TRIBUNAAL
denizing*
Nieuwe Belgische Postzegels
Pseudo-illegaal werker
Turkije en de Democratie*
Zeeuwsch-Vlaanderen
Oorlogsbrand.
in
<en
IVIerkwaardig Congres»
over
PREDIKBEURTEN
Geen kousen
maar machines-
TE TERNEUZEN
eindelijk door de mand gevallen.
Clee een oplichter en fantast van groot formaat.
De strijd om de Dardanellen begint.
Onze beschaving en de toekomst.
Een Karavaan trok het land door -
HOE hoog en hoe ver Uw ver
langens gaanwie zal het
zeggen. Waarvoor gij U zoo be
ijvert?. waar ge naar zoekt en
streeft?Naar eer, rijkdom,
bezit, roem, macht?
Het doet er niet toe. Eén ding
is zeker, al deze dingen hebben
nog geen mensch onschendbaar
gelukkig gemaakt. Laatst las ik
ergens "een spreuk, een sombere
spreuk misschien, maar niettemin
vol waarheid: ,,Wat men van
alles overhoudt is dorst!" Inder
daad, dat is de wonderlijke eigen
schap van alle aardsche dingen,
ze bevredigen niet en nooit. Er
blijft altijd over een dorst naar
meereen dorst niet te les-
schen, een eindeloos verlangen.
Misschien dat dit gezicht op het
leven ontmoedigt, want dat is niet
alleen smartelijk maar het ont
neemt ook zoo dat volle geloof
aan de belofte van het leven, ont
neemt zoo dat prachtige aanpas
singsvermogen, die wonderlijke
levensdrift." de volle overgave.
Zeker, al die dingen lijden er
onder. Maar waarom struisvogel
politiek, de oogen sluiten voor
een misschien harde werkelijk
heid en doen alsof het niet waar
is? Neen, want juist zóó gaat het
Evangelie tot ons spreken. Die
gezond zijn hebben den Medicijn
meester niet van noode. maar die
ziek zijn. Zij die weten dat zij
een onverzadigbare dorst lijden,
die komen en die drinken. Voor
die spreekt de Wijze dit woord
vandaag: „Gij zult de vreeze des
Heeren verstaan en zult de ken
nis Gods vinden. Want de Heere
geeft wijsheid, uit zijn mond
komt kennis en verstand."
Ligt daarin dan een verzadi
ging? Ja, want dit beduidt een
omzetting van het leven, of juis
ter, dit stelt het leven zuiver
tegenover God. Wie de kennis
van God vindt, komt daarmee tot
De Bron van alle kennis, wijs
heid en verstand. Juist door die
kennis en wijsheid hebben we
daareven de werkelijkheid van dit
leven doorzien. Alleen een leven
in vrede met God geleefd is
waard leven genaamd te worden,
al het andere is zoeken, dwalen,
omdwalen zonder bevrediging.
Hier is ons een woord gegeven
met een rijke belofte, door een
rijke God, Wiens woord alleen
zekerheid is ontwijfelbaar zeker
een God die het ook doet.
Zoek dan deze wijsheid als het
zilver, als een verborgen schat,
want zij zal licht op doen gaan
over Uw leven, het licht van Gods
wijsheid!
MVAR dit woord dwingt ons om
dit gedeelte van Spreuken
verder te lezen, want het zou niet
vreemd zijn, als we hier naar ons
menschzijn, met ons traag en on
verstandig hart, een verkeerde
weg zouden inslaan. Het zou kun
nen gebeuren dat we verder gin
gen leven in een valsche rust door
de waan, dat het met ons nu wel
in orde is. Wij weten nu dat God
de bron is van alles en dat Hij
kennis er, wijsheid geeft, die ons
leeren zullen hoe te wandelen.
Misschien kleeft ons diep ver
borgen het kwaad wel aan al
hebben we dat voor onszelf nooit
met ronde woorden uitgesproken
dat we ons nu beter en ster
ker en wijzer voelen dan al die
menschen die van God niets wil
len weten. Dat we eigenlijk wel
zóó wijs zijn, dat we nu voortaan
wel op eigen beenen kunnen staan
en gaan. Vrienden dat zou de
groote misleiding van ons leven
zijn! Neen, zoo wordt het niet en
nooit! Wij kunnen niet, maar God
kan in ons! God behoedt, bewaart,
beschermt je leven. Daarom zegt
de Wijze het hier zóó: „Hij legt
weg voor de oprechten een be
stendig aanzijn. Hij is een schild
dergenen, die oprechtelijk wan
delen, Opdat zij tie paden des
rechts houden, en Hij zal den
weg Zijner gunstgenooten be
waren."
