Voor en tegen Linggadjati. Overeenstemming - Kwestie Opsteriand opgelost Het oordeel van de Stichting Indië in Nood WOENSDAG 4 DECEMBER 1946. op ondergeschikte punten bij de Ministers van Buitenlandsche Zaken der Groote Vier Maatregelen voor de aardappelenvoorziening Korle flitsen protestvergadering in CONCERTGEBOUW TE AM STERDAM. VERGADERING POLITIEKE COMMISSIE DER V.N. DE ONTWAPENINGSKWESTIE De Mijnstaking in de V.S. HET PROCES TEGEN LEWIS. WEERS VERWACHTEN G medegedeeld door het K.N. M.I. te De Bilt, geldig tot Woensdagavond Onvast weer. Aanvankelijk tijd. opklarend, later toenemende bewolking met regen, plaatselijk met nat te sneeuw, varieerende wind, vrij koud. DE VRIJE SMiiU 3de Jaargang No. 370. Advertentieprijs: per mm 10 ct.'; minimum per advertentie f 1.50 Inzendingen advertenties tot des namiddags 4 uur. Rubriek .kl. advertenties: 15 regels 60 ct.; iedere regel meer 12 ct. Ver melding brieven onder nr. Bur. van dit Blad 10 ct. meer Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Terneuzen Abonnementsprijs ƒ3,25 per kwartaal. De Ministers van Buitenland sche Zaken der Groote Vier heb ben op eenige kleine punten over eenstemming bereikt. De kwestie van den Donau en de belangrijke jcwestie inzake schadevergoedin gen werden echter terzijde gelegd. In den sinds langen tijd hangen de kwestie, of de voormalige vijanden motortorpedobooten mo gen bezitten, werd door vier mo gendheden, met uitzondering van Frankrijk, besloten, dat de 5 voor malige satelliet-staten ze mogen'- bezitten Ook werd overeenge komen, dat niet-opgeëischt Joodsch bezit in Roemenië en Hongarije door plaatselijke orga nisaties en niet door de interna tionale organisatie voor vluchte lingen zal worden beheerd. Als een verrassing kwam het besluit van Molotof om af te zien van zijn bezwaar tegen het inlas- schen van een bilaterale overeen komst tusschen Italië en Oosten rijk t.a.v. Zuid-Tyrol in het Ita liaansche verdrag. Ook scheen men het er over eens te zijn, om Albanië in het kader van de vre desverdragen als Geallieerd land te beschouwen. Men kwam ver volgens overeen om Italië voort aan buiten de internationale financieele commissie in Grieken land te houden. Er ontspon zich een lange dis cussie over de vraag of een land, dat de vredesverdragen niet rati- Minister nednt geen risico. Ondanks het feit, dat de aard appelproductie voldoende aardap pelen heeft opgeleverd voor de consumptie in eigen land, heeft de Minister van Landbouw, Vis- scherij en Voedselvoorziening op dracht gegeven de verkoopen voor export bestemde consumptie-aard- appelen stop te zetten. Bij de verdere bestemming van de consumptie-aardappelen dient namelijk eenige voorzichtigheid in acht te worden genomen. Gelet op de beteekenis van den aard appel als volksvoedsel, meent de Minister geen énkel risico bij de aardappelvoorziening te mogen loopen, vooral ook omdat de uiterst moeilijke graanposities, die door de gebeurtenissen in Ame rika weer ongunstig wordt be- invloed, de regeering noodzaakt op aÜe eventualiteiten bedacht te zijn. De algemeene stand van de voedselvoorziening, zooals die door internationale factoren, die huiten Nederlandschen invloed staan, wordt bepaald, maakt een voorzichtig beleid ook met betrek king tot de aardappelen van eigen oogst noodzakelijk. 