RONDOM SjAHRIR.
De industrialisatie van Nederland,
Oe stekingen in Amerika.
Rede van Minister Van der Leeuw;
JOHN L. LEWIS
HET LEGER
DER NAASTE TOEKOMST.
WevdcUiieuws in ^iilsen.
s&fi' SMTSESSÜf 3SSS&?te
kl
ZATERDAG 1 JUNI 1946.
FRANKEER
ALS REGEL
MET
EEN NATIONALE!
HULPZEGEL.
VAN MOOK NAAR
MAKASSAR.
DE MOEILIJKHEDEN
OP NIEUW-GUINEA.
De Dictator
van de Amerikaansche
mijnwerkers.
Amer. arbeiders van
anthracietmijnen niet aan
het werk gegaan.
Churchill heeft ernstige
critiek.
i Door Albert D.Thomas
DE VERWIJ 1 EN AFGEWEZEN.
DE KLOKKENBERG 100 JAAR.
f President van de Miii-
I taire commissievan den
Amerik. Senaat.
Vervoer per as gaat
meestaken.
Stettinius als Amer»
vertegenwoordiger bij
V.N. afgetreden-
NEURENBERG»
WEERSVERW ACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot heden
avond.
Wisselende bewolking met
hier en daar een regenhui, ma
tige tot krachtige wind tus
schen Zuid en Zuidwest, gelei
delijk nog iets koeler.
tioofdredacteur:
Herm. Steggerda.
Redacteuren
P. L. D. J. van Oeveren.
S. W. Henry.
Redactie-adres:
Noordstr. 55-57, Terneuzen.
Tel. 2510 - Na 6 uur 2073.
Hoofdagentschao voor
West Zeeuwsch-Vlaanderen
Willemsweg 83. Schonndiike
'itgave: Stichting „De Vrije Zeeuw"
DE VRIJE ZEEU
2de Jaargang No. 213.
Verschijnt dagelijks - Drukkerij N V. Firma I*. J. van de Sande - Terneuzen
Advertentieprijs:
per mm 10 ct.; minimum
per advertentie f 1-5C
Inzendingen advertenties
tot des namiddags 4 uur.
Rubriek kl. advertenties:
1—5 regels 60 ct.: iedere
regel meer 12 ct. Ver
melding brieven onder
nr. Bur. van dit Blad
10 ct. meer
Abonnementsprijs ƒ3,35 per kwartaal
fe
Volgens het Indonesische pers
bureau ..Antara" heeft het repu.
bltite'nache- kabinet op 30 Mei in
Sckarno's paleis te Djogja een
vergadering gehouden. Dit heeft
plaats gehad, nadat Sjahrir met
het werkcomité een bijeenkomst
had gehad te Pcerworedjo. Het
persbureau vermeldt voorts, dat
de kabiretszitting zal worden
voortgezet, om alle zaken, die ng
niet duidelijk zijn. te bespreken.
Sjahrir heeft verder aan Antara
medegedeeld dat op de bijeen
komst van het werkcomité over
politieke en economische aange
legenheden, zoowel als over db
onderhandelingen met de Neder
landers is beraadslaagd.
Sjahrir heeft zijn meening te
kennen gegeven, dat het wen-
scheljjk is, dat het werkcomité
zijn zetel zoo dicht mogelijk
bi) dien der regeering zal ves
tigen, ten einde betere verhoudin
gen tusschen beide organen te
verkrijgen. Toen Sjahrir werd ge
vraagd over de mogelijkheid dat
de Nederlanders niet geneigd zul
len zijn tot verdere besprekingen,
indien de huidige onderhandelin
gen niet tot een resultaat zullen
komen, heeft Sjahrir geantwoord:
dit is mogeljjk, hoewel deze zaak
thans nog niet duidelijk is."
Aneta teekent hierbij aan, dat
het bericht van Antara niet mede
deelt of het werkcomité zijn per
manenten zetel naar Djogja of
naar Batavia zal overbrengen
welke beide plaatsen zetel van de
republikeinsche regeering zijn.
Men verneemt, dat Sjahrir heden
per vliegtuig naai Batavia zul
terugkeeren.
Men verwacht, dat Van Mook
ia begin Juni naar Makassar Zal
gaan om met de vertegenwoordi
gers der buitengewesten in de
bergstreek van Malino bespre
kingen te voeren over den toe-
komstigen status van hun gebied,
De snelle repatrieering van de
Japanneezen was een z waren slag
voor Nieuw-Guinea. Men heeft
daar n.l. te kampen met een te
kort aan arbeidskrachten voor
het herstellen van de oorlogs
schade en in het hijzonder voor
het bewaken van de enorme bob-
veelheden materiaal, dat door de
Ned.-Indische regeering is over
gekomen van de Amerikanen in
alle deelen van Nieuw-Guinea en
daarna is verscheept naar Hol-
landia. Bovendien bestaan er
plannen om groote gebieden voor
kolonisatie gereed te maken met
behulp van Japansche arbeiders.
