'ifc
fa
'4 j-i
I*'
i :.i
li
r;ï
1 f
- r I
Lof voor Van Kleffens
"ju enkele cedels
De Regeering bereid de Ontwerp-basisovereenkomst
te doen onderteekenen
Regeeringsverklarlng over de
Indische kwestie
h ti
j-M
4
ri|j 4]
di*
I
Vfei
r, -I
I
I
f
■J? hl
'MJh
WOENSDAG 11 DECEMBER 1946.
Eere-doctoraat
voor H. M. de Koningin
De strijd in Griekenland
NIEUW EGYPTISCH KABINET
Uitloting 4 pCt
Staatsleening 1940
sch-l
e iat?|
"f'en,
ie
ja"
'riTer
()r«i 1
ijlt
ko|
Jjeeltl
|/aa|
jlfj en L
1
n«
r !ll\
1
Cit'l
jjr/i
I
ti
is
vai
d. L
IGi
"e H
V f. I
iit
1J
,3
nul
«1 "i
db rc'
'V.
Mr I
V T
WEERSVERW ACHTIN O
medegedeeld door het K.N
M.l, te De Bilt, geldig to:
Woensdagavond.
Vrü koud.
Zwaar bewolkt, nevel of
mist en plaatselijk neerslag.
Temperatuur tusschen 0 en 4
graden, later toenemende wind
uit Oostelijke richting.
DE VRIJE ZEEUW
3de Jaargang No. 376.
Advertentieprijs:
per mm 1b ct.; minimum
per advertentie f 1.50
inzendingen advertenties
tot des namiddags 4 uur.
Rubriek kl. advertenties:
15 regels 60 ct: iedere
regel meer 12 ct. Ver
melding brieven onder
nr. Bur. van dit Blad
10 ct meer
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van, de Sande Ternenzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal
Naar wij vernemen is H. M.
de Koningin benoemd tot doctor
honoris causa van de ,,Faculte
Libre de Theologie Protestante
de Montpellier".
De deken der faculteit, Prof.
Dr. Henry Leenhardt, zal Don
derdag 12 December a.s. om 12
uur in het Paleis aan het Lange
Voorhout te 's-Gravenhage aan
H. M. de Koningin de doctorsbul
overhandigen.
In de Daily Telegraph
schrijft Peter Boreough on
der den kop: „De toekomst
van Van Kleffens" het vol
gende: ,,Van de geruchten,
dat Mr. Van Kleffens zich
per 1 Januari aanstaande
zou terugtrekken, is tot nog
toe geen bevestiging ontvan
gen. De geruchten vinden
ongetwijfeld hun oorsprong
in het feit, dat het lidmaat
schap van Nederland van
den Veiligheidsraad op dien
datum expireert. Mr. Van
Kleffens, Minister zonder
portefeuille, is de Nederland
sche vertegenwoordiger in
den Veiligheidsraad. Als zoo
danig heeft hij zich een repu
tatie verworven, welke aan-5
sluit bij die, welke hij zich
gevestigd heeft als Neder-
landsche Minister van Bui-
tenlandsche Zaken te Don-
den tijdens den oorlog. Naar
ik verneem zal zijn scherp
intellect, dat in den Veilig
heidsraad des te meer tot
zijn recht is gekomen door
zijn schitterende beheeir-
sching van de Engelsche
taal, waarschijnlijk niet voor
de Vereenigde Naties ver
loren gaan. De mogelijk
heid bestaat namelijk, dat
hem de leiding van de Ne-
derlandsche delegatie wordt
•toevertrouwd
Aanslagen te Athene.
1* een café te Athene is een
handgranaat, naar verluidt door
een rechtsche verzetsman gelegd,
tijdens een bijeenkomst van
linksche arbeiders tot explosie
gekomen. Ben persoon werd ge
dood, zeven werden gewond. Later
vuurde een onbekende in een
jeep 5 geweerschoten af en dood
de een tabakshandelaar. Gedu
rende de laatste 24 uur zijn 4
personen gedood en ongeveer 10
gewond hij politieke incidenten in
de arbeiderswijken van Athene.
F"unctionnarissen van de Gjieksche
politie hadden reeds eerder uiting
gegeven aan hun vermoeden, dat
politieke hotsingen en moorden
zullen toenemen.
Vrouwelijke gueriilastrijders.
