Aan den vooravond der Verkiezingen.
Wat wil de Partij van den Arbeid?
De Anti-Revolutionaire Partij.
De Partij van de Vrijheid.
Staatkundig Geref* Partij*
Wat wil de Christelijk-Historische Unie
Voor een Links-Democratische regeering.
Oe Nazi-invloed in
Duitschland.
Wie regeert er
in Perzië.
t
Wij hebben gemeend goed te
doen. om aan den vooravond der
verkiezingen onze lezers een in
zicht en overzicht te geven van
de politieke situatie zooals zij
zich vandaag voordoet. In ons
artikel vergelijkingen en tegen
stellingen, zien we de kernpunten
tegenover en naast elkander
staan. Maar ten overvloede heb
ben wjj de partijen zelf de gele
genheid gegeven, om in een kort
artikel hun standpunt uiteen te
zetten. Voor wie morgen ter
stembus gaat is het interessant
om deze artikelen zoo naast
elkaar te lezen. Allicht heeft men
een standpunt voor men ter stem
bus gaat, maar niettemin geeft
het een overzicht van wat men
binnen het raam der partijen na
streeft. „Stemmen of kiezen"
duidt iets aan van onze groote
verantwoordelijkheid in deze, en
ieder beseffe van welk een beslis
sende beteekenis voor de toekomst
zijn stem voor land en volk kan
zijn. Daarom dit verkiezingsnum
mer wat in feite de onderstree
ping wil zijn van onze daad
het simpel gebaar van een hokje
roodkrassen, dat is allesmaar
er zit een stuk toekomst aan vast!
De Partij van den Arbeid is een
nieuwe partij, samengesteld door
aanhangers van uiteenlooper.d ge
loof en verschillende levensbe-
schouwingv Deze verscheidenheid
op principieel gebied, gaat ge
paard met eensgezindheid op poli
tiek gebied. De Partij van den
A'rbeid streeft naar de verwezen
lijking van; een modern, radicaal
vooruitstrevend program.
Iedere burger mag aan de poli
tieke partijen vragen Wat is Uw
houding tegenover de groote, cen
trale vraagstukken van dezen
tijd? Wat denkt U van het vre-
d as waagstuk van de bestaans
zekerheid van allen en van het
koloniale probleem, dus de toe
komst van Indonesië?
Let op, lezer, welke partij U het
antwoord schuldig blijft op deze
vragen! Het gaat in deze moei
lijke jaren niet om duizend klei
nighedendaar komen we in
gezamenlijke krachtsinspanning
wel overheen. Het gaat om die
drie groote vraagstukken. Als
we er wéér machteloos tegenover
staan, gaan we er aan te gronde!
Denk aan Indonesië! Amerika
gaf de Philippjjnen de vrijheid en
bracht dit land naar de U.N.O.
Fiankrijk gaf aan Indo-Chinahet
zelfde wat Sjahrir thans van
Nederland vraagt, Engeland heeft
Britsch-Iitdië de onafhankelijkheid
toegezegd. Ieder, die beweert, dat
wjj, naast deze groote voorbeel
den, in Indonesië met machtsmid
delen iets kunnen bereiken,
spreekt tegen beter weten in! Er
is maar één weg: vrijwillige
^tmwnimrtdngrDaarvoor is noo-
dig: overleg en vertrouwen. Welk
Nederlandsch bewind zou in Indo
nesië en bij onze Geallieerde bond-
genooten dat vertrouwen kunnen
wekken? Alleen en uitsluitend
een krachtig, vooruitstrevend be
wind, dat geleid wordt door de
Partij van den Arbeid. Als onze
kiezers deze partij hun vertrou
wen niet schenken, gaat de ver
binding van Nederland met Indo
nesië zonder twijfel verloren, tot
groote schade van beide landen!
Verder. Denk aan de crisis
jaren. Moeten we terug naar pro
ductie om der wille van de winst
van weinigen? U kent het ge
volg: prijsschombneUngen. faillis
sementen onder boeren en mid
denstanders, werkloosheid onder
de arbeiders. Dus: dat nooit meer!
Wat dan? Een oroductie ter be
vordering van bestaanszekerheid
bij een behoorlijk bestaanspeil
voor allen. Geen productie om
winst, maar om redelijke behoef
tebevrediging. Geen ordeloosheid
op economisch gebied. Door plan
matige productie werd de oorlog
gewonnen. Door terugkeer naai
ongebreidelde concurrentie, naar
kapitalistische verhoudingen,
wordt de vrede verloren. Dus: or
dening. Dat is géén bureaucra
tie en dwang van het papier. De
bureaucratie zal met de schaarseh-
te en de distributie verdwijnen,
hoe eerder hoe liever. Maar or
dening is de organisatievorm van
de vrijheid. Ordening beteekent
het scheppen van organen voor
het beroeps- en bedrijfsleven,
waarvan de leiding berust bij on
dernemers, arbeiders en vertegen
woordigers van het algemeen be
lang gezamenlijk! Dat is iets an
ders dan dwang, bureaucratie,
staatsalmacht, onderdrukking,
enz., waarover thans door velen
kwaadwillig wordt gesproken!
