Aan den vooravond der Verkiezingen. Wat wil de Partij van den Arbeid? De Anti-Revolutionaire Partij. De Partij van de Vrijheid. Staatkundig Geref* Partij* Wat wil de Christelijk-Historische Unie Voor een Links-Democratische regeering. Oe Nazi-invloed in Duitschland. Wie regeert er in Perzië. t Wij hebben gemeend goed te doen. om aan den vooravond der verkiezingen onze lezers een in zicht en overzicht te geven van de politieke situatie zooals zij zich vandaag voordoet. In ons artikel vergelijkingen en tegen stellingen, zien we de kernpunten tegenover en naast elkander staan. Maar ten overvloede heb ben wjj de partijen zelf de gele genheid gegeven, om in een kort artikel hun standpunt uiteen te zetten. Voor wie morgen ter stembus gaat is het interessant om deze artikelen zoo naast elkaar te lezen. Allicht heeft men een standpunt voor men ter stem bus gaat, maar niettemin geeft het een overzicht van wat men binnen het raam der partijen na streeft. „Stemmen of kiezen" duidt iets aan van onze groote verantwoordelijkheid in deze, en ieder beseffe van welk een beslis sende beteekenis voor de toekomst zijn stem voor land en volk kan zijn. Daarom dit verkiezingsnum mer wat in feite de onderstree ping wil zijn van onze daad het simpel gebaar van een hokje roodkrassen, dat is allesmaar er zit een stuk toekomst aan vast! De Partij van den Arbeid is een nieuwe partij, samengesteld door aanhangers van uiteenlooper.d ge loof en verschillende levensbe- schouwingv Deze verscheidenheid op principieel gebied, gaat ge paard met eensgezindheid op poli tiek gebied. De Partij van den A'rbeid streeft naar de verwezen lijking van; een modern, radicaal vooruitstrevend program. Iedere burger mag aan de poli tieke partijen vragen Wat is Uw houding tegenover de groote, cen trale vraagstukken van dezen tijd? Wat denkt U van het vre- d as waagstuk van de bestaans zekerheid van allen en van het koloniale probleem, dus de toe komst van Indonesië? Let op, lezer, welke partij U het antwoord schuldig blijft op deze vragen! Het gaat in deze moei lijke jaren niet om duizend klei nighedendaar komen we in gezamenlijke krachtsinspanning wel overheen. Het gaat om die drie groote vraagstukken. Als we er wéér machteloos tegenover staan, gaan we er aan te gronde! Denk aan Indonesië! Amerika gaf de Philippjjnen de vrijheid en bracht dit land naar de U.N.O. Fiankrijk gaf aan Indo-Chinahet zelfde wat Sjahrir thans van Nederland vraagt, Engeland heeft Britsch-Iitdië de onafhankelijkheid toegezegd. Ieder, die beweert, dat wjj, naast deze groote voorbeel den, in Indonesië met machtsmid delen iets kunnen bereiken, spreekt tegen beter weten in! Er is maar één weg: vrijwillige ^tmwnimrtdngrDaarvoor is noo- dig: overleg en vertrouwen. Welk Nederlandsch bewind zou in Indo nesië en bij onze Geallieerde bond- genooten dat vertrouwen kunnen wekken? Alleen en uitsluitend een krachtig, vooruitstrevend be wind, dat geleid wordt door de Partij van den Arbeid. Als onze kiezers deze partij hun vertrou wen niet schenken, gaat de ver binding van Nederland met Indo nesië zonder twijfel verloren, tot groote schade van beide landen! Verder. Denk aan de crisis jaren. Moeten we terug naar pro ductie om der wille van de winst van weinigen? U kent het ge volg: prijsschombneUngen. faillis sementen onder boeren en mid denstanders, werkloosheid onder de arbeiders. Dus: dat nooit meer! Wat dan? Een oroductie ter be vordering van bestaanszekerheid bij een behoorlijk bestaanspeil voor allen. Geen productie om winst, maar om redelijke behoef tebevrediging. Geen ordeloosheid op economisch gebied. Door plan matige productie werd de oorlog gewonnen. Door terugkeer naai ongebreidelde concurrentie, naar kapitalistische verhoudingen, wordt de vrede verloren. Dus: or dening. Dat is géén bureaucra tie en dwang van het papier. De bureaucratie zal met de schaarseh- te en de distributie verdwijnen, hoe eerder hoe liever. Maar or dening is de organisatievorm van de vrijheid. Ordening beteekent het scheppen van organen voor het beroeps- en bedrijfsleven, waarvan de leiding berust bij on dernemers, arbeiders en vertegen woordigers van het algemeen be lang gezamenlijk! Dat is iets an ders dan dwang, bureaucratie, staatsalmacht, onderdrukking, enz., waarover thans door velen kwaadwillig