l
Kerstboodschap van Gen. Spoor.
De strijd in Indo-Cblna
Conferentie van Den Pasar.
leening van de Internationale Bank
Nieuwjaars-ativeftenties
a 75 cent.
nieuï
3
VLIEGTUIGRAMPEN.
ska
of
ok l
lÏalË
£0G l
jnt
Sli
VRIJDAG 27 DECEMBER 1946.
HM. DE KONINGIN
en de oud-illegaien.
Gen. Spoor beantwoordt
Hare Majesteits
Kersttelegram.
SOEKAWATI tot voorloopig president gekozen.
Nederlandsche Gezant te
Madrid teruggeroepen.
Kerstboodschap van
den Paus.
De voormalige bevelhebber
van het eiland Walcheren.
ONDERHANDELINGEN over een
voor den WEDEROPBOUW VAN NEDERLAND.
Drie Chineesche vliegtuigen
bij het landen verongelukt.
I:
'eek
ookw
rt's
fijn
\ft el
j rooki
Ze hi
om ti
ze is
jebbe
j vai
3 A.
pswiji
js. D!
<fet. b».
(\M
Ie j
ofP°r
erstr
ND-
V'
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.
kt te De Bilt geldig tot
Vrijdagavond.
Plaatselijk buiig/
Tijdelijk krachtige, meest Wes
telijke wind, wisselend bewolkt
met plaatselijk buien. Normale
temperatuur voor den tijd van
het jaar.
DE VRIJE
3de Jaargang No. 388.
Adverlenfieprfjs:
per mm 10 ct.minimum
per advertentie f 1.50
inzendingen advertenties
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertenties
15 regels 60 ct.; Iedere
regel meer 12 ct. Ver
melding brieven onder
nr. Bur. van dit Blad
10 ct, meer
Verschijnt dagelijks Drukkerjj N.V. Firma P. J. van de Sande Temeuzen Abonnementsprijs 3.25 ^er kwart»
De Legercommandant Luit.-
Generaal Spoor heeft een Kerst
boodschap gericht aan de ver
wanten in Nederland van troepen
in Indië. Hierin zeide hij o.m.
het volgende:
„Ik weet, dat gij in het Moe
derland gedurende deze Kerst
dagen meer dan ooit het gemis
zult voelen van de band, die u
met uw echtgenoot, uw verloof
de, uw zoons in deze gewesten
bindt. Ik weet, dat uw gedach
ten aanstonds rond den Kerst
boom met weemoed en verlangen
zullen uitgaan naar diegenen uwer
verwanten, die in de overzeesche
gebiedsdeelen bun militaire plicht
vervullen. Het lijkt een schrij
nende tegenstelling tot de Kerst
gedachte die gij wel bijzonder
moet gevoelen wanneer gij de
ledige plaats in uw kring rond
den Kerstboom ziet. De droef
heid die gij om het gemis van uw
verwanten voelt, is natuurlijk en
begrijpelijk. Ook uw echtgenoo-
ten en zoons zullen zonder twijfel
in den tijd van het Kerstfeest met
meer verlangen en weemoed dan
ooit denken aan de familiekring,
die zij voor ditmaal moeten mis
sen. Maar zoo Uw droefheid tot
bitterheid mocht worden, dan
doet gij onzen mannen in Indië
geen recht, want de plicht, die zij
hier vervullen, beteekent waarlijk
geen schrijnende tegenstelling tot
het vrede op aarde, dat in den
Kerstnacht ten hemel stijgt
Want uw echtgenooten en zoons
zijn niet hierheen geroepen om
oorlog te voeren, om te veroveren
en te verslaan, om gewin te zoe
ken door geld. Zij verrichten een
werk des vredes. Gij kunt u* nau
welijks voorstellen, hoe in dit land
millioenen menschen op drift zijn
geraakt, hoezeer in deze uitge
strekte gebieden armoede en el
lende heerschen en vooral ook on
veiligheid en gedurige angst om
behoud van het vege lijf. Ik spreek
niet over dat deel van het Indo-
Kerstfeest op Het Loo.
Nadat H. M. de Koningin ruim
een jaar geleden, een groot deel
van het Palels Het Loo had afge
staan voor de verpleging van
rustbehoevende oud-illegalen,
heeft Zij hij herhaling Haar groote
belangstelling voor hen getoond.
Dit Koninklijke medeleven mani
festeerde zich wel zeer hijzonder,
toen H. M. Maandagmiddag
temidden van de verpleegden het
Kerstfeest kwam vieren. Dit
Kerstfeest werd gehouden in de
bioscoopzaal van bet Paleis, ook
de liggende patiënten waren daar
aanwezig.