Daarin zal dus bij ons de ware
vreeze des Heeren openbaar wor
den. als we, in een oprecht be
wustzijn van onze eigene zwak
heid en onvermogen, ons-in diepe
nederigheid door deze Wijze ons
onze plaats laten wijzen en het
zóó voor God uitspreken: Heere.
niet ik, maar Gij. Gij in mij. Be
waar mij en schenk mij Uw vast
heid. Laat mij genezen van het
dwalen." Dezulken heeft God een
bestendig aanzijn, d.w.z. een vaste
levensovertuiging die t niet meer
hier of daar zoekt, maar alleen
bij Hem. Voor diegene is Hij een
schild, zoo blijven wij door Hem
op het rechte pad de oogen gedu
rig op Hem gevestigd en zullen
niet vallen. Niet omdat wij zoo
braaf zijn, maar omdat God zoo
goed is en een schild. Wie dit
heeft leeren zien. heeft de vreeze
des Heeren verstaan. Die begrijpt
ook waarom de geloovige de we
reld met alles wat daarin roept en
lokt toch uiteindelijk loslaat en
zijn God aankleeft. Niet omdat hij
zich sterker en beter waant dan
anderen, maar juist zwakker,
maar daarom juist sterk in zijn
God, omdat Hij is geworden Zij*
gunstgenoot.
Zaterdag 3 Augustus 1946.
Ned. Herv. Kerk.
Terneuzen: 7.30 u. Avondgebed.
Zondag 4 Augustus 1946.
Ned. Herv. Kerk.
Terneuzen: ID u. Ds. J. C. Sic-
kesz; 2.30 u. Ds. J. C. Sickesz,
bed. H. Doop.
Sluiskil: 10 u. en 2.30 u. Ds. W. J.
Fournier, van Goor.
Axel: 10 u. Ds. A. J. Kromhout,
van Hoek. bed. H. Doop; 2.30
u. Ds. Zuiderduin, van Schild-
wolde.
Met ingang van 16 Augustus
zullen de Belgische Posterijen,
een serie postzegels uitgeven met
de beeltenissen van vroegere
vorsten, n.l. Peijn van Herstal.
Kare' de Groote." Godfried van
Bouillon, Robbrecht van Terusza-
lem en Boudewijn van Constan-
tinopel.
Deze zegels worden met een
toeslag verkocht ten bate van de
oud-krijgsgevangenen en gedepor
teerden, de nagelaten betrekkin
gen der gefusilleerden en de leden
van de verzetsbeweging.
Georges Bidault, de Fransche
Premier, heeft in de nationale
vergadering gesproken over het
bekrachtigen van de Amerikaan-
sche leening aan Frankrijk. Hij
zeide, dat er een zoo economisch
mogelijk gebruik van de geleende
dollars moest worden gemaakt.
Slechts de onontbeerlijke aankoo-
pen zullen in het buitenland wor
den gedaan, dus geen zijden kou
sen, maar machines en werktui-
£ten-
Zoowel van links als van rechts
werden deze woorden met applaus
begroet.
Zaamsiag: 9.30 u. en 2.30 u. Ds.
J. A. Talma.
Hoek: 10 u. Ds. Overdulve, van
Moerbeke; 7 u. Ds. Sickesz, van
Terneuzen. Ringjeugddienst.
Kloosterzande10 u. Ds. J. J.
Saraber, voorber. H. Av.
Sas van Gent: 10 u. Ds. J. van
de Graaff.
Philippine: 2.30 u. Ds. J. van de
Graaff.
Hulst: 10 u. Ds. W. L. Herma-
nides.
Hoofdplaat: 10 u. de heer Ver-
duijn.
Biervliet: 2.30 u. Ds. Van den
Ham, bed. H.A.
IJzendijke: 10 u- Ds. Van 't Hooft
Groede: 9 u. Ds. G. J. Derksen.
Nieuwvliet: 10.45 u. Ds. G. J.
Derksen.
Doopsgezinde Gemeente.
Aardenburg: 10 u. Ds. M. J. Nol-
thenius.
Chr. Geref. Kerk.
Zaamsiag: 9.30 u. en 2.30 u. Ds.
J. C. van Ravenswaay.
Axel: 7 u. Ds. J. C. van Ravens
waay, van Zaamsiag.
Gereformeerde Kerk.
Terneuzen: 10 u. en 3 u. Ds. G.
W. van Houte.
Axel: 10 u. leesdienst; 5.30 u. Ds.
F. M. Verveen, van Hoek.
Hoek (in de Chr. School): 10 u.
en 2.30 u. Ds. F. M. Verveen.
Zaamsiag. 9.30 u. en 2.30 u. Ds.
C. van Nes, Miss. pred.
Gereformeerde Kerk.
(Vrijgemaakt Art. 31 D.K.O.)
Terneuzen: 10.30 u. en 5 u. Ds.
De Weger, van Rozenburg.
Hoek: 10 u. en 2.30 u. Ds. I. v. Til
Gereformeerde Gemeenie
Terneuzen: 9.30 u., 2 u. en 6 u
Leesdienst.
Hoek: 9.30 u., 2 u. en 6 u. Lees
dienst.
Oud-Geref. Gemeente.
Terneuzen: 9.30 u., 2 u. en 6 u.
Ds- A. de Reuver.
Roomsch-Katholieke Kerk.
Terneuzen: 7 u„ 8.30 u. en 10 u.
H.H. Missen; 2.30 u. Lof.
Hulst: 6.30 u., 7.45 u., 9 u. en 10 u.
H. Missen.
Clinge: 7 u., 8.30 u. en 10 u.
H. Missen.
St. Jansteen: 7.30 u. 9 u. en 10.30
u. II. Missen
Leger des Heils.
Terneuzen: 10 u. Evangelist Dre-
ves, van Den Haag; 7.30 u.