Het laatste groote probleem:
de vrede! Slechts een internatio
nale rechtsorde kan ons en onze
kinderen de vrede waarborgen.
Welke partij richt zich zoo sterk
en duidelijk op die internationale
rechtsorde, als de Partij van den
Arbeid, met haar eigen interna
tionale verbindingen, met haar
vriendschapsbanden met Attlee en
zijn mannen van Labour?
Nu kunt U kiezen, lezer! Groote
problemen vragen om groote mid
delen. De Partij van den Arbeid
wijst U die middelen aan. Demo
cratie en socialisme zullen richt
snoer zijn bij den opbouw van een
beter bewoonbare maatschappij,
een samenleving van- vrijheid, ge
rechtigheid en vrede!
W. THOMASSEN,
Secretaris Partij van
den Arbeid.
Als A .-ft. Partij richten wij ons
in den Staatkundigen strijd van
onze dagen tot geheel het Neder
landsche volk. Wij kunnen dat
doen, omdat wij de pretentie heb
ben, dat de politiek, die wij als
A.-R. voeren, geen klasse-politiek
is, maar een politiek, waarmee wij
gefteeS ons votk, in alte rangen, in
alle standen pogen te dienen.
Men acht het dienstig ons af te
schilderen als de mannen van het
isolement als lieden, die in eigen
hoekje met eigen groepje samen-
klontend, een Siberische koudheid
en een Stoïcijnsche onverschillig
heid zouden betoonen ten aanzien
van alles wat buiten het eigen
kringetje leeft en beweegt.
De A.-R. Partij verwerpt elk
isolement, dat zou bestaan in het
zich distantieeren van het overig
deel van het Nederlandsche volk.
Hebben de A.-R. zich in de bange
bezettingsjaren geïsoleerd van bun
landgenooten Is het noodig, ten
einde deze beschuldiging van Iso
lement te weerleggen, dat we als
getuigen oproepen de honderden
Joden, spoorwegmannen en ande
re onderduikers, die gastvrijheid
en onderdak vonden bjj ben, die
men nu als isolationisten en sepa
ratisten meent te moeten kwalifi-
eeeren
Wij orgamseeren ons op den
grondslag van beginselen, ont
leend aan bet Woord van onzen
God. Als men dët een isolement
belieft te noemen, dan is dat een
isolement, waarmee wij geheel ons
Nederlandsche volk wenschen te
dienen. En wij ontzeggen een ieder
het recht, ons dat als iets minder
waardigs, als iets afkeurenswaar
digs, aan te rekenen.
Het Nederlandsche volk heeft
straks op den 17en Mei gelegen
heid zijn oordeel uit te spreken,
ook over dezen gang van zaken,
een oordeel, dat wij met volle ge
rustheid afwachten.
Wij, die buigen voor Schrift en
historie, erkennen dat God uit
éénen bloede het gansche men-
schelijk geslacht heeft geschapen,
maar wij aanvaarden ook een
splitsing in zelfstandige volksge
meenschappen later. Elk van die
volken heeft een eigen historie,
een eigen traditie, een eigen aard,
want die dingen hebben het tot
een volk gemaakt.
Het gevaar is niet denkbeeldig,
dat in ons kleine volk de neiging
ontstaat om het buitenland te imi-
teeren en het eigen karakter, den
eigen aard te verloochenen.
Wie de historie van ons land
kent, weet dat wij lange jaren be
ïnvloed werden door Fransche
theorieën en Fransche opvattin
gen. Later was het Duitschland,
waarnaar men zich oriënteerde en
punt, dat de organisatie der poli-vrucht van haar Christelijk be-
tieke partijen op den grondslag
van beginselen, zooals die hier in
Nederland gevonden werd, de
eenig juiste is. Wat wij als Chris
tenen belijden, moet tevens be
leefd wonden, niet alleen in de
huiskamer, maar ook in het pu
blieke leven, ook bij de regeering
van land en volk.
Door deze opvatting wordt de
A.-R. Partij gestempeld tot een
volkspartij, die haar aanhang re-
cruteert uit alle kringen der be
volking. Men heeft meermalen den
indruk gewekt, dat de A.-R. Partij
een kerkelijk Geref. Partij zou
zijn; die voorstelling van zaken
is onjuist. Een vergelijking van
den aanhang der A.-R. met de
sterkte van- de kerkelijk Geref.
groepen in ons vaderland kan in
dit opzicht verhelderend werken.
De A.-R. Partij heeft haar getrou
wen in Ned. Herv. kring, bij Chr.
Geref., bij Lutherschen, Evange-
lischen, Doopsgezinden, Baptisten,
Darbisten, soldaten van het Leger
des Heils, enz. En bij de verkie
zingen geven ook tienduizenden
bulten deze kringen hun stem aan
de A.-R. Partij, omdat zij vertrou
wen hebben in haar politiek en
haar opvattingen.
De A.-R. Partij 4® een volkspartij
die zich niet eenzijdig oriënteert
naar de belangen van bepaalde
volksgroepen, maar die van oor
deel is, dat alle klassen der bevol
king recht hebben op een zorg
vuldige afweging van haar rechten
en belangen jegens elkaar, en van
deze tezamen tegenover het belang
van de staatsgemeenschap. Dat is
geen politieke berekening, maar
ginsel.
