VOOR DEN ZONDAG.
De „Papendrecht"
na vee! omzwervingen weer in Nederlandsche haven.
De vooruitzichten
van! den Nederlandschen in- en uitvoer.
Tweede Kamer verkiezing.
Zeeuwsch-Vlaandaten in
Oorlogsbrancl
l
STERKTE DOOR GELOOF.
Boekenschouw.
Dc Fokkerfabrieken
SP
Predikbeurten.
Litteratuur
over de Japansche bezetting
Secretaris van de delegatie
van het Internationale Roode
Kruis'op Ball vermoord.
Provinciaal
Nieuws.
DE AVONTUREN VAN EEN NED. SCHIP.
en de regseringsbeslissfng
inzake de Vliegtuigindustrie
De Spaan sch-Duitsche
Beei, wassenaar; f G. c. J. M. samenwerking tijdensden oorlog
De vierdaagsche strijd om liet bruggehAjfd bij Kijkuit.
OPROEP tot alle
West
Zeeuwsch-Vlamingen.
4~
T
IN Psalm 16 8 zegt een mensch
dat hij niet wankelen zal.
Welk een mensch kan dat zeg
gen? Is er wel een mensch te vin
den op deze wereld die niet valt
en niet wankelt?
Is dit woord misschien een
woord dat in dichterlijke verruk
king is neergeschreven en dat we
daarom in de wereld waarin we
leven geen plaats kunnen geven,
een woord van een droomer, een
fantast
Een droomer is de psalmist
zeker niet. Hij kent de verschrik
kelijke werkelijkheden van het
leven, hij weet van de mogelijk
heid zijn ziel te verliezen aan het
verderf. Hij is werkelijkheids-
me nsch en toch zegt hij: „Ik zal
niet wankelen".
■pvE mensch die dit zegt moet
zijn steunpunt hebben niet tn
deze wereld, maar in de andere
wereld: niet hier, maar elders;
niet in 't vergankelijke maar in
't onvergankelijke; niet in den
mensch, maar in God.
Zoo is het ook. Zeker, de psal
mist zegt „Ik zal niet wankelen",
maar met deze uitspraak begint
hij niet. I>an zou zijn woord klank
zijn, zonder inhoud. Er gaat ech
ter iets belangrijks aan vooraf.
„Ik stel den Heere geduriglijk
voor mij". En omdat Hij aan mijn
rechterhand is', zal ik niet wanke
len. Aan het niet wankelen is
een voorwaarde verbonden. Dit is
de voorwaarde: „Ik stel den
Heere geduriglijk voor mij".
LETT wel. de dichter zegt niet:
,,Ik stel m ij voor den Heere".
Dit kan geen mensch. Niemand
kan zich omhoog werken tot God
Hij zegt wel: ,Ik stel den Heere
voor mij". Hjj zegt dus: „Ik zie
niet op wat ik ben voor God, maar
op wat God is voor mij; ik zie
niet op wat ik doe voor Hem,
maar wat Hij doet voor mij; ik
zie niet hoe ik bij Hem blijf
maar hoe Hij blijft bij mij". Hij
weet te spreken van sterkte en
vastigheid. Hij weet ook dat deze
sterkte niet gegrond is in zijn be
leven van God, in zijn ervaring
van God, Kortom, hij weet dat
zijn kracht niet gefundeerd is in
zijn verhouding tot God, maar in
Gods verhouding tot Hem.
WJ IJ moeten ons niet verdiepen
in onze houding tegenover
God. Dan zijn we gauw klaar.
We zijn allen afgeweken. We moe
ten ons verdiepen in Gods houding
tegenover' ons. Dan gaat leven
het woord ,wie wou mij wonder
baar bereiden; die God die mij niet
noodig heeft". Dan hooren we het
woord van den profeet Jesaja;
Tk ben gevonden door wie Mij
niet zochten, Ik ben openbaar ge
worden aan wie naar Mij niet
vroegen den ganschen dag heb
Ik mijne handen uitgestrekt naar
een ongehoorzaam en tegenspre
kend volk".
Gedurig, d.w.z. in alle omstan
digheden, moeten wij denken aan
Zijn verbond.
In den storm hooren we dan
Jezus stem, die Zijn stilte in ons
leven brengt.
In strijd en nederlaag vinden
we vastheid in Zijn woord: „Vrees
niet, Ik heb de wereld overwon
nen".
Het eerste Nederlands che boek
over de Japansche bezetting zal
eind Mei Verschijnen. De titel
luidt: „Binnen Japansch prikkel
draad". Het is geschreven door
Willem Brandt, het pseudoniem
van W. ,S. B. Klooster, redacteur
van de Delicourant. De uitgever
is JVan Kampen te Amsterdam.
Het boek bevat 100 gedichten, ge
schreven tijdens de gevangen
schap van den auteur op Sumatra.
Van den zelfden schrijver zal later
in dit jaar een uitgebreide repor
tage over de veldtocht op N. Su
matra en de bezetting verschijnen
onder den titel „De Gele terreur".
Er zullen ook twee dichtbundels
over hem uitkomen. Eén hiervan
behandelt den chaos in Neder-
landsch-Indië na de Japansche
capitulatie.
