehouden, er wel van uitgaan, dat er is een Linggadjati, waarvan de kant naar Soekamo gekeerd, naakt is, die naar Minister Jonkman ge wend bekleed met de vodden, die van de vernuftige sluier door de heeren 'Romme en Van der Goes van Naters geweven, zijn overge bleven, maar die de schande der naaktheid niet meer bed'ekken Vast staat, dat deze republiek is een brouwsel van onzen .doods vijand, Japan, bestemd om Neder- landsch-Indië voor altijd te hou den binnen de zoogenaamde Oost- Aziatische gemeenschappelijke wélvaartssfeer onder leiding van ',aÊrnis een tweede manier om in zicht te krijgen in wat van haar te verwachten is, n.l. door te let ten op wat de praktijken op haar e-ehied tot nu toe zijn geweest. Ze zijn saam te vatten in de omschrijving: Precies het tegen- deej van wat wij democratie of beter een rechtsstaat noemen Wii staan dus' voor de toepas sing" van een accoord, dat krach tens oorsprong, karakter en to heden bekend optreden van de wederoai tu onheilspellend en dat naar zijn inhoud ongrondwettig is. Welnu zoo zegt U misschien, als het dan ongrondwettig is, dan is het een vodje papier, verscheur Zoo eenvoudig staat de zaa.k niet Zeker, ik verwacht, dat zij, die dit kwaad gebrouwen hebben, eenmaal voor den aardschen rech- fjare Majesteit de Koningin heeft den burgemeester van Rot terdam, Mr. P. J. Oud, opgedra gen aan de burgerij haar harte- Ujken dank te betuigen voor de wijze waarop zij H. M. bij Haar bezoek op Maandag ,14 April heeft ontvangen. Hare Majesteit voegde daaraan toe, dat zij dij Haar tocht door de havens zeer getroffen was door den zeer grooten vooruitgang dien het havenherstel in de anderhalf jaar, sedert Haar vorig bezoek aan die havens verloopen, had ge maakt. Een zoo groote vooruit gang kon alleen zijn bereikt, door een voortreffelijke samen werking van allen, van boog tot laag, die bij dit werk werd be trokken zijn. [H. M. wenschte dan ook uit drukking te geven aan Haar ge voel van erkentelijkheid voor dezen gezamenlijken arbeid. Op die erkentelijkheid hebben allen aanspraak, bedrijfsleiders, hoo gere en lager technici, arbeiders met het hoofd en met de hand. Wat zij hebben verricht heeft Hare Majesteit vervuld met ver wondering en trots. Het was Haar uitdrukkelijk verlangen, dat de burgemeester deze gevoelens ter kennis van de burgerij zou brengen. Zij drukte Mr. P. J. Oud daarbij op het hart er vooral «zorg voor te dragen, dat nie mand het gevoel zou hebben bij dankbetuiging te zijn ver ter rekenschap zullen moeten geven van hun daden. Wat eischt deze toestand, zoo als die op dit oogenblik is, nu van ons, die de rijkseenheid in hun hart nooit kunnen verlooche nen en die voor «het welzijn der millioenen in Indië willen blijven vechten? Daarop antwoord ik dit. Wij houden vast, dat onze plicht om recht en rust, kort gezegd den rechtsstaat ten bate der millioe- nenmassa's te herstellen en te handhaven, onverzwakt blijft be staan. Wat in deze goede rich ting nog gedaan mocht worden, als voorbeeld noem ik vervan ging van het afschuwelijke regiem in Batavia door een loyaal be stuur, heeft recht op onzen steun. Alles wat daar tegen in gaat, roept, ons verzet wakker. Zoo zullen wij ons gedragen tegenover het feit, dat een parle mentaire meerderheid, zij het Maar ook in Nederland zelf loopt dit beleid onverbiddelijk vast. Eoonomisch-financieel. Het Nederlandsche volk gaat de gevolgen van dit wanbeleid nu aan den lijve gevoelen. Het zal nog wel erger worden. Het beleid van het Kabinet is bezig te botsen tegen het natio naal gevoel en het rechtsbewust zijn des volks. Deze Indië-politiek van het Kabinet-Beel is gedoemd volko men vast te loopen. Nederland sche Ministers mogen bezig zijn den rechtstaat in Indië prijs te geven en te trachten nog met knappe menschen een stuk van het kapitaal te redden, hun poli tiek moge in het moederland reeds middelen gebruiken, die een politieke democratie niet ver draagt, dat alles moge u benau wen, vooral omdat bet opvolgers stelt voor een ontreddering, die meer schijnt te vragen dan men schen kunnen. Wanhoopt niet. Die opvolgers zullen in den