Kadet W. E. Krommenhoek.
Donderdag 8 Augustus 1946.
Oud-Geref- Gemeente.
Axel: 7 u. Ds. J. van den Berg
van Utrecht.
Uitspraken van de zitting
van 1 Augustus 1946.
Izaak Jozias Schijve. Beschul-
digingl vervallen verklaard.
Pieter Adriaan de Munck, reeds
16 maanden geïnterneerd.
1. Interneering voor een tijds
duur van lYz jaar, ingaande 1
Aug. 1946. zoodat deze zal kun
nen eindigen op 1 Februari '48;
met bevel tot inbewaringhouding;
2. Verbeurdverklaring van
2000,—;
3. Ontzetting van het recht
om openbare ambten en bedienin
gen te bekleeden alsmede van
het recht van kiezen en verkies
baarheid bij krachtens wettelijk
voorschrift uitgeschreven verkie
zingen.
Pieternella Suzanna van Pee-
nen, ruim één jaar geïnterneerd.
1. Interneering voor een tijds
duur van negen maanden, ingaan
de 1 Aug. 1946. zoodat deze zal
kunnen eindigen op 1 Mei 1947;
met bevel tot inbewaringhouding;
2. Ontzetting van het recht
om openbare ambten en bedie
ningen te bekleeden,alsmede van
het recht van kiezen en verkies
baarheid bij krachtens wettelijk
voorschrift uitgeschreven verkie
zingen.
Janna Dekker, reeds 15 maan
den geïnterneerd geweest.
1. Verbeurdverklaring van
2000,—;
2. Ontzetting van het recht
om openbare ambten en bedie
ningen te bekleeden, alsmede van
het lecht van kiezen en verkies
baarheid hij krachtens wettelijk
voorschrift uitgeschreven verkie
zingen.
Geertruida de Feijter, reeds 16
maanden geïnterneerd.
1. Interneering voor een tijds
duur van één jaar, ingaande 1
Aug. 1946, zoodat deze zal kun
nen eindigen op 1 Augustus 1947
met bevel tot inbewaringhouding;
2. Verbeurdverklaring van het
de beschuldigde toebehoorende
radiotoestel
3. Ontzetting van het recht
om openbare ambten en bedie
ningen te bekleeden, alsmede van
het recht van kiezen en verkies-
(baarheid bij krachtens wettelijk
voorschrift uitgeschreven verkie
zingen.
WIJZIGING
PIUJZENBESCHIKKING
REPARATIE
BINNENVAARTUIGEN.
In de Staatscourant van Don
derdag is opgenomen een wijzi
ging in de bijlage van de Prijzen-
beschikking reparatie binnenvaar
tuigen 1946.
Fisher met een onderzeeboot van
Portugal naar Engeland zou
medenemen.
Voorts zou Clee Dr. Pompe van
het O. L. Vrouwe Gasthuis te
Amsterdam uit de gevangenis
halen Toen eenige dagen later
bekend werd, dat Dr. Pompe ge
fusilleerd was, deed Clee het voor
komen alsof de arts wel als ge
fusilleerd was geboekt, doch In
werkelijkheid nog leefde. Voor al
deze gevallen en tallooze andere
liet hij zich 5 tot ƒ10.000 betalen.
500 moest apart worden betaald
voor het transport per zieken
auto. Dikwijls vertelde Clee, dat
de ontvluchtingspoging mislukt
was en ten einde het vertrouwen
niet al te zeer te beschamen, re
tourneerde hij dan de 500 die
immers niet gebruikt waren. Van
de rest van het geld maakte hij
goeden sier.
Na de bevrijding werd Clee,
tegen wien verdenking was ge
rezen. in Akersloot gearresteerd.
Bijna een jaar lang hebben de
rechercheurs Sluyter en Cramer
van de P. R. A. te Alkmaar het
onderzoek geleid.
Doordat Clee langen tijd hard
nekkig bleef ontkennen, werd dit
zeer bemoeilijkt. Tenslotte raakte
Clee in zijn eigen net van leugens
verstrikt en toen hem gevraagd
werd naam en adres te noemen
van de weduwe van een zijner
De 48-jarige gepensionneerde
takelaar van de rijk"-marinewerf
te Den Helder, R. J. Clee, tijdens
de bezetting als evacué met vrouw
en kind woonachtig te Akersloot,
behoorde aanvankelijk tot dat
soont lieden, die door de zelfver
zekerde en gewichtige wijze,
waarop zij over illegale zaken
spraken, onmiddellijk achterdocht
wekken bij de werkelijke onder-
grondsche strijders. Zooals vele
anderen, leed ook Clee aan wat
men gewoon was te noemen
.spionnitus". Niettemin slaagde
hij er langzamerhand in ondanks
fantastische verhalen over zijn
relaties in Rotterdam, die Neder
landers naar Engeland hielpen te
ontvluchten, eenig vertrouwen te
wekken. Dit groeide, nadat zijn
Rotterdamsche relatie er inder
daad in slaagde een- Alkmaar-
schen arts, Dr! Hamburger, naar
Frankrijk te krijgen. Van de
10.000 die Clee voor deze hulp
ter hand werd gesteld, behield hij
Ier zelf 5000.
