I
E
De' Nederlandsctie tiandel !met
"~Duitschland
De verkiezingen in Polen
BRITSCHE PROTESTNOTA
aan Sovjet-Regeering
Leidsche expeditie naar Oost-Afrika
teff1
Ke'<
lu
tr
|r
u
F~ !i
1
r
e
P
v<
li
p
a
ra r
Voormalig politie-inspecteur
krijgt de doodstraf
Micolajczijk wil nietig verklaring
GERUCHTMAKEND ARTIKEL IN Dl „PRAWOA"
KWESTIE SPITSBERGEN
Nieuwe Amerikaansche
Ambasadeur
Kabinetsformatie
in Frankrijk
Volksvliegtuigen in
Engeland
Autodiefstallen te
Londen
VOOR ASTRONOMISCHE WAARNEMINGEN
SPAAK
over het Vredesprobleem
Scheepsramp bij Sjanghai
0e moord op Matteotti
t
:T
a
B
0
1
ti
2-V
V
i 'C
d
e
l
c
l
c
i
C
A
\T
i;
1
;.r
i
7'-
e
c
.1
1?
i
t
P
i,
IV
i
1
t-
p
a
i
pi
e
c
Hj
cl
i
I
c
D
t
»r
e
t
:lC
1(
V
nr.
i
k
doch het Is moeüijK een regeling
te treffen voor havens, waarvan
het gebruik het uitgeven van
deviezen met zich meebrengt.
„Wij kunnen echter wellicht tot
een regeling komen" zoo besloot
Dr. Humphrey ten aanzien van
dit punt.
5. Betalingsregelingen. De
delegatie is bereid een wijziging
in de betalingsregelingen te be
spreken. De nadruk zal worden
gelegd op vergoeding van export
door import.
Hij „arresteerde" 4-jarig
onderduikertje.
Conform den
jarige vroegere
eisch is de 45-
inspecteur van
Een overeenkomst wordt
verwacht.
Na aankomst van de Engelsch-
Ame rikaatis che handelsdelegatie
heeft de Amerikaansche voorzit
ter, Dr. D. D. Humphrey, tevens
directeur van economische zaken
bfl het Amerikaansche militaire
bestuur In Duitschland tegenover
een correspondent van Aneta-
New Tork verklaard, dat, naar hij.
verwachtte, een overeenkomst tol
stand zou komen, welke den Ne-
derlandscben handel met Duitsch
land tegen de herfst van dit jaar
weer op gang zou brengen.
De besprekingen zouden geen
handelsverdrag op langen termijn
tot resultaat hebben, doch Dr.
Humphrey voorzag het tot stand
komen van een regeling ten aan
zien van den import van zekere
grondstoffen en half-fabrikaten.
In groote lijnen kwamen de in
zichten der Amerikaansche leden
met die van de Britsche overeen
en Dr. Humphrey hoopte, dat hij,
wanneer hij een volgende maal
naar Den Haag zou komen, on
derhandelingen zou kunnen voe
ren voor een handelsverdrag met
een Duitschland, dat economisch
een eenheid zou zijn. Hij legde er
den nadruk op, dat voor de Rus
sische en Fransche zones de deur
werd opengelaten om deel te
nemen aan alle regelingen, die
thans werden getroffen.
Dr. Humphrey, voorzag een
regeling, betreffende den import
van Nederlandsche grondstoffen
en het gebruik van de door Neder
land verstrekte credieten, doch
hjj verwachtte moeilijkheden ten
aanzien van den import van land
bouwproducten van lage calori
sche waarde en het gebruik van
Nederlandsche havens voor het
transitoverkeer.
Voornaamste punten der
besprekingen.
Hjj gaf het volgende overzicht
van het voornaamste werk, dat
tijdens de onderhandelingen moet
worden verricht:
1. Het leggen van contacten
voor den handel tusschen Neder
land en Duitschland. De En-
gelsch-Amerikaansche autoritei
ten zijn bereid zich hierbij op den
particulieren handel te richten,
door een uitgebreid programma
voor im- en exporten op te stel
len, waarbij het aan de regeerin
gen en de particuliere zakenlieden
wordt overgelaten hun eigen re-
geiingen betreffende nadere bij
zonderheden te treffen.
