iSJi- li
r
u". til
<v
M I
N
r>w'> u)
.■Mn-
kir -
it'Mi I
f
Belangstelling voöf
tiet Zuid-PooI-gebied
De Handelsbetrekkingen
fosseiien Nederl. en Oostenrijk
Militair vliegtuig
neergestort
«'l
i"',i Nor
|v; -I'
]|4 N -
Hr
Eli'! i
P I
Hi
wik I
|al .1
1 3t! s InP
15'
uk:
N
i «1! I
i-u.-n
k/i-
flfjjti
t
"l-f I li'
hr 1 M
Pafoj I [ei
i__J lal ng:
1 s1
jri -1 er j' dril
-y
r - A^\
Dr
1;. sd
ti )iV 01
«1 1 *- f h
la ''-~J a a. i ien
7
I, U 1 >n
I -Mm
ï-
o/j ;a j
PI
'R
1
f u T 1-
f I- f i'
-&V 1 p
ï-.t1 i
1 fel:
Si
3
DE JACHT NAAR URANIUM!
12 dooden
Goede vangst van actieve
politie
Frau Gasiile ontvlucht
15-jarige jongen door
vrachtauto gedood
Keuringen tot dekking
bestemde hengsten
Politieke vergaderingen in
Egypte verboden
Vordering woonruimte op
boerderijen
Werktijdregeling in de
RECHTSZAKEN
r --
c' Ut be fmi
M -
on
latt
•lf,l |ftt s Ijl Ton
lp HHH
I
I' i'< at
pa p
rl
r3<
I lei
iQ-1 '>t
I
Éffj! Mij o 'SC
1.11 j
>r
IVO, [jt V
I t ,e 1
01
F
v(
m
M 7E
x i
i
l bkCjJ f
-+ I
ho
CC' i
s - u
Maar dat was in de woorden
van de Koninklijke rede toege
zegd. De Koningin zal aan liet
hoofd der Unie staan, volgens
art. 8 van het accoord. De beslui
ten ter behartiging van „de ge
meenschappelijke belangen" (met
zooveel woordn wordt het gezegd,
dat er gemeenschappelijke belan
gen zijn) zullen door de „organen
der Unie" (weer organen .van een
gemeenschap dus) worden geno
men „in naam der Koningin".
Volgens art. 10 van het accoord
zal het te maken statuut van de
Unie onder meer bepalingen moe
ten bevatten over de verzekering
van de fundamenteele en mensche-
lijke rechten en vrijheden, de z.g.
grondrechten of vrijheidsrechten.
Hoe die bepalingen zullen luiden
staat nog niet in het accoord; dat
zal weer in de nadere uitwerking
van de algemeene lijnen moeten
worden vastgesteld. Thans is al
leen het beginsel uitgesproken:
geen totalitaire staat, een demo
cratische rechtsstaat.
De Staatsvorm, die in schets
wordt aangegeven, valt voors
hands onder geen enkele bekende
staatsrechterlijke term. Het is er
mee als met de omvorming, die
de Engelschen hun Rijk deden on
dergaan op de imperiale confe
rentie van 1926, en waarvan zij
zeiven verklaarden, dat zij nooit
en nergens elders ter wereld was
voorgekomen. Zij was uniek. Maar
sedert dien spreken zij veelal niet
meer van „empire",, rijk, maar
van „common wealth of nations",
gemeenebest van volken. Wil men
dat soms ook een „revolutie" noe
men?
De tijd van eenzijdige zeggen
schap,, de tijd van overheersching
"gaat niet alleen voorbij, maar is
voorbij. Er is nu een 0ntwerp in
gemeen overleg, na moeilijk over
leg, tot stand gebracht. Daar iets
anders eenzijdig tegenover te
plaatsen is steriel. Het heeft geen
Ein alles weet- om te gooien en op
nieuw te beginnen. Er is geen
tijd, er is haast, groote haast.
Luisteraars, ik moet eindigen.
Laat mij alleen dit nog zeggen:
Geen doodgravers zijn allen, die
meewerken aan het tot stand
brengen van het accoord, maar
bouwers. Wij maken thans ge
schiedenis.