'Daarbij komt, dat het den Mi- lyster is gebleken, dat de verwer king van aardappelen tot veevoe der, ook van goede consumptie aardappelen, een dergelijken om vang heeft aangenomen, dat aan deze verwerking paal en perk moet worden gesteld. Het be staande verbod, dat in verband met het aanvankelijk vrijgeven van den handel in aardappelen In de practijk buiten werking was gesteld, zal dan ook weer worden gehanteerd en op de naleving zal worden toegezien. Re gee ringscojninissaris voor Opsteriand benoemd. Van bevoegde zijde deelt men ons het volgende mede: De heer J. J. G. S. Falkena, oud-burgemeester van Heeren veen is benoemd tot Regeerings- commissaris in de gemeente Op steriand. De heer J. H. Poppinga, tot dus ver belast met de vervulling van het ambt van burgemeester, heeft den Minister van Binnenlandsche Zaken verzocht hem niet voor een benoeming tot Regeringscom missaris in aanmerking te bren gen, onder mededeeling, dat hij op deze wijze hoopt, het zijne er toe bijte dragen om in de ge meente Opsteriand zoo spoedig mogelijk weder tot normale be- stuursverhoudingen te geraken. ficeert, voordeelen hieraan zou kunnen ontleenen. Molotof was bet er uiteindelijk in principe mee eens, dat geen land voordeel zou kunnen behalen bij de vredesver dragen zonder ze geratificeerd te hebben. Frankrijk, de V. S. en de Sow- jet-Unie wilden geen verandering aangebracht zien in de Grieksch- Bulgaarsche grens; Bevin vroeg echter bedenktijd tot Dinsdag. Na de ratificatie van het vredes- verdrag zullen geen fortificaties aan beide zijden van de grens mo gen worden aangelegd. Tenslotte kwamen de Ministers overeen, dat Griekenland en Joe- go-Slavië ieder 150 millioen dol lar voor herstelbetalingen van Ita lië en Bulgarije zouden ontvangen. Men kon echter nog niet beslissen, welk deel van het bedrag door Italfë en welk deel door Bulgarije zou moeten worden betaald. Mgr. Maximo Yurramendi, Bisschop van Rodrigo, provincie Salamanca, heeft te Montreal ver klaard, dat de communistische propaganda en die der V. N. tegen Spanje slechts tot de consolidee ring van Franco's macht in Span je zullen bijdragen. Het Spaan- sche volk, aldus de Bisschop, wenscht met vredelievende mid delen en geheel vrij de huidige regeering om te zetten in een re geering die in overeenstemming is met zijn traditioneele aspiraties. Het proces tegen Kolonel Durant van het Amerikaansche leger, die beschuldigd wordt van diefstal en verduistering van Hes- sische kroonjuweelen ter waarde van 250.000 pond sterling, zal waarschijnlijk de volgende week te Frankfort beginnen. Zijn vrouw, kapitein van de W.A.C. en Majoor Watson zijn reeds tot resp. 5 en 3 jaar gevangenisstraf veroor deeld. Het Italiaansche blad Mes- sagero meldt, dat één van de acht personen, gearresteerd in verhand met den bomaanslag op de Brit- sche ambassade te Rome, bekend heeft, lid te zijn van de Irgoen Zwai Leoemi, terwijl een ander, een jonge Italiaansche jood, een schrijfmachine bezat, waarop een communiqué van die organisatie was getypt. In Jeruzalem zijn 3 burgers door het explodeeren van bom men, gebruikt voor dekking van een aantal gewapende lieden bij het leegplunderen van een safe met gelden voor Poolsche vluch telingen, gewond geraakt. Officieel Hs bekend gemaakt, dat een Britsch soldaat gedood en één gewond werd, toen hun jeep tusschen Haifa en Tel Aviv op een mijn stiet. Het tribunaal voor oorlogs misdaden te Singapore heeft lt.- generaal Isjida, voormalig chef van den Japanschen generalen staf, die Geallieerde krijgsgevan genen gebruikte voor den aanleg van den „dooden-spoorweg" Bur- m a-Si am, tot 10 jaar gevangenis» straf en twee van zijn onderge schikten, kol. Nakamoera en kol. Isjii, tot den strop veroordeeld. Ook twee voormalige leden van den generalen staf, lt.