u;i a* s
Dc Fransche Wet op
de materteeie oorlogsschade
De ten uitvoer legging der doodvonnissen*
Biizondererechtsplegino
Distributienienws
Correspondenten
Binnenlandsch Nieuws^
4.
rcvincic
a
Set
De heer Z vrager man schrijft
■ons het volgende:
Het is wel algemeen hekend,
,dat de definitieve Wet, ter rege
ling van de Materieele oorlogs
schade, thans in een vergevor
derd stadium van voorbereiding
verkeert. Spoedige behandeling
In de Kamer mag worden ver
wacht.
Tot heden waren de organisatie
van het herstel en de financiering
daarvan, geregeld hij diverse Ver
ordeningen en Besluiten, die bui
ten het Parlement om waren ont
staan. De definitieve wet zal nu
het voorloopige Besluit op de ma
terieele oorlogsschaden, F 255,
van Nov. 1945, vervangen. Het
meest omstreden zijn drie begin-
.selen, die tot nog toe b(j het her
stel hebben gegolden.
Allereerst de zeer gecentrali
seerde uitvoering van het herstel.
Alle3 werd van Den Haag uit ge
dirigeerd, terwijl de plaatselijke
organen, als de gemeenten, prac-
tisch welhaast uitgeschakeld wa
ren. Dit leidde tot een overdre
ven bureaucrat e, een stroef ver
loop en dikwijls onbevredigende
resultaten van het herstel. Veel
meer gedecentraliseerde uitvoe
ring en inschakel.ng van de ge
meentelijke instanties wordt in de
gedupeerde streken noodzakelijk
geacht.
Het allermeest omstreden be
ginsel van de vroegere regeling
was daarnaast, de finantieele
regeling voor verwoeste of zwaar
beschadigde onroerende goederen
(gebouwen en bedrgfsuitrustin-
gen). Als vergoedingsbasis gold
hier de verkoopwaarde Mei 1940,
die meestal slechts een fractie
bedraagt van de tegenwoordige
fltidhtings- of herinstallatiekos-
ten. Deze factor verkoopwaarde
Mei 1940 blijft bovendien in de
praktijk zeer verschillend te wor
den geïnterpreteerd, met het ge
volg dat gelijksoortige gedupeer
den zeer ongelijke vergoedingen
krijgen. Steeds is gestreden voor
de vervangingskosten, met een
redelijke bijdrage doör gedupeer
den die nieuw voor oud krijgen.
Aan het bezwaar, dat meuw-
bouwen en herinstallatie thans
globaal het drievoudige kost van
voor den oorlog, trachtte men
nog tegemoet te komen door hulp
bij de financiering van de te over
bruggen tekorten. Hoewel dit
dikwijls als zoodanig weedt voor
gesteld, is dit geenszins een aan
vaardbare oplossing en kan dat
ook met meerdere concessies
nooit worden.
De financieringshulp bestaat
hierin, dat renteiooze en rente-
gevende hypotheken worden ver
strekt. De factoren die worden
gebruikt om voor elk object de
verhouding vast te stellen tus-
schen rentelooze en rentegevendo
credieten, zijn daarvoor al even
ongeschikt als de factor verkoop
waarde Mei 1940, dat is voor de
bijdrage h fonds perdu. Als zoo
danige factoren worden o.a. ge
bruikt: voor niet agrarische ob
jecten de grootte van het pand
en de z.g. zeer hypothetische
■exploitatie waarde; voor agra
rische objecten: de grondsoorten
en de bedrijfsgrootte. Op grond
van deze factoren kan de verhou
ding renteloos: rentegevend be
langrijk verschillen en wordt neg
bovendien herhaaldelijk, ten on
gunste van gedupeerden, herzien.
Deze factoren zyn voor deze doel
einden ongeschikt. Het werken er
mee leidt voor gelijksoortige ge
dupeerden tot zeer ongelijke resul
taten, tot te veel ambtelijke macht
en bemoeiing, tot 'n ongewenschte
vermenging van hecstel- en be-
lastingpolitiek, en het laatste
niet het minste de gevolgen
tjjn. voor verreweg de meeste ge
dupeerden ruïneus.