ÉÉToen kreeg Clee den smaak te
pakken, zijn fantasie en geldzucht
begonnen zich te roeren. Gedu
rende de twee laatste jaren voor
de bevrijding wist hij tal van ille
gale werkers met een geperfec-
tionneerd raffinement op te lich
ten voor een totaal bedrag van
162.000. Hij schiep daartoe een
Cuitschen generaal, dien hij Cra
mer noemde en in wien hij steeds
beweerde een onmisbaren steun te
hebben. Met de bedragen die Clee
van zijn slachtoffers wist los te beste „illegale vrienden, die ge-
krijgen, zeide hij, dat generaal dood was bij een bevrijdings-
Zitting van Donderdag 1 Aug.
Een die niet mis was
Het was wel een heel bijzonder
geval, de zaak tegen den óO-jari
gen Izaak Cornells du Bois, land
bouwer en paardenhandelaar te
Breskens, die Donderdag voor het
Tribunaal werd behandeld. Niet
dat de beschuldigingen tegen hem
zoo buitengewoon ernstig luidden,
o neen, doch de onnavolgbare en
zeker humoristische wijze waarop
deze robuste en welsprekende be
schuldigde zijn verdediging voer
de, de getuigenverklaringen uit-
eenrafelde, zoodat er geen stukje
van heel bleef en de personen die
deze aflegden in figuurlijken zin
dan „kraakte", zal men niet vaak
op een Tribunaal te hooren krij-
gen!
Izaak dan, werd er van beschul
digd. dat hij met paarden en wa
gens voor de Duitschers heeft ge
reden en aan hen ook landbouw
producten heeft geleverd. Voorts
dat hij controle door ambtenaren
der C.C.D. heeft bemoeilijkt met
behulp van of door dreigen met
Duitsche militairen.
Besch. zegt dat hem er weinig
van bekend is, dat hij nooit voor
de Duitschers heeft gereden, doch
dat deze hem hebben opgevr
en hij er levend door begraven
werd. Ze de Moffen namen
paarden en wagens weg en reden
de boel dan naar de„Ik
weet niet wat ik hier moet komen
doen als je daar maar erg in
hebt", voegt hij den voorz., Mr.
Kegge, toe, doch overigens schijnt
Izaak het met Mr. Kegge, die met
veel gevoel voor humor en de
noodige tact optreedt, het best te
kunnen vinden. De voorz. wijst
er op, dat volgens verschillende
getuigenverklaringen besch. werd
aangezien voor den aanneemr van
het vervoer voor de Weermacht,
doch volgens dezen vond alleen
de uitbetaling der gelden door
een „Spiesz" of zoo'n soort
plaats in de achterkamer van zjjn
huis die door de Moffen was ge
vorderd.
Besch. neemt vervolgens ver
schillende personen onder het mes,
die verklaringen in zijn nadeel af
legden en dit zaakje aan het rol
len brachten. Een politieman, die
zich volgens Izaak destijds een
hult fietste om de „vorderings
briefjes" rond te brengen en on
der het bestuur van een N.S.B.-
burgemeester tot den laatsten
dag aanbleef zou thans zijn eigen
padje willen schoonvegen! Ook
een controleur en een landbouwer
komen er niet al te best af en
wanneer de voorz. het heeft over
een aardappelenkelder, waarin
men biggen vermoedde, stelt
Izaak hem in sappig Zeeuwsch-
Vlaamsch de vraag: ,,En gie ge
looft da?" Mr. Kegge stelt hem
gerust en zegt dat hij het natuur
lijk niet weet en het daarom aan
Izaak vraagt, waarna deze een
verhaal doet over een „theater"
dat de Moffen op zijn hofstede
bouwden en waarin deze Germa
nen feestvierden des avonds daar
in bijgestaan door „de noodige
tieptoppen". Na afloop der fes
tiviteiten werd dan met mede
werking der „tieptoppen" de lief
de beoefend! Al gebruikte Izaak
dan ook een minder kiesche term
en verduidelijkte hij de zaak met
een veelzeggend handgebaar!
Verder verklaart besch. nog,
dat hij de Moffen niet kon waar-
deeren, doch evenmin de Fran-
schen! Toen dezen in 1940 kwa
men en hem ook opvr....... dacht
hij aanvankelijk met Bolsjewieken
te doen te hebben!
Wanneer Mr. Kegge voorlezing
doet van een proces-verbaal
waarin sprake is van nimmer be
kennen enz., wil de raadsman, Mr.
P. C. Adriaanse, blijkbaar ook iets
zeggen, doch „luistert", zegt i
Izaak, „bin ik aan de beurte" en
de verdediger retireert haastiglijk.
Alleen verzoekt hij besch. ook
voor hem nog iets over te laten,
doch deze behandelt de insinuaties
aan zijn adres grondig en er blijft
dan ook geen spaan van heel!
De voorz. noemt den besch. een
onbetaalbaren humorist", waar
na deze zijn ongetwijfeld ver
dienstelijk betoog besluit met de
opmerking, dat hij nooit aan poli-
tiek heeft gedaan, doch hieraan
wel eens wil meedoen, wanneer
het er om zal gaan, de menschen
een beetje dommer te maken,
„want", zegt Izaak wijsgeeng,
ik kan meer aan een stommen
verdienen dan aan een slimmen!