-koi, Yana- gita en maj. Tsjida, werden tot resp. 20 en 10 jaar veroordeeld. De Times meldt uit Buenos Aires, dat Argentinië op het punt staat in Rome een immigratie bureau te openen voor opneming van 4 millioen Europeanen in Ar gentinië. De Times herinnert er aan, dat Brazilië en Venezuela reeds missies naar Europa gezon den hebben voor hetzelfde doel. „Er kan echter", aldus de Times „in de eerste jaren geen sprake zijn van emigratie op groote schaal, alleen al doordat het voe- dings- en transportprobleem zulks verhindert." Donderdag zullen in geheel België door arbeiders betoogingen worden gehouden ter ondersteu ning van de actie tot herziening dei' prijzen en loonpolitiek. Hier door zal het werk tijdelijk geheel stilliggen. In een Maandagavond onder auspiciën van de Stichting „Indië in Nood... geen uur te verliezen" in den Haagschen Dierentuin ge houden bijeenkomst betoogde Mr. Th. M. Bautz, Hoofdbestuurslid van het Nationaal Jongeren Ver bond, o.m. dat wij thans voor een nieuwe capitulatie staan. De be lofte aan de gevallenen in de Ja- vazee, aan de in de kampen om gekomenen werd niet nagekomen, de inheemschen, die trouw ble ven, worden thans prijsgegeven aan Soekarno. De Commissie- Generaal heeft een overeenkomst aangegaan met een vijand van Nederland. Tenslotte wekte Mr. Bautz op, om 1946 niet te maken tot een nieuw rampjaar in onze geschie denis. De oud-wnd. burgemeester van Batavia, Mr. P. N. Janssen, wees er vervolgens o.m. op, dat de Commissie-Generaal haar in structie heeft overschreden. Vindt de Regeering dit goed, dan is zij niet waard meer een dag langer te blijven zitten. Vooralsnog wei gerde deze spreker te gelooven, dat de Nederlandsche Regeering bereid is, het Indische Gebieds deel van het Koninkrijk los te tjphpiirPTi Dr. W. K. H. Feuilletau de Bruyn sprak er zijn vreugde over uit, dat wij nu de Engelschen kwijt zijn. Onze bondgenooten hebben ons een dolkstoot in den rug gegeven. Ten aanzien van de ontwerp overeenkomst van Linggadjati. merkte hij op, dat Van Mook zelf had betoogd, dat hier misschien sprake was van een sprong in het duister. In groote lijnen schetste Dr. Feuilletau de Bruyn voorts de constmptie van het nieuwe ge meens best, zooals hij zich die denkt. Spreker zeide dat, wie gehoor zaamt aan het accoord van Ling gadjati, ontrouw is aan de Grond wet. Hulde bracht hij voorts aan de Opperofficieren Kruis en Hel- frich. die z.i. getoond hebben ruggegraat te bezitten. Tenslotte eischte spreker Jiet ontslag van allen die het Konink rijk uiteenscheuren. Na de toespraak van Dr. Feuil letau de Bruyn, hieven alle aan wezigen het Wilhelmus aan. De vergadering besloot een mo tie ter kennis van de Regeering te brengen, waarin stelling wordt genomen tegen de ontwerp over eenkomst van Linggadjati. RESOLUTIE STICHTING „INDIË IN NOOD." De Stichting „Indië in Nood" heeft de volgende resolutie aan den Minister-President te Den Haag verzonden: Ongeveer 2000 ingezetenen be- hoorende tot verschillende ge zindten, op 2 December 1946 in den Dierentuin te 's-Gravenhage bijeen, gehoord de sprekers, ver- oordeelen ten sterkste de ont- werp-overeenkomst der Commis sie-Generaal. Dringen aan op ont slag der Commissie en Lt. Gou verneur-Generaal wegens over schrijding bevoegdheden door de Wet gesteld en op het tot stand brengen eener overeenkomst, waarbij het Rijksverband niet ver nietigd maar gehandhaafd wordt. lOnderteekend door Stichting „Indië in nood". In de groote zaal van het Con certgebouw te Amsterdam is Maandagavond door enkele par ticulieren een openbare bijeen komst belegd, De eerste spreker, de heer A. Th. Winter, Kolonel buiten dienst, viel voornamelijk den Minister van Overzeesche Gebiedsdeelen, Z. Exc. Prof. Dr. J. H. A. Logeman, aan. Voorts becritiseerde hij den vroegeren Minist.