I E De' Nederlandsctie tiandel !met "~Duitschland De verkiezingen in Polen BRITSCHE PROTESTNOTA aan Sovjet-Regeering Leidsche expeditie naar Oost-Afrika teff1 Ke'< lu tr |r u F~ !i 1 r e P v< li p a ra r Voormalig politie-inspecteur krijgt de doodstraf Micolajczijk wil nietig verklaring GERUCHTMAKEND ARTIKEL IN Dl „PRAWOA" KWESTIE SPITSBERGEN Nieuwe Amerikaansche Ambasadeur Kabinetsformatie in Frankrijk Volksvliegtuigen in Engeland Autodiefstallen te Londen VOOR ASTRONOMISCHE WAARNEMINGEN SPAAK over het Vredesprobleem Scheepsramp bij Sjanghai 0e moord op Matteotti t :T a B 0 1 ti 2-V V i 'C d e l c l c i C A \T i; 1 ;.r i 7'- e c .1 1? i t P i, IV i 1 t- p a i pi e c Hj cl i I c D t »r e t :lC 1( V nr. i k doch het Is moeüijK een regeling te treffen voor havens, waarvan het gebruik het uitgeven van deviezen met zich meebrengt. „Wij kunnen echter wellicht tot een regeling komen" zoo besloot Dr. Humphrey ten aanzien van dit punt. 5. Betalingsregelingen. De delegatie is bereid een wijziging in de betalingsregelingen te be spreken. De nadruk zal worden gelegd op vergoeding van export door import. Hij „arresteerde" 4-jarig onderduikertje. Conform den jarige vroegere eisch is de 45- inspecteur van Een overeenkomst wordt verwacht. Na aankomst van de Engelsch- Ame rikaatis che handelsdelegatie heeft de Amerikaansche voorzit ter, Dr. D. D. Humphrey, tevens directeur van economische zaken bfl het Amerikaansche militaire bestuur In Duitschland tegenover een correspondent van Aneta- New Tork verklaard, dat, naar hij. verwachtte, een overeenkomst tol stand zou komen, welke den Ne- derlandscben handel met Duitsch land tegen de herfst van dit jaar weer op gang zou brengen. De besprekingen zouden geen handelsverdrag op langen termijn tot resultaat hebben, doch Dr. Humphrey voorzag het tot stand komen van een regeling ten aan zien van den import van zekere grondstoffen en half-fabrikaten. In groote lijnen kwamen de in zichten der Amerikaansche leden met die van de Britsche overeen en Dr. Humphrey hoopte, dat hij, wanneer hij een volgende maal naar Den Haag zou komen, on derhandelingen zou kunnen voe ren voor een handelsverdrag met een Duitschland, dat economisch een eenheid zou zijn. Hij legde er den nadruk op, dat voor de Rus sische en Fransche zones de deur werd opengelaten om deel te nemen aan alle regelingen, die thans werden getroffen. Dr. Humphrey, voorzag een regeling, betreffende den import van Nederlandsche grondstoffen en het gebruik van de door Neder land verstrekte credieten, doch hjj verwachtte moeilijkheden ten aanzien van den import van land bouwproducten van lage calori sche waarde en het gebruik van Nederlandsche havens voor het transitoverkeer. Voornaamste punten der besprekingen. Hjj gaf het volgende overzicht van het voornaamste werk, dat tijdens de onderhandelingen moet worden verricht: 1. Het leggen van contacten voor den handel tusschen Neder land en Duitschland. De En- gelsch-Amerikaansche autoritei ten zijn bereid zich hierbij op den particulieren handel te richten, door een uitgebreid programma voor im- en exporten op te stel len, waarbij het aan de regeerin gen en de particuliere zakenlieden wordt overgelaten hun eigen re- geiingen betreffende nadere bij zonderheden te treffen. 2. Aanvoer van grondstoffen en halffabrikaten. „Wij zijn thans in staat om bij de expansie van Unie zullen worden geraadpleegd, den buitenlandschen handel van voordat het verdrag van 1920 Duitschland een groote stap voor- over den status van Spitsbergen waarts te doen. De vraag is: wordt gewijzigd, niet de lijst van „Wat kan Nederland leveren, dat I onderteekenaars van dit verdrag, voor ons bruikbaar is. Wij denken Behalve natuurlijk Italië en Ja- het een en ander voor den invoer j pan, die in den tweeden wereld- politie A. Harrebomee uit Am sterdam, Maandagmorgen door 't bijzonder gerechtshof te Amster dam tot de doodstraf veroordeeld. Bij het bepalen van de straf maat had het hof overwogen, dat verdachte gedurende