Ben klein koor bracht als eerste
nummer van het programma het
„Nu sijt wellecomi" ten gehoore,
waarna Ds. Hein, predikant der
Remonstrantsche Gemeente te
Haarlem, een toespraak hield
naar aanleiding van den tekst
„Het volk, dat in duisternis wan
delt, taal een groot licht zien".
Deze tekst, in toepassing brengen
de op ons volk, was voor'spreker
aanleiding erop te wijzen, dat na
Jaren van duisternis het grooter
wordende licht der vrijheid voor
velen een fata morgana bleek te
zijn. Misschien was het ook wel
dwaas, aldus spr. zooveel te ver
wachten van een oorlog, die toch
altijd demoraliseert en de wereld
slechter maakt. Bij duizenden
menschen leeft de bange vraag in
het hart, waarheen het gaat met
deze wereld. Zij zoeken iets, dat
beter houvast biedt.
Sprekers antwoord was: „Jezus
Christus is het eenige vaste fun
dament voor deze wereld, wil zij
komen tot dat rijk van vrede,
waarvan God weer zal kunnen
neggen„Alles is goed".
tNa dit wijdingswoord hief men
gezamenlijk het Gezang aan:
„Daar is uit 's werelds duist're
wolken". Daarop ving de uitrei
king aan der Kerstcadeaux, welke
door H. M. de Konngin met enkele
woorden werden overhandigd.
Ieder, ook het personeel, ontving
een pot met bloemen, een plaat,
voorstellende een boschgezicht
naar een schilderij van H. M. en
een pakje, dat een luxe-voorwerp
inhifld.
Aan H. M. de Koningin werd
door een der patiënten een zelfge
maakte schilderstasch aangebo
den. Een tweetal gezamenlijk ge
zongen Kerstliederen besloot het
feest.
nesische volk, dat met werkelijk
heid idealen bezield, vrijheden na
streeft, welke wij het niet alleen
geenszins misgunnen, maar voor
de verwezenlijking waarvan wij
een positieve en krachtige bijdrage
wenschen te leveren. Maar ik
spreek over de velen, die zonder
eenig gevoel van verantwoorde
lijkheid of door oorlog en revolu
tie geheel uit hun evenwicht ge
slagen, een voortdurende bedrei
ging vormen voor het construc
tieve element in de Indonesische
samenleving. Tegen deze ontbin
dende krachten vormen onze sol
daten een bolwerk en het is hun
taak, hun hooge plicht er zorg
voor te dragen dat dit land en dit
volk niet verder afglijden naar
een afgond van de dienste ellende,
verkommering en nood. Onze wa
penen zijn niet gericht tegen een
volk, dat om zijn vrijheid en zelf
standigheid worstelt. Maar zij
richten zich tegen diegenen onder
de millioenen, die van deze moei
lijke nieuwe geboorte en de ver
warring, welke daardoor natuur
lijkerwijs ontstaat, misbruik
wenschten te maken voor doel
einden, die alleen maar zelfzuch
tig en misdadig zijn. Wanneer
wij waken of strijden om gewin,
dan staat ons leger geen ander
gewin voor oogen dan een gewin
aan menschelijkheid en broeder
schap. Al zal er dus weemoed in
uw hart zijn, wanneer gij sommi
gen van de uwen mist om den
Kerstboom in uw Hollandsche
huiskamer, bedenkt, dat zij niet
alleen in den veest bij u zijn, maar
dat zij bovendien een taak ver
richten die uit den geest en den
zin van hun samenzijn voortvloeit
en ermede overeenstemt. Wan
neer gij het zoo beziet, en dit is
de eenige juiste manier om het te
bezien, dan zult gij minder be
droefd en weemoedig zijn om hun
afwezigheid, maar met trots en
innerlijke vreugde zult gij mogen
getuigen: Zij strijden (jen goeden
strijd, den strijd des vredes en den
strijd der barmhartigheid".
In antwoord op het Kersttele
gram, waarin Hare Majesteit zich
tot de troepen overzee richt, heeft
de Legercommandant, Luit.-Gene-
raal Spoor, o.m. het volgende ge
seind:
De troepen zijn diep getroffen
door Hare Majesteits wenschen.
Zij meenen van deze gelegenheid
gebruik te moeten maken om op
nieuw te getuigen van hun op
rechte trouw en liefde voor Hare
Majesteit en Haar Huis en bezwe
ren, dat zij zich in alle oprecht
heiden met toewijding zullen
geven aan de schone taak, die
voor hen is weggelegd, tot het
handhaven van recht en vrijheid
in Indonesië.