Tenslotte was ook de vergoe
dingsbasis voor de verloren in
boedels volstrekt onvoldoende.
Deze hield geen rekening met het
gestegen prijspeil en stelde een
begrenzing in verband met de
huurwaarde. Deze laatste factor
werkt funest voor agrarische
panden en voor hen die zaak en
woning gecombineerd hadden.
Het is duidelijk dat de gedu
peerden met groote spanning
tegemoet zien van welke begin
selen het nu ten onzent In voor
bereiding zijnde wetsontwerp zal
uitgaan.
Intusschen is eind October 1946
in Frankrijk de wet op de mate
rieele oorlogsschaden bekend ge
maakt. Ook dit land heeft ge
weldig van den oorlog geleden.
Het is verblijdend te constatee-
ren, dat in Frankrijk, met zijn
politieke verwarringen en gedes
organiseerd geldwezen, zich een
sterke burger- en gemeenschaps
zin ook hier weer demonstreert
door de beginselen waarop deze
wet is gebouwd. Beginselen die
ook onze Regeering en het betere
deel van ons volk principieel als
de eenig juiste erkenden. N.l. de
verdeeling van de lasten van het
herstel over het geheele volk en
vergoeding op basis vervangings
kosten.
Enkele voorname bepalingen
van de Fransche wet houden het
volgende .in. Erkend wordt het
recht van algeheele schadeloos
stelling, voor schaden door oor
logshandelingen veroorzaakt, aan
roerende en onroerende goederen.
Voor de financiering wordt een
afzonderlijk hecstelfonds inge
steld. Voor het herstel zelf wordt
een 5-jarenplan opgesteld
Volled-ge vergoeding ontvangen
slechts zij die herhouwen of ner-
installeeren. Vergoed worden de
totale v^rvangingaiqosten, in den
vorm waarin het goed zich be
vond ten tijde van verlies of be
schadiging. Een -bedrag ten laste
van gedupeerde die nieuw voor
oud kr(jgt van ten hoogste 20 </o.
(Een regeling die volkomen aan
sluit b(j de wenschen der Neder-
landsche gedupeerden.) Naar de
toestand van het verloren object
krijgen de Franschen dus 80 tot
100 der vervangingskosten
vergoed.
Gedupeerden die niet willen
herbouwen of her install eeren,
ontvangen 30 der vervangings
kosten en als zij ouder zijn dan
65 jaar, 50 daarvan in den
vorm van een lijfrente tot maxi
maal 2 mill. fr.
Voor gevallen waarin de waar
de en de aard van het verlorene
met gemakkelijk te bewijzen is,
wordt vergoed volgens vastge
stelde waaidetabellen. Dit vindt
toepassing voor meubilair en voor
de bedrijisinventaris van agrari
sche bedrijven. Hoe deze tabellen
er uitzien en met welke factoren
daarbij is gerekend, is schrijver
niet bekend. Waar echter de
Fransche Wet het algemeene be
ginsel huldigt, van volledige
schadeloosstelling op de basis
vervangingskosten, zullen de
resultaten Voor de gedupeerden
ook hiervoor wel bevredigend zijn.
Nog een andere gedachte, die
in de Fransche Wet is neerge
legd, is opmezkingswaard. De ge-
oupeezden krijgen het recht zich
te vereerugen in coöperatieve her-
bouwmaatschapprje.i, die bij de
verwezenlijking van het herstel
een belangrijke rol kunnen spelen.
Wanneer onze komende wet
het beginsel zou huldigen, dat in
de uitvoering van het herstel het
gemeentelyK bestuursapparaat
met zeec belangrijke bevoegdhe
den zou woiden ingschakeld, zou
zéér zeker een soepeler uitvoering
met veel minder bureaucratie het
gevolg z(jn. Zou daarnaast de
mogclijkhe.d worden geschapen,
dat de gedupeerden in coöperatief
verband per gemeente of per
streek voor hun be.angen konden
opkomen, dan zou op een wijze
volkomen passende "bij de Neder-
landsche mentaliteit en gegroeide
verhoudingen, een veel meer be
vredigende oplossing van het ge
weld-ge heistelvraagstuk v er zie
ke rd zijn.