2. Aanvoer van grondstoffen
en halffabrikaten. „Wij zijn thans
in staat om bij de expansie van Unie zullen worden geraadpleegd,
den buitenlandschen handel van voordat het verdrag van 1920
Duitschland een groote stap voor- over den status van Spitsbergen
waarts te doen. De vraag is: wordt gewijzigd, niet de lijst van
„Wat kan Nederland leveren, dat I onderteekenaars van dit verdrag,
voor ons bruikbaar is. Wij denken Behalve natuurlijk Italië en Ja-
het een en ander voor den invoer j pan, die in den tweeden wereld-
politie A. Harrebomee uit Am
sterdam, Maandagmorgen door 't
bijzonder gerechtshof te Amster
dam tot de doodstraf veroordeeld.
Bij het bepalen van de straf
maat had het hof overwogen, dat
verdachte gedurende meerdere
jaren van de bezetting den vijand
heeft geholpen bij de uitoefening
van zijn schrikbewind door als
inspecteur van politie bij het in
lichtingenbureau van den S. D. in
Amsterdam te werken en dat hij
van 1943 af als cornschef van de
politie te Velsen veel onherstel
baar leed heeft veroorzaakt.
Het hof rekende den verdachte
zwaar aan, dat hij zich als vrij
willig werktuig voor den Duit-
schen wagen heeft laten spannen,
zoo gewillig zelfs, dat hij er niet
voor terugdeinsde in Koog aan
den Zaan een 4-jarig Joodsch on
derduikertje bij Dr. Hagtingius te
arresteerde en aan de Duitschers
over te leveren, tengevolge waar
van het kind in Westerbork om 't
leven is gekomen.
Van gezaghebbende zijde ver
neemt Reuter's diplomatieke cor
respondent, dat de Britsche am
bassadeur in Moskou, Sir Maurice
Peterson, de Sowjet-regeering Za
terdag het afschrift van een ver
klaring heeft overhandigd betref
fende een artikel in de „Prawda"
van 15 Jan. j.L In dit artikel
werd de Britsche Minister van
Buitenlandsche Zaken, Bevin,
aangehaald als gezegd hebbende,
dat „GrooUBritannië zich aan
niemand gebonden acht behalve
op grond van verplichtingen vol
gens het Handvest der Vereenig-
de Naties". De „Prawda" heeft
deze uitlating aldus geïnterpre
teerd, dat Londen het Anglo-
Sowjet-bondgenootschap, dat voor
twintig jaar was aangegaan, bui
ten werking gesteld achtte.
De Brische nota aan de Sow
jet-regeering is vergezeld gegaan
van een afschrift van de betrok
ken radiorede van Bevin. Bevin
heeft deze gehouden op 22 Dec.
j.l., toen hij uit New York terug
keerde van een bijeenkomst van
den Raad der Ministers van Bui
tenlandsche Zaken.
Volgens een officieelen Engel-
schen woordvoerder dekt de lijst
van staten, die volgens het besluit
van Noorwegen en de Sowjet-
Nederlandsche halffabrikaten te
kunnen regelen, doch aan grond
stoffen geven wjj de voorkeur.
De nadruk zal moeten worden
gelegd op materialen, die passen
in het wederopbouVvprogramma
van de Duitsche economie. Wij
zullen veel van den vooroorlog-
I
oorlog tegen de Geallieerden heb
ben gevochten, ontbreken ook de
Britsche Dominions op eerstbe
doelde lijst, terwijl deze wel het
verdrag van 1920 hebben onder
teekend.
Verder verklaarde deze woord-
voerder, dat Engeland van Noor-
schen Duitschen import niet meer wegen noch van de Sowjet-Unie
kunnen gebruiken, zooals b.v. een officieel verzoek heeft ontvan-
levensmiddelen van lage calori-
schewaarde", aldus Dr. Hum
phrey.
