Overeenkomst demarcatielijn opgezegd.
REDE H. M. DE KONINGIN
Mr. Van HIetfens nam afscheid
VRIJDAG 3 JANUARI 1947.
ERNSTIGE ONTWIKKELING IN MILITAIRE SITUATIE.
Veiiisïheidsraad.
De Gasperi somber
gestemd
De toestand in lndo-China
De „onrechtvaardigheden'
jegens Duitschland
Radio-rede
van Leon Blum -
8 il
>x
WEERSYYERW 4ÉBTTMI
medegedeeld door het K-N
ht te De Bilt geldig tot
Vrijdagavond.
Tijdelijke opklaringen.
Zwaar bew., tijdel. opklar.,
plaats, eenige neersl., aanvank.
afn., later toen. wind, voorn,
tusschen Zuidwest en Zuid
oost. Temp. om het vriespunt.
DE
3de Jaargang No. 393.
Advertentieprijs',
per km 10 ct., minimum
per Tadvertentie f 1 50
inzendingen advertentie?
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertentie*
1_5 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 ct. Vei
melding brieven onder
nr. Bur. van dit Blad
10 ct. meer -
i»^i»kerU N v Firm» F. J. van de Sande Ternenzen Abonnementsprijs 3.25 per
H. M. de Koningin heeft op
Oudejaarsavond de volgende
radiorede gehouden.
„Landgenooten.
Het is niet Mijn bedoeling, van
avond een Oudejaarsrede te hou
den om de rekening op te maken,
van' de gebeurtenissen van het
afgeloopen jaar.
Nu gij voor de laatste maal in
1946 om den huiselijken haard zijt
geschaard of misschien ver
Sier vandaan in eenzaamheid naar
Mij luistert wil Ik op deze wijze
&rj u binnentredend een enkel
woord tot u spreken van gemoed
tot gemoed.
Allereerst dan Mrjn hartelijke
wenschen voor het nieuwe jaar.
Moge het u veel brengen? waar
voor gij nu of later dankbaar kunt
zijn. Mijn wenschen strekken zich
uit van de vervulling van de
meest eenvoudige behoeften des
levens tot de goederen van de
hoogste geestelijke waarde. Het
rijn wenschen voor uw huiselijk
geluk en een hechte familieband,
voor 'n groeiende saamhoorigheid
als volk, voor levensblijheid en
arbeidsvreugd, wenschen vooral
voor beschaving vaii geest en ge
moed.
Onze Rijksgenooten in het Wes
telijk halfrond wensch Ik toe de
spoedige vervulling, eerst van het
binnen de buidige grondwet be
reikbare en daarna van wat pas
na grondwetswijziging kan wor
den tot stand gebracht, opdat die
zelfstandigheid u deel worde,
waarnaar veler uwer zoo vurig
verlangen en welke voor allen een
gelukkige toekomst moge openen.
Mijn gedachten gaan uit naar
Indonesië, waar velen nog zoo
zwaar worden beproefd. Moge
het nieuwe jaar de nieuwe rechts
orde naderbij brengen waarvoor
van verschillende zijden alle
krachten worden ingespannen en
welke allen ten goede moge ko
men, ieder zjjn rechtmatig aan
deel brengende in de geestelijke
en stoffelijke welvaart. Thans
wend Ik Mij tot allen in het
moederland.
Wij leven in de overgangsjaren
naar den vrede. Vanzelfsprekend
ls ons denken en handelen ge
richt op een zoo spoedig mogelijk
ontkomen aan de ellende, waarin
de oorlogsjaren ons hebben ge
dompeld, op een voor de toekomst
veiligstellen van onszelf en de
onzen.
Hoe prijzenswaard de inspan
ning is, waarmede wij dit trach
ten te verwezenlijken, zij brengt
groote gevaren met zich.
Velen vergeten te spoedig,
wat zij doormaakten, zijn zoo
vervuld van eigen belang, en
leven zoo in zich zeiven ge
keerd, dat oog, oor noch hart
meer openstaat voor het leed
van anderen voor de groote
nood stoffelijk maar vooral
geestelijk, waarin soms de
naaste buren verkeeren.