Ten slotte zou dan nog, voor
dat gedeelte der herstelkosten
dat met uit belastingen en lee
ningen kan worden bestreden, ook
in ons vaderland een speciaal
Herstelfonds moeten worden ge
creëerd. Een fonds waaraan
zooveel mogelijk het geheele volk
naar draagkracht zou moeten
bijdragen, brjv. door verplichtin
gen te voldoen over een periode
van langen duur (bijv. 25 jaar)
in jaarlijksche annuïteiten.
Het vasthouden aan de oude
vergoedfngs beginselen en aan de
gecentraliseerde uitvoering, zou
een ramp beteekenen voor de ge
dupeerden, voor de getroffen
streken en voor het geheele
Nederlandsche volk.
<Dc" Minislcv anlwccrJti
Op de vragen van den heer
Brandenburg betreffende het niét
ten uitvoer leggen van vonnissen,
waarbij de doodstraf is opgelegd
heelt de Minister van Justitie het
volgende geantwoord:
1 Van de tot dusver uitge
sproken en in kracht van ge
wijsde gegane doodvonnissen zijn
slechts een beperkt aantal vol
trokken. Hoewel den onderge-
teekende bekend is, dat in het
openbaar, zoowel in de pers als
op andere wijze, uiting is gege
ven aan een gevoel van teleur
stelling over het geringe aantal
executies, meent hij, dat het tot
dusver gevoerde gratiebeleid in
zich verantwoord en redelijk is
en bovendien de instemming heeft
van het overgroote deel van het
Nederlandsche volk.
Blijkens het voorloopig verslag
over het ontwerp van wet tot
vaststelling van hoofdstuk IV der
rijksbegrooting voor het dienst
jaar 1947 was de Tweede Kamer
over het algemeen van oordeel,
dat slechts in een zeer beperkt
aantal gevallen de doodstraf ten
uitvoer gelegd behoort te wer
den, en verheugde men zich er
over, dat dit blijkbaar ook de op
vatting van den ondergeteekende
was.
2. Het bericht, dat de onder
geteekende van plan zou zijn alle
gevallen, ook de ergste, ter gra-
tieverleening voor te dragen, is
onjuist. Zooals door den onder
geteekende reeds werd medege
deeld is de Memorie van Ant
woord op het onder 1 genoemde
Voorloopig Verslag wordt hij de
beslissingen in zake gratie van
opgelegde doodstraffen cr naar
gestreefd binnen het geheel van
de gevallen, waarin de doodstraf
werd opgelegd, in de zwaarste
gevallen tot tenuitvoerlegging
over te gaan.
3, 4 en 5. In alle gevallen waar
in een gratieverzoek wordt afge
wezen, volgt tenuitvoerlegging
van het doodvonnis op den kortst
mogelrjken termijn. Na afwijzing
van een gratieverzoek wordt hier
van zoo spoedig mogelijk mede-
deeling gedaan aan den veroor
deelde, terwijl de afwijzing dien
zelfden dag of den volgenden dag
in de pers wordt bekendgemaakt.
De executie volgt ingevolge de
bestaande voorschriften niet eer
der dan 24 uur, doch niet later
dan 48 uur, na de aanzegging
aan den veroordeelde.
In alle gevallen, waarin tot
dusver een gratieverzoek is afge
wezen, is tenuitvoerlegging van
bet doodvonnis dan ook gevolgd
binnen een week na den datum,
waarop door Hare Majesteit de
Koningin afwijzend op het ver
zoek was beschikt, behoudens
twee uitzonderingen, waarvan
ook in de pers mededeel ing Is ge
daan. In het eetie geval pleegde
de veroordeelde zelfmoord voor
het tijdstip, waarop de executie
was bepaald; in het andere geval
is de tenuitvoerlegging opge
schort, nadat de bijzondere Raad
van Cassatie aan den onderge
teekende had medegedeeld, dat
opschorting van de executie wen-
schelijk was in verhand met een
door den veroordeelde ingediend
verzoekschrift om herziening van
de sententie, waarbij hij tot de
doodstraf was veroordeeld.