Van A.-R. zijde beeft men
steeds, lang vóór 1940, geijverd
Voor een christelijk sociale poli
tiek. En op 8 Jan. van dit jaar
verklaarde de heer Schouten in
de Tweede Kamer met grooten
nadruk: „Wij, A.-R., zijn voor
standers van een progressieve d.
w.z. een vooruitstrevende politiek."
De A.-R. Partij is een volks
partij. En ais zoodanig heeft zij
oog voor de bijzondere moeilijk
heden, waarin de middenstand
verkeert. Als zoodanig begrijpt zij
welk een gevaar onze midden
standers bedreigt in het voor
ontwerp bedrijfsraden, dat een
dictatuur zou brengen van regee-
ringsambtenaren en groote onder
nemingen. Ons land en ons volk
verkeeren in groote moeilijkheden.
Aan het oplossen van die moei
lijkheden hebben wij allen mede
te werken met den inzet van alle
krachten. Hier is arbeid; waaraan
niemand zich onttrekken mag.
Wij mogen dat niet doen en wij
zullen dat niet doen, ook al zijn
wij het in vele opzichten niet met
de Regeering eens.
Daarom zijn wij blij, dat ons
Nederlandsche volk thans de ge
legenheid krijgt uitspraak te doen
over de richting van het beleid,
dat in den komenden tijd gevoerd
moet worden. Moge ons volk, in
al zijn geledingen, diep doordron
gen zijn van den grooten ernst
vai> deze verkiezingen. Moge het
beseffen, dat de koers, die wij heb
ben te gaan, ook in de toekomst
een koers moet zijn in Nederland
sche lijn.
dat alle Duitsche opvattingen en
alle Duitsche methoden nu volle
dig afgezworen zouden zijn, zou
ik niet gaarne durven beweren.
Wij wenschen, dat er in Neder
land geregeerd zal worden in
overeenstemming met den Neder-
landschen volksaaid, met het Ned.
staatsrecht, met de beginselen van
den Ned. rechtsstaat, in overeen
stemming met de Nederlandsche
grondwet en de Ned. wetten. Doen
wij dat niet, dan gaan wij ten on
der, ten onder hetzij in anarchie,
hetzij in dictatuur. Daarom roept
ons program van Actie het Ned.
volk toe: Terug tot den Nederl.
rechtsstaat en de democratie!
Laten wij onszelf blijven. Zeker,
wij zullen in de toekomst, meer
nog dan in het verleden, aange
wezen zjjn op het buitenland,
maar laten wij ons niet verliezen
in het noodeloos imiteeren van het
buitenland. Laten wij zorg dragen,
dat wij ons eigen volkskarakter
niet verminken door revolutiebouw
naar uitheemsch model. Een volk,
dat eigen aard en eigen karakter
opoffert, loopt gevaar zijn zelf
standigheid te verliezen en een
speelbal te worden van groote en
machtige naburen. Wij wenschen
geen Duitsche, wij wenschen ook
geen Angelsaksische hoorigen te
zijn.
Wij staan dan ook op hef. stand-
Als politiek tehuis voor de poli
tiek-vrijzinnigen (men denke bjj
dit woord niet aan het een of
andere kerkelijke begrip) is de
Partij van de Vrjjheid opgericht.
Voor deze groep van de bevolking,
welke bestaat uit hen, die een
socialistische maatschappij-orga
nisatie afwjjzen en geen op kerke
lijke of religieuze leerstellingen
stoelende partij-groepeering wen
schen, bestond geen andere poli
tieke organisatie; de Vrijzinnig-
Democratische Bond was immers
uiteengevallen en de Liberale
Staatspartij bleek voor de politiek-
vrijzinnigen buiten haar eigen
kring niet voldoende aantrekke
lijkheid te bezitten. Men vindt
aldus in de Partij van de Vrjjheid
oud-vrjjzinnig-democraten, die zich
niet bij de P. v. d. A. hebben wil
len aansluiten, liberalen, doch ook.
kiezers, die voorheen Chr.-Hist.
of Anti-Rev. stemden, voorts
Roomsch-^Katholieken, die meenen,
dat de Katholieke Volksparty te
dicht bij de P. v. d. A. is komen
te staan, en deze vooral niet te
vergeten een groote groep voor
heen politiek-dakloozen.
De beginselen van de Partij van
de Vrjjheid kunnen als volgt wor
den geschetst:
De vrjjheid van den burger laat
zich alleen waarborgen in een
rechtsstaat, d.w.z. een staat, waar
in grondrecht en als persoonljjke
vrjjheid, onaantastbaarheid van
den eigendom, persvrijheid enz.
worden erkend en gehandhaafd,
een staat, waarin door een onaf-
hankelijken rechter wordt recht
gesproken volgens wetten, welke
door de Kroon, in samenwerking
met de volksvertegenwoordiging,
tot stand worden gebracht.