„Sterft af, gii oude vormen en
gedachten, wat begraven wordt,
is een oude, overleefde Staats
vorm, het koloniaal bestel. Een
nieuwe gemeenschapsvorm zal
ontstaan» een Unie van gelijkge
rechtigde staatsrechtelijke een
heden. Niet de doodsklok wordt
geluid, maar de klok beiert voor
een nieuwe geboorte.
KUNSTENAARS JUICHEN
ACCOORD VAN LINGGAD-
JATI TOE.
Een 15-tal kunstenaars heeft
het volgende schrijven gericht aan
den Minister-President:
Excellentie,
Ondergeteekenden, beoefenaars
van verschillende takken van
kunst, gevoelen zich verplicht uit
drukking te geven aan de in hun
kringen levende dankbaarheid
voor het door de Commissie-Gene
raal verrichte werk, dat met den
onder de uiterst precaire omstan
digheden geboden spoed heeft ge
leid tot de in de ontwerp-overeen-
komst' van Lingeadjati neerge
legde overeenstemming, welke de
beide volkeren zal kunnen behoe
den voor de bloedige gevolgen van
een breuk, dié voorgoed de voort
zetting van het verband en van
een vruchtbare samenwerking in
nationaal, cultureel en economisch
opzicht, voor beide van bijzondere
waarde, tusschen hen onmogelijk
dreigde te maken.
Zij zijn overtuigd, dat de ^lier-
tóe van beide zijden gedane con
cessies de wederzijdsche achting
zullen verhooeen en als blijken
moeten worden gezien van den
emstigen wil om tot een in staat-
en volkenkundig oogpunt aanne
melijke oplossing te komen in
overeenstemming met de men-
schelijke rechten en waardigheid
en mt de zich voortzettende groei
der verhoudingen, die zich uit het
koloniale stadium thans voorgoed
hebben verheven en zijn gerijpt
voor een Unie op den grondslag
van gelijkwaardigheid.
Zij zijn overtuigd, dat deze op
lossing de eênig mogelijke is en
waarschuwen tegen de talrijke
uitingen van een zienswijze, die de
toekomst niet verstaat en haar
tot onherstelbare schade aan de
zoozeer gewqnschte en mogelijke,
vruchtbare samenwerking en aan
het aanzien van Nederland in de
wereld in de waagschaal stelt.
Zij ondersteunen daarom met
kracht de uit ons volk ernstig op
klinkende stemmen voor de aan
vaarding dezer overeenkomst
door de Staten-Generaal.
De onderteekenaars zijn: Prof.
Dr N A. Donkersloot, D. A. M.
Binnendijk. A. Defresne, Anton
van Duinkerken (Prof. Dr. W.
Asselbergs)J. W. Havermans,
"Hans van Meerten, Hildo Krop,
Mevr Dr. A. Romein-Verschoor,
L. IL Sondaar, Jhr. J. W. H. W.
Sandberg, Victor E. V. Vriesland,
Jelle Troelstra, Prof. Dr. J. B.
Tielrooy, D. Wolbers, H. Zagwijn.
UIT DE INDONESISCHE
PERS.
Aan het (Republikeinsche)
Nieuwsblad van 23 November
ontleenen wij de volgende verdere
Republikeinsche reacties op de
overeenkomst van Linggadjati.
Ir. Sakirman.
De leider van de „Lasjkar Rak
jat" van geheel Java en Madoera
verklaarde in een interview met
een ,,Antara"-correspondent, dat
hij politiek van de volgende mee
ning was: a. het ontwerp is aan
nemelijk, maar men moet vast
houden aan de voorwaarden. De
uitvoering zal moeten geschieden
door personen, die progressief zijn
of revolutionnair. c. Personen,
die men bestempelen kan als te
zijn „koloniaal"1' of „half-kolo-
niaal" zullen uit de commissies
geweerd moeten worden, die de
reglementen voor de toekomst
moeten opmaken, x. In de kringen
van de Tentara R.I.. het B.B. en
de politie zullen zoo snel als mo
gelijk is veranderingen in den
goeden zin moeten worden aan
gebracht.