chaos, dien ze vinden, bij elk Lclllv Illvtyi Vlvi liuivi) J w bevend en met kritiek, tijdelijk handelen zich stellen op den ,_a. nntLnoHnnoal ViaIoÏS I CrrriTlH«l90- VflTI het OTIS allen blU" dekt een anti-nationaal beleid van het kabinet BeelJonkman. Op dat woord tijdelijk leg ik allen nadruk Want in Neder- landsch-Indië loopt deze politiek onverbiddelijk vast. De vereenig- de politieke partijen in Neder- landsdh-Indië hebben het teeke nen van het accoord „zinloos" genoemd. Dat is het. Wat thans precies gaat gebeu ren,. dat hangt af van wat de groep-Van Mook, achter wie het Nederlandsche Kabinet aanhup pelt, gaat doen. Waarschijnlijk verder afglijden met al de ver warring en ellende, die daaraan vastzit. Maar een staatsorde, dien naam waard, komt er langs den weg, dien Minister Jonkman volgt, zeker niet. grondslag van het ons allen bin dende recht. Zij zullen hij alle moeilijkheden aan de steunpunten, die ze daar in vinden, zich vastklampen, al dus in wezen voeren een natio nale politiek, waarachter heel het volk, alle loyale partijen zich kun nen stellen. De waarheid, die onder hun regiem weer in Ne- derlandsch-Indië gesproken mag worden, zal daardoor bier en ginds klinken als bevrijdings- muziek. Want de grondbeginselen van den rechtstaat kunnen wel tijde lijk vertrapt worden, maar ze zul len uit de Nederlandsche volks ziel, zoolang er in een buigen voor hooger beginselen, niet worden uitgeroeid. INDONESIË. De Marinevoorlichtingsdienst deelt mede, dat dezer dagen in den Oostelijken Archipel een drie tal prauwen door het patrouille vaartuig R. P. 107 is aangehou den. De opvarenden bleken gewa pende terroristen te zijn, die bij hun aanhouding verzet pleegden, waarbij twee schepelingen van het Nederlandsche patrouille vaartuig door messteken werden gedood. Eén der prauwen werd over meesterd. De korvet 'Batjan" die te hulp was geschoten, ach tervolgde eri overmeesterde de andere twee. Deze bleken onderweg van Pro- bolinggo naar de Westkust van Celebes om een poging tot infil tratie te doen. De Batjan" en de R, P. 107 zijn met 41 gevan genen te Soerabaja aangekomen. Naar aanleiding van de geruch ten over de mogelijke benoeming van Prof C. P. M. Romme tot Gouverneur-Generaal schrijft het republikeinsche dagblad „Nieuws blad" onder meer: „Het heengaan van Dr. Van Mook zal wel een onbehagelijk gevoel opwekken bij ieder, die zijn werk van nabij leerde ken nen. Ons inziens is het thans niet het gunstige oogenblik om Linggadjati dooi anderen verder te laten uitwerken. Met Van Mook weten wij, dat een hevig besef ontwaakt is van de roeping, niet alleen om een nieuwen staatsvorm met de republiek af te ronden maar, wat veel meer zegt, ook aan den staat Oost-In- donesië en Borneo de zegeningen te brengen van orde en veiligheid. Nooit heeft in Indonesië zoo sterk als thans de, overtuiging bestaan, dat Van Mook de autori teit is, waarmee kan worden sa- deze geten. In een interview met het repu blikeinsche persbureau Antara heeft de republikeinsche Minister' van Voorlichting, Moh Natsir, Dinsdag over de mogelijke benoe ming van Prof. Romme tot Gou verneur-Generaal het volgende gezegd: Indien deze berichten juist blijken, zal een groote ver traging in de vlotte verwezenlij king van Linggadjati ontstaan. Het is algemeen bekend, dat voor de Indonesiërs Romme beschouwd kan worden als de personificatie van de Nederlandsche strooming, die niet accoord gaat met den werkelijke geest van Linggadjati. Prof. Romme heeft bij zijn recent bezoek aan Indonesië, waar hij de republiek en haar representanten volkomen negeerde, geen verbete ring van den door zijn bekende motie op den Indonesiërs te weeg gebrachten indruk gegeven. Natsir besloot met de verkla ring, dat het geen verwondering behoeft te wekken, wanneer aan Indonesische zijde de vraag rijst of een mogelijke benoeming van Prof. Romme niet een herhaling zal veroorzaken van het gebeuren op de Hooge Velwe en de trage die rondom de onderteekening van Linggadjati. Republikieinsche kringen over een mogelijke be noeming van Prof. Romme tot Gouverneur-Generaal. Republikeinsche politieke