AANKOMST EN DEBAR
KEERING „SLOTERDIIK"
wyl voor den agrarischen sector
onder sterk voorbehoud een uit
voer mogelijk lijkt van 260 mil-
tioen gulden. Het is echter de
vraag of deze exportbedragen in
1946 worden gehaald. Nog steeds
vormt de lage energievoorziening
een van de ernstigste beletselen
voor het bereiken van een ver
hoogde productie en derhalve van
een bevredigender beeld van den
export. In enkele gevallen liep
zelfs de productie terug dan wel
konden bepaalde industrietakken,
voor den export van de grootste
beteekenis, hun productie in af
wijking van de bestaande plannen
niet aanvangen. In het eerste
kwartaal 1946 werd de volgende
uitvoer bereikt: 87 millioen gul
den, t.w. Januari 18.5 millioen
gulden, Februari 25 millioen gul
den, Maart 44 millioen gulden
(April vermoedelijk ruim 40 mil
lioen gulden). Hieruit blijkt, hoe
zeer thans een achterstand be
staat, wanneer men de cijfers verJ
gelijkt met de ramingen.
Niettemin kan een zekere voor
uitgang worden verwacht, mits
geen onvoorziene omstandigheden
optreden. En deze stijging - is
noodig. Met alle middelen zal de
Het m.s. Sloterdijk" met repa-
trieerenden uit Ned.-Indië aan export moeten worden bevorderd,
boord wordt heden om ongeveer
6 uur te Hoek van Holland ver
wacht. Vermoedelijke aankomst
te Rotterdam 10 uur. Het ligt in
de bedoeling om 12 uur met de
debarkeering te beginnen.
Zaterdag 18 Mei 1946.
Ned. Herv. Kerk.
Terneuzen: 7.30 u. Avondgebed.
Zondag 19 Mei 1946.
Ned. Herv. Kerk.
Terneuzen: 10 u. Ds. J. C. Sickesz.
2.30 u. Dr. L. J. Cazemier.
Sluiskil: 10 u. Dr. L. J. Cazemier;
2.30 u. Ds. J. C. Sickesz.
Axel: 10 u. Ds. J. J. Saraber; 2.30
u. de heer J. Overdulve, van
Moerbeke (B.).
Zaamslag: 9.30 u. leesdienst; 2.30
u. Ds. A. J. Kromhout.
Hoek: 10 u. Ds. A. J. Kromhout:
2.30 u.
KloosterzandeGeen opgave.
Sas van Gent: 10 u. Ds. J. van
de Graaff.
Philippine: 14.30 u. Ds. J. van de
Graaff.
Hulst: 10.30 u. Ds. W. L. Herma-
nides.
Hoofdplaat: 10 u. Ds. Pliester.
Biervliet: 10 u. Ds. A. J. van den
Ham.
IJzendijke: 10 u. Ds. Van 't Hooft
Groede: 9 u. Ds. G. J. Derksen
Nieuwvliet: 10.45 u. Ds. G. J.
Derksen.
Doopsgezinde Gemeente.
Aardenburg: 11 u. Ds. Nolthenius
Gereformeerde Kerk.
Terneuzen: 10 u. en 3 u. Ds. Van
Puijvelde. em. pred. te Mortsel.
Hoek (in de Chr. School): 10 u.
en 2.30 u. Ds. H. Lanning, em.
predikant te Fijnaart.
Zaamslag: 9.30 u. en 2.30 u. Ds.
Kok.
Gereformeerde Kerk.
(Vrijgemaakt Art. 31 D.K.O.)
Terneuzen: 10 u. en 3 u. Stud.
B. van Riet te Goes.
Hoek: 10 u. en 2.30 u. Ds. Zemel,
van Axel.
Chr. Geref. Kerk.
'Zaamslag: (in de Ned. Herv.
Kerk): 12 u. en 5 u. Ds. J. C
van Ravenswaay.
Gereformeerde Gemeente
Terneuzen: 9.30 u., 2 u. en 6 u.
Leesdienst.
Hoek: 9.30 u„ 2 u. en 6 u. Lees
dienst.
Oud-Geref. Gemeente.
Terneuzen: 9.30 u„ 2 u. en 6 u.
Leesdienst.
Roomsch - Katholieke Kerk.
Terneuzen: 7 u.. 8.30 u. en 10 u.
H.H. Missen; 2.30 u. Lof.
Hulst: 6.30 u„ 7.45 u„ 9 u. en 10 u.
H. Missen.
St. Jansteen: 7.30 u„ 9 u. en 10.30
u. H. Missen.
Clinge: 7 u„ 8.30 u. en 10 u.
H. Missen.
Leger des Heiis.
Terneuzen: 10 u. Kdt. W. Krom-
menhoek; 7.30 u. Lt. H. Wouda.
Mr. P. A. Blaisse, hoofd van de
Afdeeling Planning van het Minis
terie van Handel en Nijverheid,
heeft een rede uitgesproken over
de vooruitzichten van den Neder
landschen in- en uitvoer.
Mr. Blaisse ving zijn rede aan
met direct aan te sluiten aan het
geen in de nota betreffende den
toestand van 's Rijks financiën
over dit onderwerp is gezegd.
Welbewust, aldus spreker, wordt
daar de keuze gesteld van zoo
groot mogelijke a beidsinspanning,
zoo hoog mogelijke opgevoerde be
sparingen. zoo ver mogelijk door
gevoerde zuinigheid en efficiëncy
of anders inflatie terwijl dan
onmiddellijk volgt dat 't monetair
evenwicht alleen zal kunnen blij
ven gehandhaafd door een combi
natie van een 6-tal hierna te noe
men middelen:
a. opvoering van de arbeids
productiviteit;
b handhaving der consump
tie op het bestaande niveau met
een minimaal noodzakelijke aan
vulling van den voorraad duur
zame consumptiegoederen;
c. zoo groot mogelijke bespa
ring als uitvloeisel van beide voor
gaande middelen;
d concentratie van den invoer
lop die goederen, die de arbeids
productiviteit kunnen verhoogen;
e. opvoering van den uitvoer
van goederen en diensten met op
offering van eer, verhooging der
binnenlandscilg cqnsumptie om een
zoo groot mogelijk deel van den
invoer -te kunnen betalen;
f. inteering van ons vermogen
in het buitenland teneinde een
tekort op de betalingsbalans aan
te vullen, dat niet door buiten-
landsche leeningen kan worden
gedekt.