wordt gesproken! Het laatste groote probleem: de vrede! Slechts een internatio nale rechtsorde kan ons en onze kinderen de vrede waarborgen. Welke partij richt zich zoo sterk en duidelijk op die internationale rechtsorde, als de Partij van den Arbeid, met haar eigen interna tionale verbindingen, met haar vriendschapsbanden met Attlee en zijn mannen van Labour? Nu kunt U kiezen, lezer! Groote problemen vragen om groote mid delen. De Partij van den Arbeid wijst U die middelen aan. Demo cratie en socialisme zullen richt snoer zijn bij den opbouw van een beter bewoonbare maatschappij, een samenleving van- vrijheid, ge rechtigheid en vrede! W. THOMASSEN, Secretaris Partij van den Arbeid. Als A .-ft. Partij richten wij ons in den Staatkundigen strijd van onze dagen tot geheel het Neder landsche volk. Wij kunnen dat doen, omdat wij de pretentie heb ben, dat de politiek, die wij als A.-R. voeren, geen klasse-politiek is, maar een politiek, waarmee wij gefteeS ons votk, in alte rangen, in alle standen pogen te dienen. Men acht het dienstig ons af te schilderen als de mannen van het isolement als lieden, die in eigen hoekje met eigen groepje samen- klontend, een Siberische koudheid en een Stoïcijnsche onverschillig heid zouden betoonen ten aanzien van alles wat buiten het eigen kringetje leeft en beweegt. De A.-R. Partij verwerpt elk isolement, dat zou bestaan in het zich distantieeren van het overig deel van het Nederlandsche volk. Hebben de A.-R. zich in de bange bezettingsjaren geïsoleerd van bun landgenooten Is het noodig, ten einde deze beschuldiging van Iso lement te weerleggen, dat we als getuigen oproepen de honderden Joden, spoorwegmannen en ande re onderduikers, die gastvrijheid en onderdak vonden bjj ben, die men nu als isolationisten en sepa ratisten meent te moeten kwalifi- eeeren Wij orgamseeren ons op den grondslag van beginselen, ont leend aan bet Woord van onzen God. Als men dët een isolement belieft te noemen, dan is dat een isolement, waarmee wij geheel ons Nederlandsche volk wenschen te dienen. En wij ontzeggen een ieder het recht, ons dat als iets minder waardigs, als iets afkeurenswaar digs, aan te rekenen. Het Nederlandsche volk heeft straks op den 17en Mei gelegen heid zijn oordeel uit te spreken, ook over dezen gang van zaken, een oordeel, dat wij met volle ge rustheid afwachten. Wij, die buigen voor Schrift en historie, erkennen dat God uit éénen bloede het gansche men- schelijk geslacht heeft geschapen, maar wij aanvaarden ook een splitsing in zelfstandige volksge meenschappen later. Elk van die volken heeft een eigen historie, een eigen traditie, een eigen aard, want die dingen hebben het tot een volk gemaakt. Het gevaar is niet denkbeeldig, dat in ons kleine volk de neiging ontstaat om het buitenland te imi- teeren en het eigen karakter, den eigen aard te verloochenen. Wie de historie van ons land kent, weet dat wij lange jaren be ïnvloed werden door Fransche theorieën en Fransche opvattin gen. Later was het Duitschland, waarnaar men zich oriënteerde en punt, dat de organisatie der poli-vrucht van haar Christelijk be- tieke partijen op den grondslag van beginselen, zooals die hier in Nederland gevonden werd, de eenig juiste is. Wat wij als Chris tenen belijden, moet tevens be leefd wonden, niet alleen in de huiskamer, maar ook in het pu blieke leven, ook bij de regeering van land en volk. Door deze opvatting wordt de A.-R. Partij gestempeld tot een volkspartij, die haar aanhang re- cruteert uit alle kringen der be volking. Men heeft meermalen den indruk gewekt, dat de A.-R. Partij een kerkelijk Geref. Partij zou zijn; die voorstelling van zaken is onjuist. Een vergelijking van den aanhang der A.-R. met de sterkte van- de kerkelijk Geref. groepen in ons vaderland kan in dit opzicht verhelderend werken. De A.-R. Partij heeft haar getrou wen in Ned. Herv. kring, bij Chr. Geref., bij Lutherschen, Evange- lischen, Doopsgezinden, Baptisten, Darbisten, soldaten van het Leger des Heils, enz. En bij de verkie zingen geven ook tienduizenden bulten deze kringen hun stem aan de A.-R. Partij, omdat zij vertrou wen hebben in haar politiek en haar opvattingen. De A.