Het spreekt wel vanzelf, dat
met vrijheid niet wordt bedoeld
bandeloosheid; dan immers zou de
Partjj van de Vrjjheid slechts een
groep anarchisten zjjn. Deze partjj
ziet de vrjjheid begrensd door ver
antwoordelijkheid en verdraag
zaamheid; verantwoordelijkheid,
welke zich alleen in vrjjheid laat
dragen; verdraagzaamheid omdat
de vrjjheid van den een. die van
den ander niet in den weg mag
staan.
Dit vrijheidsbegrip laat niet toe,
dat de samenleving sociaal en eco
nomisch door de overheid van
bovenaf zou worden georgani
seerd; de uiterste en tegenwoor
dig zoo veel besproken vorm van
zulk een organisatie, socialisatie,
wordt dus door de partjj afge
wezen, evenals de iets minder
strenge vorm, zooals deze is be
schreven in bet voorontwerp
bedrijfschappen. Intusschen ziet
de Partjj van de Vrjjheid in, dat
ook na de periode van schaarsch-
te-economie, welke wjj thans
doormaken, een zekere organisatie
onmisbaar zal kunnen zijn ter be
reiking van sociale gerechtigheid
en de daarvoor noodige welvaart.
Zij heeft daarbij echter voor
oogen een bedrijfsorganisatie,
welke uit het bedrijfsleven zelf is
voortgekomen, een bedrijfsorgani
satie, waarin de in het bedrjjfs-
leven schuilende krachten tot ont
wikkeling kunnen komen. Op so
ciaal gebied kan men de verwe
zenlijking hiervan denken in den
vorm van een instituut als de
Stichting van den Arbeid.
In deze stichting, tijdens den
oorlog voorbereid door Mr. D. U.
Stikker, thans voorzitter van de
Partjj van de Vrjjheid, streven
werknemers en werknemers in
vrijwillig onderiing overleg naar
sociale gerechtigheid; alle repre
sentatieve werknemers- en werk
geversorganisaties zjjn in deze
stichting vertegenwoordigd. Vrij
heid en verantwoordelijkheid ko
men aldus tot hun recht.
De zelfstandigheid van den
mensch is een der steunpilaren
van onze volkskracht. Dit voor
oogen hebbende, streeft de partjj
naar behoud van zelfstandigheid
van de boeren, ook de kleine. Zij
beseft, dat de landbouw, zoolang
het internationale handelsverkeer
zich niet ten volle kan ontplooien,
met moeiljjkheden te kampen zal
hebben; maar zij ziet geen oplos
sing in een crisispolitiek of samen
voeging van bedrjjven, waardoor
de zelfstandigheid van de boeren
teloor zou gaan. Wél meent zjj,
dat gestreefd zal moeten worden
naar een vrijwillig federatieve
samenwerking tusschen boeren,
waardoor de agrarische productie
in rationeelei banen kan worden
geleid; men denke hierbij b.v. aan
federatief gebruik van landbouw
machines en opslagplaatsen.
Behoud van zelfstandigheid zal
ook voor den middenstand moeten
worden nagestreefd. In vrjjheid en
verantwoordelijkheid zal de mid
denstand zjjn bedrijf moeten kun
nen uitoefenen. Maatregelen als
de Vestigingswet ^Kleinbedrijf zjjn
alleen toelaatbaar, voor zoover zjj
er toe kunnen bjjdragen het peil
van den middenstand te verhoo-
gen.
Tenslotte het standpunt van de
partjj in een zeer actueel vraag
stuk: de Indische kwestie. Onze
beginselen brengen mee, dat wjj
het vrjjheidsstreven van de Indo
nesische volken erkennen en eer
biedigen. Maar ook bjj deze vrjj
heid behoort de verantwoordeljjk
heid. zoowel aan de zijde van de
Indonesiërs als aan de zijde van
Nederland. Nederland zou zjjn
verantwoordelijkheid verzaken als
het de schijnvrijheid, geprocla
meerd door de groep-iSjarir, zou
sanctioneeren. Er zjjn andere
groepen en deze worden op het
oogenblik verdrukt en geterrori
seerd; voor hen bestaat die vrij
heid niet.
De eenheid van het Koninkrijk
voorop stellende is de Partjj van
de Vrjjheid van meening, dat het
beleid ten aanzien van Indië ook
met de andere groepen rekening
zal moeten houden, groepen waar
toe de onrechtmatig gevangen ge
houden Europeanen evenzeer be-
hooren als de niet achter Soekar-
no staande inheemsche bevolking.
Het beleid zal dus anders moe
ten worden dan het tot nu toe is
geweest; het zal gerechtvaardigd
streven naar autonomie binnen het
Koninkrijk moeten erkennen, doch
die autonomie alleen op democra
tische wjjze, rekening houdende
met de vrjj geuite meening van
alle bevolkingsgroepen, tot stand
mogen laten komen, zonder dat
een uit terreur voorkomende
dwangpositie deze ontwikkeling in
een bepaalde richting stuurt.