Spreker achtte het allereerst
van belang vast te stellen, in hoe
verre de economische positie van
ons land bepaald» specifieke rela
ties tot de wereldhuishouding in
het leven roept.
Na de situatie van het Neder-
landsche pioductievermogen be
handeld te hebben, en de daaruit
voortvloeiende verhouding tot het
buitenland, komt Mr. Blaisse tot
de belangrijkste conclusie, dat het
economisch en financieel beleid
zoodanig moet worden gevoerd,
dat het monetair evenwicht niet
wordt verstoord Waar zoo
als uit het voorafgaande bleek
de buitenlandsche handel aan Ne
derland zijn eigen karakter gaf en
ook in de toekomst voor onze
volkshuishouding van beslissende
beteekenis zal zijn, moet de in- en
uitvoer in het centrum van de
berstelpolitiek staan, en stelt spr.
WIJ
ter recensie
Heden hebben
ontvangen
vioek zonder titel." Schrijver
Eugène van Herpen.
Uitgever: Ad. M. C. Stok. Zuid-
Hollandsche Uitgevers Maatschap
pij, Den Haag.
„Witte bussen;" Schrijver Ake
Svenson. Vertaling uit het
Zweedsch van J. E. Gorter-Keyser
Uitgever: Ad. M. C. Stok. Zuid-
Hollandsche Uitgevers Maatschap
pij, Den Haag.
„Het einde." Schrijver Folke
Bernadotte. Vertaald door Mr. M.
Mees.
Uitgever: Ad. M. C. Stok. Zuid-
Hollandsche Uitgevers Maatschap
pij, Den Haag.
Deze boeken worden uitsluitend
besproken in onz" Zaterdagedities.
de vraag waar staan wij thans,
halverwege het tweede kwartaal
van 1946. met onzen in- en uit
voer? Sinds de bevrijding zijn
met de navolgende landen han
delsverdragen afgesloten: Frank
rijk, Zwitserland, Zweden, Noor
wegen, Tsjecho-Slowakije, Dene
marken en Portugal Deze houden
in, wanneer men de verdragen
herleidt tot het kalenderjaar 1946,
een invoer voor een waarde van
600 millioen gulden, ten aanzien
waarvan de belangrijkste landen
zijn: Frankrijk, Zweden en Zwit
serland met resp. 230, 95 en 80
millioen gulden.
Het is duidelijk dat de waarde
slechts globaal is, aangezien de
prijzen met het voortschrijden van
den tijd vrijwel overal een stijging
vertoonen. Met verschillende lan.
den, waarmede nog geen handels
verdragen zijn afgesloten, zooals
Engeland, Canada en de Vereenig-
de Staten van Noord-Amerika,
zijn voor 1946 aan de hand van de
beschikbare deviezen invoerramin-
gen gemaakt resp. bedragende 66
millioen pond sterling, 75 millioen
Canadeesche dollars en 376 mil
lioen U.S.A. dollars. In totaal
mag de verwachte invoer uit alle
bovengenoemde landen worden
gesteld op rond 1800 millioen gul
den. België is nog niet in deze
lijst opgenomen, omdat thans ter
zake onderhandelingen worden
gevoerd. Vast staat wel, dat Bel-
?ië een belangrijke bijdrage zal
leveren aan onzen invoer, welke op
enkele honderden millioenen gul
den mag worden geschat. Buiten
beschouwing zijn nog gebleven
Zuid-Amerika. Rusland, de Bal-
kanstaten, Italië, Spanje en het
V^rre Oosten.
De vraag is gerechtigd of reeds
in den loop van dit jaar met deze
landen een handelsverdrag zal
worden afgesloten. Het lijkt ver
antwoord hier niettemin met een
paar honderd millioen gulden
rekening te houden. Voor zoover
thans globaal kan worden bere
kend. vertoont de samenstelling
van den invoer in totaal ruim
2.3 milliard gulden het volgen
de beeld.
1. voedings- en genotsmiddelen
100 millioen gulden; 2. grond- en
hulpstoffen agrarische sector 250
millioen gulden; 3. grond- en hulp
stoffen industrieele sector 400
millioen gulden; 4. halffabrikaten
100 millioen gulden; 5. eindpro
ducten met industrieele bestem
ming 450 millioen gulden; 6. eind
producten en met consumptieve
bestemming 150 millioen gulden;
7. brandstoffen en smeermiddelen
200 millioen gulden; 8. reserve 100
millioen gulden: een totale invoer
duo van 2350 millioen gulden.
Deze cijfers mogen in het alge
meen niet onbevredigend worden
genoemd.'
De uitvoer naar de landen, waar
mede een handelsverdrag is ge
sloten, bedraagt voor 1946 nog
geen 400 millioen gulden. De be
langrijkste landen hiervan zijn
Frankrijk, Zweden en Zwitserland
voor resp. 140, 70 en 35 millioen
gulden. Ook hier is de waarde
zeer globaal. Direct valt in het
oog het groote verschil, dat tus-
schen in- en uitvoer bestaat. Nog
treffender is dit ten aanzien van
de landen, waarmede nog geen
handelsverdrag is afgesloten
waarbij ik speciaal denk aan de
Vereenigde Staten, Engeland en
Canada, waar, gelijk mag worden
verwacht, onze uitvoer zeer ver
zal achterblijven bij den invoer.