Na den officieuzen Kerstwapen
stilstand zijn in Tonkin de ge
vechten weer uitgebroken.
De hooge Commissaris voor
Indo-China, Admiraal Thierry
d'Argenlieu, heeft teSaigon in
een Kerstboodschap verklaard,
dat Frankrijk in dit stadium het
Indo-Ohineesche volk geen vol
ledige ep onvoorwaardelijke onaf
hankelijkheid kon schenken, daar
dit voor beide partijen nadeelig
zou zijn. Frankrijk wil voorts
niet onderworpen zijn aan verdra
gen, die het slechts zelf als
eenige der twee partijen res
pecteert.
De admiraal beschuldigde de
Vietnameesche leiders van anti-
Fransche propaganda, terrorisme
en vernietiging van 's lands wel
vaart. Ook was hij van meening,
dat zij de democratie te kort doen
„door het schenden van vrijwillig
aangegane verdragen", hetgeen
Frankrijk niet kan dulden.
INDONESIË.
De correspondent van het A.N.
P. te Den Pasar seinde Dins
dag j.l.
De verkiezing van Soekawati
tot voorloopig President van Oost-
Indonesië is zeer spannend ge
weest. Allereerst was verras
send, dat Nadjamoeddin 'Daen
Maelwa (Zuid-Celebes) zich tot
candidaat had laten stellen, nadat
hij te voren Sub Rosa te kennen
had gegeven, dat hij eventueel
slechts het premierschap am
bieerde.
Na de eerste stemming i Soeka
wati 31 stemmen, Tadjoeddin
Noor 24 en Nadjamoeddin 13) za
gen allen, dat de strijd zou gaan
tusschen Soekawati en Noor.
Sommigen meenden, dat hij een
derde stemming, waarbij het dan
zou gaan tusschen de twee candi-
daten met het hoogste aantal
stemmen (een derde stemming
zou noodzakelijk zijn, indien hij
een tweede stemming nog geen
der candidaten een tweederde
meerderheid zou hebben behaald 1
de op Nadjamoeddin uitgebrach
te stemmen op Noor zouden over
gaan. De laatste immers is even
als Nadjamoeddin links ge
oriënteerd, bovendien ook Moham
medaan en tenslotte ook van
Zuid-Celebes.
Dit alles in tegenstelling tot
Soekawati. Anderen daarentegen
stelden dat de delegatie van Zuid-
Celebes geen eenheid vormde en
dat de zelf bestuurders uit deze
delegatie minder zouden voelen
voor den gewezen leider van de
P.N.I., die hun gebieden een tijd
lang last berokkend heeft. De
edelman Soekawati intusscher,
zou hun welgevalliger zijn, mede
gezien zijn voorstel om voor de
zelfbesturende landschappen aan
de rood-witte vlag een gele wim
pel toe te voegen.
Bij de tweede stemming (Soe
kawati 31, Noor 31 en Nadja
moeddin 6) leek het er op, dat de
eerstgenoemde motieven de over
hand zouden krijgen. Soekawati
had eenzelfde aantal stemmen ge
kregen, terwijl kennelijk 7 stem
men van Nadjamoeddin naar Noor
waren gegaan. Velen meenden,
dat de stemmen, die Nadjamoed
din ook in tweeden aanleg trouw
waren gebleven, vermoedelijk in
de laatste stemming naar Noor
zouden gaan. Het leek hun on
waarschijnlijk, dat vier van de zes
prc-Nadjamoeddin gebleven stem
men aan Sofeklrwati zouden toe
vallen, hetgeen als minimum voor
zijn verkiezing vereischt was. Des
te verrassender was het resultaat
van de derde stemming tusschen
de twee candidaten met het hoog
ste aantal stemmen, waarbij een
volstrekte meerderheid zou vol
staan. (Soekawati 36 en Nöor 32
stemmen). Hieruit is de overwe
ging van de andere genoemde mo
tieven gebleken. i i
Ontwerp-regeling aanvaard-
Zonder hoofdelijke stemming is
tijdens de ochtendzitting van 24
December de ontwerp-regeling
voor de Groote Oost door de con
ferentie van Den Pasar aanvaard.
Voorloopige Voorzitter Volks
vertegenwoordiging gekozen.
Dinsdagmiddag is in de verga
dering van het Comité-Generaal
met 40 van het totaal aantal
van 68 stemmen Tadjoedpdin
Noor gekozen tot voorzitter van
de voorloopige volksvertegenwoor
diging. De voorloopige President,
de heer Soekawiti. heeft Nadja
moeddin Daeng Malewa als ka
binetsformateur aangewezen.