Vraagt gij u ooit wel eens
af, waar het meisje is geble
ven, dat iedere veertien dagen
trouw, onopvallend en onge
kend, de bonkaarten thuis
bracht voor uw zoon, die on
dergedoken was? Wat is er
van den jongeman geworden,
die met verachting van ge
vaar voor eigen leven u, on
gezien, geregeld de illegale
bladen thuisbezorgde, uit wel
ker inhoud gij weer nieuwe
moed putte en hoop op de
uiteindelijke bevrijding? Zijt
gij niet al te spoedig vergeten
de schanddaden uit de con
centratiekampen die de edel-
Stcn en besten uit ons volk
ondergingen en die gruwelij
ker waren dan wat de ge
schiedenis ooit heeft gekend?
Geeft gij u er rekenschap van
dat de verbittering van vele jon
geren voorkomt uit miskenning en
achterstelling welke een gevolg
zijn van het niet willen of kunnen
begrijpen van. hun moeilijkheden
en gerechtvaardigde verlangens
schijnt het soms niet of velen de
oogen sluiten voor het leed van de
oorlogsweduwe en haar jonge
kinderen, die dag in dag uit her
innerd wordt aan het gemis van
man en vader, voor den nood van
hun vrienden uit Indië, of van
hen, die in dit land zelf moesten
evacueeren en enkel het veege lijf
nog konden redden?
Hebt gij verleerd u in te den
ken en te verplaatsen in het leed
en het gemis van al deze broeders
en zusters?
En ook gij oud-illegale werkers,
herinnert gij u voldoende uw
goede voornemens in tijden van
grooten nood, toen gij uw kamera
den beloofdet, dat, mocht hun
iets overkomen voor hun vrouwen
en kinderen gezorgd en goed ge
zorgd zou worden, niet alleen ma
terieel, maar vooral ook geeste
lijk?
Landgenooten, Ik vrees, dat er
een scheidsmuur wordt opgetrok
ken tusschen velen uwer en hen,
die de doorstane schokken nog
steeds niet te boven zijn gekomen,
zoo dit al ooit gebeuren zal. Ik
vergeet hierbij niet de goede en
verblijdende uitzonderingen van
hen, die geheel openstaan voor al
dit leed en voor wien geen moeite
te groot is om troost en verzach
ting te brengen. Met waardeering
gedenk Ik in dit verband de arbeid
der Stichting 1940—1945. Vrien
den echter, noch een organisatie
als de Stichting, kunnen het ge
voel van verlatenheid, van in een
hoek staan, wegnemen. Dat kun
nen wij slechts als volk in zijn ge
heel door te zamen de verant
woordelijkheid ervoor op ons te
nemen. Laten wij ons onze eere
schuld bewust blijven. Ik doe
allereerst een dringend beroep op
hen. die verantwoordelijkheid dra
gen en op posten staan, waar ge
holpen kan worden. Mij tot alle
landgenooten wendend, vraag Ik
voor verdriet en gemis, voor
geestelijke en stoffelijke nood de
deuren van hart en huis en eigen
kring open te zetten. Tracht hen,
die in er. door den oorlog geleden
hebben, in den diepsten zin des
woords te begrijpen en mede te
voelen wat er in hen leeft. Laat
hen beseffen, dat zrj een vaste
plaats een vriendenplaats hebben,
in het midden van onze volksge
meenschap.
Thans wend Ik Mij tot de
oudstrijders in 't binnenlandsch
verzet. Laat u niet ontmoe
digen en wanhoopt niet, wan
neer gij het doel waarvoor gij
hebt gestreden nog veraf ziet.
Het komt er thans op aan,
dat degene, waarvoor gij in
het verzet pal hebt gestaan in
en door het geheele Neder-
landsche volk wordt verwe
zenlijkt en het is dparom
noodzakelijk dat gij ook nu
nog, ieder opzijn plaats, de
idealen gekoesterd in uw
strijd, blijft uitdragen. Groote
idealen worden niet in één
jaar bereikt.
Laat u niet tot daden verleiden
en prikkelen, die uzelf slechts
schade kunnen brengen en die een
geest ademen waartegen juist uw
gevallen makkers gestreden heb
ben toen zij hun leven gaven voor
recht en wet. Slechts zóó blijft
gij trouw aan den geest van het
verzet.