Mr. P. C. Adriaanse zeide ver
volgens te gelooven. dat door de
toelichting van besch. de zaak
wel voldoende duideljjk was ge
worden. Pleiter meende, dat het
niet te verantwoorden zou zijn,
dezen man nog langer geïnter
neerd te houden en hij verzocht
dan ook de beschuldiging verval
len te Willen verklaren en zijn
cliënt onmiddellijk in vrijheid te
stellen.
Na raadkamer deed het Tribu
naal onmiddellijk uitspraak, het
achtte de feiten niet bewezen
verklaarde de beschuldiging Ver
vallen en gelastte de onmiddellijke
in vrijheidstelling.
Voortzetting.
Vervolgens stond nog terecht
de 38-jarige winkelier uit Hulst,
Joseph Petrus van der Heijden,
wiens zaak reeds op 20 Mei voor
het Tribunaal behandeld werd.
Het ging hierbij om levering van
goederen aan Duitschers en blijk
geven van ingenomenheid met
deze vijanden.
Mr. Kegge merkte op, dat er
bezwarende verklaringen waren
bijgekomen, waarin sprake was
van Duitsche vrachtauto's die
goederen kwamen halen en ont
vangen van Duitschers op het
kantoor van besch. Ook zou hij
aan een klant geweigerd hebben
drank te verkoopen, omdat „onze
jongens" ook iets moesten hebben.
Besch. verklaarde slechts ge
leverd te hebben op „Bezugschei-
ne" en legde daarbij een verkla
ring van den distributiedienst
over. „Onze jongens" zou volgens
hem betrekking gehad kunnen
hebben op een of meerdere zijner
vrienden.
Ook komt de kwestie der Duit
sche azijnzwelgers weer ter
sprake. Het Tribunaal blijkt er
niet veel van te gelooven, dat de
Moffen uit alle hemelstreken naar
Hulst kwamen, alleen maar om
daar azijn ite halen. Jozef zelf
lacht er nu ook een beetje mee
en vindt dat blijkbaar ook wel
wat overdreven.
Dat de beruchte Hofmann
slechts om een potje jam bij
Jozef kwam, daar gelooft Mr.
Kegge al evenmin iets van, doch
Augustus
gram
besch. zegt, dat niet hij doch zijn
bediende dit verklaard heeft.
Overigens blijft het vrij duister,
waarom de S.D. bloedhond den
jovialen winkelier meermalen be
zocht.
De getuige v. d. Bent, accoun
tant, werd als getuige k décharge
gehoord. Deze heeft destijds de
na-contróle over de boekhouding
van besch. verricht en daarbij niet
den indruk gekregen van buiten
gewone leveranties aan de Duit
schers. (Vermogen en inkomen
gedurende de oorlogsjaren liggen
volgens getuige zeer normaal.
Hierna was het woord aan den
verdediger Mr. Kurtz, die ver
schillende getuigenverklaringen
onder de loupe nam. Pleiter vond,
dat de zaak op tamelijk losse
schroeven staat en wees verder
op de moeilijke positie waarin
besch. ten opzichte van Hofmann
verkeerde en de mentaliteit in
deze streek. Tenslotte conclu
deerde hij tot vervallen verkla
ring der beschuldiging.
Uitspraak in deze zaak 15 Aug.
a.s.
Door G. LEHR.
De Turksche verkiezingen, wel
ke een geweldige overwinning aan
de regeeringspartij, de RepuMi-
keinsche Volkspartij, braichten
(deze verkreeg 380 van de totaal
460 mandaten), maakten toch een
eind aan een toestand, welke
sedert October 1923 onbestreden
voortduurde.
In dit jaar werd tezamen met
het uitroepen van de Turksche
Republiek onder Kemal Ataturk,
de Republikeinsche Volkspartij
opgericht, welke in zekeren zin
het geraamte uitmaakte van den
jongen Staat. Ofschoon het voor
schrift luidde, dat iedere vier jaar
verkiezingen moesten plaats vin
den, had alleen de Republikein
sche Volkspartij het recht candi-
daten te stellen.
Ook het geheele staatsapparaat
werd ten nauwste met de partij
verbonden. De President van
de Republiek was telkens ook
President van de regeeringspartij,
de Minister-President was tevens
vice-president en de Minister van
Binnenlandsche Zaken bekleedde
eveneens de functie van secreta
ris-generaal der Republikeinsche
ten gevolge hadden, dat de partij,
door Kemal Ataturk in het leven
geroepen, weer uiiteen viel. Deze
gebeurtenis versterkte slechts de
autoritaire strekkingen van het
Turksche regime, welke echter
het gevaar inhielden, dat leder
persoonlijk geschil in de regee
ringspartij een staatscrisis dreig
de te worden. Dit was b.v. in 1937
het geval, toen de toenmalige Mi
nisterpresident Ismet Inönu, ten
gevolge van oneenigheid met Ke
mal Ataturk, moest worden ont
slagen, en verder in 1942, toen de
chef van den Generalen Staf van
het Turksche leger, Maarschalk
Fevzi Tchakmak, gepensioneerd
werd.