Dankbaar wenscht ondergetee-
kende als secretaris der Staat
kundig Gereformeerde Partjj ge
bruik te maken van de gelegen
heid, welke de Redactie van het
dagblad „De Vrjje Zeeuw" biedt
om het standpunt der S. G. P. in
haar blad in het kort uiteen te
zetten. Vanzelfsprekend moet ik
mij dus tot enkele hoofdzaken be
palen.
Er zjj dan op gewezen, dat de
Staatkundig Gereformeerde Partjj
krachtens haar beginselprogram
voorstaat de regeering des volks
op den grondslag van de in de
Heilige Schrift geopenbaarde or
dening Gods, zooals nader ver
tolkt wordt in het onverminkte
Artikel 36 der Ned. Geloofsbelijde
nis hetwelk handelt over het ambt
der overheid. Om het daarheen te
leiden voert zij actie naar buiten
teneinde de beginselen van Gods
Woord op staatkundig terrein tot
meerdere erkenning te brengen.
Zij is toch van oordeel, dat hand
having dier beginselen geboden is:
1". Omdat God als Opper,souve-
rein er recht op heeft door zijn
redelijke schepselen, overeenkom
stig de door Hem gegeven wet ge-
eerd en gediend te worden;
2°. Omdat daarop Gods zegen
te wachten is en het daarbij alleen
ons volk op den duur ook in eco
nomisch en maatschappelijk op
zicht zal kunnen wél gaan, terwijl
bij verwerping en miskenning
daarvan overheid en volk zich
zullen rjjp maken voor nieuwe
oordeelen Gods.
Uit dien hoofde komt de S. G.
P. onder meer op voor een wetge.-
ving, waarin de ontheiliging van
Gods Naam en dag strafbaar
wordt gesteld en de heiliging er
van op het publieke levensterrein
door de overheid bevorderd wordt.
De S. G. P. stelt zich mitsdien,
met volle eerbiediging overigens
van de gewetensvrijheid, tegen
een vrjjheid, waarbij toegelaten
wordt om zelfs het bruutste on
geloof onder het volk publiekelijk
te mogen propageeren, bijv. door
vergaderingen te belegg*en, waar
in onderwerpen worden behandeld
als God is het grootste kwaad
der wereld," geljjk vóór den oor
log zelfs onder zich christeljjk
noemende regeeringen geschiedde.
Zulk een vrjjheid is volgens de
S. G. P. geen ware vrjjheid, doch
ongebondenheid, welke de Revolu
tie in de hand werkt. Zij betreurt
het dan ook ten zeerste, dat de
leiders der groote christelijke par
tijen haar niet wilden steunen in
den strijd tegen zulk een valsche
vrijheid, welke toch ook door Mr.
iGroen van Prinsterer beslist werd
afgewezen.
De Staatkundig Gereformeerden
toch zouden eveneens gaarne een
einde zien komen aan de verdeeld
heid, welke op staatkundig terrein
onder het christeljjk deel van ons
volk heerscht. Zal er echter van
éénheid sprake kunnen zijn, dan
moet er eerst éénheid in beginsel
komen. Van staatkundig gerefor
meerde zijde is zulk een éénheid
herhaaldeljjk bepleit en de S. G. P.
wenscht dit te bljjven doen. Daar
om roept zjj ook allen, die het
met de hierboven in het kort ver
melde doelstelling eens zijn, op
om zich aan des beginsels wille
bjj de Staatkundig Gereformeerde
Partjj aan te sluiten of althans op
17 Mei a.s. hun stem uit te bren
gen op N 1 van ljjst 8, ds. P.
Zandt, Ned. Hervormd Predikant
en sedert 1925 lid van de Tweede
Kanier der Staten-Generaal.
Juist omdat de S. G. P. artikel
36 der oude Ned. Geloofsbelijdenis
tot grondslag van haar optreden
stelt, is zjj geen kerkelijke partjj.
Ieder, tot welke kerkformatie hij
overigens behooren moge en
die genoemd artikel onverkort
wenscht te handhaven, is bij haar
welkom. Op hare candidatenljjst
komen leden van onderscheidene
kerken voor, terwijl de provincie
Zeeland er op vertegenwoordigd is
door Burgemeester Kodde van
Zoutelande, die sedert tal van ja
ren ook zitting heeft in de Staten
van Zeeland.
Uit het bovenstaande zal het u
duidelijk zjjn geworden, dat de S.
G P. geenszins uit de negatie
leeft. Zij staat positieve beginselen
voor; beginselen, die weleer in den
bloeitijd van de Republiek der Ver-
eenigde Nederlanden door volk en
overheid aanvaard en in practijk
gebracht werden. Juist in dezen
ontzaglijken tijd, waarin God op
zoo duidelijke wjjze heeft doen
ervaren en nog doet ervaren,
dat Zijne ordinantiën niet straf
feloos kunnen vertreden wor
den, hebben wij zoo noodig tot
die verlaten beginselen terug te
keeren en ons als één man te stel
len tegen alles wat tegen die be
ginselen indruischt, hetzij zich dit
in anti-christelijk of zelfs christe
ljjk gewaad aandient. Bij het
handhaven en in praktijk brengen
dier beginselen zal er ook een
eind komen aan de knellende ban
den van overdreven ambtenarij en
bureaucratie, waaronder heel het
maatschappelijk- en bedrijfsleven
dreigt te verstikken. Dan zal er
een juist financieel beheer ge
voerd worden en finaal gebroken
met eiken vorm van geldverkwis-
ting.