In April van dit jaar bedroeg
de raming van den uitvoer van
industrieproducten voor het jaar
1946 ruim 540 millioen gulden ter
Niet alleen in Nederland zelf
waarbij ik b.v. denk aan het aan
trekkelijk maken van de export
productie door extra toewijzingen
van grondstoffen en kolen maar
ook door een diepergaanden on-
derzoekingsarbeid naar de afzet
mogelijkheden van het Nederland-
sche product op de buitenlandsche
markt. Hetgeen Engeland thans
op dit gebied verricht strekt tot
voorbeeld. Dit land denkt een
totaal-export in 1946 te bereiken
van 750 millioen pond sterling,
hetgeen aanmerkelijk hooger is
dan het vooroorlogsche cijfer. In
het eerste kwartaal van 1946 is
aan deze verwachtingen voldaan.
Dit is een prestatie, die bewonde
ring afdwingt wanneer wij zien,
hoe ver wij daar nog vanaf staan.
Dit jaar is voor Nederland van de
grootste beteekenis. Slaagt het
bedrijfsleven er in met zijn pro
ducten een belangrijke plaats op
de wereldmarkt te veroveren, dan
zijn de grondslagen gelegd voor de
toekomstige ontwikkeling van
onzen export en daarmede van
onzen welvaart.
De Nederlandsche Regeering
heeft de delegatie van het Inter
nationale Roode Kruis er van ver
wittigd, dat op Bali het lijk van
den secretaris van de delegatie,
den Zwitser Anderlegg uit Zuerich,
is gevonden. Uit betrouwbare bron
wordt meegedeeld, dat de heer
Anderlegg op Goeden Vrijdag
Batavia verliet met bestemming
Bali. Het doel van zijn reis was
medewèrking te verleenen bij de
opsporing van een vermisten En-
gelschen officier, welke tot op
heden geen resultaat heeft afge
worpen.
OOSTBURG.
Verloting Fröbelschool.
Ten bate van een op te richten
fröbelschool wordt in deze ge
meente een verloting georgani
seerd. De prijzen zijn zeer aan
trekkelijk en bestaan hoofdzake
lijk uit huishoudelijke artikelen.
De prijs der loten, 0,25, kan voor
niemand een bezwaar zijn. Zater
dagavond wordt met den verkoop
der loten in het café van den heer
De Vuijst een aanvang gemaakt.
SCHOONDIJKE.
Diefstal.
Dezer dagen werd ten nadeele
van den garagehouder P. C. uit
een zich in zijn werkplaats bevin
dend kleedingstuk een bedrag van
ruim 1000 ontvreemd. Reeds
denzelfden avond wist de politie
den 14-jarigen pleger van dezen
diefstal te arresteeren, die een
volledige bekentenis aflegde. Het
geld was grootendeels nog aan
wezig, slechts een klein gedeelte
was gebruikt voor de aanschaffing
van een portefeuille en het xoo-
pen van enkele glaasjes bier.
WATERLANDKERKJE.
Oprichting van de Ver. ter
behartiging van de belangen
van West Z.-Vlaanderen.
Woensdag 15 Mei 1946 werd in
het café van den heer Versprille
een vergadering gehouden om te
komen tot de oprichting van een
plaatselijke afdeeling van boven
gemelde vereeniging.
De avond werd geopend door
den Burgemeester, die. na de hee-
ren Hoolhorst en Bols welkom ge-
heeten te hebben, in het kort het
zeer groote belang schetste van
de gemeenten die reeds een afdee
ling hadden opgericht. Hij wees
o.a. op verbetering der wegen,
woningbouw, enz.
Verder werd de vergadering
geleid door den heer Hoolhorst,
die een uitvoerige uiteenzetting
gaf over het doel der vereeniging
en wat de oorzaak Was geweest,
om tot oprichting van de vereeni
ging over te gaan.
Daarna nam de heer Bols het
woord, die het een en ander mede
deelde over de door de Overheid
gegeven besluiten, betreffende de
schade-enquête.
Na afloop der vergadering
werd ook in deze gemeente een
afdeeling opgericht en werd uit
de 25 leden, een voorloopig be
stuur samengesteld als volgt: J.
Dieleman. voorzitter; M. Verbrug-
ge. vice-voorzitterJ. Robijn, se
cretaris; A. de Poorter, penning
meester en W. Vermeulen, be
stuurslid.
opengebroken en daar vond men
toen, keurig van aanwijzingen
voorzien, een compleet stel sleu
tels voor het geheele schip; nadat
het schip een reis had gemaakt
werd het opgenomen in de (Royal
Fleet Auxilia). De blauwe mari-
nevlag werd op het schip gezet.
Op een goeden dag ontdekte een
der leden van Ph. Van Ommeren's
Scheepvaartbedrijf, de eigenaars
van het schip, de Papendrecht"
op de rede van Gouroek. Deze
kon zijn oogen niet gelooven. On
middellijk werd het schip van alle
kanten onderzocht totdat geen
twijfel meer mogelijk was. De
Engelsche admiraliteit was be
hulpzaam om het schip te bezich
tigen, maar van het onder Neder
landsche vlag brengen was geen
sprake. Deze aanwinst van de
R. A. F. als fleet oiler was te
kostbaar om te laten gaan op een
oogenblik, dat een dergelijk schip
zoo hard noodig was. Het schip
voer den geheelen verderen oorlog
als hulpschip voor de Engelsche
marine. Het was het eerste schip
dat Bizerta na de bevrijding aan
deed, het nam deel aan de ravitail
leering van Malta, het zwierf over
de geheele Pacific.