-R. Partij 4® een volkspartij die zich niet eenzijdig oriënteert naar de belangen van bepaalde volksgroepen, maar die van oor deel is, dat alle klassen der bevol king recht hebben op een zorg vuldige afweging van haar rechten en belangen jegens elkaar, en van deze tezamen tegenover het belang van de staatsgemeenschap. Dat is geen politieke berekening, maar ginsel. Van A.-R. zijde beeft men steeds, lang vóór 1940, geijverd Voor een christelijk sociale poli tiek. En op 8 Jan. van dit jaar verklaarde de heer Schouten in de Tweede Kamer met grooten nadruk: „Wij, A.-R., zijn voor standers van een progressieve d. w.z. een vooruitstrevende politiek." De A.-R. Partij is een volks partij. En ais zoodanig heeft zij oog voor de bijzondere moeilijk heden, waarin de middenstand verkeert. Als zoodanig begrijpt zij welk een gevaar onze midden standers bedreigt in het voor ontwerp bedrijfsraden, dat een dictatuur zou brengen van regee- ringsambtenaren en groote onder nemingen. Ons land en ons volk verkeeren in groote moeilijkheden. Aan het oplossen van die moei lijkheden hebben wij allen mede te werken met den inzet van alle krachten. Hier is arbeid; waaraan niemand zich onttrekken mag. Wij mogen dat niet doen en wij zullen dat niet doen, ook al zijn wij het in vele opzichten niet met de Regeering eens. Daarom zijn wij blij, dat ons Nederlandsche volk thans de ge legenheid krijgt uitspraak te doen over de richting van het beleid, dat in den komenden tijd gevoerd moet worden. Moge ons volk, in al zijn geledingen, diep doordron gen zijn van den grooten ernst vai> deze verkiezingen. Moge het beseffen, dat de koers, die wij heb ben te gaan, ook in de toekomst een koers moet zijn in Nederland sche lijn. dat alle Duitsche opvattingen en alle Duitsche methoden nu volle dig afgezworen zouden zijn, zou ik niet gaarne durven beweren. Wij wenschen, dat er in Neder land geregeerd zal worden in overeenstemming met den Neder- landschen volksaaid, met het Ned. staatsrecht, met de beginselen van den Ned. rechtsstaat, in overeen stemming met de Nederlandsche grondwet en de Ned. wetten. Doen wij dat niet, dan gaan wij ten on der, ten onder hetzij in anarchie, hetzij in dictatuur. Daarom roept ons program van Actie het Ned. volk toe: Terug tot den Nederl. rechtsstaat en de democratie! Laten wij onszelf blijven. Zeker, wij zullen in de toekomst, meer nog dan in het verleden, aange wezen zjjn op het buitenland, maar laten wij ons niet verliezen in het noodeloos imiteeren van het buitenland. Laten wij zorg dragen, dat wij ons eigen volkskarakter niet verminken door revolutiebouw naar uitheemsch model. Een volk, dat eigen aard en eigen karakter opoffert, loopt gevaar zijn zelf standigheid te verliezen en een speelbal te worden van groote en machtige naburen. Wij wenschen geen Duitsche, wij wenschen ook geen Angelsaksische hoorigen te zijn. Wij staan dan ook op hef. stand- Als politiek tehuis voor de poli tiek-vrijzinnigen (men denke bjj dit woord niet aan het een of andere kerkelijke begrip) is de Partij van de Vrjjheid opgericht. Voor deze groep van de bevolking, welke bestaat uit hen, die een socialistische maatschappij-orga nisatie afwjjzen en geen op kerke lijke of religieuze leerstellingen stoelende partij-groepeering wen schen, bestond geen andere poli tieke organisatie; de Vrijzinnig- Democratische Bond was immers uiteengevallen en de Liberale Staatspartij bleek voor de politiek- vrijzinnigen buiten haar eigen kring niet voldoende aantrekke lijkheid te bezitten. Men vindt aldus in de Partij van de Vrjjheid oud-vrjjzinnig-democraten, die zich niet bij de P. v. d. A. hebben wil len aansluiten, liberalen, doch ook. kiezers, die voorheen Chr.-Hist. of Anti-Rev. stemden, voorts Roomsch-^Katholieken, die meenen, dat de Katholieke Volksparty te dicht bij de P. v. d. A. is komen te staan, en deze vooral niet te vergeten een groote groep voor heen politiek-dakloozen. De beginselen van de Partij van de Vrjjheid kunnen als volgt wor den geschetst: De vrjjheid van den burger laat zich alleen waarborgen in een rechtsstaat, d.w.z. een staat, waar in grondrecht en als persoonljjke vrjjheid, onaantastbaarheid van den eigendom, persvrijheid enz. worden erkend en gehandhaafd, een staat, waarin door een onaf- hankelijken rechter wordt recht gesproken volgens wetten, welke door de Kroon, in samenwerking met de volksvertegenwoordiging, tot stand worden