Bekeken uit juridisch oogpunt,
merkte Ir. Sakirman het volgende
op: a. het woord „geleidelijk" in
zake het terugtrekken van het
Nederlandsche leger moet meer
gepreciseerd worden. De duur
waarin het terugtrekken moet
plaats hebben zal moeten worden
vastgesteld,, bijv. 6 maanden, b. de
samenwerking in de defensie en
ibuitenlandsche betrekkingen moet
ook slechts plaats vinden in kwes
ties, waar onze belangen mee ge
moeid zijn. c. De duur van het
lidmaatschap van de Vereenigde
Staten van Indonesia bij de Indo-
nesisch-Nederlandsche Unie moet
bepaald worden.
Partai Nasional Indonesia.
„Wij zijn de meening toegedaan,
dat in de 17 artikelen van de ont
werpovereenkomst de weg wijd
geopend wordt om het recht van
souvereiniteit te verwerven, zoo
wel naar binnen als naar buiten",
aldus een telegram van de Partai
Nasional Indonesië Toeroenan
Arab. „Wij staan vierkant ach
ter de regeering van de Republiek
Indonesia", zoo gaat het telegram
verder.
„Boeroeh".
Het dagblad „Boeroeh" bekijkt
op 20 Nov. j.l. in haar hoofdarti
kel 't ontwerp vanuit een revolu
tionnair standpunt.
Het blad meent, dat de kapita
listen in de artikelen 2, 3, 6, 7, 8,
10, 14 en 15 een groote rol ge
speeld hebben. „Dit wordt tegen
woordig „internationalen druk"
genoemd, waarachter natuurlijk
het internationale kapitaal ver
scholen staat."
Het beleid van de regeering
wordt geroemd,daar zij in staat
geweest is de staat in veilige
haven te brengen, en daarmede
de revolutionnaire krachten de
gelegenheid biedt de strijd voort
te zetten. „Economisch en politiek
zijn wij nog zwak, en de interna
tionale druk zal zeer zwaar zijn,
maar in de toekomst zullen wij
ons daarvan weten te bevrijden."
Hetzelfde blad dringt in haar
hoofdartikel van 21 Nov. ge
naamd: „Perhitoengan Boeroeh"
(berekening der arbeiders) er bij
de arbeiders op aan zich interna
tionaal te oriënteeren, zich aan
een te sluiten tot een krachtige
centrale", die krachtig genoeg
zal blijken te zijn 0m te voor
komen, dat wij overstroomd wor
den door dat kapitaal. En het
blad besluit met: „Met zulke ar
beiders kunnen wij kalm en rus
tig zeggen: Internationaal kapi
taal, kom binnen, wij zullen je
dat niet verhinderen, maar houd
je aan de grenzen, die wij reeds
voor je vastgesteld hebben."
Soetomo.
„Indien men ons standpunt
vraagt over artikel 8 van de ont-
werp-overeenkomst, dat de kwes
tie „Koning der Nederlanden" be
handelt. dan antwoorden wij. dat
wij er niet mee accoord gaan.
Maar indien het ontwerp wordt
goedgekeurd door regeering en
volksvertegenwoordiging, dan zul
len wij ons er bij neerleggen", al
dus was de inhoud van de rede
van den leider van de „Pembron-
takan" (opstandelingen), die hij
hield op 22 Nov. j.l. voor een bbk-
sem-vergadering op Sriwedari te
Solo waarbij duizenden studeeren
den hem aanhoorden. Hij spoorde
de studeerenden aan zich meer in
te leven in de gedachtengang van
het gewone volk en vertrouwen
te hebben in de regeering wat be
treft de verdediging van het ont
werp.
Chineesche handelaren.
Aan „Antara" verklaarde de
heer The Hong Oe, een vooraan
staande handelaar te Djokja, dat
vanuit economisch oogpunt bezien
het ontwerp een voordeel betee-
kent, want de economie __kan
slechts tot bloei komen in tijden
van rust. Hij was van meening,
dat het ontwerp een springplank
zou zijn voor de Indonesiërs om
hun idealen te bereiken.
Indonesische handelaren.
Djajengsoekarso, adviseur en
eigenaar van de grootste batikke-
rijen,, verklaarde te Djokja, dat hij
persoonlijk het eens is met het
ontwerp, slechts met art. 14 (bui-
tenlandsche bezittingen) kon hij
niet overweg. Volgens hem stel
den de Indonesische handelaren
volkomen vertrouwen in het be
leid der regeering en de leden der
delegatie. De handelaren zouden
er volkomen mee accoord gaan,
indien de regeering de import- en
exportbedrijven onder haar beheer
nam.