3. Nederlandsche credieten.
,,Wij zullen deze cc-edieten kun
nen gebruiken in de mate, waar
in zij verstrekt kunnien worden''
aldus de opinie van zegsman.
4. Transitohandel. De En-
gelsch—Amerikaansche delegatie
heeft begrip voor den Neder-
lanschen wensch voorkeur voor
Rotterdam en Antwerpen te ver
krijgen boven de Duitsche havens,
gen om herziening van het ver
drag in overweging te nemen.
De Nederlandsche Regeering
heeft haar bewilliging verleend
ten aanzien van de benoeming
van den heer A. B. Baruch, tot
buitengewoon en gevolmachtingd
ambassadeur der Vereenigde Sta
ten in Nederland. De heer Ba-
ruch, die Dr. Stanley K. Hom-
l beek zal vervangen, is thans in
Portugal geaccrediteerd. Hij was
aanvankelijk arts en gelieerd aan
1 een groote Amerikaansche make
laarsfirma in Amsterdam. In 1942
j trad hij in regeeringsdienst en een
i jaar later vertegenwoordigde hij
de Vereenigde Staten in den eco-
nomischen oorlogsraad in Brazi
lië, waar hij tevens optrad als ad
viseur van den Amerikaanschen
ambassadeur aldaar. In Februari
145 werd de heer Baruch ambas
sadeur in Portugal.
„In hooge mate misleidend"-
De Britsche verklaring is een
protest tegen zinsneden in het
artikel van de „Prawda" op 15
Jan. j.l. De verklaring noemt het
commentaar van de „Prawda" in
hooge mate misleidend en legt er
den nadruk op,* dat de Britsche
regeering geenszins het verdrag
tusschen Groot-Brittannië en de
Sowje-Unie als buiten werking
gesteld beschouwt door het Hand
vest der Vereenigde Naties. In
tegendeel, zoo gaat de verklaring
verder, heeft de Britsche regee
ring uitbreiding der betrekkingen
met de Sowjet-Unie nagestreefd
en het betreurd, dat desbetreffen
de voorstellen bij de Sowjet-
regeering geen gewillig oor heb
ben gevonden. Het Britsche
standpunt is intusschen niet ge
wijzigd.
In geen geval meent de Brit
sche regeering, dat het ontstaan
Van de Vereenigde Naties het
nietig-wccden van verdragen als
dit zouden beteekenen. Veilig
heidsmaatregelen, zooals gefor
muleerd in artikel 4 van het
Anglo-Sowjetverdrag zijn trou
wens niet bedoeld in artikel 43
van het Handvest der V. N. (vol
gens het verdrag tusschen Enge
land en de Sowjet-Unie zijn de
beide landen in geval van her
nieuwde Duitsche agressie ver
plicht tot wederzijdschen bij
stand).
Wat het citaat uit de rede van
Bevin betreft: „De Prawda" heeft
dit volgens de Engelsche nota uit
zijn verband gerukt. Bevin heeft
in zijn rede juist gezegd, dat de
betrekkingen met de Sowjet-Unie
niet zoo nauw zijn als wenschelijk
leek en dat de Britsche regee
ring verdere samenwerking op
prijs stelt. Het zou absurd zijn,
indien het verdrag niet geldig
zou bljjven tqn gevolge van
het ontstaan der V. N.
Er is in Polen druk gestemd,
vooral in de Westelijke provin
cies. Twaalf millioen Polen heb
ben hun stem uitgebracht om 444
vertegenwoordigers te kiezen uit
een totaal van 1600 candidaten.
De stemming heeft plaats ge
had in een sfeer van wederzijd-
sche beschuldiging van geweldda
den en ondergrondsche activ.teit.
De leider van de Boerenpartij,
Stanislaw Mikolajczyk, heeft te
kennen gegeven, dat hij nietig
verklaring der verkiezingen zal
verlangen.
Hij achtte ze niet vrij in den
zin van de overeenkomst van Jal-
ta. „Ik geloof nog", verklaarde
hij, „dat ik een meerderheid bij de
verkiezingen zou verwerven, als
mijn waarnemers aanwezig kon
den zijn om de telling te contro
leeren'.