■De bevelhebber van de marine
basis te Hollandia heeft druk
werk met het sorteeren, catalogi-
seeren en opslaan van alle soor
ten goederer zooals zwaar bouw
materiaal, voertuigen, levensmid
delen en kleeding die in pakhui-
ze» zijn verzameld en waarvan
voortdurend groote hoeveelheden
worden gestolen door Indonesiërs
zoowel als door Europeanen dis
gevolg van de onvoldoende bewa
king. -
De N.I.O.I.E.O. (Im- en Ex
portorganisatie van de Ned.-Indi
sch! regeering) in Hollandia moet
00 wc user en voeden, nl. 6000
Gouvernementsambtenaren in Eoi
cauaroe, de school voor militain
politie, de opleidingsschool voo
parachutisten en 4000 Japannef
zen. Toen werd aangekondig/,
dat de Japanneezen binnen eeni/e
maanden zouden vertrekken hep-
ben de autoriteiten te Hollanda
verzocht 3000 van deze hoogst
waardevolle arbeidskrachten te
mogen behouden, doch de Neder-
landsch-Indische regeering achtte
1000 man genoeg. Daar tegen
protesteerden de autoriteiten te
Hollandia, omdat goederen tot een
waarde van millioenen in steeds
slechtere conditie geraakten hel
onderhoud van wegen onmogelrjl
was, evenals het in gereedhei
brengen van het land voor kolf
nisatie.
De eenige gelegenheid tot d-
middellijke kolonisatie bood
nokwari, waar de Japannee®n
500 ha goed-bebouwde velden iet
een rijpenden oogst achterheen,
geschikt voor de vestigingvan
meer dan 200 tuinders met hun
gezinnen. Naast een nauwkurige
selectie van de toekomstige kolo
nisten is het noodig, dat ,re"
geering een snelle bekssing
neemt met het oog op hs- rijpen
van de gewassen.
De Resident van lollandia
heeft den Resident van vmbon et-
telegrafisch van in kenus gesteld,
dat er in Sorong 200 ta sago lag
te bederven. Hij heef hen* ver
zocht vervoermiddelen te zenden.
De sago was voor a plotseling
vertrokken door de ,apanneezen
opgeslagen.
Op een persconferentie heeft de
heer E. D. M. Koning, directeur
van het handels- en industrieel
beleid, zijn inzichten medegedeeld
omtrent de industrialisatie van
Nederland. Uit een statistiek put
te spr. merkwaardige cijfers om
trent de bevolkingsontwikkeling
van Europa, dat naar verwacht
wordt in 1970 met honderdmillioen
inwoners zal zijn toegenomen,
waarvan Rusland alleen al 83 mil-
lioen voor zijn rekening zal nemen
en de rest van Europa 17 millioen.
Volgens deze statistiek zal Enge
land van 50 millioen inwoners in
Terwijl Dondferdag de 400.000
arbeiders van ia vetkolenmijnen
in de Vereenigcfe Staten >veer aan
hot werk togei, na een loonsver-
hooging van IIV2 cent per uur en
andere regelingen verkregen te
hebben, dreigden ongeveer 75.000
arbeiders van de anthraciet-
mijnen tegen Vrijdag in staking
te gaan. Zij eischen herziening
van hun loonen en arbeidsvoor
waarden naar het voorbeeld van
de toezeggingen aan de arbeiders
der vetkolenmijnen.
Een plaatselijke staking van
machinisten en bestuurders op den
Hudson-Manhattan-spoorweg trof
voornamelijk een honderdduizend
tal personen, die dagelijks voor
hun werk van New York naar
Noord-New-Jersey moeten reizen.
De maatschappij zeide niet in
staat te zijn, de loonsverhooging,
welke vorige week aan de spoor-
weg-employé's werd toegestaan,
uit te betalen.
Er was voorts tot op heden nog
geen teeken va'n overeenstemming
In het geschil tusschen de haven
arbeiders en de zeelieden en hun
werkgevers. Eerstgenoemden heb
ben gedreigd op 15 Juni aanstaan
de in staking te zullen gaan
wanneer niet wordt tegemoet ge
komen aan juin eisch om loons-
verhooging van 12 dollar 55 cents
per maand en overwerktoeslag.