meerdere jaren van de bezetting den vijand heeft geholpen bij de uitoefening van zijn schrikbewind door als inspecteur van politie bij het in lichtingenbureau van den S. D. in Amsterdam te werken en dat hij van 1943 af als cornschef van de politie te Velsen veel onherstel baar leed heeft veroorzaakt. Het hof rekende den verdachte zwaar aan, dat hij zich als vrij willig werktuig voor den Duit- schen wagen heeft laten spannen, zoo gewillig zelfs, dat hij er niet voor terugdeinsde in Koog aan den Zaan een 4-jarig Joodsch on derduikertje bij Dr. Hagtingius te arresteerde en aan de Duitschers over te leveren, tengevolge waar van het kind in Westerbork om 't leven is gekomen. Van gezaghebbende zijde ver neemt Reuter's diplomatieke cor respondent, dat de Britsche am bassadeur in Moskou, Sir Maurice Peterson, de Sowjet-regeering Za terdag het afschrift van een ver klaring heeft overhandigd betref fende een artikel in de „Prawda" van 15 Jan. j.L In dit artikel werd de Britsche Minister van Buitenlandsche Zaken, Bevin, aangehaald als gezegd hebbende, dat „GrooUBritannië zich aan niemand gebonden acht behalve op grond van verplichtingen vol gens het Handvest der Vereenig- de Naties". De „Prawda" heeft deze uitlating aldus geïnterpre teerd, dat Londen het Anglo- Sowjet-bondgenootschap, dat voor twintig jaar was aangegaan, bui ten werking gesteld achtte. De Brische nota aan de Sow jet-regeering is vergezeld gegaan van een afschrift van de betrok ken radiorede van Bevin. Bevin heeft deze gehouden op 22 Dec. j.l., toen hij uit New York terug keerde van een bijeenkomst van den Raad der Ministers van Bui tenlandsche Zaken. Volgens een officieelen Engel- schen woordvoerder dekt de lijst van staten, die volgens het besluit van Noorwegen en de Sowjet- Nederlandsche halffabrikaten te kunnen regelen, doch aan grond stoffen geven wjj de voorkeur. De nadruk zal moeten worden gelegd op materialen, die passen in het wederopbouVvprogramma van de Duitsche economie. Wij zullen veel van den vooroorlog- I oorlog tegen de Geallieerden heb ben gevochten, ontbreken ook de Britsche Dominions op eerstbe doelde lijst, terwijl deze wel het verdrag van 1920 hebben onder teekend. Verder verklaarde deze woord- voerder, dat Engeland van Noor- schen Duitschen import niet meer wegen noch van de Sowjet-Unie kunnen gebruiken, zooals b.v. een officieel verzoek heeft ontvan- levensmiddelen van lage calori- schewaarde", aldus Dr. Hum phrey. 3. Nederlandsche credieten. ,,Wij zullen deze cc-edieten kun nen gebruiken in de mate, waar in zij verstrekt kunnien worden'' aldus de opinie van zegsman. 4. Transitohandel. De En- gelsch—Amerikaansche delegatie heeft begrip voor den Neder- lanschen wensch voorkeur voor Rotterdam en Antwerpen te ver krijgen boven de Duitsche havens, gen om herziening van het ver drag in overweging te nemen. De Nederlandsche Regeering heeft haar bewilliging verleend ten aanzien van de benoeming van den heer A. B. Baruch, tot buitengewoon en gevolmachtingd ambassadeur der Vereenigde Sta ten in Nederland. De heer Ba- ruch, die Dr. Stanley K. Hom- l beek zal vervangen, is thans in Portugal geaccrediteerd. Hij was aanvankelijk arts en gelieerd aan 1 een groote Amerikaansche make laarsfirma in Amsterdam. In 1942 j trad hij in regeeringsdienst en een i jaar later vertegenwoordigde hij de Vereenigde Staten in den eco- nomischen oorlogsraad in Brazi lië, waar hij tevens optrad als ad viseur van den Amerikaanschen ambassadeur aldaar. In Februari 145 werd de heer Baruch ambas sadeur in Portugal. „In hooge mate misleidend"- De Britsche verklaring is een protest tegen zinsneden in het artikel van de „Prawda" op 15 Jan. j.l. De verklaring noemt het commentaar van de „Prawda" in hooge mate misleidend en legt er den nadruk op,* dat de Britsche regeering geenszins het verdrag tusschen Groot-Brittannië en de Sowje-Unie als buiten werking gesteld beschouwt door het Hand vest der Vereenigde Naties. In tegendeel, zoo gaat de verklaring verder, heeft