Ben groep van een honderd-
vrjftigtal guerilla-strijders, waar
onder twintig met tommyguns
gewapende meisjes, heeft hij Mou-
ries, tien kilometer ten Zuiden
van de Bulgaarsche grens, de
expressetrein Alexanderopolis
Saloniki tot staan gebracht. De
locomotief werd vernield, de pas
sagiers beroofd, de postwagen in
brand gestoken. Twee trein-
beambten werden doodgeschoten
en eveneens zes gendarmes, doch
twintig soldaten van het geregel
de leger, die zich in den trein be-
vondën, liet men ongemoeid.
Nokrasty Pasja Premier.
Te Cairo is bekend gemaakt,
dat een nieuw Egyptisch kabinet
onder leiding van Nokrasjy Pas
ja, den leider van de Saad-partij,
is samengesteld. Nokrasjy Pasja
is behalve Premier tevens Minis
ter van Buitenlandscbe en Bin-
nenlandsche'Zaken. In het nieuwe
kabinet hebben leden der Saad-
Dartij en die der Liberalen ieder
6 portefeuilles.
Tegelijk met de bekendmaking
van het nieuwe kabinet is de
tekst van Sidky Pasja's ontslag
aanvrage aan Koning Faroek ge
publiceerd. Sidky Pasja zet in
dezen brief uiteen, hoe hij na
lange en moeizame onderhande
lingen met Engeland, die herhaal
de malen op succes schenen uit te
zullen loopen, plotseling door
ziekte verhinderd werd zijn plicht
te vervullen ep zelfs om ontslag
moest verzoeken. Koning Faroek
heeft den eersten Minister be
dankt voor zijn aan het land be
wezen diensten.
ROEMENIË'S BUITEN-
LANDSCHE POLITIEK.
De buitenlandsche politiek van
Roemenië wordt in het ontwerp-
antwoord op de troonrede, waar
van de bespreking Dinsdag in de
Kamer zou beginnen, als volgt
omschreven:
,,,De Kamer van afgevaardigden,
een oprechte uiting van den volks
wil, zal bijdragen tot de bevesti
ging van den wereldvrede. Te
dien einde zullen wij de vriend
schappelijke betrekkingen en de
economische, cultureele en doü-
tieke samenwerking met de Sow-
jet-Unie en andere nabuurstaten
handhaven en vergrooten. Wij
zullen eveneens de politieke, eco
nomische en cultureele betrek
kingen met de V. S., Engeland,
Frankrijk en alle andere ianden,
die zich aan het werk van den
vrede wijden, versterken in het
verlangen, dat die betrekkingen
vriendschappelijk zijn.
De Minister van Financiën
maakt bekend, dat het bedrag der
uitgegeven schuldbekentenissen
der 4 Staatsleening 1940
hetwelk in het tijdvak van 1 Nov.
1945 tot 1 Nov. 1946 ter voldoe
ning van aanslagen in de Vermo
gens- en Verdedigingsbelasting
in betaling is gegeven, 1200,
beloopt.
Ter aanvulling tot bet jaarlijks
af te lossen bedrag van 7.500.000
is het bedrag der schuldbekente
nissen dezer leening, welke op 1
Februari 1947 aflosbaar, zullen
Zijn, door den Minister van Fi
nanciën gesteld op: (ƒ7.498.000)
of zooveel meer als de laatstge-
trokken nummerreeks meer zal
omvatten dan ter aanvulling tot
genoemd bedrag zal blijken noo-
dig te zjjn.
De uitloting dezer schuldbeken
tenissen zal plaats hebben op 19
December 1946.
Maandagavond is een dele
gatie Nederlandsche spoorwegbe
ambten te Parijs aangekomen.
Zij werd aan het station begroet
door vertegenwoordigers van de
Fransclie spoorwegmaatschappij
en van de verzetsorganisatie der
spoorwegen. Dinsdagmorgen heb
ben de spoorwegbeambten een be
zoek gebracht aan de Are de
Triomph en aan de bij Parijs ge
legen Mx>nt-V,alerien, waar veel
verzetslieden zijn gefusilleerd.
Donderdagmiddag zal de delega
tie weer vertrekken.
Dinsdag zijn in de haven van
Le Havre de voorbereidingen be
gonnen voor het uitpompen van
het water uit het 49.800 ton me
tend voormalige Duitsche passa
giersschip „Etlropa" („Liberté
herdoopt, nadat het in Fransche
handen was overgegaan), dat
Maandag door den storm is los
geslagen en gezonken. Waarne
mers aan de haven zagen het
groote schip recht en stevig met
de kiel op den bodem liggen.