Inmiddels' is de zoogenaamde
anti-stakingswet, waardoor sta-
De stakingsgolf die over de
wereld slaat, bereikte in Amerika
zijn hoogtepunt. De telefoonbe
drijven de kolenverschepingen
naar Europa, alles dreigde lam ge
legd te worden. 100.000 arbeiders
van de Fordfabrieken in Detroit
werden ontslagen. 250.000 spoor
wegarbeiders hebben het werk
neergelegd. Dergelijke koppen
kan men geregeld in de Ameri-
kaansche bladen lezen. Langzaam
waar zeker doet zich de werking
van de op 1 April j.l. uitgebroken
staking in de bruinkoolmijnen
gelden. De weer op toeren ko
mende staalindustrie moet zijn
leveranties wegens kolengebrek
staken en als gevolg daarvan ligt
de auto-industrie stil. Het Ame
rikaansche kooplustige publiek
moet alle hoop op een snelle af
levering van de nieuwste auto
model 1946 laten varen en in
hun woede keeren zij zich natuur
lijk tot den man die deze stakin
gen ontketend heeft J. L. Lewis.
De meeningen over dezen man zijn
aner verdeeld, het eene deel ver
heerlijkt hem, terwijl het andere
deel hem intens haat. Bij de ar
beiders en vooral de mijnwerkers
is hij echter zeer gezien. Zijn
wensch Is voor de mijnwerkers
bevel!
Op zijn hevel legt men het werk
»eer en op zijn bevel, en dit is te
meer een bewijs voor zijn groote
populariteit, neemt men het werk
•Ok weer op. Zoo zijn op 13 Mei
j.l. de arbeiders van de bruinkool-
mijnen op zijn bevel voor veertien
dagen weer aan het werk gegaan.
Gedurende dertig jaren al ver
dedigt Lewis de belangen van
de mijnwerkers. Deze man met
ajjn gezette, zjjn zwarte, vorschen-
de oogen onder borstelige wenk
brauwen verstaat de kunst om
voor zijn menschen in het strijd
perk te treden en de overwinning
t« bevechten.
„Het eenige wat ik voor mijn
menschen vraag is een paar dol
lar per week meer, zoodat deze
menschen een redelijk bestaan ge
waarborgd is" riep hij eens een
hardvochtig mijneigenaar toe bij
een staking in Pennsylvanië. De
mijneigenaar kon dit niet weige
ren, maar verklaarde later aan
persvertegenwoordigers: ,,Ik had
nooit met hem moeten onderhan
delen: deze man is i mmers in
staat een steen zacht te maken!
Lewis is ztjn menschen altijd
bW"l>ibWiTii r. dSk V"V iMmin-Tf—rl'»' r n
trouw gebleven. Langzaam maar
zeker heeft hij voor hen het pad
geëffend naar een beter bestaan.
Sinds hij de leiding van de mijn-
werkersbond op zich genomen
heeft, is het loon van den mijn
werker zeker drie maal zoo groot
geworden. Ook de slechte veilig
heidsvoorschriften in de mijnen
was een doorn in zijn oog. lederen
dag weer kwamen er zeker een
paar man om het leven door slecht
gestutte mijngangen en instorten
van mijnen was aan de orde van
den dag. Met groote kracht en
met de vuist op tafel trok Lewis
tegen deze slechte toestanden van
leer en rustte niet voor hier ver
beteringen in aangebracht waren.
Wie nu echter zou denken dat
deze man op dezelfde voet leeft
als de gewone arbeider, vergist
zich deerlijk. Lewis immers is een
vermogend man, die jaarlijks op
een inkomen van 50.000 diollar
kan bogen. Lewis woont in een
schitterende villa even huiten
Washington en zijn zoon en doch
ter studeeren beide aan de groot
ste universiteit van Amerika. Dit
alles vermag aan zijn reputatie
niets af te doen. Zijn populariteit
wordt er gerust niet minder door.
Immers Lewis is zelf mijnwerker
geweest en hij kent het harde
werk van nabij. De mijnwerkers
weten dat wanneer Lewis spreekt
er een man van ervaring en on
dervinding spreekt die zelf hon
derden meters onder den grond
met de boor heeft staan werken.
Alleen Lewis is „a lucky fellow"
geweest zooals de Amerikanen
zeggen. Hij heeft het in de mijn
werkershond tot de hoogste plaats
weten te brengen door zijn groote
welbespraaktheid en waarschijn
lijk wel het voornaamste door zijn
beloften in daden om te zetten.
Lewis is de groote man in Ame
rika. Zjjn groote schare volge
lingen en speciaal de mijnarbei
ders vormen een geweldig wapen,
een wapen dat hij met groote
kracht en zeer beleidvol weet te
hanteeren, in het voordeel van
zijn volgelingen!
king wordt verboelen voor een tijd
van" zestig dagen na tusschen-
komst van het federale bemidde
lingsbureau, en welke Woensdag
avond door het congres werd aan
genomen, aan president Truman
ter onderteekening voorgelegd.