Tchakmak, naast Ismet Inönu
en Kemal Ataturk, lid van het
triumviraat, dat Turkije in feite
regeerde, behoort thans tot de
toonaangevende persoonlijkheden
van de democratische partij, welk
in hat begin van dit jaar door
Djelal Bayar, een vroegeren Mi
nister-President en één der lei
ders van de Republikeinsche par
tij, werd opgericht. Hierdoor ont
stond voor het eerst in de nieuwe
Turksche geschiedenis een werke
lijke oppositie buiten de Republi
keinsche Volkspartij.
Dat ook de Regeering deze op
positie in ernst opnam, bewijst wel
j het congres der Republikeinsche
Volkspartij. Maar ook de lagere partij in Mei van dit jaar, dat
Cramer zijn Duitsche landgenoo-
ten omkocht. Zoo nam hij voor
20.000 op zich Prof. Bass
Becking en Prof. Rutgers, die
wegens een poging naar Engeland
uit te wijken gearresteerd waren,
vrjj te krijgen.
Hij beloofde den Joodschen oog
arts Fisher uit Bilthoven naar
Engeland te zullen brengen, waar
toe zijn fantasie-generaal Dr.
poging", over wien hij tevoren da
verende verhalen had opgedischt,
bleef hij het antwoord schuldig.
Kort daarna volgde een beken
tenis.
Het onderzoek duurt nog voort,
daar men meent dat nog lang
niet alle slachtoffers van Clee's
oplichterspractijken hekend zijn.
Op 28, 29 en 30 Augustus a.s.
zal in Nijmegen een congres wor
den gehouden, gewijd aan de toe
komst der Nederlandsche bescha
ving.
Op dit van het Nationaal Insti
tuut uitgaande, congres zal door
discussies naar aanleiding van re
feraten, die vooraf aan de deel
nemers worden toegezonden, ge
tracht worden te komen tot con
clusies omtrent de aard van de
problemen van onze Nederland
sche beschaving en de praetische
middelen, die tot handhaving van
onze beschaving kunnen worden
aangewend waarbij o.m. ter
sprake zullen worden gebracht
het geestelijk herstel van ons volk
en het probleem der vrije-tijds-
besteding. Referenten en deel
nemers zijn vertegenwoordigers
uit alle sectoren der Nederland
sche cultureele samenleving, ver
bonden door het besef van ge
meenschappelijke verantwoorde
lijkheid voor die samenleving, het
geen aan het congres het karak
ter van een „nationaal beraad"
kan geven.
De eerste dag, onder leiding
van Prof. Dr. J. Waterink, heeft
tot onderwerp: „De historische
ontwikkeling en het huidige as
pect der Nederlandsche bescha
ving" (referenten: Dr. J. C. H.
de Pater, Dr. A. J. M Cornelis-
sen en Prof. Dr. W. Banning).
De tweede dag, onder leiding
van Prof- Dr. M. J."'H. Cobben-
hagen: ,,De veranderingen in het
cultuurbeeld ten gevolge van so
ciaal-economische factoren en de
crisis van pers- en propaganda-
wezen" (referenten: Dr. J. F.
Kruyt, Dr. A. Oldendorff, Dr. K.
Baschwitz).
De derde dag. onder leiding van
Prof. Dr. Fh. Kohnstamm: ..Hand
having en verbreiding van de
Nederlandsche beschaving" (refe
renten: H. Algra, W. Thomassen
en Dr. H. D. de Vries Reilingh).
De scheepsramp bij Brazilië.
Bij den brand op het Brizaliaan-
sche schip Duque de Caxias
dat zich in den Atlantischen
Oceaan ter hoogte van Brazilië
bevond, hebben 23 personen het
leven verloren.
functionnarissen van het staats
apparaat, toit aan den gemeente
president toe, werden uit de krin
gen van de regeeringspartij geko
zen die in ieder dorpje van het
land hoe klein ook haar
volkstehuis" bezat.
Wel bestond er reeds ten tijde
van Kemal Ataturk in het Turk
sche parlement een kleine oppo
sitie, recruteerend uit leden der
Republikeinsche Volkspartij, doch
deze lieden traden dan later uit
de partij, zonder echter afstand
te doen van hun mandaat van af
gevaardigde. Maar de oppositie
kon als persoonlijk geheel nooit
lang van duur blijven, daar de
onafhankelijke gedeputeerden hij
de eerstvolgende verkiezingen
automatisch hun mandaten weer
kwijt raakten.
Dit systeem van één partij, dat
misschien nog bij het moeilijke
begin van de Turksche Republiek
een zeker recht van bestaan mocht
hebben, leidde in den tijd van con-
solideering tot een volledige ver
starring van het politieke leven
en het staatsapparaat zelf. Kemal
Ataturk zag dit gevaar in en pro
beerde al in 1930 tot op zekere
hoogte een loyale oppositie toe
te laten.
De toenmalige Turksche Gezant
in Frankrijk kreeg de opdracht
een partij der oppositie te vormen.