de Britsche regee ring uitbreiding der betrekkingen met de Sowjet-Unie nagestreefd en het betreurd, dat desbetreffen de voorstellen bij de Sowjet- regeering geen gewillig oor heb ben gevonden. Het Britsche standpunt is intusschen niet ge wijzigd. In geen geval meent de Brit sche regeering, dat het ontstaan Van de Vereenigde Naties het nietig-wccden van verdragen als dit zouden beteekenen. Veilig heidsmaatregelen, zooals gefor muleerd in artikel 4 van het Anglo-Sowjetverdrag zijn trou wens niet bedoeld in artikel 43 van het Handvest der V. N. (vol gens het verdrag tusschen Enge land en de Sowjet-Unie zijn de beide landen in geval van her nieuwde Duitsche agressie ver plicht tot wederzijdschen bij stand). Wat het citaat uit de rede van Bevin betreft: „De Prawda" heeft dit volgens de Engelsche nota uit zijn verband gerukt. Bevin heeft in zijn rede juist gezegd, dat de betrekkingen met de Sowjet-Unie niet zoo nauw zijn als wenschelijk leek en dat de Britsche regee ring verdere samenwerking op prijs stelt. Het zou absurd zijn, indien het verdrag niet geldig zou bljjven tqn gevolge van het ontstaan der V. N. Er is in Polen druk gestemd, vooral in de Westelijke provin cies. Twaalf millioen Polen heb ben hun stem uitgebracht om 444 vertegenwoordigers te kiezen uit een totaal van 1600 candidaten. De stemming heeft plaats ge had in een sfeer van wederzijd- sche beschuldiging van geweldda den en ondergrondsche activ.teit. De leider van de Boerenpartij, Stanislaw Mikolajczyk, heeft te kennen gegeven, dat hij nietig verklaring der verkiezingen zal verlangen. Hij achtte ze niet vrij in den zin van de overeenkomst van Jal- ta. „Ik geloof nog", verklaarde hij, „dat ik een meerderheid bij de verkiezingen zou verwerven, als mijn waarnemers aanwezig kon den zijn om de telling te contro leeren'. Mikolajczyk voegde er aan toe, dat hij de ambassadeurs van Groot-Brittannië, de Sowjet-Unie en de V. S. nota's had doen toe komen inzake zijn beschuldigin gen. De Berlijnsche radio (onder Sow- jet-toezicht gesteld) maakte be kend, dat vijftig vertegenwoordi gers der buitenlandsche pers bij de verkiezingen toezagen en dat Amerikaansche en Engelsche journalisten verklaarden, dat de stemming overal geheim was. Volgens berichten uit alle dee- len van het land zijn de verkiezin gen over het algmeen rustig ver- loopen, afgezien van plaatselijke gewelddaden, vooral in de Ooste lijke provincies. De meeste bui tenlandsche waarnemers zijn van meening, dat geen merkbare pres sie is uitgeoefend. Men verwacht den officieelen uitslag niet voor het einde van de maand. Twee journalisten vastgehouden. Als eenig bericht tot nog ^oe van belemmering in bewegings vrijheid van buitenlandsche jour- slotte onder geleide van een 20- tal agenten van de veiligheidspo litie naar Krakau gebracht en daar Maandagmorgen vroeg los gelaten. Russisch commentaar Volgens radio Moskou heeft d« Poolsche correspondent van de „Prawda", het nieuwsblad van de Sowjet-Russische Communistische Partij, de „orderlijke en goedgeor ganiseerde" wijze, waarop de be volking van Polen Zondag ter stembus is getogen, „een over winning van de democratie op de reactie" genoemd. Volgens dei, correspondent hadden „bandieten- aanvallen" plaats op stembu- reaux, werden 3 treinen bestormd en het cijfer „3" op de rug van een meisjesstudent van de regee- ringspartij geschreven. (Wie op het blok van de regeeringspartfc wilde stemmen moest het cijfer „3" op zijn stembiljet invullen.) Ramadier optimistisch gestemd. Na een bezoek aan den aftre denden Franschen Eersten Mini*, ter Leon Blum heeft Paul Rama dier, de Socialistische Kabinets formateur, in een verslag aan de Socialistische Parlementsfractit en aan vertegenwoordigers van de pers verklaard, dat hij hoopvol gestemd is ten aanzien van eet gunstig resultaat van de pogingen tot vorming van een coalitiere- geering. Bidault, ex-Minister-Presideni en leider van de M.R.P. (Republi- keinsche Volkspartij) hee'ft ge zegd bereid te zijn in een coalitie- nalisten tijdens de verkiezingen in regeering samen te werken. Men Polen is gemeld, dat te Wodzis- beschouwt dit te Parijs als een law, ongeveer 45 kilometer ten tactische manoeuvre. De meer- noorden van Krakau, twee Ame- derheid der M.R.P.