krin gen hehben zich tegenover Aneta met betrekking tot een eventueele benoeming van Prof. Romme tot Gouverneur-Generaal niet door een uitspraak willen binden, zoo lang de berichten in bet stadium van geruchten zijn. Wel geloofden zij, dat aan deze geruchten wel ecnige beteekenis kan worden toegekend en dat. indien deze bewaarheid worden, de kans geenszins denkbeeldig is, dat dit een terugslag zal geven on de atmosfeer, waarin verwacht kan worden, dat de besprekin gen gevoerd zullen worden. Voor al in het binnenland zullen er tengevolge van deze benoeming stemmen opgaan, die tot groote behoedzaamheid jegens den poii- tieken koers van Nederland aan sporen. Dat Prof. Romme tenslotte accoord is gegaan met de beslis sing van de Nederlandsche regee ring inzake de onderteekening, Achtte men een element, dat niet alle optimisme uitsluit. Niette min kan men niet voetstoots ver: geten, dat Romme's naam ver bonden is aan de motie, waar door de beslissing aanzienlijk be lemmerd is. Indien de veronderstelling van de N. R. C„ dat Dr. Van Mook aan zou blijven als Luit.-Gouv.- Gen., belast met de leiding van de zaken van het algemeen be stuur, een feit zou worden, zou dit de reactie op de benoeming van Prof. Romme minder scherp kunnen maken. De zegslieden konden zicq niet voorstellen, dat Dr. Var. Mook bereid zou zijn aan te blijven, In dien er diepgaande principieele verschillen bestaan tusschen zijn inzichten en die van Prof Rom me. Zij betreurden het tenslotte, dat er door de berichten uit Ne derland opnieuw elementen van onzekerheid in de situatie zijn gebracht. Uit door het Amerikaansche ministerie van Binnenlandsche Zaken gepubliceerde statistieken blijkt, dat de door John Lewis ge laste „veiligheidsstaking" is af- geloopen en dat alle mijnwerkers den arbeid hebben hervat. ■MMMÉMKHHMKNWMIBft Na de bonnen- en fiets- bandenregens elders in den A lande, werd Maandagnamid- dag ook West Zeeuwsch- A Vlaanderen mild door Plu- A, vius bedacht. Voorbijgan- U gers ontdekten langs den g p weg Schoondijke-Uzendijke, j§i onder den rook van laatst- y genoemde gemeente, dat tal- S looze pakjes sigaretten, siga- 'C ren en rooktabak van m Nederlandsche herkomst /A kwistig op en langs den weg De Regeeringsvoorlichtings- dienst deelt mede, dat de Minis ter-President en de Minister van Overzeesche Gebiedsdeelen over wegen om zich tegen het einde dezer maand ter persoonlijke oriënteering en voor het voeren van besprekingen naar Indonesië te begeven. Nader wordt medegedeeld: genomen reis van de Ministers Beel en Jonkman verneemt het A,NjP. nog uit welingelichte kringen, dat de Oommissie-Gene raal reeds eenigen tijd geleden de overkomst van deze bewinds lieden had verzocht. Nu de on- onderteekening van de basis-over eenkomst een feit is geworden, zijn daardoor talrijke problemen inzake de uitwerking van het accoord aan de orde g-ekomen en ligt het volkomen in de lijn, dat een nadere gedachtenwisseling als waar op door de Commissie - Generaal werd aangedrongen in derdaad gewenscht is. Hiertoe hopen, thans de Ministers Beel en Jonkman tegen het eind van deze maand in de gelegenheid te zijn door zich naar Indonesië te hege ven. Op deze wijze wordt de continuïteit der besprekingen tus schen de Commissie-Generaal en de Indonesische delegatie niet onderbroken, terwijl de beide Ministers zich tevens ter plaatse zullen kunnen oriënteeren. ri waren uitgestrooid In hoeverre hier - van een verlate St Nicolaas- A surprise is nog niet komen if, vast te staan, wel echter, y X, dat al zeer spoedig de spo- ren van dit milde regentje |r volkomen waren uitge- A wischt. if f Speciaal de inzittenden y van een passeerende auto met arbeiders beijverden pj zich ten zeerste om hun nog steeds karige rookersrant- '/-■ soen op deze welkome en p onverwachte wijze te ver- A grooten! Éi Tusschen Noorwegen en de Bel- gisch-Luxemburgsche unie is een- nieuw economisch accoord geslo ten op grond waarvan Noorwegen aan België visch, houtpulp, cellu lose, papier, ijzer, legeeringen en pelsen zal leveren. Hiertegenover staat de levering door België van machines, scheikundige