75.000 arbeiders van de anthra-
ciet-mijnen in de V. S. zijn Vrijdag
niet aan het werk gegaan, nadat
zij te middernacht hun werk ver
laten hebben en een herziening
van loon- en arbeidsvoorwaarden
geëischt hebben. Tijdens een confe
rentie, welke Donderdag tusschen
mijneigenaars en vertegenwoor
digers van de vakvereeniging is
gehouden, is men er niet in ge
slaagd tot een overeenstemming
te geraken betreffende het nieuwe,
contract, dat in de plaats zou ko
men van het oude, dat te midder
nacht verliep.
De eigenaars van de vetkool-
mijnen waar 100 millioen ton
kolen gedurende de pas geëin
digde stakig verloren zijn ge
gaan. hebben een protest inge
diend bij den Amerikaanschen
Minister van Binnenlandsche Za
ken, Julius Krug, tegen het. con
tract, dat tusschen hem en John
Lewis geteekend is. Zij beweren
dat het „oneerlijk en rampspoe
dig" is.
Churchill heeft in het Lager
huis een reeks bezwaren doen hoo-
ren met betrekking tdt de door de
Britsche regeering gevoerde poli
tiek inzake de voedselvoorziening.
Hij begon met te zeggen, dat hij
nooit zou hebben ingestemd met
de beslissing, dat de Neisse de
Westelijke grens tusschen Polen
en Duitschland zou vormen. Chur
chill beschuldigde de regeering
vooral van gebrek aan inzicht: de
voedselpositie in de Britsche zóne
van het bezette Duitschland ware
volgens hem te voorzien geweest.
Dat het met de voedselvoorziening
spaak liep, was naar zijn meening
niet het gevolg van een graan-
tekort in eenig land maar van een
foutieve distributie. Doordat de
Polen en de Russen tot de Neisse
konden optrekken, werden, zoo
ging Churchill verder, duizenden
naar de Britsche zóne gedreven,
hetgeen schadelijk was voor de
voedselvoorziening. Dit alles had
men kunnen voorzien, daar de be
sluiten van Potsdam dezen gang
van zaken al inhielden.
Na zijn twijfel te hebben uit
gedrukt aangaande juistheid van
Hoover's cijfers, wilde Churchill
nog weten wat precies de reden
was geweest van het aftreden van
Sir Ben Smith als Minister van
Voedselvoorziening.
Minister Herbert Morrison ant-
woorde Churchill, dat Sir Ben
Smith zijn functie niet politieke
verschillen met de overige leden
van de regeering had opgegeven
en ook niet gedwongen was ~e-
weest te gaan. Morrison verklaar
de verder, dat hij niet gehandeld
had op grond van Hoover's cijfers,
ofschoon naar zjjn meening Hoo
ver een belangrijke bijdrage had
geleverd. Hij voegde er aan toe.
dat Groot-Brittanië slechts voor
vijftig procent in haar eigen voed-
selbehoeften voorzag en daardoor
het kwetsbaarste land ter wereld
was. Sinds het programma voor
Duitschland uitgevoerd werd, had
Engeland 88.000 ton bloem en
60.000 ton gerst naar de Britsche
zóne in Duitschland geëporteerd.
Op onze administratie lig
gen de passagierslijsten van
het mja „Indrapoera" ter in
zage.
1940 tot 46.8 millioen in 1970
dalen. Midden- en West Europa
van 163 millioen tot 159 millioen,
van Noord Europa van 20 millioen
tot 19.5 millioen, terwijl daaren
tegen in dienzelfden tijd Zuid
Europa zal stijgen van 77.5 mil
lioen tot 86.5 millioen en Oost
Europa (zonder Rusland) van 87.7
millioen tot 105 millioen.
In West Europa neemt Neder
land een uitzonderlijke paats in,
omdat in tegenstelling met de an
dere landen, hier een stijging van
het bevolkingsaantal wordt ver
wacht en wel tot tien millioen in
1965, waarna de bevolking vrijwel
stabiel zal blijven tot 1970. Dez"
bevolkingsaanwas is, evenals die
in Rusland, waar men consequen
ties al zeer nauw heeft getrokken,
slechts op te vangen door groote-
re industrialisatie, want de land
en tuinbouw en de veeteelt zijn
aan hun maximum toe en zelfs al
achteruitgegaan in hun opne
mingsvermogen van werkkrach
ten. (Van 22.9 °/o in 1930 tot
19.3 »/o in 1938.) De handel kan
ook niet meer opnemen, zelfs zul
len talrijke importeurs nog jaren
zonder werk blijven. Reeds voor
den oorlog heeft men daarom in
Nederland getracht nieuwe in
dustrieën te creëren, al lukte dat
niet voldoende.