-afgevaardig- rikaansche correspondenten, een den in de nationale vergadering man en een vrouw, gedurende zes ls de laatste maanden geporteerd uren in „voorloopige bewaring" voor een geheel socialistische r»- zijn gehouden. Zij werden ten- geering, omdat zij de verantwoor delijkheid voor een eventueel» Volgens de „Daily Mail" heeft 1 Peter Masefield, Director of Plan ning bij het Ministerie voor de Burgerluchtvaart en. voorzitter van een commissie, die zich bezig houdt met het ontwerpen van j lichte i vliegtuigen, plannen be- i kendgemaakt voor een „volks- vliegtuig", in vier standaardmo- j dellen. Het lichte model heeft een motor van 35 P.K., die een snel heid van 135 K.M. per uur kan ontwikkelen. De prijs bedraagt 300 pond. „Om populair te worden", aldus Masefield, „moet het vliegtuig veilig, goedkoop en eenvoudig zijn. Wij leggen het aan op een gegarandeerden verkoop van ten minste 1000 machines van elk type". voor een mislukking van de huidige defla- tiepolitiek liever op de schouders van de socialisten schuift en om dat zij van meening is, dat de po sitie van de communisten zal ver zwakken, indien zij nog een paai maanden buiten de regeerinj bijven. 250 gevallen Tijdens een te Antwerpen ge houden voorlichtingsavond heeft Paul Henri Spaak over het vre desprobleem gesproken. Hij ver klaarde, dat de voornaamste factor in de betrekkingen tus schen de Staten na den jongsten oorlog is de vervanging van de feheime diplomatie door opten- are besprekingen. De medewer king van de pers voor een ver sterkte en snellere toenadering tusschen de volken is hierbij on misbaar. Volgens Spaak is de essentieele voorwaarde voor een bestendigen vrede wederzijdsch begrip vooral van de zijde der groote mogend heden. Spaak wilde niet verbloe men, dat de wereld in twee blok ken verdeeld is, maar hij zag geen enkele reden, waarom het wan trouwen onoverwinnelijk en twee wereldbeschouwingen onverzoen baar zouden zijn. Voor Spaak is het belangrijkste resultaat van de werkzaamheden der V. N. te New York het ontwapenings voorstel en bet contröleprincipe, die de eerste uitingen zijn van Tsjin-Kinag, oesiormoen het noodzakelijke wederzijdsch devergoeding_ verzocht, de po begrip. Het Chineesche stoomschip Tsjihkiang is Zaterdagmorgen buiten Woosung .bij den ingang van de haven van Sjanghai in 1 botsing gekomen met een sleep boot. Naar verluidt had 't stoom schip ongeveer 1000 passagiers aan boord voor Nantoeng in noord Kiangcoe (China). Men neemt aan, dat 400 personen den dood in de golven hebben gevonden. De overlevende passagiers, meest nog in hun natte kleeren hebben bij aankomst aan de wal het kantoor van de Toengstji Scheepvaart maatschappij, de eigenares van de Tsjihkinag, bestormd en tot scha devergoeding verzocht, df moest de orde herstellen. In het voorjaar zal een astro nomische expeditie, waarvoor mo menteel te Leiden de voorberei dingen worden getroffen, naar Britsch Oost-Afrika vertrekken om mede te werken aan een groot internationaal programma van astronomische waarneming, die ten doel hebben om een groote nauwkeurigheid de declinatie van ongeveer 1200 sterren te bepalen. Daarbij zal worden voortgebouwd op een door den Nederlandschen astronoom Prof. Kapteijn aange geven methode. Het ligt verder in de bedoeling, een speciale stu die te maken van het 'zodiakale licht en buitendien biologische gegevens te verzamelen. De Leidsche astronoom Dr. G. van Herk zal de leiding van de expeditie op zich nemen, geassis teerd door den Luit ter Zee eerste klasse W. H. van Zadelhoff. Dr. Herk heeft van 1931 tot 1933 in samenwerking met Dr. C. H. Hins op dezelfde plaats astro nomische waarnemingen verricht. Een aantal Amerikaansche fond sen van de internationale astro nomische unie