'Het uitvoerend comité van
het wereldverbond van vakver-
eenigingen heeft het secretariaat
van het verbond opdracht gege
ven in onderhandeling te treden
met de Grieksche regeering om
te pogen het recht van de Griek
sche vakvereenigingen, zonder be
lemmeringen te kunnen function-
neeren, zeker te stellen. Dit be
sluit werd genomen,, nadat een
klacht van leiders van Grieksche
vakvereenigingen doör het comité
was besproken.
De Canadeesche Minister
raad overweegt de njogelijkheid
van het gebruik van sommige der
2200 nog aanwezige Duitsche
krijgsgevangenen voor het ver
richten van landbouwwerkzaam-
heden in Canada.
Het Fransche watervlieg
tuig „Bloch 175" dat - voor de
Fransche marine bestemd was is
bij een proefvlucht te Chateau-
roux (Midden-Frankrijk) neerge
stort. De navigator werd gedood,
de piloot zwaar gewond.
In de Tweede Kamer heeft de Minister van Overzeesche Ge-
biedsdeelen, Mr. .Jonkman, Dinsdagmiddag de volgende verkla
ring afgelegd:
De Regeering is thans in staat zekere beloften in te lossen,
welke zij bij monde van den Minister-President tijdens de
aigemeene beraadslagingen over de Rijksbegrootingen voor 1916
en 1947 heeft gedaan. Die beloften hielden op de eerste plaats
in, dat de Regeering haar inzichten ten aanzien van de nieuwe
staatkundige ordening van NederSandsch-Indië zoo spoedig
mogelijk kenbaar zou maken, en voorts dat, zoodra haar zou zijn
gebleken, dat een aannemelijke overeenkomst met de vertegen
woordigers van de republiek Indonesia bereikbaar was, zij daar
van aan de Staten-Generaal mededeeling zou doen, voordat
zij zich zou verbinden een bepaalde oplossing van het Indo
nesisch vraagstuk na te streven.
EEN MEMORIE VAN
TOELICHTING.
Sindsdien is door de Commissie-
Generaal in overleg met een Indo
nesische delegatie een overeen
komst ontworpen en geparafeerd.
Na haar terugkeer hier te lande
heeft de Commissie-Generaal dit
ontwerp aan de Regeering toege
licht en op verzoek der Regeering
die toelichting in een memorie
samengevat.
In deze memorie heeft de Com
missie-Generaal volgens hare uit
drukkelijke verklaring uitputtend
verwerkt al, wat zij ter verduide
lijking, aanvulling of uitbreiding
dezer overeenkomst met de Indo
nesisehe delegatie heeft afgespro
ken. Deze memorie met volledi-
gen tekst van de ontworpen over
eenkomst moet ik u zoo even
aanbieden, mijnheer de Voorzitter.
Indien de Regeering thans
verklaart, dat het haar voor
nemen is de Commissie-Generaal
te machtigen deze overeenkomst
te 'onderteekenen, moet deze
verklaring uiteraard zoo worden
verstaan, dat die onderteekening
de Nederlandsche Regeering tot
niets meer of anders verbindt,
dan wat volgens de door de
Commissie-Generaal opgestelde
toelichting is overeengekomen
met onverkorte inachtneming
van wat de Regeering in deze"
vergadering verklaren zal.
De overeenkomst moet worden
gezien in het licht van de bij de
wet en in haar instructie aan de
Commissie-Generaal verstrekte
opdracht: Het bevorderen van de
voorbereiding van een nieuwe
rechtsorde voor Nederlandsch-
Indië.
OVEREENKOMST BEOOGT
DE BASIS AAN TE GEVEN.
Deze overeenkomst stelt dus de
nieuwe rechtsorde niet vast, doch
beoogt de basis aan te geven,
waarop die zal worden opgetrok
ken.