De Duitschers hadden een extra
dek op het schip gebouwd voor
een watervliegtuig, er was een
uitstekende bewapening, terwijl
voor de bemanning alles prachtig
was ingericht, inclusief een biblio
theek, waar niet alleen Mein
Kampf" aanwezig was maar ook
een luxe uitgave van het in 1940
verschenen boek Der weg zum
Kaukasus".
Intusschen zat de Nederlandsche
regeering niet stil om het schip
voor de Nederlandsche koopvaar
dijvloot terug te krijgen. Deze
onderhandelingen slaagden echter
eerst na den oorlog op 2 April j.l.
toen het schip door de Engelsche
marine te Bombay aan de Neder
landsche regeering werd overge
dragen.
Na ongeveer vijf jaar in den
vreemde te hebben rondgezworven
is de „Papendrecht" dan eindelijk
Donderdagavond de Nieuwe Wa
terweg binnengeloopen. Dat de
reeders die den opdracht tot den
bouw van het schip gaven, blij
waren het schip in vrijwel onge
schonden staat terug te zien, is te
begrijpen. Door de regeering zijn
zij belast met het beheer van de
„Papendrecht" tot dat de eige
naarskwestie geregeld is.
Als zooveel schepen heeft het
tankschip „Papendrecht" geduren
de den oorlog zeer veel meege
maakt. Het behoort echter tot de
helaas weinige schepen (Neder
landsche), die de bewogen jaren
ongeschonden doorkwam.
Toen in 1940 de Duitschers ons
land binnenvielen en Rotterdam,
waar de „Papendrecht" gebouwd
werd bezette, toonden zij al spoe
dig veel belangstelling voor dit
schip. Zij gaven opdracht het
schip zoo spoedig mogelijk af te
bouwen. De eigenaars zoowel als
de bcuwers wisten, dat er hoog
stens 3 weken mee gemoeid zouden
zijn eer de „Papendrecht" gereed
zou zijn. Men slaagde er echter
in het werk zoodanig te'trainee-
ren dat pas in December 1940 het
15.500 tons schip de werf kon ver
laten.
Nadat de Duitschers uit Ham-
Lurg een speciale bemanning had
den gerecruteerd verlieten zij vol
trots over hun nieuw veroverde*,
buit met het schip de haven van
Rotterdam. De eerste reis ging
naar Frankrijk waar het schip
verder uitgerust werd.
Spoedig hierna ging de Duitsche
kriegsmarine er mee aan de haal.
Wat het schip precies gedurende
den tijd dat het onder vijandelijke
vlag voer heeft gedaan, is niet in
alle details bekend. Wel staat
het vast. dat het o.a. gebruikt
werd om eens een Engelsch con-
vooi te schaduwen. Bovendien
werden er levensmiddelen en
reserve manschappen mee ver
voerd voor op zee zijnde onderzee
booten.
Natuurlyk hadden de Duitschers
ook den naam van het schip om
gedoopt. Het droeg nu den naam
van de nieuw verworven provincie
„Lotharingen".
Het schip beviel den bezetter
schijnbaar buitengewoon goed
want op zekeren dag werd het
vereerd" met de opdracht de
„Bismarck" tijdens een van zijn
acties te vergezellen.
Een ieder herinnert zich de on
dergang van de „Bismarck", een
van die momenten waarop men,
vooral in het bezet gebied, weer
moed vatte. Tijdens de geweldige
zeeslag, waarin de Bismarck"
naar den bodem van den Oceaan
verdween werd de „Lotharingen"
door de Geallieerden buit ge
maakt. De „Lotharingen" werd
ontdekt door een vliegboot, die
een bom plaatste naast het voor
schip Hierdoor ontstond eenige
schade. Vliegtuigen, die boven
het schip cirkelden waren van
plan hun bommenlast op de „Lo
tharingen" te laten vallen met de
bedoeling ook dit schip in den
grond te boren. Men merkte ech
ter, dat de bemanning onderling
■laags was geraakt als gevolg van
het feit dat een deel der beman
ning zich liever wilde overgeven.
De Engelsche torpedojager "Ja-
quar" profiteerde van deze wan
orde om langszij te komen. Eenige
Engelsche manschappen wisten de
opvarende Duitschers de baas te
worden waarna zij het schip naar
de Bermuda-eilanden voerden.
Daar werd het omgedoopt in de
„Empire Salvage". Een Engelsche
marine reserve-bemanning kwam
aan boord. Zij hadden aanvanke
lijk moeite zich aan boord te oriën-
teeren; omdat het type Stork-
machine hun onbekend was en de
opschriften in het Nederlandsch
voor hen een raadsel waren. Alle
deuren werden opengebroken om
dat de sleutels niet gevonden kon
den worden. Alleen één myste
rieus paneeltje in de hut van den
eersten stuurman, waarboven het
woord s.l.e.u.t.e.l.s., stond, durfde
men niet aan te raken, uit vrees,
dat daarachter nog de een of
andere gevaarlijke installatie was.
Als allerlaatste werd dit paneeltje
GEKOZEN ZIJN:
Partij van den Arbeid.
W. Schermerhorn, Delft; J. M.
Willems, Tilburg; A. M. Joekes,
's-Gravenhage; C. J. A. M. ten
Hagen, Nijmegen; M. v. d. Goes,
Wassenaar; J. H. Scheps, Zeist;
L. A. Donker, Rotterdam; H. van
Sleen, Rotterdam; J. Schilthuis.
Den Haag;G. E. van Walsum. Rot
terdam; R. v. d. Brug, Gouda; W.