gebracht. Het spreekt wel vanzelf, dat met vrijheid niet wordt bedoeld bandeloosheid; dan immers zou de Partjj van de Vrjjheid slechts een groep anarchisten zjjn. Deze partjj ziet de vrjjheid begrensd door ver antwoordelijkheid en verdraag zaamheid; verantwoordelijkheid, welke zich alleen in vrjjheid laat dragen; verdraagzaamheid omdat de vrjjheid van den een. die van den ander niet in den weg mag staan. Dit vrijheidsbegrip laat niet toe, dat de samenleving sociaal en eco nomisch door de overheid van bovenaf zou worden georgani seerd; de uiterste en tegenwoor dig zoo veel besproken vorm van zulk een organisatie, socialisatie, wordt dus door de partjj afge wezen, evenals de iets minder strenge vorm, zooals deze is be schreven in bet voorontwerp bedrijfschappen. Intusschen ziet de Partjj van de Vrjjheid in, dat ook na de periode van schaarsch- te-economie, welke wjj thans doormaken, een zekere organisatie onmisbaar zal kunnen zijn ter be reiking van sociale gerechtigheid en de daarvoor noodige welvaart. Zij heeft daarbij echter voor oogen een bedrijfsorganisatie, welke uit het bedrijfsleven zelf is voortgekomen, een bedrijfsorgani satie, waarin de in het bedrjjfs- leven schuilende krachten tot ont wikkeling kunnen komen. Op so ciaal gebied kan men de verwe zenlijking hiervan denken in den vorm van een instituut als de Stichting van den Arbeid. In deze stichting, tijdens den oorlog voorbereid door Mr. D. U. Stikker, thans voorzitter van de Partjj van de Vrjjheid, streven werknemers en werknemers in vrijwillig onderiing overleg naar sociale gerechtigheid; alle repre sentatieve werknemers- en werk geversorganisaties zjjn in deze stichting vertegenwoordigd. Vrij heid en verantwoordelijkheid ko men aldus tot hun recht. De zelfstandigheid van den mensch is een der steunpilaren van onze volkskracht. Dit voor oogen hebbende, streeft de partjj naar behoud van zelfstandigheid van de boeren, ook de kleine. Zij beseft, dat de landbouw, zoolang het internationale handelsverkeer zich niet ten volle kan ontplooien, met moeiljjkheden te kampen zal hebben; maar zij ziet geen oplos sing in een crisispolitiek of samen voeging van bedrjjven, waardoor de zelfstandigheid van de boeren teloor zou gaan. Wél meent zjj, dat gestreefd zal moeten worden naar een vrijwillig federatieve samenwerking tusschen boeren, waardoor de agrarische productie in rationeelei banen kan worden geleid; men denke hierbij b.v. aan federatief gebruik van landbouw machines en opslagplaatsen. Behoud van zelfstandigheid zal ook voor den middenstand moeten worden nagestreefd. In vrjjheid en verantwoordelijkheid zal de mid denstand zjjn bedrijf moeten kun nen uitoefenen. Maatregelen als de Vestigingswet ^Kleinbedrijf zjjn alleen toelaatbaar, voor zoover zjj er toe kunnen bjjdragen het peil van den middenstand te verhoo- gen. Tenslotte het standpunt van de partjj in een zeer actueel vraag stuk: de Indische kwestie. Onze beginselen brengen mee, dat wjj het vrjjheidsstreven van de Indo nesische volken erkennen en eer biedigen. Maar ook bjj deze vrjj heid behoort de verantwoordeljjk heid. zoowel aan de zijde van de Indonesiërs als aan de zijde van Nederland. Nederland zou zjjn verantwoordelijkheid verzaken als het de schijnvrijheid, geprocla meerd door de groep-iSjarir, zou sanctioneeren. Er zjjn andere groepen en deze worden op het oogenblik verdrukt en geterrori seerd; voor hen bestaat die vrij heid niet. De eenheid van het Koninkrijk voorop stellende is de Partjj van de Vrjjheid van meening, dat het beleid ten aanzien van Indië ook met de andere groepen rekening zal moeten houden, groepen waar toe de onrechtmatig gevangen ge houden Europeanen evenzeer be- hooren als de niet achter Soekar- no staande inheemsche bevolking. Het beleid zal dus anders moe ten worden dan het tot nu toe is geweest; het zal gerechtvaardigd streven naar autonomie binnen het Koninkrijk moeten erkennen, doch die autonomie alleen op democra tische wjjze, rekening houdende met de vrjj geuite meening van alle bevolkingsgroepen, tot stand mogen laten komen, zonder dat een uit terreur voorkomende dwangpositie deze ontwikkeling in een bepaalde richting stuurt. Dankbaar wenscht ondergetee- kende als secretaris der Staat kundig Gereformeerde Partjj ge bruik te maken van de gelegen