Ir. C. N. VAN DIS.
dat al deze hoogst bedenkelijke
dingen hoegenaamd geen echo in
de openbare meerlingen gevondei
hebben. Een leeraar die een brief
aan de redactie van het blad
schreef, kon Russen, Polen en
Tsjechen niet anders zien dan als
„Gesindel", waarmee Duitschland
niet tezamen in de organisatie der
Vereenigde Volken zou kunnen
gaan. zitten. De Beiersche Minis
ter President Dr. Hoegner, een
gematigd socialist, deelde dezei
dagen mede, dat de ondergedoken
Nazi's hem nog iederen dag min
stens een dreigbrief sturen.
In het land Wuertemberg-Ba-
den, waar de doorwerking det
Nazi-besmetting misschien het
best wordt gekarakteriseerd dooi
het feit, dat slechts de helft dei
kiezers aan de laatste verkiezing
deelnam, schjjnt de onverschillig
heid waarmede de bevolking staat
tegenover de maatregelen, waar
mee de bezetting het leven weer
in normale banen wil leiden, zoo
ernstig te zijn, dat vrijwel de ge-
heele pers van het land een cam
pagne tegen de vroegere Nazi's
heeft geopend. Toen in 117 dor
pen een Paasch- inzameLing werd
gehouden voor kinderen, die nog
nooit een ei hadden gezien, gaver,
slechts 17 dorpen een bijdrage.
Volgens de in het derde land
der U. S.-zöne verschijnende
Frankfurter Rundschau „spookt
de mensch-vijandige aanmatiging
van het fassisme nog altjjd in de
hoofden van vele landgenooten" er.
houden de „bastions van Pruis-
sisch bureaucratie, Junkerdom en
industrie kapitaal" nog altijd
stand.
En de Wiesbadener Kurier ver
zocht, dat bjj velen slechts de
thans hongerige maag protesteert
terwijl „zelfs de dood van millioe-
nen bjj de meesten niet een pro
test van den geest tegen een sy
steem van bevolen moord kon op
roepen".
Ziedaar het geestelijk uiterlijk
van Duitschland, een jaar na de
bezetting en gezien door Duit-
schers zelf. Het kostte ons geen
moeite een kleine bloemlezing
samen te stellen. Wjj behoefden
er slechts de kranten van een en
kelen dag voor door te nemen.
De Christelijk-Historische Unie
is een ProtestanUrhe volkspartij,
vilt; löUlU
als een Christelijke Staat in Pro-
testantschen zin.
Bij de a.s. verkiezingen komt zjj
niet met allerlei beloften en leu
zen voor bet front van de kiezers,
maar zjj vraagt aandacht voor de
volgende 4 punten:
1. een krachtige vooruitstrevende
sociale politiek, echter met
besliste afwijzing van socialis
tische politiek, het Christelijk
beginsel dwingt en dringt er
toe, alle krachten aan te wen
den voor een zoodanige sociale
politiek, dat de levensvoor
waarden van de bedrjjfsgenoo-
ten op behoorlijke wjjze zijn
geregeld, maar met even groote
kracht wordt afgewezen de
socialisatie van allerlei be
drjjven.
2. een zuinig financieel beheer en
geen geldsmjjterjj. Ons land
en ons volk zjjn straatarm ge
worden en we mogen van de
Overheid eischen, dat geen
cent meer wordt uitgegeven
dan strikt noodzakelijk en ver
antwoordeljjk is.
3.
een economische politiek ge
richt op o.a. spoedig herstel
gebiedende oorlogsslachtof
fers zullen moeten worden
schadeloos gesteld op basis van
de z.g. vervangingswaarde en
niet naar de waarde der goe
deren van 9 Mei 1940, aange
zien zulks een groote onbillijk
heid zou inhouden.
4.
beginselpolitiek; als we één
ding in de afgeloopen jaren
hebben geleerd, dan is het wel
dit, dat de staatkunde be-
heerscht wordt door beginse
len. Evenals in het verleden
wil de Chr. Hist. Unie haar be
ginselen, die steun vinden in de
stellige uitspraken der Heilige
Schrift, lettende op het oor
deel der Christeljjke Kerk en
op de leiding Gods, waarge
nomen in de geschiedenis der
volkeren, in het staatkundig
leven beljjden.
Haar lijstaanvoerder is de heer
H. W. TILANUS, haar ljjstnum-
mer: 4.
Mr. H. K. J. BEERNINCK.
Rjjswjjk, (Z. H.)
deze onder controle komen van de
volksvertegenwoordiging. Zjj wil
len streven naar verhooging van
de loonen en verlaging der prjj-
zen, vooral waar in ons land nog
900.000 menschen zjjn, die het
distributiepakket niet kunnen koo-
pen, omdat zjj te weinig ver
dienen.