-President, Prof. W. Schermerhom, volgens spre ker de man „die eerst zeide nim mer met Soekarno te zullen on derhandelen en thans beleefd- heidsvisities bij dezen collabora teur aflegt en naast hem aan een ronde tafel plaats neemt." Een vroegere journalist van de in Indië verschenen courant „Het Dagblad", de heer W. Belonje, vroeg zich af. wat de leiders van de Partij van den Arbeid bezielde zoo trotsch te zijn op het resul taat der Commissie-Generaal: het ontwerp-Linggadjati. ..Deze overeenkomst staat ge lijk aan een Nederlandsche capi tulatie, waarmede dus de Japan- sche capitulatie teniet wordt ge daan," zoo zeide hij, 'Bovendien is de tegenpartij onmachtig de Bij de opening van de Maandag te New-York gehouden vergade ring van de politieke commissie der V. N. heeft de Amerikaansche senator Tom Connally het Sovjet- Russische voorstel over de ontwa pening „te beperkt" genoemd, om dat 't geen gewag maakt van door ,,Jet Propulsion" voortgedreven vliegtuigen, gifgas en biologische oorlogvoering. Verder drong hij er op aan, dat instanties voor in spectie en controle niet aan een veto onderhevig moeten zijn. De V. S. handhaven hun standpunt aldus Conally dat zij niet bereid zijn de atoomgeheimen bekend te maken, totdat alle landen een doelmatige controlesysteem heb ben aangenomen. Wysjinsky (Sovjet-Unie)ant woordde den Amerikaanschen senator, dat er geen twijfel moge lijk is, of het Sovjet-voorstel doelt op een algemeene beperking van alle soorten wapenen op alle ge bied van oorlogvoering. De Sovjet-Unie is bereid, aldus Wysjinsky, desgewenscht alle wapenen van het eerste tot het laatste in de resolutie op te som men. Het nieuwe Amerikaansche voorstel achtte Wysjinsky zeer nauwkeurige bestudeering waard. Hij vroeg hiertoe eenigen tijd spe ling. Shawcross, de Engelsche procu reur-generaal, ondersteunde dit verzoek en stelde voor een sub commissie te vormen, die moet trachten een gemeenschappelijke basis te vinden op grond van de talrijke resoluties. Parodi (Frankrijk) achtte het noodzakelijk vóór het sluiten van een ontwapeningsconventie een reeks van bureaux, commissies en andere lichamen in het leven te roepen om de controle over de ont wapening aan hen op te dragen. Wysjinsky was tegen het Engel sche voorstel tot onmiddellijke vorming van een subcommissie, omdat de Sovjet-Unie nog niet gereed is voor het uiteenzetten van haar standpunt. Shawcross besloot het vormen van een sub commissie tot heden uit te stel len. De politieke commissie was het hiermee eens. Maandag heeft de regeering van de V. S. haar getuigenis be ëindigd in de zaak tegen Lewis, den leider van de 400.000 stakende mijnwerkers. Dr. Hauser, assistent van den Amerikaanschen Minister van Handel, heeft in zijn verhoor als getuige voorspeld, dat, als de sta king 60 dagen zal duren, zij 5,000.000 menschen werkloos zal maken, 80 procent van het voor naamste spoorwegverkeer zal stil leggen en de productie tot 20 zal doen dalen. De Amerikaansche Minister van Binnenlandsche Zaken, Krug, ver klaarde voor het hof, dat Lewis vier maal zijn verzoek, directe onderhandelingen te voeren met de mijneigenaren, heeft afgewe zen. De president van het hof, rech ter Alan Goldsborough, zeide, dat hij morgen een politie-ambtenaar getuigenis zal laten afleggen, of Lewis eenig commentaar of ver klaring heeft gegeven, die de ge- getuigenverklaringen, dat hij niets had gedaan om aan het verbod van de federale rechtbank tege moet te komen, zou staven. vage beloften in te lossen. De vijandelijkheden duren voort, al dus spreker. Voorts noemde de heer Belonje Schermerhorn en Van Mook handlangers van het Britsche im