heid, welke de Redactie van het dagblad „De Vrjje Zeeuw" biedt om het standpunt der S. G. P. in haar blad in het kort uiteen te zetten. Vanzelfsprekend moet ik mij dus tot enkele hoofdzaken be palen. Er zjj dan op gewezen, dat de Staatkundig Gereformeerde Partjj krachtens haar beginselprogram voorstaat de regeering des volks op den grondslag van de in de Heilige Schrift geopenbaarde or dening Gods, zooals nader ver tolkt wordt in het onverminkte Artikel 36 der Ned. Geloofsbelijde nis hetwelk handelt over het ambt der overheid. Om het daarheen te leiden voert zij actie naar buiten teneinde de beginselen van Gods Woord op staatkundig terrein tot meerdere erkenning te brengen. Zij is toch van oordeel, dat hand having dier beginselen geboden is: 1". Omdat God als Opper,souve- rein er recht op heeft door zijn redelijke schepselen, overeenkom stig de door Hem gegeven wet ge- eerd en gediend te worden; 2°. Omdat daarop Gods zegen te wachten is en het daarbij alleen ons volk op den duur ook in eco nomisch en maatschappelijk op zicht zal kunnen wél gaan, terwijl bij verwerping en miskenning daarvan overheid en volk zich zullen rjjp maken voor nieuwe oordeelen Gods. Uit dien hoofde komt de S. G. P. onder meer op voor een wetge.- ving, waarin de ontheiliging van Gods Naam en dag strafbaar wordt gesteld en de heiliging er van op het publieke levensterrein door de overheid bevorderd wordt. De S. G. P. stelt zich mitsdien, met volle eerbiediging overigens van de gewetensvrijheid, tegen een vrjjheid, waarbij toegelaten wordt om zelfs het bruutste on geloof onder het volk publiekelijk te mogen propageeren, bijv. door vergaderingen te belegg*en, waar in onderwerpen worden behandeld als God is het grootste kwaad der wereld," geljjk vóór den oor log zelfs onder zich christeljjk noemende regeeringen geschiedde. Zulk een vrjjheid is volgens de S. G. P. geen ware vrjjheid, doch ongebondenheid, welke de Revolu tie in de hand werkt. Zij betreurt het dan ook ten zeerste, dat de leiders der groote christelijke par tijen haar niet wilden steunen in den strijd tegen zulk een valsche vrijheid, welke toch ook door Mr. iGroen van Prinsterer beslist werd afgewezen. De Staatkundig Gereformeerden toch zouden eveneens gaarne een einde zien komen aan de verdeeld heid, welke op staatkundig terrein onder het christeljjk deel van ons volk heerscht. Zal er echter van éénheid sprake kunnen zijn, dan moet er eerst éénheid in beginsel komen. Van staatkundig gerefor meerde zijde is zulk een éénheid herhaaldeljjk bepleit en de S. G. P. wenscht dit te bljjven doen. Daar om roept zjj ook allen, die het met de hierboven in het kort ver melde doelstelling eens zijn, op om zich aan des beginsels wille bjj de Staatkundig Gereformeerde Partjj aan te sluiten of althans op 17 Mei a.s. hun stem uit te bren gen op N 1 van ljjst 8, ds. P. Zandt, Ned. Hervormd Predikant en sedert 1925 lid van de Tweede Kanier der Staten-Generaal. Juist omdat de S. G. P. artikel 36 der oude Ned. Geloofsbelijdenis tot grondslag van haar optreden stelt, is zjj geen kerkelijke partjj. Ieder, tot welke kerkformatie hij overigens behooren moge en die genoemd artikel onverkort wenscht te handhaven, is bij haar welkom. Op hare candidatenljjst komen leden van onderscheidene kerken voor, terwijl de provincie Zeeland er op vertegenwoordigd is door Burgemeester Kodde van Zoutelande, die sedert tal van ja ren ook zitting heeft in de Staten van Zeeland. Uit het bovenstaande zal het u duidelijk zjjn geworden, dat de S. G P. geenszins uit de negatie leeft. Zij staat positieve beginselen voor; beginselen, die weleer in den bloeitijd van de Republiek der Ver- eenigde Nederlanden door volk en overheid aanvaard en in practijk gebracht werden. Juist in dezen ontzaglijken tijd, waarin God op zoo duidelijke wjjze heeft doen ervaren en nog doet ervaren, dat Zijne ordinantiën niet straf feloos kunnen vertreden wor den, hebben wij zoo noodig tot die verlaten beginselen terug te keeren en ons als één man te stel len tegen alles wat tegen die be ginselen indruischt, hetzij zich dit in anti-christelijk of zelfs christe ljjk gewaad aandient. Bij het handhaven en in praktijk brengen dier beginselen zal er ook een eind komen aan de knellende ban den van overdreven ambtenarij en bureaucratie, waaronder