En tenslotte wend Ik Mij tot u
die na den oorlog vereenzaamd in
het leven zijt achtergebleven en
door de traagheid des harten ook
van wie u omringen, vaak zoo
radeloos gestemd, wanhoop in uw
voelt opstijgen.
Uit vele brieven die Ik in den
loop van dit jaar heb ontvangen
weet Ik hoe moeilijk uw leven is
door verdriet en liefdeloosheid. Gij
zijt echter niet verlaten.
Goddank, kloppen er in ons volk
nog liefhebbende harten voor u.
In deze tijden van onrust en on
zekerheid, die zoowel in als buiten
ons vaderland hun invloed doen
gevoelen, gaat wat u drukt ook
aan Mij niet voorhij.
Ook Ik heb Mjjr sombere oogen-
blikken, wanneer lk zooveel lief
deloosheid, leed en verwarring om
Mij heen zie.
Maar neen, wij komen van
het Kerstfeest en nemen
daarvan mede, geloof, hoop
en liefde, maar dc liefde het
meest. Die liefde, die nimmer
wanhoopt en steeds klaar
staat om vertrouwen te
schenken. Laat ons elkander
in het nieuwe jaar een kans
geven en vertrouwen schen
ken en ook in dit opzicht het
voorbeeld volgen, dat Chris
tus ons geeft-
Voorwaar, dan zal veel mo
gelijk zijn, dat thans onmoge
lijk schijnt."
INDONESIË.
De Veiligheidsraad is weer bij
eengekomen. Senator Herschel!
Johnson (V. S.) drong er bij de
leden op aan, de Amerlkaansche
voorstellen voor contróle van de
atoom-energie te bespreken vóór
Sowjet-iRussische voorstellen ter
benoeming binnen drie maanden
van een internationale ontwape
ningscommissie. Gromyko was
van meening, dat de eerste taak
van den Raad was, het formulee
ren van practische maatregelen
voor beperkirg van bewapening.
De Veiligheidsraad heeft de
discussie over deze kwestie tot
de volgende bijeenkomst, die
uiterlijk op 7 Januari zal plaats
vinden, opgeschort.
Als aftredend voorzitter deel
de Johnson mede, dat hij zijn op
volger zou verzoeken, de kwestie
Triest op de voorloopige agenda
van de volgende bijeenkomst te
plaatsen. Hij sprak vervolgens de
afgevaardigden van Nederland,
Egypte en Mexico een woord van
afscheid toe. Deze landen zullen
hun plaatsen aan Columbia. Sy
rië en België moeten afstaan. De
Nederlandsche afgevaardigde, Mr..
Van Kleffens, nam met een korte
toespraak ajjgcheid van zijn col
lega's in den Veiligheidsraad:
„Ik betreur het afscheid te
moeten nemen van mijn collega's.
In onze debatten heeft het nooit
aan beleefdheid, het wezen der
diplomatie, ontbroken. De Veilig
heidsraad moet nog een enorme
taak vervullen, met name de
kwestie van de ontwapening, de
pacificatie van het Zuid-Oosten
van Europa en vele andere kwes
ties. Wij Hbhhen reeds verschil
lende precedenten en interpreta
ties van het Handvest gegeven.
Sommige zullen den tijd trotsee-
ren andere zullen onder den druk
van de publieke wereld-opinie
veranderd moeten worden.
Mr. Van Kleffens gaf uitdruk
king aan zijn vreugde, dat Bel
gië met ingang van 1 Januari
1947 zijn plaats .in den Veilig
heidsraad inneemt.
De vooruitzichten zijn slecht.
Tijdens een kabinetsvergadering
op den laatsten dag van het jaar
1946 heeft de Italiaansche Pre
mier, De Gasperi, de vooruitzich
ten voor Italië in 1947 slechter
genoemd dan die in 1919; welke
den weg effenden voor het fascis
me. Hij betreurde de houding van
socialisten en communisten in
dagbladen en betichtte hen van
het aansporen tot demonstraties
en stakingen. De Gasperi deed
een beroep op het algemeene ver
bond van Italiaansche vakver-
eenigingen om zijn invloed onder
de arbeiders ten goede aan te
wenden.