6. Het streven van den Onder
geteekende is er hij voortduring
op gericht, een spoedige afdoe
ning van verzoeken om gratie
van doodvonnissen zooveel moge
lijk te bevorderen. Zeer onlangs
(bij Kon. Besluit van 14 Januari
1947), Staatsblad no. H 18) is
een wijziging van het bijzonder
gratie-adviesbesluit tot stand ge
komen, waarbij de eisch van een
plenair advies van deri bijzonderen
Raad tan Cassatie, waarmede,
naar in de practijk was gebleken,
naar verhouding veel tijd ge
moeid was, is vervallen.
Zooals in het antwoord op de
vorige vragen' reeds werd mede
gedeeld vindt in geval van afwij
zing van het verzoek executie
steeds op den kortst mogelijken
termijn plaats.
De officieren-fiscaal bij het
Bijz. GereUitshof te 's-Hertogen-
bosch voor Zeeland hebben de
volgende personen voorwaardelijk
hui ten vervolging gesteld:
Cornelia Zegers, Hoofdplaat;
Romaine S. Vuder geb. Lutaert,
njzendijke; Pieternella S. v. d.
Bent geb. Verpoorte, Temeuzen;
M. F. Komerjnsen, Sas van Gent;
ontzetting rechten en onder toe-
zichts telling.
Maria A. Viane, Schoondijke;
Mane F. Cortvriendt, Sluis; D.
de Putter, C. Michielsen en A. C,
de Pauw, Terneuzen; S. E. Bri
quet, Westdorpe; A. A. van Geer-
saem, Zuiddorpe; Delphina de
Block, R. S. Mariman en J. L.
Manman, allen Clinge; J. Woytel,
Hulst; J. Bockstael, Philippine,
onder toezichtstelling, verplich
ting om te arbeiden en ontzetting
rechten.
Gerarda M. P. Nonneman en
Rosalia W. de Mul, Terneuzen;
J. E. de Kramer, Clinge; Hypo-
lite S. Joukes, Brussel, ontzetting
rechten.
Emile J. M. Minnebo, Terneu
zen; E. A. A. Voeten en J. de
Pree, Sas van Gent; F, Fecket,
Clinge, allen verplichting om te
arbeiden en ontzetting rechten.
P. S. de Mul, Philippine, onder
toezichtstelling tot 18 Juli 1947
in Jeugdhuis Haamstede verblij
ven en ontzetting rechten; A. de
Koeijer, Schoondijke, 1000 be
talen; J. H. Oosterling, Schoon
dijke, verplichting om te arbeiden
250 betalen en ontzetting rech
ten; R. J. L. Odery, Westdorpe,
verplichting om te arbeiden.
Verder zijn onvoorwaardelijk
buiten vervolging gesteld:
Bertha Rammeloo, geb. Voer
man, Clara Rammeloo, geb. Voer
man, Rosalia P. K. Voerman geb.
Van Hirck, A.. J. Voerman, allen
Axel; A. A Vermeulen, St. Jan-
steen;A. van Bunder, Gcuda.
De gerezen verdenkingen zijn
ongegrond gebleken.
Pieternella van Weynen, Hoofd
plaat; E. L. van Staveren, Uzen-
dijke; W. J. Hofman, Breskens;
A. H de Moor, Th. H. Goossens,
Mathilda Everaert, J. de Bruijn,
J. A. v. d. Branden, B. v. d. Bran
den, allen Clinge; A. Verstraeten
en J. A. de Koek, Terneuzen; A.
Hillaert te Westdorpe.
De gerezen verdenkingen zijn
niet ongegrond gebleken, doch de
schuld Is van zoodanigen aard,
dat oplegging van straf of maat
regel niet gerechtvaardigd is te
achten.
EXTRA RANTSOEN KAAS.
In de periode van 16 Februari
t/m 1 Maart zal aan diegenen,
die een A-, B-, of C-kaart hebben
50 gram kaas boven het gebruike
lijke rantsoen van 200 gram wor
den verstrekt.
EEN BON VOOR 2 EIEREN.
In de bonnenlijst, vaelke Donder
dag a.s. bekend gemaakt wordt is
voor alle leeftijdsgroepen een bon
aangewezen voor 2 eieren.
In eenige plaatsen, zoo
wel in Oost- als in West-
Zeeuwsch-Vlaanderen kun
nen nog actieve correspon
denten worden aangesteld.