„Soeara Rakjat".
Dit dagblad van Dediri ver
klaarde den 18den Nov. j.l., dat
Den Haag en Kjokja niet meer
zoover van elkaar liggen en dat
onze kracht ligt in de eenheid. En
in haar hoofdartikel van 21 Nov.
verklaarde zij, dat het publiek bij
het bestudeeren van het ontwerp
niet slechts de artikelen moet
doornemen, maar bij elke regel
moet denken aan den.strijd, die er
om gevoerd werd. Hierdoor en
door het gevoel van verantwoor
delijkheid zal men zich QP rustige
wijze een eerlijk oordeel kunnen
vormen.
De herleving van de belangstel
ling voor het Zuidpool-gebied, en
met name de berichten over de
Amerikaansche plannen om daar
naar Uranium te gaan zoeken,
hebben de kwestie van de souve
reiniteit een aanzien van dit ge
bied weer op den voorgrond ge
bracht.
Op het oogenblik is het Zuid
pool-gebied verdeeld in een "aan
tal sectoren, namelijk de Noor-
sche, de Australische en een Brit-
sche (Ross Dependency), terwijl
op een vierden sector, tusschen, 80
en 150 graden Westerlengte, nog
geen aanspraken z\jn gemaakt. De
grenzen tusschen deze sectoren
zijn echter zeer vaag en niet al
gemeen erkend.
Van de Noorsche souvereiniteit
over den z.g. Rouvet-sector werd
in Januari 1939 aan alle andere
'Staten officieel mededeeling ge
daan. Duitschland weigerde de
Noorsche souvereiniteit te erken
nen. Italië, Japan en Chili gaven
in het geheel geen antwoordt,
terwijl de Vereenigde Staten en
Sovjet-Rusland de rechten van
Bij de regeling van de handels
betrekkingen tusschen Nederland
en Oostenrijk zijn groote moeilijk
heden te overwinnen, aldus deelt
men ons van bevoegde zijde mede.
Allereerst maakt de verdeeling
van Oostenrijk in vier bezettings
zones het maken van een nauw
keurig onderzoek over de econo
mische activiteit en de economi
sche mogelijkheden van dit land,
uiterst moeilijk.
Bovendien vloeien uit het ab
normaal lage prijspeil in Oosten
rijk, dat in vele gevallen onder
het door den DuitSchen prijsstop
bevorderde peil ligt, groote be
zwaren voort.
Een andere moeilijkheid is ge
legen in het feit, dat Oostenrijk
nagenoeg nog geen deviezen be
zit, waardoor in feite een mani
pulatie-fonds onmogelijk wordt.
Toch is men er in geslaagd een
voorloopige regeling te treffen,
die als basis beschouwd kan wor
den voor eventueele toekomstige
uitbreidingen.
Over een beperkte goederenlijst
in totaal een verkeer omvattend
van circa 32 millioen Oostenrijk-
sche shillings of ongeveer 8 mil
lioen gulden, is overeenstemming
bereikt.
Nederland zal uit Oostenrijk
onder meer betrekken:
Houten huizen, gezaagd hout,
kistehhout, venster- en deurra
men, walsproducten, hoedenstom-
pen, textielwaren en papier.
De Nederlandsche export naar
Oostenrijk zal voornamelijk be
staan uit:
Een vermoedelijk Fransch mili
tair vliegtuig is Maandag op de
Ballon d'Alsac, in de Vogezen,
neergestort.
Reddingsploegen, die direct uit
trokken, vonden het vliegtuig der
mate vernield, dat aangenomen
moet worden dat alle inzittenden
hierbij zijn omgekomen.
Dinsdag werd officieel mede
gedeeld, dat 12 inzittenden van
het vliegtuig den dood hebben ge
vonden. De reddingsploegen zet
ten hun werk voort, daar men
gelooft, dat er nog een dertiende
persoon aan boord was.