In Calabrië worden demonstra
ties en stakingen beraamd tegen
de hooge kosten van het levens
onderhoud. Er gaan geruchten,
dat op 5 Jan. in Rome een alge
meene staking zal uitbreken. Het
Italiaansche verbond van vakver-
eenigingen zal een plan aan de re
geering voorleggen voor uitbrei
ding van de rantsoeneering ter
compensatie van de stijgende kos
ten van levensonderhoud.
De Nederlandsche militaire
woordvoerder meldde een ernstige
ontwikkeling in de militaire si
tuatie te Medan.
Dinsdag heeft de republikein-
sche delegatie van de commissie
Voor uitvoering van de bestands-
voorwaarden het Nederlandsche
hoofdkwartier te Medan er van
in kennis gesteld, dat zij alle be
staande overeenkomsten, die met
betrekking tot de demarcatielijn
op 7 December waren gesloten,
opzegde op grond van de beslis
sing van de gemengde Bestands
commissie te Batavia dat „nieuwe
defensiemaatregelen niet geoor
loofd waren".
De militaire woordvoerder
voegde aan zijn mededeeling toe,
dat de overeenkomst betreffende
de demarcatielijn met volledige
instemming van de republikein-
sche delegatie gesloten was.
Dr. J. J. van de Velde, politiek
adviseur van de Ned.-«Indisnihe
regeering op Sumatra, verklaarde
in aansluiting hierop, dat aan
Nederlandsche zijde alles was
gedaan om de overeenkomst,
welke door Sjarifoedin en Oerip
pnderteekend was, na te leven,
doch dat de republikeinsche mili
taire leiders haar voortdurend
saboteerden. Thans is met een
telefonische mededeeling van ko-
lonl Sitompoel van Siantae-, die
eveneens mede-onderteekenaar is
geweest, de overeenkomst ge
schonden zonder eenigen redelij
ken grond.
In verband met deze ontwik
keling heeft men de bevolking
van Medan geadviseerd in huis
te blijven.
Geveichten bij Medan.
Indonesische troepen in den
omtrek van Medan hebben Maan
dag laat in den avond met zware
artillerie het vuur geopend zulks
als gevolg van de schending van
de overeenkomst door kolonel
Sitompoel, aldus heeft een offi-
cieele Nederlandscihe woordvoer
der medegedeeld. De Nederland
sche troepen antwoordden met
zware artillerie en brachten na
drie en een half uur vuren de In
donesische artillerie tot zwijgen.
Met het oog op de militaire
sftuatie hebben Nederlandsche
troepen de telefooncentrale, die
voordien in republikeinsche han
den was, bezet.
Dinsdagochtend begon de artil
lerie opnieuw te vuren, terwijl
buiten de stad concentraties van
de Lasjkar Ra'jat (Volksleger)
werden bericht.
Naar aanleiding van de schen
ding van de overeenkomst heb
ben Nederlands che troepen Ko-
tamasoem bezet; er werd eenig
verzet geboden, waarbij aan Ne
derlandsche, zijde een doode te
betreuren was.
Nieuwjaarsrede van Dr.
Van Mook.
In zijn Woensdagavond gehou
den Nieuwjaarsrede heeft Dr.
Van Mook er op gewezen, dat aan
Nederlandsche zijde door de uit
spraak van de Staten-Generaal
inzake het accoord van Linggad-
djati de zaken zijn verduidelijkt,
doch dat aan Indonesische zijde
het beeld duisterder schijnt te
zijn geworden. Het is daarbij op
vallend, hoe juist de van ons ge
ïsoleerde figuren den meesten ar-
breuk doen aan de pogingen om
vrede te stichten. Door de inci
denten en botsingen wordt vaak
den indruk gewekt, dat uitslui
tend sprake is van kwade trouw
doch spreker belichtte hiertegen,
hoe moeilijk het is de veranderde
omstandigheden te begrijpen, als
mede de voorwaarden voor het
verder samengaan zuiver te ge
voelen. Dit vordert onvermijdelijk
veel tijd.
Linggadjati, Malino en Denpa
sar zijn geen aan ons opgelegde
of afgedwongen concessies; ons
beleid berust op een weloverwo
gen principieel aanvaard plan.
waarvan wij de beginselen niet
zullen loslaten, al zullen wellicht
de methoden door andere moeten
worden vervangen.