Intusschen zijn in vele gebieden
waarheen West Europa, en ook
Nederland, zijn industrieproducten
zond. b.v. Zuid Afrika, Zuid Ame
rika Britsch Indiër/.Et- reeds- vele
fabrieken ontstaan fabrieken die
uiteraard zich eerst om de gewo
ne dagelijksche dingen als voedsel,
kleeding, schoeisel, enz. bekom
meren. Wil Nederland nu zijn in
dustrialisatie opvoeren, dan zal
het zich op ander gebied moeten
begeven, met name die producten
moeten gaan fabriceeren, waar
die landen nog niet aan toe zijn
dus fabrikaten, waarbij het om
grootere kennis en nauwkeurig
heid gaat als precisie-machines,
fijne werktuigen, optische- en
chemische producten, enz.
Wij hebben daarbij rekening te
houden met de Amerikaansche
concurrentie, die zeer rationeel
Werkt. Het reëele volksinkomen
bedraagt in Nederland f 600 per
hoofd in Amerika 800, in Zwit
serland f 700 en in Canada ook
700, om enkele voorbeelden te
geven. Dit beteekent, dat ons
volksinkomen zal moeten stijgen en
dat is alleen mogelijk door een fij
nere industrialisatie, waarbij bo
vendien onze deviezennood komt
(voor den oorlog voerden we voor
1200 millioen in en voor 800
millioen uit, welk verschil door
baten uit Indië, van onze scheep
vaart en van beleggingen in het
buitenland werden opgevangen,
welke thans vervallen zijn). Dit
maakt het noodzakelijk dat we tal
van producten, tot dusver inge
voerd, zelf gaan maken, b.v. rij-
wielonderdeelen. Amerika toont
echter, dat grootere economische
gebieden noodig zijn om een nij
verheid rendabel te maken. Van
daar dan ook het economisch ac-
coord tusschen België en Neder
land, die nu samen gaan overleg
gen, welke indusstrieën in beide
landen mogen blijven of gevestigd
worden. Het afzetgebied voor
zoo'n industrie zal dan België plus
Nederland zijn.
Om nu de industrie op weten
schappelijk en technisch hooger
peil te brengen, achtte spr. noodig r
1. Opvoering van het technisch
onderwijs op hooger niveau. Van
de 100.000 kinderen verlaten
19.000 de lagere school zonder di
ploma, 38.500 kragen wel een di
ploma maar geen verdere oplei
ding 19.000 gaan naar de U.L.O.-
school, 17.000 naar de ambacht
school, 5.000 naar de middelbare
school en slechts 142 worden inge
nieur.
Het aantal ambachtschool-leer
lingen en ingenieurs zal sterk
moeten stijgen, evenals het peil
van het technisch onderwijs..
2. Meer wetenschappelijk tech
nisch onderzoek is noodzakelijk.
In Rusland wordt 1 °/o van het
volksinkomen besteed aan derge
lijk research-werk, in Amerika
0.3 °/o en in Engeland 0.1 In
Nederland is dat percentage nog
veel geringer, al is het creatief
vermogen van de Hollandsche in
genieurs in het algemeen grooter
dan de Amerikaansche.
3. Ook is een grootere voor
lichting aan het publiek noodzake
lijk.
Intusschen komen bij het Depar
tement van Handel en Nijverheid
talrijke plannen van ondernemers
binnen, die nieuwe industrieën
willen vestigen. De beste en meest
betrouwbare worden thans daar
van uitgezocht en de mogelijkheid
van uitvoering bekeken. Een
sterkere industrialisatie van Ne
derland zal echter pas over vijf of
tien jaar vruchten kunnen afwer
pen, zoodat men zeker niet de hui
dige omstandigheden in aanmer
king moet nemen. Het gaat hier
om toekomstproblemen van de
eerste orde.
De Minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen Proi.
Dr. G. v. d. Leeuw, heeft Woens
dag ter gelegenheid van het 100-
jarig bestaan van de kweekschool
Christelijke Normaalschool op
den Klokkenberg te Nijmegen"
een rede uitgesproken.
De Minister prees den geest, die
thans zoovele jaren aan „den
Klokkenberg" heeft geheerscht,
als een voorbeeld voor waarachtig
christelijk onderwijs.
De Minister zeide voorts onge
veer het volgende:
„Wanneer van bepaalde zijde
gesuggereerd wordt, dat ik zou
willen gaan in de richting van een
modern clericalisme en de verzor
ging van het bijzonder onderwijs
aan de kerken zelve, in plaats van
aan vereenigingen opdragen, dan
is zulks alleen juist, wanneer men
mijn positie in de kerk beschouwt.
Ik hoop echter genoeg besef te
hebben van de verantwoordelijk
heid van een dienaar der Kroon,
om hier de vrijheid van den staats
burger niet slechts te respectee
ren, maar ook tegen eiken aan
slag in bescherming te nemen.