produc ten, meststoffen, textielwaren en glas. Volgens het communiqué, gepubliceerd naar aanleiding van de onderteekening van het ac coord, zal de waarde van den Noorschen invoer in België over het jaar eindigend in Februari 1948, ongeveer 117 millioen kro nen bedragen en die van den Bel gischen invoer in Noorwegen on geveer 200 millioen kronen. mengewerkt en die overtuiging wordt gehandhaafd. Wat zou Romme na de groote omwenteling in deze gebieden meer kunnen doen? Wij zullen er voor moeten waken, dat de politieke partij strijd niet van Nederland naar Indonesië wordt overgebracht. Er is waarachtig al genoeg mis verstand". De vroegere verbindingsofficie, voor het Verre Oosten bij het bureau van den Britschen Hoo ge n Commissaris in Australië. O. W. la Valette, heeft Dinsdag avond medegedeeld, dat de hoy- cot, dien de Australische heven- arbeiders op het laden van voor Nederl.-Indië bestemde schepen hebben gelegd, aan Australië meer dan 60 millioen pond ge- Irrvot Vippft In de laatste 12 maanden, al dus verklaarde hij, zijn onmiddel lijk na de instelling van den boy cot orders voor een waarde van 16 millioen pond geannuleerd, en nog eens orders voor een waarde f van 40 millioen pond in de eerste zes maanden daarna. La Valette verklaarde tenslotte dat voorts nog 40 millioen aan orders naar Amerika en Engeland was ge gaan, omdat de Australische han delaars hun goederen' niet aan Nederlandsch-Indië konden leve ren. De voormalige commandant van het vroegere concentratie kamp Auschwitz, Rudolf Hoess, is Dinsdagmorgen te Auschwitz opgehangen. Gandhi en Djinnah, President der Moslimliga, hebben, op initia tief van den nieuwen Onderkoning van Voor-ïndië, Lord Mountbat- ten, een verklaring uitgegeven waarin het gebruik van geweld, dat den laatsten tijd voor politie-' ke doeleinden werd aangewend, wordt afgekeurd en een beroep wordt gedaan op alle gemeen schappen in Voor-Indië om tot de goede orde bij te dragen. De plaatsvervangend secre taris van den vakbond van haven arbeiders, Ted Roach, heeft ver klaard, dat de vakbond noch van de republikeinsche regeering, noch van de Nederlandsch-Indische een verzoek tot opheffing van de boycot ontvangen heeft. De heer Roaoh zeide. dat zijn vakbond- alle verzoeken om opheffing van de zijde der Indonesiërs zou ac cepteeren. Het was mogelijk, dat aan den vertegenwoordiger der havenarbeiders, C. Campbell, die thans naar Indonesië onder weg is, bij zijn aankomst het ver zoek persoonlijk zou worden over gebracht. De politie te Beiroet maakt bekend, dat zij „een gevaarlijk lid van de Zionistische verzets organisatie" heeft gearresteerd, die schuldig zou zijn aan den bomaanval op de Britscbe am bassade te Rome in October 1946. Volgens het Fransche pers bureau A.F.P. is de naam van den dader Marco Cohen en heeft hij zich tevens schuldig gemaakt aan het vermoorden van Britsche officieren en aan inbraak in de kerk van het Heilig Graf te Jeruzalem. Generaal Helge Jung, chef van den Zweedschen generalen staf, heeft het land medege deeld, dat het niei alleen zijn ge wapende macht moet moderni- seeren, maar deze op de volle sterkte van 1942, toen het gevaar voor invasie in Zweden het grootst was, moet brengen. Indien Generaal Jung's plan wordt aangenomen, zullen de uit gaven voor de defensie voor het financieele jaar 1948'49 80 millioen kronen meer zijn dan dit jaar en met uitzondering van be paalde aankoopen in de eerste twee jaar van den oorlog, hooger dan ooit te voren in de Zweed- sche geschiedenis. Churchill zal zich op 9 Mei. op den tweeden verjaardag van de Duitsche capitulatie, naar Frank rijk begeven, waar hij met het hoogste "Fransche militaire eere- teeken, de militaire medaille, zal worden onderscheiden. ;rter» I nding' I •i/ 1 mei ing Buril t. mfj 15 psf' 1 geer at an de torj ivaai igsgl delf' taal hiitstii; érdejfcj jl ,nd vanl ct olaï JYVI 5 3] j 1 I [e rl /ren! tevjV staalll I f ondq m jwid J R J i ee op teen. er H I si eveif en and le de is ld vj 11 O iomR soo qsSl tuut U 9 apu; 1 )UJ9 3UJ.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1947 | | pagina 1