Mikolajczyk voegde er aan toe,
dat hij de ambassadeurs van
Groot-Brittannië, de Sowjet-Unie
en de V. S. nota's had doen toe
komen inzake zijn beschuldigin
gen.
De Berlijnsche radio (onder Sow-
jet-toezicht gesteld) maakte be
kend, dat vijftig vertegenwoordi
gers der buitenlandsche pers bij
de verkiezingen toezagen en dat
Amerikaansche en Engelsche
journalisten verklaarden, dat de
stemming overal geheim was.
Volgens berichten uit alle dee-
len van het land zijn de verkiezin
gen over het algmeen rustig ver-
loopen, afgezien van plaatselijke
gewelddaden, vooral in de Ooste
lijke provincies. De meeste bui
tenlandsche waarnemers zijn van
meening, dat geen merkbare pres
sie is uitgeoefend. Men verwacht
den officieelen uitslag niet voor
het einde van de maand.
Twee journalisten vastgehouden.
Als eenig bericht tot nog ^oe
van belemmering in bewegings
vrijheid van buitenlandsche jour-
slotte onder geleide van een 20-
tal agenten van de veiligheidspo
litie naar Krakau gebracht en
daar Maandagmorgen vroeg los
gelaten.
Russisch commentaar
Volgens radio Moskou heeft d«
Poolsche correspondent van de
„Prawda", het nieuwsblad van de
Sowjet-Russische Communistische
Partij, de „orderlijke en goedgeor
ganiseerde" wijze, waarop de be
volking van Polen Zondag ter
stembus is getogen, „een over
winning van de democratie op de
reactie" genoemd. Volgens dei,
correspondent hadden „bandieten-
aanvallen" plaats op stembu-
reaux, werden 3 treinen bestormd
en het cijfer „3" op de rug van
een meisjesstudent van de regee-
ringspartij geschreven. (Wie op
het blok van de regeeringspartfc
wilde stemmen moest het cijfer
„3" op zijn stembiljet invullen.)
Ramadier optimistisch
gestemd.
Na een bezoek aan den aftre
denden Franschen Eersten Mini*,
ter Leon Blum heeft Paul Rama
dier, de Socialistische Kabinets
formateur, in een verslag aan de
Socialistische Parlementsfractit
en aan vertegenwoordigers van de
pers verklaard, dat hij hoopvol
gestemd is ten aanzien van eet
gunstig resultaat van de pogingen
tot vorming van een coalitiere-
geering.
Bidault, ex-Minister-Presideni
en leider van de M.R.P. (Republi-
keinsche Volkspartij) hee'ft ge
zegd bereid te zijn in een coalitie-
nalisten tijdens de verkiezingen in regeering samen te werken. Men
Polen is gemeld, dat te Wodzis- beschouwt dit te Parijs als een
law, ongeveer 45 kilometer ten tactische manoeuvre. De meer-
noorden van Krakau, twee Ame- derheid der M.R.P.-afgevaardig-
rikaansche correspondenten, een den in de nationale vergadering
man en een vrouw, gedurende zes ls de laatste maanden geporteerd
uren in „voorloopige bewaring" voor een geheel socialistische r»-
zijn gehouden. Zij werden ten- geering, omdat zij de verantwoor
delijkheid voor een eventueel»
Volgens de „Daily Mail" heeft 1
Peter Masefield, Director of Plan
ning bij het Ministerie voor de
Burgerluchtvaart en. voorzitter
van een commissie, die zich bezig
houdt met het ontwerpen van j
lichte i vliegtuigen, plannen be- i
kendgemaakt voor een „volks-
vliegtuig", in vier standaardmo- j
dellen. Het lichte model heeft een
motor van 35 P.K., die een snel
heid van 135 K.M. per uur kan
ontwikkelen. De prijs bedraagt
300 pond.