heel het maatschappelijk- en bedrijfsleven dreigt te verstikken. Dan zal er een juist financieel beheer ge voerd worden en finaal gebroken met eiken vorm van geldverkwis- ting. Ir. C. N. VAN DIS. dat al deze hoogst bedenkelijke dingen hoegenaamd geen echo in de openbare meerlingen gevondei hebben. Een leeraar die een brief aan de redactie van het blad schreef, kon Russen, Polen en Tsjechen niet anders zien dan als „Gesindel", waarmee Duitschland niet tezamen in de organisatie der Vereenigde Volken zou kunnen gaan. zitten. De Beiersche Minis ter President Dr. Hoegner, een gematigd socialist, deelde dezei dagen mede, dat de ondergedoken Nazi's hem nog iederen dag min stens een dreigbrief sturen. In het land Wuertemberg-Ba- den, waar de doorwerking det Nazi-besmetting misschien het best wordt gekarakteriseerd dooi het feit, dat slechts de helft dei kiezers aan de laatste verkiezing deelnam, schjjnt de onverschillig heid waarmede de bevolking staat tegenover de maatregelen, waar mee de bezetting het leven weer in normale banen wil leiden, zoo ernstig te zijn, dat vrijwel de ge- heele pers van het land een cam pagne tegen de vroegere Nazi's heeft geopend. Toen in 117 dor pen een Paasch- inzameLing werd gehouden voor kinderen, die nog nooit een ei hadden gezien, gaver, slechts 17 dorpen een bijdrage. Volgens de in het derde land der U. S.-zöne verschijnende Frankfurter Rundschau „spookt de mensch-vijandige aanmatiging van het fassisme nog altjjd in de hoofden van vele landgenooten" er. houden de „bastions van Pruis- sisch bureaucratie, Junkerdom en industrie kapitaal" nog altijd stand. En de Wiesbadener Kurier ver zocht, dat bjj velen slechts de thans hongerige maag protesteert terwijl „zelfs de dood van millioe- nen bjj de meesten niet een pro test van den geest tegen een sy steem van bevolen moord kon op roepen". Ziedaar het geestelijk uiterlijk van Duitschland, een jaar na de bezetting en gezien door Duit- schers zelf. Het kostte ons geen moeite een kleine bloemlezing samen te stellen. Wjj behoefden er slechts de kranten van een en kelen dag voor door te nemen. De Christelijk-Historische Unie is een ProtestanUrhe volkspartij, vilt; löUlU als een Christelijke Staat in Pro- testantschen zin. Bij de a.s. verkiezingen komt zjj niet met allerlei beloften en leu zen voor bet front van de kiezers, maar zjj vraagt aandacht voor de volgende 4 punten: 1. een krachtige vooruitstrevende sociale politiek, echter met besliste afwijzing van socialis tische politiek, het Christelijk beginsel dwingt en dringt er toe, alle krachten aan te wen den voor een zoodanige sociale politiek, dat de levensvoor waarden van de bedrjjfsgenoo- ten op behoorlijke wjjze zijn geregeld, maar met even groote kracht wordt afgewezen de socialisatie van allerlei be drjjven. 2. een zuinig financieel beheer en geen geldsmjjterjj. Ons land en ons volk zjjn straatarm ge worden en we mogen van de Overheid eischen, dat geen cent meer wordt uitgegeven dan strikt noodzakelijk en ver antwoordeljjk is. 3. een economische politiek ge richt op o.a. spoedig herstel gebiedende oorlogsslachtof fers zullen moeten worden schadeloos gesteld op basis van de z.g. vervangingswaarde en niet naar de waarde der goe deren van 9 Mei 1940, aange zien zulks een groote onbillijk heid zou inhouden. 4. beginselpolitiek; als we één ding in de afgeloopen jaren hebben geleerd, dan is het wel dit, dat de staatkunde be- heerscht wordt door beginse len. Evenals in het verleden wil de Chr. Hist. Unie haar be ginselen, die steun vinden in de stellige uitspraken der Heilige Schrift, lettende op het oor deel der Christeljjke Kerk en op de leiding Gods, waarge nomen in de geschiedenis der volkeren, in het staatkundig leven beljjden. Haar lijstaanvoerder is de heer H. W. TILANUS, haar ljjstnum- mer: 4. Mr. H. K. J. BEERNINCK. Rjjswjjk, (Z. H.) deze onder controle komen van de volksvertegenwoordiging. Zjj wil len streven naar verhooging van de loonen en verlaging der prjj- zen, vooral waar in ons land nog 900.000 menschen zjjn, die het distributiepakket niet kunnen koo- pen, omdat zjj te weinig ver dienen. Wjj zjjn van meening dat bjj de a.s. verkiezingen het werkende volk er voor moet zorgen, dat er een links-democratische regeering tot stand komt. Zulk een regee- ring