Deze poging liep echter spaak,
want tijdens de kort daarop vol
gende gemeenteverkiezingen leid
de de aanwezigheid van een oppo
sitie-partij mochit deze ook op
nog zoo loyale leest zijn geschoeid
tot bloedige botsingen, welke
om de eventueele democratische
eischen vóór te zijn tot belang
rijke veranderingen overging. Het
verbod tot vergaderen werd op
geheven en de nauwe band tus-
schen de partij en het staatsappa
raat losser gemaakt, door den
President van de Republiek en de
Ministers te verplichten, hun func
ties in de Republikeinsche partij
neer te leggen. Tevens besloot het
congres de verkiezingen voor het
parlement, waarvan de ambtspe
riode pas in 1947 moest afloopen,
reeds nu te houden. Met deze zet
op het politieke schaakbord be
oogde Ismet Inönu vooral het doel.
om de democratische partij geen
gelegenheid te geven voordeel te
behalen uit hun vrijheid van ver
gaderen, zonder hierdoor echter
de plaats van de Republikeinsche
Volkspartij tijdens de beslissende
phase in de Turksche geschiede
nis gevaar te doen loopen. Op 9
Augustus a.s. loopt n.l. de geldig
heid van het verdrag van Mon-
treux af en de kwestie der Dar
danellen komt hierdoor opnieuw
op tafel. In verband met de aan
spraken die de Russen doen gel
den. hoopt President Inönu de
Geallieerden door deze schijn-de-
mocratie voor zich te winnen, zon
der hierbij zijn machtspositie op
te geven.
Graziani, ex-opperbevelhebber
van het Italiaansche fascistische
leger, die zijn proces afwacht
ernstig ziek geworden en zal bin
nenkort naar het ziekenhuist te
Napels worden gebracht.
(Vervolg) 3.
Ziezoo" zei Kees, z'n schoenen
uit de kast halend, „dat hebben
we gehad."
Hij stopte een versche PUP
zoog er zorgvuldig de brand in en
begon toen een bonte verscheiden
heid van reisbenoodigdheden in
z'n zakken te stouwen.
„Zou je morgen terug 'kunnen
zijn denk je?" vroeg Koos.
Kees dacht van wel, hij hoopte
het tenminste.
„En overmorgen toch zeker'
meende hij.
Het zou een beetje anders uit
komen
De onderduiker Riemens, die
tegelijk met den „tolk" weer bo
ven water was gekomen, drong
er herhaaldelijk op aan. Kees'
plaats in te nemen, maar daar
wilde de baas natuurlijk niet van
hooren.
Zijn paarden, daar zorgde hij
liever zelf voor en bovendien
dacht hij er eenvoudig niet aan,
een ander de kastanjes voor hem
uit het vuur te laten halen.
Kees vertrok. Allen wenschten
hem sterkte. Koos vergezelde
hem een eind weegs en bemoe
derde hem met velerlei nuttige
wenken en diepgevoelde raad
gevingen.
„Maak je over mij maar geen
zorgen", zei Kees luchtig. Ik zal
in geen zeven duiven gelijk loo-
PTn tamelijk gedeprimeerde
stemming bleef de rest van het
gezelschap achter.
Koos had haar kleur nog niet
terug. Nu Kees weg was. werd
het er niet beter op. Weinig kon
ze op die verwenschte Zaterdag
vermoeden dat ze achttien dagen
lang in angst en vrees zou zitten,
slapelooze nachten zou doorwoe
len en denken en tobben den
heelen dag door en vreezen en
hopen, achttien lange, bange
dagen
Zij sneed brood. Het uur van
de avondmaaltijd was al lang
voorbij, maar honger had nie
mand.
Aller gedachten toefden bij
Kees, on de Griete. bij de vele an
deren, die ongekende gevaren,
een onzekere tijd van hoogspan
ning tegemoet gingen.
Het gesprek liep hoe kon het
anders, over de opwindende ge
beurtenissen van dien middag.
Over de typische en voor onze
begrippen wel erg zonderlinge ge
woonten van de Russen, die men
zoo lang van nabij had kunnen
gadeslaan.
Over de Moffen, die in den Een
dracht hadden gezeten bij het
licht, opvallende typen als dikke
Hein en kromme Herman, die
eet- eii zuippartijen aanrichten
van tüd tot tijd en nog veel meer
dat wars was van het daglicht...
Begin April 1942 waren er als
eerste zending tien Duitschers
naar de Griete gedirigeerd. Ze
werden ondergebracht in een paar
kamers van de opzichterswoning.
Half Juni waren er al 21 en in
Augustus 32.
Ze namen drie huizen in beslag
en daarin hokten de bevrijders
van het Europeesche continent
bijeen.
Niet zoozeer omdat men hier
in die afgelegen deuk van de
Zeedijk vroeg of laat nog eens
een zware aanval verwachtte, dan
wei om de Moffen bezigheid en
de zoo noodige afleiding te ver
schaffen, werden er tal van stel
lingen aangelegd en veilige bun
kers gebouwd. Prikkeldraadver
sperringen completeerden het ge
heel en zoo was de andérs zoo
rustige en vreedzame Griete spoe
dig in een driekwart fort veran
derd.
Het geschiedde in die dagen,
dat de konijnen op raadselachtige
wijze hun hokken verlieten en ten
prooi vielen aan de teugellooze
vraatzucht dei1 Moffen.
En daar bleef het niet bij!
Op een goede, of beter gezegd
op een kwade Zondagmorgen was
er bij Fr. de Koeijer een vet var
ken verdwenen.
De politie werd gewaarschuwd.