Drees, Den Haag;J. H. A. Loge-
mann, Den Haag; J. E. Stokvis
Den Haag; J. A. W. Burger, Dor
drecht; T. A. J. W. Shorer. Mid
delburg; J. J. Vorrink, Amster
dam; E. Kupers, Bloemendaal;
N. S. C. Tendeloo, Amsterdam;
S. 1». Mansholt, Wassenaar; E. A.
Vermeer, Naarden; L. N. Palar.
Amsterdam; P. Lieftinck, Rotter
dam; H. J. v. d. Born, Amsterdam;
H. Vos, Wassenaar; J. Tuin Hoo-
gezand en G. v. d. Leeuw, Gro
ningen.
Daar Prof. Schermerhorn en J.
J. Vorrink 2 X zijn gekozen moet
nog geloot wooden of C. J. van
Lienden, Eindhoven of F. J. Goed
hart, Amsterdam en J- G. Suur-
hoff .Amsterdam of A. Vondeling
Leeuwarden gekozen zullen wor
den verklaard.
Christelijk Historische Unie.
H. W. Tilanus, Den Haag; Dr. J.
JR. Schmal VoorburgJ de
Ruiter, Harlch bij Balk; Tj. Krol.
Haren (Gr.); Mr. H. K. J. Beer-
nink, Ryswijk; Jhvr. Mr, C. W. I.
Wttewaal van Stoetwegen Den
Haag; Mr. W. F. E. Baron van
der Feltz, Middelburg en H. Kik
kert, Bmmen.
Partij van de Vrijheid.
A. Fortanier geb. de Wit, Am
sterdam (2 X); A H W. Hacke.
Voorburg; H. A. Korthals, Voor
schoten; S. E. B. Bierema Us-
quert; G. Vonk, Haarlem en W.
C. Wendelaar of F. den Hartog
Hoogblokland.
Communistische Partij Nederland.
G. Wagenaar, Amsterdam (6
X); S. de Groot, Amsterdam (2
X) en C. Borst, Amsterdam (2
X).
Vermoedelijk zullen gekozen
worden verklaard: A. C. Koenen
Amsterdam; B. J. Stokvis, Amster
dam; J. Hoogcarspel, Rotterdam;
W. v. d. Muijzenberg geb. Willem-
se. Amsterdam; J. H. C. Spijkers,
Tilburg; J. Haken, Groningen en
bij loting A. D. Schoonenberg, Am
sterdam of J. J. Hofstra, TBnje
(Fr.).
Staatkundig Gereformeerde Partij
Ds. P. Zandt, Delft en Ir. C. N.
van Dis, Ermelo.
De N.V. Ned. Vliegtuigenfabriek
Fokker deelt het A.N.P. mede:
In een uiteenzetting, die Vrijdag
door den heer Van Tijen, bestuur"
der van de N.V. Nederlandsche
Vliegtuigenfabriek Fokker aan 't
gezamenlijk personeel is gegeven,
deelde deze mede. dat de regee
ring thans een beslissing heeft
genomen op de voorstellen, vervat
in het rapport van de Adviescom
missie Tromp.
De regeeringsbeslissing beoogt
de oprichting van één enkele
vliegtuigenfabriek in Nederland
waarin de bestaande fabrieken
dienen op te gaan. Voorts werd
in uitzicht gesteld het verleenen
van financieele steun voor ontwik
kelingskosten van nieuwe vlieg
tuigtypen en otfi zonder verdere
kapitaalsintering voor de betrok
ken fabrieken de voortzetting van
het tot nu toe gevoerde beleid
mogelijk te maken. Tevens heeft
de regeering een bijdrage toege
zegd, waardoor het mogelijk zal
zijn ondanks de nog onvolledige
fabrieksuitrusting de opdracht op
100 éénmotorige 4-persoons zaken-
vliegtuigen, die de Frits Diepen
Vliegtuigen N.V. te Tilburg be
reid is te geven, te aanvaarden.
Spreker deelde voorts mede dat
de door de regeering als vertrou
wensman met opdracht de regee-
ringswenschen tot uitvoering te
brengen, is aangewezen deneer
Ir. Th. P. Tromp, voorzitter van
de meestal naar hem genoemde
commissie, die deze taak heeft
aanvaard.
Hoewel nog vele vragen onbe
antwoord en problemen onopgelost
blijven achtte spreker deze beide
beslissingen toch een zeer verheu
gende stap in de goede richting,
waarvoor de Nederlandsche vlieg
tuigbouwers de regeering alles
zins erkentelijk mogen zijn.
Spreker stelde voor uiting te
geven aan de nieuwe hoop, die op
grond van deze regeeringsbeelis-
sing het personeel van de Fokker
fabriek vervult, door gemeen
schappelijk de vlag op de fabriek
te hijschen. hetgeen vervolgens in
aller tegenwoordigheid geschiedde
door den voorzitter van de perso-
neelskemen.
Katholieke Volkspartij.
F. van Vliet, Eindhoven; J. H. j
van Maarseveen, Utrecht; L. J. M.
Teulinsrs Vueht' M. J. M. van
Poll Den Haag E. M. J. A. Sas- I Radio-Moskou heeft de volledige
sen Vught; J. M. Zegers, Sehayk; tekst gegeven van een verklaring
Chr Mol Etten; ;F. J. M. Smits van luit.-gen. Krappe, den voor
van' Oiien, Eindhoven; W. L. P. maligen Duitschen militairen at-
M de Kort, Goirle; J. G. Stok- tache te Madrid en kol. Remmers,
man Utrecht' Chr. G. Matsei. voormalig Duitsch militair attache
Arnhem; H. Ruyter, Arnhem: E. te Tanger, die dezen aan de Sow-
G. M. Roolvink, Almelo; J. R. H. i )et-Russische regeering hebben
van Schaik, Den Haag; L. G. K r- overhandigd. De verklaring heeft
tenhorst, Den Haag° W. J. An- betrekking op de Spaansch^Duit-
driessen, Maartensdijk Utrecht i
A. M. Lucas, Rotterdam; Th. D,
J. M. Koersen, Amsterdam; F. J.
H. Bacbg, Den Haag; C. P. M.
Komme, Overveen; M. P. v. d.