perium, dat gereed staat Indië als buit naar zich toe te trekken. Spreker zeide: „Inwilliging van alle Japansche eischen zou ons niet zoo duur te staan zijn geko men, als teekening van dit ont werp, dat ook voor de Indonesi sche bevplking geen weldaad be- teekent. Immers, het levert deze menschen uit aan afschuwelijke slavernij en aan het internationale grootkapitaal. Vele Javanen, die ons goedgezind zijn, zijn naar de republiek overgeloopen, omdat zij bukten voor de terreur, maar bo vendien, omdat ze door de houding van de progressieve partijen hier en door het Regeeringsbeleid den indruk hadden gekregen, dat Ne derland zelf de Republiek wenscht. Spreker, die den Regeeringsvoor- lichtingsdienst in Indonesië „een meeningsfabriek" noemde, be toogde tenslotte, dat het Neder landsche volk door een veel te eenzijdige voorlichting geen flauw begrip heeft van de werkelijke verhoudingen in Indonesië. De laatste spreker was de hoofdredacteur van het weekblad „De Ochtendpost", de heer L. A. Rodriguez Lopes. Hij zeide, dat onze tijdens de Duitsche bezqtting naar Londen uitgeweken regee- ring destijds reeds „met het ver kwanselen van onze Rijkseenheid" is begonnen. Onder applaus stel de hij voor het volgende telegram aan de Regeering te sturen: „De vergadering van Nederlan ders van verschillende richtingen, in het Concertgebouw te Amster dam aanwezig oP 2 December '46 protesteert met klem tegen de lichtvaardige wijze, waarop het ons Nederlandsch-Indisch bestuur goedgezinde overgroote deel van de Indische bevolking en de Euro- peesche groepen, in het ontwerp- accoord Linggadjati in den steek wordt gelaten en eischt: 1. Verwerping van een Staats vorm voor Indië. welke niet past in het Rijksverband. 2. Constructie van het Konink rijk der Nederlanden, omvattende vier voor inwendige aangelegen heden zelfstandige Rijksdeelen, alle met eigen staatsconstructie Indonesië, bijv. als gemeene- best ihet daarboven de daad werkelijke Rijksleiding, waarin de vier Rijksdeelen zijn vertegen woordigd, 3. Ontslag van de Commissie- Generaal en den Luitenant-Gou verneur-Generaal wegens ernstige overschrijding hunner bevoegd heid." PROF. KRANENBURG OVER HET ACCOORD. In een radio-toespraak heeft Prof. R. Kranenburg, Voorzitter der Eerste Kamer en Hoogleeraar te Leiden, Maandagavond o.m. het volgende verklaard: „Men spreekt van schending van onze Grondwet, als de grond lijnen van dit accoord' worden aanvaard. Maar meent men dan, dat een nieuwe verhouding met onze Overzeesche Gebiedsdeelen, zooals die in de bekende radio rede van H. M. de Koningin wordt aangekondigd, zonder wij ziging in de Grondwet, zonder Grondwetsherziening tot stand zou kunnen worden gebracht? De vraag is alleen: Welke wij zigingen in onze Grondwet zullen moeten worden aangebracht in verband met de nieuwe verhou dingen; van Grondwetsschennis of Grondwetsminachting is geen sprake. Het ontwerp-accoord is slechts een zeer globale., ruwe schets, waarin wordt aangegeven, hoe de ontwerpers, na onderling overleg zich in zeer grove trekken de be ginselen van de verhouding denken. Maar de gedachtengang is in het algemeen duidelijk. De oude verhouding, de koloniale verhou ding wordt geliquideerd. Er is wel een samengaan van staatkun dige formaties, maar dit is een samengaan van deze formaties als gelijk in staatsrechtelijke sta tus. De eene is in geenerlei op zicht onderworpen aan de andere. Er blijft een band, maar het is een band als leden van een ge meenschap van vrije volken, <yp democratischen grondslag, een unie, waarin zij zijn vereenigd.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1946 | | pagina 1