Een voorloopig onderzoek door
militaire autoriteiten heeft uitge
maakt, dat het toestel op weg van
Duitschland naar Frankrijk, in
een hevigen storm en vervolgens
in een luchtzak was terecht ge
komen en toen neerstortte.
Maandagmiddag om 15.30 boek
ten twee jonge agenten, die op de
Oostelijke Handelskade te Am
sterdam surveilleerden, een suc
cesje, dat voor een 16-jarigen
jongen uit Arnhem het tegendeel
beteekende.
Deze jongman reed met een
Geldersche auto een doodloopende
straat in hetgeen de aandacht
trok van de speurders. Zij ver
moedden onheil en toen de jongen
op hun vraag naar het nummer
van de 'auto het antwoord schul
dig moest blijven, viel hij weldra,
door de mand en bekkende, dat hij
de auto gestolen had. Gevolg,
jongen in de cel en auto in poii-
tiegarage.
Gedroogde groenten, groente
zaden, pootaardappelen, visch en
vischconserven, kunstzijden ga
rens, electro-technisch en radio-
artikelen, chemische- en pharma-
ceutische producten.
Het betalingsverkeer is gere
geld in een overeenkomst tusschen
de Nederlandsche Bank en de
Oostenrijksche Nationale Bank.
Door de laatste werd een gulden
rekening geopend via welke de
verrekeningen plaats vinden.
Eenige weken geleden is ge
arresteerd Frau Gasiile, een der
medewerksters van den „Beauf-
tragte" van Seyss Inquart in
Gelderland, van wie vermoedt
wordt, dat zij een voorname rol
heeft gespeeld bij de plundering
van Arnhem na de evacuatie van
September 1944. Zij was in ver
band met het verhoor opgesloten
ih een cel in het P.R.A.-bureau te
Arnhem, dat is gevestigd in het
voormalig Sonsbeekhotel. Zater
dagavond kon zij. dank zij een
goed gelukte list ontvluchten.
Toen dien avond een bewaker
haar wat te drinken bracht, ver
zocht zij den man een, raam te
sluiten in haar cel, aan welk ver
zoek de bewaker gevolg gaf. Van
dit oogenblik maakte zij gebruik,
om uit haar cel te verdwijnen, de
deur achter zich te sluiten en de
bewaker tot gevangene te maken
Tot nu toe is Frau Gasiile nog op
vrije voeten.
Maandagmiddag omstreeks vijf
uur raakte een 15-jarige jongen
bekneld tusschen twee vracht
auto's. Juist toen hij tusschen de
twee auto's doorliep, reed de voor
ste achteruit, zonder dat hij het
zag. Deze onoplettendheid kostte
hem het leven.
Type Trekpaard.
Keuringen van tot dekking be
stemde hengsten van het type
trekpaard, welke niet zijn inge
schreven in een stamboek van een
stamboekvereeniging, zullen met
goedkeuring van den Minister van
Landbouw, Visscherij en Voedsel
voorziening, gehouden worden te
Hoofddorp op 6 Januari 1947, te
Raalte op 10 Januari, te Rotter
dam op 22 Januari, te 's-Herto-
genbosch op 23 Januari en te
Goes op 31 Januari.
Wanneer men, voornemens is
om een dergelijken hengst op een
van deze keuringsdagen te doen
keuren, dient men daarvan ten
minste drie weken voor den datum
der keuring kennis te geven aan
de directie van het veeteeltwezen,
te 's-Gravenhage.
Ismail Sidky Pasja, de Egyp
tische Premier, heeft in zijn kwa
liteit van Minister van Binnen-
landsche Zaken, den gouverneurs
i der provincies instructie gegeven
politieke versraderirgen te verbie
den, botsingen tusschen burgers
I en politie te voorkomen. v
hun burgers in dat gebied voor
behielden. Groot-Brittannië, Au
stralië, Nieuw Zeeland en een aan
tal andere staten erkenden wel de
Noorsche souvereiniteit over het
betroffen gebied. Thans is voor
gesteld de kwestie van de souve
reiniteit over het Zuidpool-gebied
op een internationale conferentie
ter sprake te brengen.