Dr. Van Mook wees er verder
op, dat het vooral noodzakelijk
is, dat de Indonesische jeugd
leert haar enthousiasme aan te
passen aan de praktijk en dat zij
als bij tooverslag haar droom
beeld van de onafhankelijkheid
inruilt voor het ideaal van de
vrijheid, welke door harden arbeid
verkregen wordt. Dan is het mo
gelijk weerstand te bieden aan de
fokstemmen van binnen- en bui-
tenlandsche avonturiers, zooda?
een vertrouwde samenwerking tot
stand kan komen.
Eerste versterkingen
aangekomen.
De eerste militaire versterkin
gen uit Frankrijk zijn in Indo-
China gearriveerd. Zij bestaan uit
infanterie en cavallerie, die te
Kaap Saint Jacqueg aan de mon
ding van de Saigon aan land zijn
gebracht door de „Pasteur". Een
gedeelte dezer versterkingen zal
naar het Noorden gezonden wor
den ter' verleening van bijstand
aan de Fransche troepen, die een
verbindingslijn in de provincie
Tongking moeten handhaven. Men
verwacht de aankomst binnen
kort van parachutisten aan boord
van de „Ile de France".
Volgens het Fransche leger
communiqué versterkten de Viet-
nameesche troepen Woensdag hun
druk in het gebied van Hanoi.
Kabinet bijeengeroepen.
De. Vietnameesche radio-omroep
meldt, dat het Vietnameesche ka
binet op 30 December ergens in
Hanoi heimelijk bijeengekomen is
om een verslag van President
Ho Tsii Minh en den Minister van
Defensie over den toestand te
vernemen.
De permanente commissi^ van
de Vietnameesche nationale ver
gadering heeft een oproep tot de
bevolking gericht, waarin voor
namelijk gezegd wordt, dat ..de
strijd hevig zal zijn, maar de eind
overwinning verzekerd is."
In zijn nieuwjaarspreek heeft
de Kardinaal-Aartsbisschop van
Keulen. Dr. Joseph Frings, de
aanvallen die op den Paus worden
gericht veroordeeld, en ontkende,
dat er een collectieve schuld van
't Duitsche volk bestaat. „Slechts
het individu kap aan een mis
daad schuldig' zijn, doch niet een
gemeenschap", aldus de Kardi
naal. Hij verklaarde dat bij de
schuldvraag God op den achter
grond wordt geschoven en dat de
publieke opinie naar voren wordt
gebracht, doch God is de opper
ste rechter, voegde de Kardinaal
daaraan toe. Hij protesteerde
tegen de uitzetting van millioe-
•nen Duitschers uit het Oosten van
Duitschland en deed een beroep
op de Geallieerden om de on
rechtvaardigheden die jegens
Duitschland worden bedreven, te
niet te doen.
De Fransche Premie/, Leon
Blum, heeft in een radiorede een
uiteenzetting gegeven over de
prijsverlaging van 5 procent voor
alle industrie- en landbouwpro
ducten. Ditmaal, zoo zei hij,
blijft het niet alleen bij beloften
Hij gaf de verzekering, dat de
prijzen nog verder zouden dalen
dan de wet voorschrijft, maar „dat
hangt van U af. Het heil van het
land, dat het Uwe is, ligt in Uw
handen."
Blum verklaarde, dat zoowel de
vertegenwoordigers van handel en
industrie als de vakvereenigingen
zich. accoord hebben verklaard
met de conclusies van de commis
sie voor den handenarbeid, wat
betreft het plan-Monnet.
Het land kan gered worden, al
dus Blum, door verlaging van de
oriizen* en verhooging van de
prductie.
Nadat Blum nog op de belang
rijkheid van het kolenvraagstuk
had gewezen, eindigde hij met een
beroet) op „den moed. het ver
stand en den wil van het Fran
sche volk."
er
er
ïze
Jt
ut
—5
ssel I
teldif
r.
3 ct
tot
ben
iak.|
daa|
n
stas
we|
in
ert I
nst'tl
ft.'
)ete<
m-C
hij
gte
van|
2n.
■tte
ig ii|
?f.
I
.t zil
3e ij
bedl
her|
;t
fanc
:ie
nde
m
in
De'
taat
tieb
'P
igs l
in
NI
)en|
ISc
ilsj
13