„Om populair te worden", aldus
Masefield, „moet het vliegtuig
veilig, goedkoop en eenvoudig
zijn. Wij leggen het aan op een
gegarandeerden verkoop van ten
minste 1000 machines van elk
type".
voor een
mislukking van de huidige defla-
tiepolitiek liever op de schouders
van de socialisten schuift en om
dat zij van meening is, dat de po
sitie van de communisten zal ver
zwakken, indien zij nog een paai
maanden buiten de regeerinj
bijven.
250
gevallen
Tijdens een te Antwerpen ge
houden voorlichtingsavond heeft
Paul Henri Spaak over het vre
desprobleem gesproken. Hij ver
klaarde, dat de voornaamste
factor in de betrekkingen tus
schen de Staten na den jongsten
oorlog is de vervanging van de
feheime diplomatie door opten-
are besprekingen. De medewer
king van de pers voor een ver
sterkte en snellere toenadering
tusschen de volken is hierbij on
misbaar.
Volgens Spaak is de essentieele
voorwaarde voor een bestendigen
vrede wederzijdsch begrip vooral
van de zijde der groote mogend
heden. Spaak wilde niet verbloe
men, dat de wereld in twee blok
ken verdeeld is, maar hij zag geen
enkele reden, waarom het wan
trouwen onoverwinnelijk en twee
wereldbeschouwingen onverzoen
baar zouden zijn. Voor Spaak is
het belangrijkste resultaat van de
werkzaamheden der V. N. te
New York het ontwapenings
voorstel en bet contröleprincipe,
die de eerste uitingen zijn van Tsjin-Kinag, oesiormoen
het noodzakelijke wederzijdsch devergoeding_ verzocht, de po
begrip.
Het Chineesche stoomschip
Tsjihkiang is Zaterdagmorgen
buiten Woosung .bij den ingang
van de haven van Sjanghai in
1 botsing gekomen met een sleep
boot. Naar verluidt had 't stoom
schip ongeveer 1000 passagiers
aan boord voor Nantoeng in noord
Kiangcoe (China). Men neemt
aan, dat 400 personen den dood
in de golven hebben gevonden. De
overlevende passagiers, meest nog
in hun natte kleeren hebben bij
aankomst aan de wal het kantoor
van de Toengstji Scheepvaart
maatschappij, de eigenares van de
Tsjihkinag, bestormd en tot scha
devergoeding verzocht, df
moest de orde herstellen.
In het voorjaar zal een astro
nomische expeditie, waarvoor mo
menteel te Leiden de voorberei
dingen worden getroffen, naar
Britsch Oost-Afrika vertrekken
om mede te werken aan een groot
internationaal programma van
astronomische waarneming, die
ten doel hebben om een groote
nauwkeurigheid de declinatie van
ongeveer 1200 sterren te bepalen.
Daarbij zal worden voortgebouwd
op een door den Nederlandschen
astronoom Prof. Kapteijn aange
geven methode. Het ligt verder
in de bedoeling, een speciale stu
die te maken van het 'zodiakale
licht en buitendien biologische
gegevens te verzamelen.
De Leidsche astronoom Dr. G.
van Herk zal de leiding van de
expeditie op zich nemen, geassis
teerd door den Luit ter Zee eerste
klasse W. H. van Zadelhoff.
Dr. Herk heeft van 1931 tot
1933 in samenwerking met Dr. C.
H. Hins op dezelfde plaats astro
nomische waarnemingen verricht.
Een aantal Amerikaansche fond
sen van de internationale astro
nomische unie zullen een deel in
de kosten bijdragen, terwijl een
ander deel wordt gefourneerd
door de Hollandsche Maatschappij
van Wetenschappen, eenige ande
re Nederlandsche lichamen en een
regeeringssubsidie
Tal van moeilijkheden te
overwinnen-
De waarnemingspost zal worden
gevestigd in een streek in het
Hooggebergte van Kenya, op 3000
meter boven de zeespiegel.
Deze plaats is daartoe uitgeko
zen omdat de waarnemingen zoo
Gemiddeld
per week.