Weijden. Zevenhoven; J. Groen
Azn, Alkmaar; W. Steinmetz, Am
sterdam; A. J. J. M. Mes, Hein
sche samenwerking in den afgeloo-
pen oorlog. O.m. wordt melding
gemaakt van Spaansche plannen
l er verovering van Gibraltar en
Fransen Marokko. Doordat Hitler
i indertijd echter een invasie.van
i Engeland en een aanvalsoorlog
tegen de Sowjet-unie voorbereidde
kenszand; Th. S.'j. Hooi).' Haar- to er niets van de plannen ge
lem; W. .1. Droesen Roermond
G. A. M. J. Ruijs de Beeren'orouck,
Holtum-Born;J. H. Maenen,
Heerlen; J. M. Peters, Roosteren;
en H. M. J. Dassen, Heerlen.
Anti-Revolutionaire Partij.
J. Schouten, Rotterdam (12 X);
Mr. J. A. de Wilde, Voorburg.
Vermoedelijk zullen geközen
worden verklaard: Mr. A. B.
Roosjen, Amsterdam; H. J. W. A.
Meijerink, Arnhem; Mr. J. Terp
stra, Den Haag; C. v. d. Heuvel,
Leiden; A. Stapelkamp, Utrecht;
C. Smeenk, Arnhem; Dr. J. A. H.
J. S. Bruins Slot, Aerdenhout; Mr.
J. Algera Leeuwarden; Mr. Dr.
E. P. Verkerk, Boskoop; Ds. C.
v. d. Zaal, Ulrum en Ds. J. Fok-
kema, Delft.
komen. Uit de verklaring blijkt
dat de Spaansche en Duitsche ge
heime diensten ten nauwste sa
menwerkten. De Spaansche spion
nen hebben Duitschland inlichtin
gen verstrekt over de Geallieerde
landingen in Noord-Afrika, Sicilië,
en Normandië en het talrijke an
dere informaties doen toekomen.
Dagboekbladen
door W. den Hamer.
(X. Slot.)
Daarna verrichten wij de
noodigste werkzaamheden. Een
Poolsch soldaat is ons behulpzaam
bij het bijeenhalen der koeien. De
dieren zijn zeer schuw, want zij
hebben allen scherven gehad. De
vrouwen gaan melken, niet op
stal, maar aan de heg gebonden.
Mijn overgebleven hengst die
met zijn vrouwtje, een paard van
onze buren, in het wild rondloopt,
wordt vervolgens gehaald. De
andere is dood, getroffen door
scherven.
In denk onwillekeurig aan de
bekende ballade „De boer ploegt
voort", daar de mogelijkheid be
staat, dat er na verloop van tijd
een veulen wordt geboren als
souvenir aan deze veel bewogen
dagen. Er komt intusschen bewe
ging in onze buurt. Tal van buren
komen terug. 1
gelukallen h
beleefd het ges)
halen die zy
ikzelf zit t<®
vertellen, du®
is alsof ik nil
heb mede
vergeten be,®
len moge bh®
gen tamelijk®
ik kan er v®
vertellen e r®
ik dan ook^B
een getrou^J
te hebben i
getelijke- 4T
nachtmerrii
duisterd. Ij
bevrijding
materieele
en aanziet
ons leven
stof dus t'
Wij zien
voordurem
wenschen elkaar
Fben we zeer Veel
L kt uit de ver-
■kaar doen. Doch
®r en kan weinig
BLter ik maar. Het
weet en ook niets
■aakt, of ik alles
■jar uit deze rege
F dat mijn geheu-
Bed in orde was en
f heele weken over
Lrhrijven. Hetgeen
Kaan heb om later
qpotorisch overzicht
wat in deze onver
als een bange
ze levens had ver
barensweeën van de
.-aten smartelijk, de
e was zeer groot
'jnaar God heeft
bi den. Welk een
baarheid,
«hen de collennes
rbijrijden. Een
ri'oep krijgsgevangenen
looi twee Polen weef
h.an de Tweede Verkorting is in
tusschen, in een tijd van één uur,
een stalen brug gelegd. Een nieu
we weg van vlieger-palen wordt
inderhaast gelegd en met puin van
een verbrande hoeve verder be
rijdbaar gemaakt. Alles aanvoeren
en ir, eenzelfde tempo walsen, het
gebeurt in één adem. Duitsche
krijgsgevangenen moeten behulp
zaam zijn bij dit werk. Wij staan
echter allen perplex en verstomd
van het puike materiaal waarover
het Geallieerde leger blijkt te be
schikken. Daar was het Duitsche
leger nog maar een blik-winkel
bij-
In den namiddag neem ik de
fiets om mij naar Axel te begeven,
teneinde opruiming te verzoeken
van de overal verspreid liggende
doode beesten en doode Duit
schers. Te Axel gekomen doen de
menschen nog erg verwonderd en
stil. Eenige Poolsche wagens
staan op de Markt en in een
straat loopt men om een tank
heen. Ik begreep er niets van en
besloot weer maar teriig naar
huis te peddelen, doch ik weet
bijna niet thuis te komen vanwege
de tallooze tanks en gevechts
wagens. Later begrijp ik de kom-
bewoners van onze goede stad.