Wjj zjjn van meening dat bjj de
a.s. verkiezingen het werkende
volk er voor moet zorgen, dat er
een links-democratische regeering
tot stand komt. Zulk een regee-
ring zal de Kraciit bezitten, om de
ingrijpende maatregelen door te
voeren, die noodig zjjn voor een
spoedig herstel van ons land.
Onze partjj eischt zjjn plaats op
in een te vormen linksche regee
ring. Zjj wil mede de verant
woordelijkheid dragen bjj den op
bouw van ons land, geljjk zjj dat
deed tjjdens den bezettingsstrijd.
Daarom voert zij de verkiezings
actie onder de leuze: Eén in ver
zet één in opbouw.
Haar lijstaanvoerder Gerben
Wagenaar is daar het symbool
Negen jaar is het geleden, dat
ons volk voor het laatst ter stem
bus ging, en de verkiezingen, die
17 Mei worden gehouden, behoo
ren wellicht tot de belangrijkste,
die ooit in ons land plaats gevon
den hebben. Haar eerste taak
zal zjjn een einde te maken aan
de staatkundige wanorde, die
thans in ons land ondanks de
verdwijning van het militaire ge
zag na een jaar totale bevrij
ding, in ons land aanwezig is.
Het volk van Nederland ver-
mUt-jW r - >.ii jaren
strijd tegen den bezetter. Het wil
de verwezenlijking van de idealen,
waarvoor duizenden landgenooten
gevallen zjjn.
Op 17 Mei wordt de toekomst
van ons land in handen der kie
zers gelegd. Dan zal beslist wor
den over de koers die onze regee
ring zal gaan volgen. De com
munisten stellen hiervoor de vol
gende eischen: Verhooging van
de productie in de eerste plaats
gericht op de bevrediging van de
behoeften van ons volk aan voed
sel en gebruiksgoederen. Opbouw
van de verwoeste gebieden, de
fabrieken en landbouwbedrijven
en een doeltreffende hulpverlee
ning aan de door den oorlog ge
dupeerden, in het bizonder aan de
dakloozen.
Ingrijpende maatregelen in de
organisatie van het bedrjjfsleven,
om paal en perk te stellen aan het
wanbeheer van de groote kapita
listische concerns, in het bizonder
van de Unilever e.d.
Nationalisatie van de groote
banken en sleutelbedrjjven, zoodat
Een speciale verslaggever van
het A. N, P. seint:
Nog altjjd moeten wij hier den
eersten man tegenkomen, die niet
scheldt op het voormalige Nazi
regiem, en nog altjjd moeten we
hier van dag tot dag constateeren
hoe diep de Nazi-geest in de har
ten der Duitschers geworteld is.
Laten we nu eens niet zelf de
harde feiten constateeren, die na
een jaar van strijd tegen de resten
van het Nazi-dom nog duidelijk
zjjn. doch laten we daarover de
Duitschers zelf aan het woord
laten, die zooveel beter dan de
buitenlanders in hun eigen krin
gen gelegenheid hebben om de
volksmeening te peilen. Daar is
de Muenchener Neue Zeitung, het
grootste blad der Amerikaansche
zóne, die zich teweer gaat stellen
tegen de „beroepsklagers", die
door de straten van de Duitsche
steden en dorpen trekken om de
faitisme en wrok te zaaien en de
schuld voor de steeds duideljjker
wordende gevolgen der Duitsche
nederlaag op de bezetters af te
wentelen.
Hoe de vrede er uit gezien zou
hebben van hen, die de uitroeiing
van geheele volken geproclameerd
hebben en een paar millioen
moorden gedecreteerd hebben,
daarover spreekt men in het ge
heel niet, aldus de schrjjver van
een lang artikel in dit blad.
„In Duitschland gaan thans vele
menschen rond, die niet anders
zjjn dan hetzers der vertwijfeling
en bewust of onbewust nog een
laatste ongeschreven programma
punt der Nazi's vervullen -de
chaos propagandistisch uit te
buiten."
Hetzelfde artikel zegt ook, dat
ui«lgingen van de soort ais „als
de Amerikanen maar eens weg
zjjn" van de eene straathoek naar
de andere gecolporteerd worden,
terwijl iedere vriendschapsbetui
ging der bezetters tegenover de
bevolking zoodanig wordt uitge
legd, dat zij erop gericht is de
Duitschers tot bondgenooten te
1 maken in den komenden oorlog
dei; drie grooten onderling.
Er zjjn nog altjjd „bruine hor
den", die het land rondtrekken en
tegen grafzerken en monumenten
tekeer gaan als beeldenstormers.
Tallooze boeren houden ondanks
de levensmiddelennood hun voor
raden achter. Professoren, die
Hitler-methoden aanbevolen heb-
van. Hjj was mede-organisator
nmer-memoaen aanuevoien neo-
yan de groote Februaristaking m b achter katheders.
1041 en is onderscheiden door De nieuwe Beiersche zuiverings-
generaal Eisenhower, als een der j wetten dreigen hun effect te mis-
besten van het Nederlandsche ver- 8en door stille sabotage eener be
zet. Thans staat hjj vooraan in
den strijd voor den opbouw van ons
land en is kopeandidaat van
ljjst 6.