De Rijksveldwacht verscheen ten
tooneele met een juweel van een
speurder, die lucht kreeg en twij
felloos het spoor der dieven volg
de tot bij de versperring.
Maar verder mocht het brave
beest niet komen want de Mof
fen sloegen schielijk alarm
Dat beteekende verboden toe
gang voor menschen en honden.
Toen de alarmtoestand werd
opgeheven, was de krulstaart
natuurlijk veilig geborgen. Geen
enkele Mof wist ergens van.
Maar het varken bleef zoek.
In Januari 1944 werden de
Duitschers vervangen door 40
Russen en wè.t voor Russen!
Voormalige krijgsgevangenen,
meerendeels Mongoolsche typen
die om den wille van het smeer
in ongunstig uitziende Hitier-
knechten waren gemetamorpho-
seerd.
Als groote, maar gevaarlijke
kinderen overgeplaatst uit 'n land
waar van alles tekort was, in een
streek van „overvloed", stalen ze
als de raven en stonden ze ver
bijsterd-onbekend tegenover al de
nieuwigheden, waarvan .ze nim
mer gedroomd hadden in de ein-
delooze wijdheid van hun enorme
vaderland.
Fietsen en polshorloges, rollui
ken en stofzuigers sigarenaan
stekers en tuinslangen, vulpen
houders en ontroomers. het waren
voor hun naïeve verbeelding
slechts begeerlijke gebruiksarti
kelen uit het tooverland van
Aladdin.
Met kinderlijk genoegen ped
delden ze op een gammel rijwiel
de wegen langs en joegen met
luid geschreeuw de voetgangers
op zij, omdat ze niet wisten,waar
voor dat ronde ding op het stuur
diende.
Ze schoten met scherpe patro
nen op hazen en joegen vaak de
bewoners van een hofsteê de
doodschrik op het lijf, als er een
verdwaalde kogel over het erf
floot. Maar schieten konden ze
die Russen! Menige haas. menig
nieuwsgierig konijn heeft dat aan
den lijve ondervonden.
Wodka maakten ze zelf. Graan
en aardappelen en suikerbieten
vonden ze te kust en te keur op
dronken en dronken ervan tot ze
zelf in die verre nevels werden
opgelost. Dan toefden ze in Rus
land en zongen hun droefgeestige
volksliederen, waarvan de meeste
in mineur zijn gezet..
Op de Griete had het laden in
middels zijn beslag gekregen. Van
alles en nog wat was er in de
wagens gestouwd: eten én drin
ken koffers en kisten en pakken,
handgranaten en geweren, mi
trailleurs en munitie, te veel om
op te noemen.
Kees zag z'n wagen volgepropt
met vlammenwerpers. Geen aan
genaam vrachtje maar hij troost
te zich met de gedachte, dat de
anderen er niet heter aan toe
waren dan hij.
Omstreeks 8 uur in den laten
avond zette de stoet zich in be
weging. Elke wagen stond onder
bewaking van een Rus of een
Mof.
Langzaam, voetje voor voetje
sjokte de lange rij naar de straat
weg door de KI. Huijss. polder.
Precies op de hoek bij de weide
van Kees Scheele kwam kromme
Herman uit den Eendracht aan
gesneld. Een Rus omhelsde hij ten
afscheid. Toen klonken van alle
de vette Zeeuwsch-Vlaamsche klei zijden de geweerschoten als af
en de geheimzinnige ingrediënten, scheid van de Griete en vaneen
die ze er nog meer voor bezigden,
laten wij hier onvermeld om nie
mand in verzoeking te brengen.
Zoo brouwden zij een droome-
rig, geestrijk Russisch vocht, van
vreemde nevels omhangen en zij
paar sip kijkende vrouwelijke ken
nissen die zwijgend en af en toe
wuivend de wegtrekkende Russen
nastaarden. „Es geht alles vor-
über es geht alles vorbei."
Bij Kootjesdurp boog de wagen-
rij zich de dijk op, daarna de dijk
weer af de Groote Huissenspolder
in naar de Reuzenhoek, naar
Zaamsiag, waar de wagens van
Zaamsiag, van de Griete en uit
Terneuzen in den kouden duiste
ren avond tot een schier einde-
looze karavaan zouden worden
geformeerd.
Op de lange rechte weg van
Kootjesdurp naar de Val zagen
velen van dichtbij of veraf de
stoet naar Zaamsiag trekken
Met sympathie hadden ze ge
zien hoe baas Michielsen bij het
passeeren van zijn wagen gauw
een doos koekjes voor de paarden
had gebracht. De voerman Ko de
Feijter kreeg nog een laatste aan
wijzing en verder ging het weer.
Michielsen zou zijn paarden niet
meer terugzien.
Tegen een flinke storm in keer
den de Terneuzenaars huiswaarts.
Onderweg ontmoetten ze Kees
de Ridder weer. Die stond ver
baasd naar de avontuurlijke ge
beurtenissen van dien middag te
luisteren, maar was blij, dat hij
er niet bij geweest was.
Twee dagen later, op 4 Septem
ber, viel de Duitsche terugtocht
als een onweer over Zeeuwsch-
Vlaanderen.
Het zou 20 September worden,
eer de karavaan maar nu geheel
uit elkaar geslagen, kon terug-
keeren.
(Wordt vervolgd.)