Zij waren pas (bevrijd en wij reeds, kenden en nazaten
weggebracht. 1 meer dan een nalven da.g
wordt
zooals
Nog een paar .vermeldenswaar
dige gevallen wil ik aan de ver
getelheid ontrukken, want zoo
men begrijpt, is er veel, zeer veel
gebeurd in onze omgeving. Daar
zou wellicht een dik boekdeel mee
gevuld kunnen worden. Maar ik
wil mij tot eèn paar gevallen be
perken.
Een Poolsche voorpost-verken
ner komt een schuur binnen ge
vlucht. achtervolgd door Duit
schers. Hij moet zich bliksemsnel
zien te verschuilen. De boer be
klimt kordaat zijn hooischelf en
tast hem zoo vlug hij maar kan
onder het hooi. Nauwelijks is hij
hiermede klaar of een Duitscher
komt binnen. De mof snauwt den
boer toe: „Was musst du haben?"
De boer antwoordt: „De paarden
voeren!" Intusschen gooit hij be
daard een paar schoven haver op
de ruif en komt naar beneden.
Meerdere Duitschers komen de
schuur binnen. Zij willen wat rus
ten en één hunner beklimt daar
toe de hooischelf waar hij zich
eenige uren te slapen legt boven
op onzen Poolschen verkenner!
Het is te begrijpen, dat zulke
voorvallen onthouden worden en
nog vele jaren voort zullen leven
en verteld zullen worden aan be-
Vooral ook, omdat het
in dit geval zoo bij uitstek goed
afliep en later de zege al de door
gestane angsten bekroonde.
Nog een andere collega krijgt
bezoek van een Poolsch Kapitein
met zijn strijdende manschappen.
De operatie, waarin zij zich be
vinden, verloopt niet direct naar
wensch. De Kapitein vermoedt n.l.
dat hij ernstig gevaar loopt om in
gesloten te worden. De Kapitein
verzoekt daarom den boer om in
een bepaalde richting poolshoogte
te gaan nemen of zijn manschap
pen zich daar nog bevinden. De
boer doet, zooals onze bondgenoot
vroeg, zijn plicht en inderdaad, hij
loopt op 'n Duitsche tank. Onmid
dellijk beseft hij het gevaar, duikt
in een sloot en neemt van daar
de gelegenheid waar het terrein
te verkennen.
De Duitschers blijken een stel
ling terug te hebben genomen.
Op handen en voeten sluipt hij
door de sloot terug naar zijn erf.
Maar dat is in geen ommezien ge
beurd. Eer hij terug op de hoeve
is, heeft hij enkele uren lang moe
ten liggen en kruipen door mod
der en riet, vanwege het onophou
delijk en onafgebroken vuren, dat
was ontbrand. Maar hij kon onder
weg toch de gewenschte inlichtin
gen krijgen. De moedige Polen
sloegen er zicli toen doorheen en
vervoegden zich later bij hun af
deeling Deze zelfde Kapitein is
in het kanaal moeten springen en
zonk als een baksteen. Doch één
van zijn mannen dook en bracht
hem behouden boven.
Ik beb dit mede opgeteekend om
de bewoners van Kijkuit en om
streken te laten zien, waartoe de
r.ood den mensch kan drijven en
ook moet drijven.
Want in de ure des gevaars
wordt het ware gemeenschapsge
voel geboren. Dan leert men de
menschen kennen in bun ware ge
daante en ook komt men dan te
weten wie er over ware moed en
ziele-adel beschikken.
Deze gevallen teekenen die men
schen als luidjes, die niet kletsen,
maar, als het er op aan komt, hun
hooge en heilige plicht doen. Ook
voor de belangen van ons dierbaar
Vaderland. En waar het in boven-
staanden zin beschrevene aa.n den
dag is getreden, mogen wij aan
het eind van mijn verhaal de be
vrijding met vreugde herdenkend,
tevens uitspreken, dat deze be
vrijding ook zal volgen voor de
rest van ons zwaar getroffen
Vaderland.
Wij worstelen en komen boven!
Axel, 1944.
Wij kwamen in bet bezit
van verschillende dagboek
bladen, geschreven tijdens de
oorlogsdagen, waarin veel be
langrijke en spannende ge
beurtenissen zijn vastgelegd,
echter West Zeeuwsch-
Vlaanderen bleef in gebreke.
Wij weten dat er velcr
Zeeuwsch-Vlamingen zijn die
dergelijke manuscripten be
zitten. Wij willen die gaarne
ter publicatie hebben. Niet
iedereen is 'n schrijver, maar
laat dit niemand weerhouden
ons hei werk toch toe te zen
den. Wij zijn gaarne bereid
dit persklaar te maken om
twee redenen: le wij willen
vojr'oopig deze interessante
stof in de Zaterdag-edities
afdrukken onder den titel
„Zeeuwsch-Vlaanderen in
oorlogsbrand". 2e het is be
langrijk al die gegevens bij
een te zamelen om ze aan
stonds als boek bewerkt voor
Zeeuwsch-Vlaanderen uit te
geven, als een blijvende her
innering zo mogelijk ver
lucht met documentaire foto's
en teekeningen. Wie wil ons
medehelpen dit plan ten uit
voer te brengen?
Stuur uw werk in of schrijf
ons of vertel uw ervaringen
en bijzonderheden om een stuk
van Zeeuwsch-Vlaanderens
historie te bewaren. Er is een
begin. Zet het mooie werlc
voort.
REDACTIE.