Wij rekenen erop, dat er een
regeering gekozen zal worden,
die een waarborg zal zjjn voor de
verdediging van de belangen van
het werkende volk.
volking, die nog niet met de Na
zi's breken wil. Een Beiersche
Koningspartjj, wier troonpreten
dent S.A.-parades heeft afgeno
men, predikt de verdrjjving van
gevluchte Duitschers uit het land
dat hun moet opnemen, dat alles
zjjn feiten, die door het blad der
bezettings-autoriteiten onver-
i bloemd worden gezegd Het ergste
daarbjj is, zoo schrijft men verder,
Op iedere bijeenkomst van Mi
nisters of vertegenwoordigers var.
verschillende regeeringen zijn er
altijd weer menschen, die door be
paalde eigenschappen of manieren
in hun doen en laten ons keer op
keer opvallen. Is 't een Churchill
met zjjn sigaar, een de Gaulle met
zijn eigenaardige handbewegingen
als hij spreekt, zoo is 't een Prins
Firouz, die als men hem eenmaal
gezien heeft, men niet gauw ver
geet.
Een lang spits gezicht, spitse
neus. zware wenkbrauwen met
diepe vorschende oogen, vastbe
raden mond, in één woord een on
doorgrondelijk mensch met een
voor ons Westerlingen onaange
naam aandoende sluwheid. Dit is
in het kort de man die Perzië ver
tegenwoordigt op de veiligheids
raad.
In Teheran zelf kent men hem
slechts een jaar of vier, wjj pas
een paar maanden. Wjj hoorden
eerst van hem toen Perzië het ge
schil met Rusland bij de Veilig-'
heidsraad aanhangig maakte. Fi
rouz gaf de officieele verklaringen
van de onderhandelingen tusschen
Moskou en Teheran en besprak de
besprekingen tusschen df Rus-
sischen vertegenwoordiger Gro-
myko en Hussein Ala, de Perzi
sche ambassadeur in Washington.
Tegenover het Russische-Pterzi-
sche geschil nam hij een twee
ledige houding aan. Eenerzijda
bestreed hjj het bericht van den
Russischen vertegenwoordiger, als
zou een overeenkomst tusschen
Moskou en Teheran bestaan, an
derzijds desavoueerde hij zjjn col
lega Hussein Ala, wiens optreden
hij in deze zaak als overdreven en
chauvinistisch karakteriseerde.
Meer en meer kreeg men ich-
ter den indruk, dat er tussdier
Moskou en Teheran wel degdjjk
een overeenkomst bestond, weis-
waar nog niet onderteekend, fflai
in ieder geval toch uitgewerkt sr.
op papier gezet. Dezen indnk
werd bevestigd toen Prins Firaz
plotseling de mededeeling ded
dat Perzië besloten had de aj>-
klacht jegens Rusland in te trk-
ken en van een verdere behanc-
ling van de zaak zou afzien. Sil-
taneh echter zweeg en iederen
werd het duidelijk dat Firouz hir
een dubbel spel speelde. Het is
moeilijk om twee vrienden mt
dezelfde belangen tevreden te sto
len, maar het oude Perzisch
spreekwoord „een stinkdier stinlt
naar twee kanten" was zeer zektr
op Firouz van toepassing.
Om de houding van den Pris
in deze kwestie echter beter e
begrijpen is het noodzakeljjk, dit
men in de geschiedenis van Pet-
zië teruggrijpt.
Prins Firouz is de zoon var.
den vroegeren minister van Bui-
landsche Zaken, die zjjn land op
de vredesconferentie van Versail
les vertegenwoordigde. Na zjjn
dood liet hjj den jongen Prins een
aanzienlijk kapitaal na benevens
talrijke landgoederen. De jonge
man besteedde dit kapitaal voor-
nameljjk voor bet koopen van fa-
ui ieké 11iandg".!' 'ffWW -11 t'tri 11
derne drukkerij, waar hjj al spoe
dig één van de grootste kranten
van Perzië uitgaf,
In 1941 werd de toenmaligen
Sjah van Perzië Reza Pahiewis
door de geallieerden wegens zjjn
pro-Duitsche gezindheid afgezet
Zjjn zoon Reza II volgde hem op
De dynastie van de Pahiewis is
echter nog niet oud. In 1925 stiet
de kozakken-officier de toenmali
gen heerscher die zjjn tjjd zoek-
bracht in de Fransche badplaat
sen, van den troon en riep zich
uit tot Sjah van Perzië. Reza
was een wreed en hardvochtig
heerscher, maar ook een man aan
wien het land ontzettend veel
goeds te danken heeft. De steden
werden geheel gemoderniseerd
breede autowegen werden aange
legd en het verkeer naar Westers
voorbeeld geregeld.
Begrjjpeljjkerwjjze had deze
Reza vele vrienden, maar ook vele
vjjanden en deze vjjanden moet
men voomameljjk zoeken in de
dynastie Kajar die Reza van den
troon verdreven had. Ook Prins
Firouz behoort tot een van die
takken en begrjjpeljjkerwjjze ia de
haat voor den ouden Sjah overge
gaan op zijn zoon.
Aan Prins Firouz is de taak nu