Tot op heden had men meer
belangstelling voor het Noord-
pool- dan voor het Zuidpoolgebied,
in verband met het belang van
het Noorpool-gebied voor toekom
stige intercontinentale verbindin
gen. Volgens de beschikbare ge
gevens is er echter in het Noord-
pool-gebied geen land doch slechts
ijs en de mogelijkheid bestaat,
dat dit gebied eens een bevaar
bare Oceaan wordt. In het Zuid
poolgebied zou daarentegen een
landoppervlakte van ongeveer
Vijftien millioen vierkante kilo
meter te vinden zijn. Dit land is
overdekt met ijs, dat zich voortzet
in den Oceaan. Door vliegeniers,
die toegevoegd waren aan de Zuid-
pool-expeditie van Lars Cristen-
sen in 19371938, zijn bergen
waargenomen, die vrij waren van
ijs en sneeuw.
Deze waarnemingen zijn door
een Duitsche expeditie, welke in
1939 met catapult-vliegtuigen het
Zuidpoolgebied exploreerde, be
vestigd.
In dit verborgen achterland,
achter den Usgordel, willen thans
Noorsche,, Britsche en Zweedsche
geleerden trachten door te drin
gen. Men verwacht daar onder
andere steenkool te vinden.
De gezamenlijke Britsch-Noorsch
Zweedsche expeditie zal waar
schijnlijk in den winter 1948-1949
naar het Zuidpool-gebied vertrek
ken.
Uit Canberra wordt bericht, dat
waarschijnlijk door het Australi
sche departement van Buitenland-
sche Zaken zal worden aange
drongen op het zoo spoedig moge
lijk zenden van een Australische
expeditie naar het Zuidpool-gebied
om opsporingen te doen op het
gebied van mineralen en vissche
rij. Australië heeft aanspraken
gemaakt op ongeveer één-derde
van het grondgebied bij den
Zuidpool.
Het is bij herhaling voorgeko
men, dat de geheele woongelegen
heid van een boerderij werd ge
vorderd ten behoeve van niet-
1 andbouwers. Het gevolg hiervan
is, dat door de toewijzing aan een
niet-landbouwer de boerderij als
zoodanig niet of in ieder geval
minder intensief kan worden
geëxploiteerd.
Door deze handelwijze kunnen
de belangen van den landbouw
ernstig schade ondervinden, indien
voor den landbouwer zelf de ge
legenheid ontbreekt in de onmid
dellijke nabijheid van het bedrijf
huisvesting te vinden.
In verband hiermede heeft de
Minister van Binnenlandsche Za
ken aan de burgemeesters mede
gedeeld, dat het hem minder ge-
wenscht voorkomt, dat woonge
deelten van boerderijen aan niet
landbouwers ter bewoning worden
toegewezen.
Voor vordering van een gedeel
te van de woongelegenheid of
tegen inkwartiering geldt dit be
zwaar niet.
GETEISTERDE GEBIEDEN
VOOR DE KERSTWEEK 1946.
In de Staatscourant van Dins
dag is opgenomen een beschik
king van het College van Rijks
bemiddelaars, waarbij aan de
werknemers, die in de geteisterde
gebieden buiten hun woonplaats
arbèid verrichten en gehuisvest
zijn, op Zaterdag 21 Dec. 1946, na
afloop van den gewonen werktijd
verlof zal worden verleend; dit
verlof eindigt op 2 Jan. 1947. De
werknemers zullen zich dien dag
per eerste reisgelegenheid naar
het werk begeven.
Over de dagen 23, 24, 27, 28, 30
en 31 Dec. zal aan de werknemers
door hun werkgever loon worden
betaald te berekenen over 4% uur
op Zaterdag 28 Dec. en 8 uren op
de overige dagen.
Het eerste wekelijksche verlof
in 1947 zal op Zaterdag 11 Jan.
aan deze werknemers worden, ge
geven.
Bijzondere Politierechter
Middelburg.
De 31-jarige C. J. D. te IJzen-
dijke, liet een varken en 7, althans
meerdere biggen, vervoeren langs
de grens met België. Bovendien
leverde hij hoeveelheden gerst en
blauwmaanzaad af in strijd met
de voorschriften. Verdachte werd
veroordeeld tot 4 weken gevange
nisstraf met aftrek preventief.
i
l x tnro. rrijB
I «x. X.U, xiannemersDeuri.il.