zal de Kraciit bezitten, om de ingrijpende maatregelen door te voeren, die noodig zjjn voor een spoedig herstel van ons land. Onze partjj eischt zjjn plaats op in een te vormen linksche regee ring. Zjj wil mede de verant woordelijkheid dragen bjj den op bouw van ons land, geljjk zjj dat deed tjjdens den bezettingsstrijd. Daarom voert zij de verkiezings actie onder de leuze: Eén in ver zet één in opbouw. Haar lijstaanvoerder Gerben Wagenaar is daar het symbool Negen jaar is het geleden, dat ons volk voor het laatst ter stem bus ging, en de verkiezingen, die 17 Mei worden gehouden, behoo ren wellicht tot de belangrijkste, die ooit in ons land plaats gevon den hebben. Haar eerste taak zal zjjn een einde te maken aan de staatkundige wanorde, die thans in ons land ondanks de verdwijning van het militaire ge zag na een jaar totale bevrij ding, in ons land aanwezig is. Het volk van Nederland ver- mUt-jW r - >.ii jaren strijd tegen den bezetter. Het wil de verwezenlijking van de idealen, waarvoor duizenden landgenooten gevallen zjjn. Op 17 Mei wordt de toekomst van ons land in handen der kie zers gelegd. Dan zal beslist wor den over de koers die onze regee ring zal gaan volgen. De com munisten stellen hiervoor de vol gende eischen: Verhooging van de productie in de eerste plaats gericht op de bevrediging van de behoeften van ons volk aan voed sel en gebruiksgoederen. Opbouw van de verwoeste gebieden, de fabrieken en landbouwbedrijven en een doeltreffende hulpverlee ning aan de door den oorlog ge dupeerden, in het bizonder aan de dakloozen. Ingrijpende maatregelen in de organisatie van het bedrjjfsleven, om paal en perk te stellen aan het wanbeheer van de groote kapita listische concerns, in het bizonder van de Unilever e.d. Nationalisatie van de groote banken en sleutelbedrjjven, zoodat Een speciale verslaggever van het A. N, P. seint: Nog altjjd moeten wij hier den eersten man tegenkomen, die niet scheldt op het voormalige Nazi regiem, en nog altjjd moeten we hier van dag tot dag constateeren hoe diep de Nazi-geest in de har ten der Duitschers geworteld is. Laten we nu eens niet zelf de harde feiten constateeren, die na een jaar van strijd tegen de resten van het Nazi-dom nog duidelijk zjjn. doch laten we daarover de Duitschers zelf aan het woord laten, die zooveel beter dan de buitenlanders in hun eigen krin gen gelegenheid hebben om de volksmeening te peilen. Daar is de Muenchener Neue Zeitung, het grootste blad der Amerikaansche zóne, die zich teweer gaat stellen tegen de „beroepsklagers", die door de straten van de Duitsche steden en dorpen trekken om de faitisme en wrok te zaaien en de schuld voor de steeds duideljjker wordende gevolgen der Duitsche nederlaag op de bezetters af te wentelen. Hoe de vrede er uit gezien zou hebben van hen, die de uitroeiing van geheele volken geproclameerd hebben en een paar millioen moorden gedecreteerd hebben, daarover spreekt men in het ge heel niet, aldus de schrjjver van een lang artikel in dit blad. „In Duitschland gaan thans vele menschen rond, die niet anders zjjn dan hetzers der vertwijfeling en bewust of onbewust nog een laatste ongeschreven programma punt der Nazi's vervullen -de chaos propagandistisch uit te buiten." Hetzelfde artikel zegt ook, dat ui«lgingen van de soort ais „als de Amerikanen maar eens weg zjjn" van de eene straathoek naar de andere gecolporteerd worden, terwijl iedere vriendschapsbetui ging der bezetters tegenover de bevolking zoodanig wordt uitge legd, dat zij erop gericht is de Duitschers tot bondgenooten te 1 maken in den komenden oorlog dei; drie grooten onderling. Er zjjn nog altjjd „bruine hor den", die het land rondtrekken en tegen grafzerken en monumenten tekeer gaan als beeldenstormers. Tallooze boeren houden ondanks de levensmiddelennood hun voor raden achter. Professoren, die Hitler-methoden aanbevolen heb- van. Hjj was mede-organisator nmer-memoaen aanuevoien neo- yan de groote Februaristaking m b achter katheders. 1041 en is onderscheiden door De nieuwe Beiersche zuiverings- generaal Eisenhower, als een der j wetten dreigen hun effect te mis- besten van het Nederlandsche ver- 8en door stille sabotage eener be zet. Thans staat hjj vooraan in den strijd voor den opbouw van ons land en is kopeandidaat van ljjst 6. Wij rekenen erop, dat er een regeering gekozen zal worden, die een waarborg zal zjjn voor de verdediging van de belangen van het werkende volk. volking, die nog niet met de Na zi's breken wil. Een Beiersche Koningspartjj, wier troonpreten dent S.A.