Wil een groep Nederlanders het
bijzonder onderwijs behartigen via
de van ouds bestaande vereeni
gingen, dan is dit niet slechts hun
goed recht, maar het is de plicht
van de overheid hen hiertoe in
staat te stellen. Immers, staat
kundig gezien, gaat het hier
slechts om één niet genoeg te
waardeeren goed: de vrijheid van
onderwijs, d.w.z. de vrijheid van
de ouders, om de opvoeding hun
ner kinderen te doen geschieden
naar die beginselen, welke zij de
hoogste achten; de vrijheid dus,
om in deze naar hun geweten te
handelen. Dit is de quintessence
van de Nederlandsche onderwijs-
wetgeving en ik durf te zeggen,
dat die bij mij even veilig is als
bij wie ook. Ook in dit opzicht
hebben christenen, die de oude
paden bewandelen, geen mono
polize.
Komen deze legenden o.a. van
liberale zijde, anderen worden van
Roomsch-Katholieken kant opge-
discht, -zonder daarom heiligen
legenden te worden. Wanneer mij
in de schoenen geschoven wordt,
dat ik vlak voor de verkiezingen
een „heiden" tot secretaris-gene
raal benoem, bij wien de belangen
van het christelijk onderwijs niet
veilig zouden zijn, dan kan ik daar
alleen maar om glimlachen, om
dat immers iedere ingewijde weet,
dat deze „heiden" sedert lang
secretaris-generaal was en dat al
leen zijn formeele benoeming ont
brak, terwijl hij zich als directeur-
generaal bovendien met onderwijs
zaken niet bemoeit, en die, ten
slotte, als hij er zich mee bemoeide
bij hem volkomen veilig zouden
zjjn, daar nog altijd, goddank, de
regel niet opgaat, dat belangen
alleen bij de directe belanghebben
den veilig zijn. Iedere niet-inge-
wijde weet dit echter niet. en
daarom Is zulk geschrijf toch wel
hoogst onverantwoordelijk, om
geen erger woord te gebruiken.
Nog doller is het verwijt, dat ik
bij de onderwijsvernieuwing zou
drijven in het vaarwater van Kees
Boeke. Ik behoef aan serieuze
menschen nauwelijks te verzeke
ren, dat ik de experimenten van
den heer Boeke met groote be
langstelling volgen, en belangstel
ling niet minder groot, maar ook
niet grooter, dan die, waarmee ik
de vernieuwingsideeën b.v. van
den Jezuïet Janssen beschouw.
En wanneer ik dan tenslotte
nog lees, dat ik besmet ben met de
coccên van al te sterke staats
bemoeiing, dan vrees ik, hoewel
■geen bacterioloog, dat hier nog
heel andere bacillen aan het werk
zijn, n.l. die van machtsbegeerte
en verdachtmaking en ik consta
teer met droefheid, dat van het
vertrouwen, de openheid en eer
lijkheid tusschen de verschillende
volksgroepen, die de Mof een
oogenblik tot stand heeft gebracht
door de Nederlanders niet veel
wordt overgelaten".
Spreker complimenteerde daar
op bestuur en directie van „De
Klokkenberg". Hij deelde ten
slotte aan mevrouw Oosterlee
Haspels haar benoeming mede tot
ridder in de Orde van Oranje
Nassau, als erkenning van de
groote verdiensten der school ge
durende een eeuw voor de onder-
wijzersopleiidng en in het hijzon
der van haar verdiensten voor
deze school in zeer moeilijken tijd.
De uitvinding van de atoom
bom en een aantal andere tech
nische nieuwigheden maken een
volledige omvorming van de tot
dusver gebruikelijke legers nood
zakelijk.' In een nieuwen oorlog
zou het waarschijnlijk in het ge
heel niet meer komen tot een
strijd tusschen groote leger
massa's; de beslissing zou bevoch
ten worden door eenige technische
eenheden, die de beschikking zou
den hebben over de modernste
hulpmiddelen en als opgave zou
den hebben snel en grondig de
belangrijkste centra van den
tegenstander weg te vagen. De
luchtmacht, en wellicht een spe
ciaal soort duikbooten, zouden de
hoofdrol 'te vervullen krijgen. De
hoofdmacht der troepen zou enkel
en alleen voor de bezetting van
het gebied van den tegenstander
en voor politioneele doeleinden
worden gebruikt. Zijn onder deze
voorwaarden de reusachtige
legers, die den laatsten oorlog tot
een einde hebben gebracht, enkel
en alleen geworden tot het object
van onnoodige uitgaven? Zou de
militaire dienstplicht tot het ver
leden gaan !>ehooren Hoe zou de
doelstelling van onze nieuwe
legers voor deze nieuwe opgave
kunnen worden omgevormd?
Weliswaar heeft de toepassing
der atoomenergie al onze, tot dus
ver geldende, begrippen over oor
logvoering door elkaar geworpen,
de consequenties echter zijn van
zoodanigen aard, dat men zich
mag afvragen, of er nog wel van
een militair probleem sprake is.