Aanvaarding van hetgeen door
de Commissie-Generaal in dien
zin is overeengekomen, komt de
Regeering wenachelijk en nood
zakelijk voor, omdat het vooral
psychologisch en staatkundig
geboden is zoodanige afspraak te
maken, wil men daadwerkelijk de
basis voor een vernieuwde duur
zame samenwerking van de Ne
derlandsche en Indonésische vol
keren leggen. Psychologisch
immers moeten wij daartoe eerst
van vijanden weer vrienden wor
den, ol in het Indonesisch gezegd
van „moesoeh" weer „temen". De
ontworpen overeenkomst spreekt
daarvan duidelijk. Staatkundig
moeten wij uitdrukkelijk de kolo
niale ver-houding verwerpen en
het vrijwillig volledig deelgenoot
schap in plaats daarvan doen
treden. De ontworpen 'overeen
komst voldoet aan dien eisch.
En aan de beginselen van de 7-
December-rede moet een begin
van uitvoering worden gegeven.
De ontworpen overeenkomst doet
daartoe een eersten stap.
KOLONIALE VERHOUDING
VOOR GOED VERWORPEN.
Welsprekender dan welke een
zijdige verklaring ook, zal deze
overeenkomst in het licht stellen,
dat Nederland de eeuwenoude
koloniale verhouding, waarvan in
het begin van den tweeden we
reldoorlog nog slechts ecnige over
blijfselen aanwezig waren, radi
caal en voor goed verworpen heeft
en dat het bereid is om op voet
van gelijkheid duurzaam met Indo
nesië samen verder te gaan. Het
Koninkrijk der Nederlanden is on
der Gods zegen en dank zij Oran
je, een schepping, van het Neder
landsche volk en Nederland had
daarin tot de Japansche occuoatie
ook in Indonesië de leiding; thans
bieden wij den Indonesischen vol
keren aan het Koninkrijk samen
te hervormen en aan het ver
nieuwde staatsverband Neder
land, Suriname en de Nederland
sche Antillen, en Indonesië in één
unie vereenigd door gemeen-
schappelijke organen, waarin deze
allen vertegenwoordigd zijn, lei
ding te geven.
In dit aanbod is de richtlijn
gevolgd overeenkomstig de
Koninklijke rede van 7 December
in art. 16 van de instructie aange
geven dat de vernieuwing van
de samenwerking van de Neder
landsche en Indonesische volkeren
en andere bevolkingsgroepen van
Nederlandsch-Indië op de eerste
plaats de instemming van de
vertegenwoordigers dei' Indone
sische volkeren behoeft.
In de oprechte en vastberaden
bereidheid tot deze hervorming
en tot deze samenwerking ligt
voor de Regeering het zwaarte
punt dezer overeenkomst.
UITWERKING
DER AFSPRAAK MOET NOG
VOLGEN.
De uitwerking dezer afspraak
moet intusschen nog grootendeels
volgen, afhankelijk als di,e is van
nader overleg tusschen Commis
sie-Generaal en Indonesische dele
gatie, van nader beraad met de
vertegenwoordigers der Malino-
gebieden en der andere bevol
kingsgroepen, van samenwerking
met de Staten-Generaal tot wijzi
ging van de Grondwet van het
Koninkrijk der Nederlanden, van
de voorgestelde constitute rende
vergadering voor de Grondwet
van de Vereenigde Staten van
Indonesië en van de conferentie
voor het statuut van de Neder-
Iandsch-Indonesische Unie. De
hoofdlijnen van de gedachte toe
komstige staatkundige verhoudin
gen zijn evenwel geschetst, waar
bij wordt uitgegaan zoowel van
de geldende wettelijke als van de
bestaande feitelijke verhoudingen.
Zoo handhaaft art. 15 de huidige
staats- en volkenrechtenlijke po
sitie van het Koninkrijk der Ne-
derlanden; en erkent art. 1 daar-"
nevens de Regeering van de
reputüiek Indonesia als de facto
uitoefenende het gezag over Java,
Madoera en Sumatra. Bij deu
daarop aansluitenden opzet dei-
toekomstige staatkundige verhou
dingen in deze overeenkomst ver
krijgt de nieuwe rechtsorde nog
geenszins volledig gestalte, doch
worden de kiemen daarvoor ge
legd en worden de sferen aange
wezen, waarbinnen die zullen
worden verzorgd: een Neder-
landsch-Indonesiscb staatsrecht zal
de staatsinrichting der Unie be-
heerschen, Nederlandsch staats
recht zal beperkt blijven hier
bij vooralsnog volgende de termi--
nologie der overeenkomst tot
het Koninkrijk (nieuwe stijl) en
Indonesisch staatsrecht zal op
groeien in de Vereenigde Staten
Zoowel de Statenleden als de
Unie zullen deelnemen aan het
volkenrechtelijk verkeer.