-parades heeft afgeno men, predikt de verdrjjving van gevluchte Duitschers uit het land dat hun moet opnemen, dat alles zjjn feiten, die door het blad der bezettings-autoriteiten onver- i bloemd worden gezegd Het ergste daarbjj is, zoo schrijft men verder, Op iedere bijeenkomst van Mi nisters of vertegenwoordigers var. verschillende regeeringen zijn er altijd weer menschen, die door be paalde eigenschappen of manieren in hun doen en laten ons keer op keer opvallen. Is 't een Churchill met zjjn sigaar, een de Gaulle met zijn eigenaardige handbewegingen als hij spreekt, zoo is 't een Prins Firouz, die als men hem eenmaal gezien heeft, men niet gauw ver geet. Een lang spits gezicht, spitse neus. zware wenkbrauwen met diepe vorschende oogen, vastbe raden mond, in één woord een on doorgrondelijk mensch met een voor ons Westerlingen onaange naam aandoende sluwheid. Dit is in het kort de man die Perzië ver tegenwoordigt op de veiligheids raad. In Teheran zelf kent men hem slechts een jaar of vier, wjj pas een paar maanden. Wjj hoorden eerst van hem toen Perzië het ge schil met Rusland bij de Veilig-' heidsraad aanhangig maakte. Fi rouz gaf de officieele verklaringen van de onderhandelingen tusschen Moskou en Teheran en besprak de besprekingen tusschen df Rus- sischen vertegenwoordiger Gro- myko en Hussein Ala, de Perzi sche ambassadeur in Washington. Tegenover het Russische-Pterzi- sche geschil nam hij een twee ledige houding aan. Eenerzijda bestreed hjj het bericht van den Russischen vertegenwoordiger, als zou een overeenkomst tusschen Moskou en Teheran bestaan, an derzijds desavoueerde hij zjjn col lega Hussein Ala, wiens optreden hij in deze zaak als overdreven en chauvinistisch karakteriseerde. Meer en meer kreeg men ich- ter den indruk, dat er tussdier Moskou en Teheran wel degdjjk een overeenkomst bestond, weis- waar nog niet onderteekend, fflai in ieder geval toch uitgewerkt sr. op papier gezet. Dezen indnk werd bevestigd toen Prins Firaz plotseling de mededeeling ded dat Perzië besloten had de aj>- klacht jegens Rusland in te trk- ken en van een verdere behanc- ling van de zaak zou afzien. Sil- taneh echter zweeg en iederen werd het duidelijk dat Firouz hir een dubbel spel speelde. Het is moeilijk om twee vrienden mt dezelfde belangen tevreden te sto len, maar het oude Perzisch spreekwoord „een stinkdier stinlt naar twee kanten" was zeer zektr op Firouz van toepassing. Om de houding van den Pris in deze kwestie echter beter e begrijpen is het noodzakeljjk, dit men in de geschiedenis van Pet- zië teruggrijpt. Prins Firouz is de zoon var. den vroegeren minister van Bui- landsche Zaken, die zjjn land op de vredesconferentie van Versail les vertegenwoordigde. Na zjjn dood liet hjj den jongen Prins een aanzienlijk kapitaal na benevens talrijke landgoederen. De jonge man besteedde dit kapitaal voor- nameljjk voor bet koopen van fa- ui ieké 11iandg".!' 'ffWW -11 t'tri 11 derne drukkerij, waar hjj al spoe dig één van de grootste kranten van Perzië uitgaf, In 1941 werd de toenmaligen Sjah van Perzië Reza Pahiewis door de geallieerden wegens zjjn pro-Duitsche gezindheid afgezet Zjjn zoon Reza II volgde hem op De dynastie van de Pahiewis is echter nog niet oud. In 1925 stiet de kozakken-officier de toenmali gen heerscher die zjjn tjjd zoek- bracht in de Fransche badplaat sen, van den troon en riep zich uit tot Sjah van Perzië. Reza was een wreed en hardvochtig heerscher, maar ook een man aan wien het land ontzettend veel goeds te danken heeft. De steden werden geheel gemoderniseerd breede autowegen werden aange legd en het verkeer naar Westers voorbeeld geregeld. Begrjjpeljjkerwjjze had deze Reza vele vrienden, maar ook vele vjjanden en deze vjjanden moet men voomameljjk zoeken in de dynastie Kajar die Reza van den troon verdreven had. Ook Prins Firouz behoort tot een van die takken en begrjjpeljjkerwjjze ia de haat voor den ouden Sjah overge gaan op zijn zoon. Aan Prins Firouz is de taak nu

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1946 | | pagina 2