Gegadigden gelieven zich
schriftelijk aan te melden
bij
Redactie „De Vrije Zeeuw",
Noordstraat 55,
Temeuzen.
9
NIEUWVLIET.
Vergadering Geitenfok-
vereenigïng.
Zaterdagavond vónd de jaar
vergadering plaats van de geiten-
fokvereeniging te Nieuwvliet in de
zaal van P. Cornells alhier.
De voorzitter, de heer Abr.
Wille, opende deze vergadering en
memoreerde dat de, opkomst der
leden matig was, doch toch bevre
digend genoemd kon worden bij
deze weersgesteldheid.
De notulen van de vorige ver
gadering werden na lezing door
den secretaris, zonder op- of aan
merkingen goedgekeurd.
Volgens het verslag van den
penningmeester bedroegen de to
tale ontvangsten 474,41 en de
uitgaven 249,20, zoodat er een
voordeelig saldo van 225,21
overbleef.
Daarna volgde bestuursverkie
zing wegens periodieke aftreding
van 2 leden. Na stemming werd
de heer Ahr. Bouwens herkozen
en de heer Van Hoeve gekozen.
Het bestuur kreeg een volmacht
om een nieuwe bokkenstal aan te
koopen.
Bij de rondvraag werden de
door een tweetal leden gestelde
vragen van huishoudelijken aard
door den voorzitter beantwoord.
Daarna sloot de voorzitter de
vergadering.
SLUISKIL.
Buurtfeest.
Onder het motto „Lachen is ge
zond" had dan Vrijdag de aange
kondigde bonte avond van „Kalo-
mid" plaats in de nieuwe zaal
Jacobs. De zaal was gezellig be
zet met alle buurtbewoners en de
stemming zat er al spoedig in.
Ook onder de jongeren schuilen
veelbelovende krachten, hetgeen
al direct tot uiting kwam in het
stukje „De geest van Suzanna",
dat vlot gespeeld werd.
Een bonte reeks van kluchten
en voordrachten volgdè, waarbij
werkelijk den gulden regel: tempo
tempo, werd toegepast. Een con
ferencier reeg de nummers aan
een en zorgde voor de noodige
moppen, waarom hartelijk gela
chen werd. Overigens was al het
opgevoerde afgestemd op den
lach.
Katrtjntje en haar echtgenoot
met de meer voorkomende flesch
gin 4n de za<i, „Drukte om Hen
drik", het Kalomidlied, gemeen
schapszang, waarbij Piet Hein en
De Ruyter hun part broederlijk
deelden met de nagelbijtende
Louise, alles werd vlot afgewerkt.
Speciale vermelding verdienen de
kluchten „Pietje", de getemde
feeks, met de zich vermannende
broer en de rustig sprekende mees
ter, welke alle drie uitstekend
spel gaven, „Johnny" de manne
lijke baby-verzorgster en last not
least „Henkie", het wonderkind,
dat bij de allerzotste situaties en
verwikkelingen danig op de lach
spieren werkte.
Na afloop was gelegenheid tot
dansen, waarvan, gevoeld de kil
heid in de nog pas afgebouwde
zaal, een dankbaar gebruik werd'
gemaakt. Onder de tonen van
„Vergeten dat zal ik jou nooit"
verlieten wq dit pleizierige samen
zijn.
Zondagavond werd de tweede
voorstelling gegeven, toegankelijk
voor iedereen. Er. zat wederom
schot in en het leek wel of alle
medewerkenden nog meer hun
best deden. Vermelden wij nog
het met een goede stem voorge
dragen gevoelige lied „Lieve
Maan". Ook ditmaal konden de
liefhebbers in de kleine uurtjes
nog even dansen. „Kalomid" kan
dank zij haar activiteit, op een
paar welgslaagde avonden terug
zien.
ZAAMSLAG.
De a.s. blijde gebeurtenis.
Door de Oranjevereeniging is
in samenwerking met de buurt
verenigingen voor de feestelijk
heden ter gelegenheid van de a.s.
blijde gebeurtenis in het Prinselijk
Gezin het volgende programma
opgemaakt.