Officieel wordt medegedeeld
De Nederlandsche Regeering
heeft thans Hare Majesteit's ge
zant te Madrid teruggeroepen.
Dit is een gevolg van een door
de algemeene vergadering der
Vereenigde Naties aangenomen
resolutie, houdende aanbeveling
aan de leden om ambassadeurs
en gezanten, geaccrediteerd bij
de Spaansche regeering, terug
te roepen. Na het vertrek van
den heer Teppema uit Spanje zal
Mr. S. G. M. Baron van Voorst
tot Voorst als tijdelijk zaakgelas
tigde der Nederlanden te Madrid
optreden.
„De vruchten der overwin
ning tot Inu toe bitter".
Paus Pius XH heeft in een
Kerstuitzending tot „de menschen
in de geheele wereld" via Radio
Vaticana gezegd, dat „de vruch
ten der overwinning tot nog toe
bitter zijn geweest". „De moei
lijkheden van den vrede zijn nog
niet overwonnen."
De Paus erkende de inspanning
van vele staatslieden, maar de
oplossingen zijn van broos karak
ter en in vele harten is er een ge
voel van ontevredenheid en angst,
dat er een nieuw conflict zal uit
breken.
.,De Kerk is niet van plan in
zuiver aardsche zaken en tegen
stellingen tussrhen beide te ko
men. Wij willen niet critiseeren
of beschuldigen, maar wij willen
helpen. Wij weten echter zeer
goed, dat onze woorden voor pro-
paganda-doeleinden kunnen wor
den gebruikt."
De menschheid toont - groote
ontwikkeling op militair gebied,
voor millioenen menschen is de
spanning dan ook te groot. De
boodschap van Bethlehem is
De Duitsche nieuwsdienst in de
Amerikaansche zone meldt, dat
Kurt Guthenow, voormalig bevel
hebber der Duitsche troepen op
Walcheren, verklaard heeft vlak
voor het eind van den oorlog uit
den militairen dienst ontslagen te
zijn, omdat hij met een Schotsche
vrouw in het huwelijk getreden
was. Tevens werd hij door een
zuiveringsrechtbank te Hersfeld,
over welk district hij eveneens het
bevel gevoerd heeft, vrijgesproken.
ANP-Aneta meldt uit New-York:
Naar Mr. Steenberghe mededeel
de, zijn er op het oogenblik onder
handelingen gaande over een lee
ning van de Internationale Bank
voor den wederopbouw aan Neder
land ten bedrage van 500 millioen
dollar. Wanneer deze leening tot
stand komt, aldus Mr. Steenberghe,
zal zij de eerste zijn, die door de
Bank wordt verstrekt en derhalve
in' zekeren zin een „experiment"
vormen.
Met betrekking tot het Instituut
voor NederlandschAmerikaan
sche samenwerking, bracht spre
ker zijn tevredenheid tot uitdruk
king over de besprekingen, die tot
dusver met Amerikaansche indu-
strieelen en bankiers zijn gevoerd
over de industrieele en financieele
samenwerking tusschen heide lan
den. Naar hij zeide, worden ver
scheidene projecten voor Ameri
kaansche delneming in Nederland
sche ondernemingen reeds in over
weging genomen. Het is voor het
Instituut noodzakelijk „uiterst se
lectief" te zijn met betrekking tot
Nederlandsche verzoeken voor
contact met Amerikaansche finan
cieele en industrieele kringen,
aangezien „wij wenschen, dat de
Amerikanen weten, dat wjj hen
slechts met betrouwbare perso
nen in aanraking brengen."
Wat betreft de samenwerking
tusschen bet Instituut en de Ame
rican Overseas Corporation, waar
over tot op zekere hoogte bespre
kingen zijn gevoerd, deelde de heer
Steenberghe mede, dat deze niet
tot stand is gekomen, aangezien
het ondoenlijk bleek te zijn het bij
zondere karakter van het Insti
tuut, dat zich 't maken van winst
niet ten doel stelt, te veceenigen
met dat van de Americafi Over
seas Corporation, die wel voor dit
doel is opgericht. Het Instituut
streeft er in het bijzonder naar om
evenals dit voor den oorlog met
succes plaats vond, den bouw te
stimuleeren van groote fabrieken
in Nederland, die bestemd zijn
voor het monteeren van in de V.S.
in massa geproduceerde onderdee-
len, doch het beschouwt het niet
als een onderdeel van zijn taak om
voor bepaalde Nederlandsche on
dernemingen of personen het ver-
tegenwoordigingsrecht te verwer
ven van Amerikaansche maat
schappijen.
voor het nummer, dat Woensdag
l Januari des morgens zal ver
schijnen, kunne,n weder geplaatst
worden
Voor Nieuwjaarswenschen of
gedichten grooter dan 10 regels,
zal 75 cent meer worden gere
kend voor elke daarop volgende
10 regels of gedeelte, daarvan-
Inzending kan geschieden tot
Zaterdagavond 28 Dec.
hed^i voor de wereld noodzake
lijker dan ooit, aldus de Paus.