zullen een deel in de kosten bijdragen, terwijl een ander deel wordt gefourneerd door de Hollandsche Maatschappij van Wetenschappen, eenige ande re Nederlandsche lichamen en een regeeringssubsidie Tal van moeilijkheden te overwinnen- De waarnemingspost zal worden gevestigd in een streek in het Hooggebergte van Kenya, op 3000 meter boven de zeespiegel. Deze plaats is daartoe uitgeko zen omdat de waarnemingen zoo Gemiddeld per week. Ondanks alle pogingen van dt Londensche politie om den dief stal van auto's tegen te gaan (een beruchte dievenbende werd reeds ontmaskerd) neemt het aan autodiefstallen met den dag toe. Het weekgemiddelde bedraad nu reeds 250. Volgens de laatste courantenberichten zijn geduren de de afgeloopen 3 maanden 3000 auto's gestolen, gedurende de af geloopen 12 maanden bijna 10.000. 90 hiervan werd later op een eenzame plaats onbeheerd terug gevonden, soms heelemaal in Wales. De autodieven hebben ook de band in de nieuwe goh van inbraken in winkels en hui zen, die Londen thans teistert. Bovendien oefenen zij geregeld goed georganiseerde aanvallen op autoparken uit, waar zij bijna onder den neus van de politie of van bewakers de auto's ontdoen van reservewielen en andere on derdeden. Na een groote voet balmatch vormden autobezitter» verleden week bij het politie bureau een queue om diefstallen Onthullingen m» 23 jaar. Een advocaat uit Texas, Mar tin Jarnold, heeft beweerd, dat in het bezit was van een „politiek i testament", dat nog niet gepubli- ceerde mededeelingen zou bevat- ten omtrent den moord op Giaco- mo Matteotti, den Italiaanschen socialistenleider, welke 23 jaar gdeden werd gepleegd. Volgen* Arnold berustte het document in de bewaarplaats van een bank tt San Antonio. Arnold zeide, dat hij het document slechts wild» j toonen aan Amerigo Duminl, een van de acht Italianen,' die thans onder verdenking van medeplich tigheid aan den moord op Mat- dicht mogelijk bij den Equator moeten worden verricht. De ob servatiepost komt op een punt, dat 300 km verwijderd is van Nairobi, de hoofdstad van Kenya met 55.000 inwoners. Dit eindpunt van de expeditie wordt bereikt door een bootreis uit Amsterdam j naar Mambassa en vandaar via door de expeditie zelf te banen J wegen, naar het doel. Zestien ton bagage zal moeten worden mee- gevoerd, want het geheele „obser- vatorium" moet door de deelne- j mers zelf worden samengesteld, evenals de benoodigde woningen, en al wat in de geciviliseerde we reld den mensch ten dienste staat. Wanneer het opbouwwerk is ge schied, kunnen de metingen een aanvang nemen. Daartoe zal o.m. gebruik wor den en azimuth-instrument, dat speciaal voor de waarnemingen van deze expeditie is gebouwd. Dank zij dit unieke instrument zullen de* meetingen een aanzien lijk hoogere graad van nauwkeu- righeid bereiken dan mogelijk was teotti berecht zullen worden bij de tot nu toegepaste methoden. .Inmiddels zullen de echtgenoo- ten van de heeren Van Herk en Zadelhoff die de tocht mee ma ken voor de grootste huishoude lijke moeilijkheden staan, aange zien de «expeditie „self-suppor ting" moet zijn. Speciaal de wa tervoorziening zal wellicht emsti- j ge problemen stellen. De uitrustingen van deze eer- j ste grootscheepsche Nederland I sche wetenschappelijke expeditie na den oorlog, die drie jaar weg zal blijven, wordt samengesteld in de Leidsche sterrewacht onder leiding van Prof. Dr. J. H. Oort. (Matteotti werd vermoord in Juni 1924), drie dagen nadat hjj in het Italiaansche parlement een aanval had gedaan op de methodes van de fascistische partij. Duminl heeft terechts gestaan wegens moord en werd tot gevangenis straf veroordeeld, doch werd na 'n kort verblijf in de gevangenis be genadigd. Hij werd opnieuw ge arresteerd door de regeering van Badoglio in 1943, door de Duit schers vrijgelaten en ten derd» male gearresteerd in Juli 1945. Hij is geboren te Saint Louis als zoon van een Italiaan en een Amerikaansche.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1947 | | pagina 2