I. Indien de geboorte plaats
heeft vóór 12 uur 's middags is de
namiddag van denzelfden dag be
stemd voor de feestelijkheden.
1.00 uur: Klokgelui.
2.00 uur: Muziek van den
toren.
2 00 uur: Gezamenlijke dank
dienst in de N.-H. Kerk. Mede
werking van de Chr. Zangvereeni-
gjng. Tevens officieele aanbieding
namens de ingezetenen aan de ge
meente van de nieuwe torenklok.
Hiervoor en voor de onkosten
van de feesten zal dan ook nog
een collecte v/orden gehouden.
46 uur: Volksspelen. (Opgaaf
hiervoor bij J. van de Wege, Ter-
neuzenschestraat.
67 uur: Pauze.
77.30 uur: Volkszang.
7.30—8.30 uur: Lichtstoet, waar
na ontsteking van gekleurde
vreugdevuren.
g30io uur: Concerten. Einde
der feestelijkheden met gekleurde
vreugdevuren.
H. Indien (je geboorte plaats
heeft nè. 12 uur 's middags of op
een Zondag is de volgende dag in
zijn geheel bestemd voor de fees
telijkheden. (Bij geboorte op een
Zaterdag na 12 uur: feestelijk
heden op Maandag.)
8.30 uur: Klokgelui.
9.00 uur: Muziek van den toren.
9.30 uur: Gezamenlijke dank
dienst (zie hierboven).
11.30 uur: Rondgang met mu
ziek door het dorp.
12.302 uur: Pauze.
Na 2 uur als hierboven na 4 uur
Waarschijnlijk tevens van 4 tot
7 30 uur doorloopende filmvoor
stelling in het Verenigingsge
bouw
BESCHERMHEERSCHAP.
Het Comité Oorlogsinvaliden en
-weezen, dat een dezer dagen te
Utrecht een reünie verzorgde
voor 200 oorlogsweduwen uit het
geneele land, ontving van Z. K H.
Prins Bernhard bericht, dat deze
het beschermheerschap van dit
comité heeft aanvaard.
TELEGRAM AAN
MIJNWERKERS.
Bij de gezamenlijke mijnwer
kersbonden is via „Scheveningen
Radio" het volgende telegram
binnengekomen naar aanleiding
van den kolenslag, welke Zondag
voor acht dagen heeft plaats ge
had: „Kapitein en bemanning
walvischvaarder „Willem Ba-
xendsz" betuigen ingenomenheid
en waardeering met jongste of
fervaardige houding in belang
Nederlandsche bevolking. Bravo.
Onderteekening: Willem Ba-
rendsz, Zuidpoolzee.
MAN IN BRAND
GEVLOGEN.
Bij het lasschen van een ketel
in een fabriek aan den Gerbro-
ken Meeldijk te Barendrecht ge
raakten de kleeren van den 61-
jarigen lasscher A. Grondelle, wo
nende aan den Matthenesserweg
te Rotterdam, in brand Een in
zijn nabijheid werkende collega
wist den in vlammen gehulde on
gelukkige met groote krachtsin
spanning uit den ketel te trekken
en het vuur te dooven. G. had
echter dermate zware brandwon
den over het geheele lichaam op-
geloopen, dat hij in ernstigen toe
stand per auto van den G.G.D. uit
Rotterdam naar het ziekenhuis
Coolsingel aldaar moest worden
vervoerd.
BRIEFGEHEIM
GESCHONDEN.
De 51-jarige hoofdbesteller hij
den P.T.T. te Schiedam, J. A. B.
Buitenhuis, die in Augustus 1944
negen aan vooraanstaande per
sonen in Schiedam gerichte brie
ven, inhoudende illegale blaadjes,
in handen van de N.S.B. had ge
speeld, had zich Dinsdagmiddag
voor de Rotterdamsche Kamer
van het Haagsche Bijzondere Ge
rechtshof voor dit feit te verant
woorden. Tevens was hij lid van
de N.S.B. en hulp-landwachter
geweest. De advocaat-fiscaal
eischte 6 jaar gevangenisstraf
met aftrek van preventief en uit
sluiting van beide kiesrechten.
Uitspraak over 14 dagen.
rn<
„nt-;