HERVORMING VAN DEN
STAAT DER NEDERL.
Oppervlakkige beoordeeling van
den vorm der ontwerpovereen
komst zou nu al kunnen doen den
ken aan volkenrechtelijke verhou
dingen, als zou er hier namelijk
een verdrag met een vreemde
mogendheid worden gesloten,
door de volksvertegenwoordiging
goed te keuren. Nauwkeuriger be
studeering van den tekst van aan
hef en artikelen leert echter, dat
het erom gaat: „!De goede be
trekkingen tusschen de volkeren
van Nederland en Indonesië te
Verzekeren in nieuwe vormen van
vrijwillige samenwerking, die het
mogelijk maken de relatie tusschen
beide volkeren op nieuwe grond
slagen te vestigen" en dat met
name de Nederlandsche Regeering
en de Regeering van de Republiek
Indonesia daartoe zullen gaan
samenwerken door den Staat dei
Nederlanden te hervormen tot een
Nederlandsch-Indonesische Unie,
waarvan Nederalnd en Indonesië
gelijkwaardige leden zullen wor
den, In den aanhef zal voor wat
de Nederlandsche Regeering be
treft dan ook de onderwerping
aan de „goedkeuring" van de
volksvertegenwoordiging als ver
vallen moeten worden beschouwd,
aangezien die passage er slechts
aan bedoelt te herinneren, dat de
Nederlandsche Regeering ook in
deze aan de controle der Staten-
Generaal onderworpen is.
DE RELATIE VAN
VOLKEREN.
De relatie van volkeren wordt
aan de orde gesteld, waarhij de
Nederlandsche Regeering verant
woording draagt jegens alle vol
keren en volksgroepen in het
Koninkrijk en de Regeering der
Republiek Indonesia zich sterk
maakt voor wie onder de Indone
sische volkeren op Java, Madoera
en Sumatra haar willen volgen.
De octwerp-overeenkomst stelt
duidelijk in het licht, dat bij de
voorbereiding der nieuwe rechts
orde ook anderen dan het Neder
landsche wik en de door de re
publiek vertegenwoordigde vol
keren belanghebbenden zijn in dit
proces van staatshervorming: de
volkeren van Suriname en de
Nederlandsofce Antillen (art. 6.
tweede lid), de Indonesische vol
keren van de Malinogehieden
(artt. 3, 4 en 5) en de verschil
lende bevolkingsgroepen te Pang-
kal Pinang vertegenwoordigd
(art. 5).
Dit blijkt ook uit het feit. dat
met al deze anderen al eerder de
eerste voorbereidingen voor de
nieuwe rechtsorde waren getrof
fen: In Den Haag (met de Suri-
naamsche en .de Curagaosche de
legaties», op Malino en te Pang-
kal Pinang.
Met de regeering der Republiek
werd nu een gewichtige afspraak
tot vernieuwde samenwerking te
Linggadjati gemaakt.
DE FACTO GEZAGSUIT
OEFENING ERKEND.
In de wet op de instelling van
de Commissie-Generaal ging de
Republiek nog schuil onder de z.g.
„nieuw gevormde Staatkundige
organisaties". In haar instructie
werd de Commissie-Generaal o.m.
opgedragen de hervatting Ie be
vorderen van 'besprekingen met
vertegenwoordigers van die nieuw
gevormde Staatkundige organisa
tie, welke zich aandient als de
Republiek Indonesia. In de Aide-
memoire werd een de facto-erken-
ning ingeluid. Deze overeenkomst
trekt deze lijn door en erkent een
de facto-gezagsuitoefening van de
regeering der Republiek over
Java. Madoera en Sumatra.
Naast de aloude, en in rechte
nog alomvattende verantwoorde
lijkheid der Nederlandsche regee
ring (artt. 5 en 15). wordt nu ook
naar verantwoordelijkheid van de
regeering der Republiek verwezen
(art. 5) Zij zal met de Neder
landsche regeering samenwerken
tot overbrugging van den over
gangstijd (art. 15), tot vestiging
van de Vereenigde Staten (art. 2)
en tot vorming van <je Neder
landsch-Indonesische Unie (%rtt. 6
e.v.). En ten slotte zal zij haar
i
infl
Na
'Al in
i: l
f. 1-' I
rifd
tr Vijll
c«
OOl
en
r
L
I
JI
ij i
ef
e -:1
isd