Integendeel, is het niet geheel en
al een moreele aangelegenheid
geworden
Tot nu toe heeft de wetenschap
nog geen methode gevonden,
waarmede men een krachtdadige
verdediging tegen de atoombom
zou kunnen opbouwen. Wat zoo
nu en dan in de couranten over
.geheime afweerwapens" geschre
ven wordt, behoort tot het rijk
der fabelen; indien echter morgen
aan den dag een atoombom-oor-
log" zou uitbreken, dan zouden
wij ook wel degelijk rekening moe
ten houden met een chemischen,
baeteriologischen en een stralen-
oorlog, als er dan tenminste nog
iets zou zijn overgebleven, dat
oorlog zou kunnen voeren! Met
deze opmerkingen wil ik slechts
de stelling bevestigen, dat het
probleem geworden is tot een mo
reel, en niet uitsluitend tot een
militair probleem. Al deze duis
tere mogelijkheden ontslaan ech
ter geen enkele regeering vai, de
verplichting het leven der staats
burgers en de plaatsen, waar zij
hun werk verrichten, zoo goed
mogelijk te beschermen en nieuwe
banen ite betreden, waaraan de
nieuwe militaire en moreele op I
gaven der legers aangepast kun
neri worden.
Het lijkt mij in dit verband bui
tengewoon belangrijk erop e wij
zen, dat het juist de nationale
legers zijn, die wellicht de kern
zullen vormen van de internatio
nale strijdmacht, die zorg zal heb
ben te dragen voor de verwezen
lijking van de besluiten der U.N.O.
Maar hoe zal men deze Strijd
krachten voorbereiden op deze.
van een technisch gezichtspunt
uit volledig nieuwe opgave? Men
heeft er reeds op gewezen, dat de
hoofdmacht van het leger in de
eerste plaats politiediensten zal
hebben te vervullen. Men zal
dientengevolge een instrument
moeten samenstellen, dat tegen
deze bijzondere eischen is opge
wassen. Het spreekt vanzelf, dat
het beeld van het leger der
naaste toekomst geheel zal ver
schillen van dat der heden ten
dage bekende massale legers. Ei-
zullen, evenals op dit oogenblik
groote landstreken bezet moeten
worden. Ik weet niet, hoeveel
poliltietroepen men om-en-nabij in
Duitschland noodig heeft, als de
eerste phase der inzetting is af
gesloten. Ik geloof echter, dat
men met een geringer aantal zal
kunnen volstaan, dan men In door
snee aanneemt.
Onder deze omstandigheden zou
het voor de hand liggen, een vrij
willigersleger op de been te bren
gen; de dienstneming in dit leger
zou men zoo aantrekkelijk kun
nen maken, dat de jongemannen
graag deze carrjère zouden kiezen.
In de eerste plaats zouden vrijge
zellen in den leeftijd van 1725
jaar in aanmerking komen, die
een voltooide school- of universi
teitsopleiding achter den rug zou
den hebben. De diensttijd zou de
twee jaar niet mogen overschrij
den en zou in verschillende landen
moeten worden verricht, opdat de
troepen de geheele wereld leeren
kennen. Ieder vrijwilliger zou be
taald moeten worden naar de
maatstaven van een hoogen
levensstandaard, terwijl hij een
gedeelte zou moeten afstaan om
na afloop van den diensttijd zijn
studie te kunnen afmaken of een
zaak te kunnen oprichten. Ik
weet, dat enkele punten van mijn
programma utopistisch klinken
vooral wat het verrichten van den
dienst in verschillende landen be
treft. In de eerste plaats is daar
voor noodig een internationaal
leger, dat ongetwijfeld zal komen.
De grootste vraag blijft echter:
zullen zich voldoende vrijwilligers
aanmelden? Voor Amerika be
hoeft dit geen vraagstuk te zijn.
Onze jongemannen zijn blij, als zij
op regeeringskosten de wereld te
zien krijgen.
In Europa zal het minder een
voudig zijn recruten te werven,
als men niet zijn toevlucht zal
willen flemen tot de uitgehonger
de menschenmassa's, die zich uit
gebrek aan andere bestaansmoge
lijkheden voor den dienst zouden
melden. Het bezwaar, dat 17- en
18-jarigen hun ontwikkeling nog
niet hebben voltooid, kan gemak
kelijk worden tegengeworpen.
Een diensttijd van twee jaar in
het toekomstige internationale
leger zou de ontwikkeling niet on
derbreken, maar aanvullen. De
gene die met vreemde menschen
en landen in aanraking komt, ver
ruimt zijn blik en wie dan op een
leeftijd van 19 of 20 jaar terug
keert en zijn opleiding afmaakt, is
een gevormde persoonlijkheid. Het
aanvullende beroep, dat deze
jonge menschen in het leger lee
ren, zal eenzijdigheid voorkomen;
bovenal kan gedacht worden aan
de opvoedende werking, veroor
zaakt door het samenleven van
verschillende nationaliteiten onder
dezelfde vlag.