Ondanks alle pogingen van dt
Londensche politie om den dief
stal van auto's tegen te gaan
(een beruchte dievenbende werd
reeds ontmaskerd) neemt het
aan autodiefstallen met den dag
toe. Het weekgemiddelde bedraad
nu reeds 250. Volgens de laatste
courantenberichten zijn geduren
de de afgeloopen 3 maanden 3000
auto's gestolen, gedurende de af
geloopen 12 maanden bijna 10.000.
90 hiervan werd later op een
eenzame plaats onbeheerd terug
gevonden, soms heelemaal in
Wales. De autodieven hebben
ook de band in de nieuwe goh
van inbraken in winkels en hui
zen, die Londen thans teistert.
Bovendien oefenen zij geregeld
goed georganiseerde aanvallen op
autoparken uit, waar zij bijna
onder den neus van de politie of
van bewakers de auto's ontdoen
van reservewielen en andere on
derdeden. Na een groote voet
balmatch vormden autobezitter»
verleden week bij het politie
bureau een queue om diefstallen
Onthullingen m» 23 jaar.
Een advocaat uit Texas, Mar
tin Jarnold, heeft beweerd, dat
in het bezit was van een „politiek
i testament", dat nog niet gepubli-
ceerde mededeelingen zou bevat-
ten omtrent den moord op Giaco-
mo Matteotti, den Italiaanschen
socialistenleider, welke 23 jaar
gdeden werd gepleegd. Volgen*
Arnold berustte het document in
de bewaarplaats van een bank tt
San Antonio. Arnold zeide, dat
hij het document slechts wild»
j toonen aan Amerigo Duminl, een
van de acht Italianen,' die thans
onder verdenking van medeplich
tigheid aan den moord op Mat-
dicht mogelijk bij den Equator
moeten worden verricht. De ob
servatiepost komt op een punt,
dat 300 km verwijderd is van
Nairobi, de hoofdstad van Kenya
met 55.000 inwoners. Dit eindpunt
van de expeditie wordt bereikt
door een bootreis uit Amsterdam j
naar Mambassa en vandaar via
door de expeditie zelf te banen J
wegen, naar het doel. Zestien ton
bagage zal moeten worden mee-
gevoerd, want het geheele „obser-
vatorium" moet door de deelne- j
mers zelf worden samengesteld,
evenals de benoodigde woningen,
en al wat in de geciviliseerde we
reld den mensch ten dienste staat.
Wanneer het opbouwwerk is ge
schied, kunnen de metingen een
aanvang nemen.
Daartoe zal o.m. gebruik wor
den en azimuth-instrument, dat
speciaal voor de waarnemingen
van deze expeditie is gebouwd.
Dank zij dit unieke instrument
zullen de* meetingen een aanzien
lijk hoogere graad van nauwkeu-
righeid bereiken dan mogelijk was teotti berecht zullen worden
bij de tot nu toegepaste methoden.
.Inmiddels zullen de echtgenoo-
ten van de heeren Van Herk en
Zadelhoff die de tocht mee ma
ken voor de grootste huishoude
lijke moeilijkheden staan, aange
zien de «expeditie „self-suppor
ting" moet zijn. Speciaal de wa
tervoorziening zal wellicht emsti-
j ge problemen stellen.
De uitrustingen van deze eer-
j ste grootscheepsche Nederland
I sche wetenschappelijke expeditie
na den oorlog, die drie jaar weg
zal blijven, wordt samengesteld
in de Leidsche sterrewacht onder
leiding van Prof. Dr. J. H. Oort.
(Matteotti werd vermoord in Juni
1924), drie dagen nadat hjj in het
Italiaansche parlement een aanval
had gedaan op de methodes van
de fascistische partij. Duminl
heeft terechts gestaan wegens
moord en werd tot gevangenis
straf veroordeeld, doch werd na 'n
kort verblijf in de gevangenis be
genadigd. Hij werd opnieuw ge
arresteerd door de regeering van
Badoglio in 1943, door de Duit
schers vrijgelaten en ten derd»
male gearresteerd in Juli 1945.
Hij is geboren te Saint Louis
als zoon van een Italiaan en een
Amerikaansche.