De Paus bracht tenslotte het
lot der hongerlijdende volkeren in
herinnering eni drong op hulp aan.
Hij sprak 32 minuten.
Minstens 43 personen zijn om
het leven gekomen bij de landing
van drie Chineesche vliegtuigen
op hét in mist gehulde vliegveld
te Sjanghai.
Volgens de 1 aatste Derichten
zijn minstens 62 passagiers en
leden' van de bemanning omge
komen. Twee vliegtuigen behoor
den tot de Chineesch-Amerikaan-
sche luchtvaartmaatschappij, het
derde tot de door den Staat be
heerde Centrale maatschappij voor
het vervoer door de lucht. De 3
vliegtuigen kwamen van Tsjoen-
king„ en hadden totaal 68 passa
gier? en 9 leden der bemanning
aan boord.
De ramp wordt te Sjanghai „de
grootste ramp in de geschiedenis
van de Chineesche luchtvaart" ge
noemd. Het eerste vliegtuig, dat
verongelukte, was een „Skytrain"
Het toestel was Nanking voorbij
gevlogen vanwege de slechte ge
steldheid van het weer en poogde
te Kiangwan te landen. Door het
totale gebrek aan zicht miste het
de landirfgshaan en vloog op een
boerderij. Een vrouw, in de boer
derij, werd gedood en haar drie
kinderen gewond.
Twee uur later gebeurde het
tweede ongeluk. Thans was het
een C 47 Skytrain, die vergeefs
gepoogd had 'te Kiangwan te lan
den en daarna bp Lonegjoea te
pletter viel.
Het derde toestel, ook een C 47
Skytrain, ongeveer drie en
een half uur boven het vliegveld
van Kiangwan gecirkeld, pogende
met behulp van zijn instrumenten
de juiste landingsplaats te vinden.
Daarna was het doorgevlogen
naar Loengjoea, doch verongeluk
te daar hij het neerkomen, ander
halve kilometer ten, Zuidwesten
van het vliegveld.
Nader wordt gemeld, dat een
van de twee verongelukte Ame
rikaansche piloten. Kapitein J. M
Greenwood, om het leven is ge
komen, en dat de andere, Kapitein
R. B. Preus, ernstig gewond is
doch waarschijnlijk het leven zal
behouden.
In de nabijheid van Rio de
I Janeiro is éen Argentijnsch vlieg-
I tuig neergestort, dat van Londen
i op weg was naar Buenos Aires,
j Er bevonden zich 22 personen aan
boord.
Gemeld wordt, dat het vliegtuig
tegen de Titjuca-bergketen, welke
zich hoog boven Rio de Janeiro
verheft, is gevlogen Twaalf uur
na het ongeluk bereikte een red
dingsbrigade, die zich in een stort
regen door dichte wouden een
weg moest banen, de plaats des
onheils. Slecbts 2 personen bleken
nog in een leven te zijn.
Een der twee overlevenden is
in een ziekenhuis overleden, zoo
dat het aantal dooden thans 21
bedraagt. De toestand van den
eenigen overlevende is zeer zorg
wekkend
Een tweemotorig vliegtuig
wordt na een vlucht over de St.
Laurensrivier (Canada) vermist.
Het had een bemanning van 5
koppen en acht passagiers aan
boord. Een onderzoek !s Inge
steld.
Britscsh vliegtuig aan de Kanaal-
kust neergestort. Een éénmoto-
rig Engelsch vliegtuig, onderweg
van Parijs naar Lymone in Kent
is Dinsdagavond bij Dungeness
Point aan het Kanaal, neerge
stort. De piloot bleef ongedeerd
iuzen,
i de
naa
bekes
lortiSE
5
>r in
doe
tot
ïdrag
i koei
idingei
zijn
koers
dat
en k„
jcdee
an va-"
anden
ebt ej
ezond
leidin
re e
en N.
in T
:n h'
tot 15
dej. J,
uiten-
29
„STAfl
6 uur1
P. D
Schut
•udeja
2 „NE
f 1.20
verkr:
3, Del
e zaal
vooi
Dellen]
I Paai;'
IV. K*
pti'. 21
Vief.
jtwaai
r).
geste-
ai
1 WO1
al- T
'ktlks'
~~|ak
Lmfi