Dit systeem zou het mogelijk
maken, een elastisch en toch slag
vaardig instrument te vormen
naar de eischen der moderne oor
logstechnici.
Bewegelijke elitecorpsen zouden
de taak van bezetting en het ver
richten van politiediensten op zich
kunnen nemen. Het leger der toe
komst moet in de eerste plaats
afgericht worden met dat ééne
doel voor oogen: den oorlog te
verhinderen.
Vrijdagmorgen heeft een aantal
chauffeurs van verschillende goe
derenvervoerbedrijven te Amster
dam geweigerd „besmette" lading
van de haven naar de stad te ver
voeren.
De directies dezer bedrijven on
derhandelen met de leiding van de
E.V.C. afd. transport.
Het Sowjet-bla<i „Roode Vloot"
wijst er op, dat de Amerikanen op
IJsland permanente bases zouden
trachten te scheppen, zeer in strijd
met de wenschen van de bevol
king.
Radio New York heeft Donder
dagavond medegedeeld, dat Stet
tinius is afgetreden als Ameri-
kaansch vertegenwoordiger bij de
Vereenigde Naties. Stettinius
was niet tevreden over zijn be
trekkingen met het departement
van Buitenlandsche zaken en voel
de zich behandeld als „boodschap
penjongen".
Het Witte Huis bewaart het
stilzwijgen over zijn aftreden.
Ook door het departement van
Buitenlandsche Zaken wordt dit
bericht niet bevestigd of tegen
gesproken.
Bij het ter perse gaan werd
bovenstaand bericht bevestigd.
SAUCKEL LOOCHENT ZIJN
EIGEN BEKENTENIS
Fritz Sauckel, de voormalige
uitvoerder van Hitler's dwang
arbeiders-program, heeft bij zijn
verschijnen voor het Tribunaal te
Neurenberg de door hem zelf on-
derteekende bekentenis geheel ge
loochend. Volgens de bekentenis
zou Sauckel van 1921 af een over
tuigd nazi geweest zijn en Hit
ler's program voor honderd pro
cent hebben onderschreven. Sau
ckel ontkende thans, dat de
Wehrmacht ooit gebruikt zou zijn
bij het recruteeren van arbeiders
in Frankrijk, waarop de aankla
ger documenten toonde waaruit
het tegendeel bleek. Wel gaf
Sauckel toe, dat hij het gebruik
van boeien in gevallen van „hevig
verzet" had voorgestaan en dat
hij had aangedrongen op dood
straf tegen ambtenaren, die „ern
stige sabotage" hadden gepleegd.
Gewapende, neo-fascisten hebben
den operateur van een lichtrecla
meonderneming, gevestigd op een
plein te Milaan, gedwongen, de
woorden „de Duce is niet dood"
in een lichtreclame te laten ver
schijnen.
Harold Ickes, de vroegere Ame
rikaansche Minister van Binnen
landsche Zaken, heeft in een be
kendmaking de Amerikaansche
burgers aangespoord, het gebruik
van „totalitaire maatregelen" af
te wijzen en Truman's anti-sta
kingsactie „den zwaarsten aanval
ooit in Amerika gedaan, op de
fundamenteele rechten van den
arbeid en de democratisch^ tra
dities van ons land" genoemd.
Sinds eenige maanden worden In
Engeland proeven genomen m»t
het door „jet propulsion" voort
gedreven vliegtuig „Swallow"
ontworpen door de Havilland
Maatschappij, dat naar schatting
een snelheid van meer dan 1080
km per uur zal behalen (huidige
wereldrecord 970 km).
De commentator van Radio
Moskou heeft Engeland en de
Ver. Staten beschuldigd van het
verbreken der te Potsdam gesloten
overeenkomst ten aanzien van
Duitschland. daar deze landen er
niet in zijn geslaagd het fascisme
in de door hen bezette zöne's van
Duitschland uit te roeien.
De natuurkundige en Nobelprijs
winnaar Albert Einstein heeft in
'n uitzending van radio New-York
gepleit voor de oprichting van een
federale wereldregeering en voor
toenadering tusschen de Veree
nigde Staten en de Sovjet-Unie.
Het observatorium in het Tatra-
gebergte in Slowakije heeft een
nieuwe komeet ontdekt, welke zich
in Noordoostelijke richting voort
bewoog.
Small het hoofd van de Ameri
kaansche diensten van de vredes-
productie, heeft verklaard, dat de
mijnwerksstakingen ongeveer 2
milliard dollar kosten aan ver
loren productie.