Overeenkomst en
tegenstelling
Pers- en Radiostemmen.
HET FRANSCHE VERZET
I
Stammen of kiezen.
en het Frankrijk van nu.
DE KUNST GAAT DOOR HET VRIJE LAND.
WoztdnLeuws in
De Perzische kwestie
Rader neemt de volle
verantwoording op zich.
Nederland
eert zijn strijders.
DONDERDAG 16 MEI 1946.
Frankeer als regel meteen
Nationale Hulpzegel.
INDONESIË,
HAN RIJNBECK DANSTE IN TERNEUZEN.
Lovend werk der Z,V,U.
Minister Ringers
in IJmniden en
Zeeuwse h-Vlaanderen.
NEURENBERG.
Franco over
de Spaansche politiek.
G.i
VV KEJÏSVERWAOHTINB
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bildt geldig tot heden-
Nog vrjj koud.
'Zwakke tot matige wind tus-
sehen Noordwest en Zuidwest.
Wisselend bewolkt met een en-
-kele bui. Nog vrij koud.
Hoofdredacteur:
Herm. Steggerda.
Redacteuren:
P. L. D. J. van Oeveren.
S. W. Henry.
Redactie-adres:
Noordstr. 55-57, Terneuzen.
Tel. 2510 - Na 6 uur 2073.
Hoofdagentschap voor
West Zeeuwsch-Vlaanderen
Willemsweg 83, Schoondijke
I'iteave: Stichting „De Vriie Zeenw" Wrschflnt dageliiks
DE VRIJE ZEEUW
2de Jaargang No. 200.
Drukkerij N.V. Firma T. van de Sande
Terneuzen.
Advertentieprijs:
per minlö ct.; minimum
per advertentie f 1.5C
Inzendingen advertenties
tot des namiddags 4 uur.
Rubriekkl advertenties:
15 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 ct. Ver
melding brieven onder
nr. Bur, van dit Blad
10 ct. meer i
Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal,
I Mei 30 Augua us
Ten bate van oorlogsslacht
offers en ter voorzieniag ia
oorlogsnooden EEN DAAD
De papierlawine, die met de ver
kiezingsdagen op ons wordt los
gelaten, is dit jaar, goed be
schouwd eigenlijk een papier-
verkwisting op groote schaal. De
leuzen die zij ons toeschreeu
wen en die ons overtuigen moeten,
zjn in deze campagne zoo weinig
zeggend, onpositief en dragen zoo
weinig bij tot verheldering der
politieke verhoudingen. We kun-
r.ert zoo weinig gerust zijn op hun
propaganda, omdat de urgente
vragen die ons volksleven beheer-
s-chen, zoo weinig in de partj-
i routen tot hun recht komen. Wie
veel politieke vergaderingen heeft
beaocht zal daardoor moeilijk tot
een of andere beslissende houding
zjn gekomen, wanneer hij die al
thans niet bezat. De termen, de
woerden, als vrijheid, democratie,
recht, socialisme enz. zijn dermate
uitgehold, dat we ze in hun con
sequenties niet au serieux kunnen
nessen. Daarom was het een
goede gedachte van het Comité
▼oor Actieve Democratie, om zich
met zeven kernvragen tot de vijf
belangrijkste politieke partijen te
wenden en de antwoorden, die
daarop inkwamen af te drukken
in het mededeelingenblad van dit
Comité. Een nadere beschouwing
dezer antwoorden in hun overeen
komst en tegenstellingen doet
meer nut op zichzelf dan elke
partj-propaganda.
De vragen betroffen de urgente
onderwerpen van onzen dag: In
donesië, annexatie. Franco-St>an.ie
gelelde economie, de doodstraf, de
organisatie van de Radio en de
vrouw in het openbare leven.
Watde beantwoording van
vraag 1 betreftHet standpunt
inzake Indonesië, valt het onmid
dellijk op, hoe in onderscheid tot
de anderen, de A. R. hier een
apart standpunt inneemt. Gezien
haar beginselprogram is dat dan
ook logisch. De A. R. eischt on
voorwaardelijk herstel van gezag.
Dit standpunt wordt nogal eens
verkeerd uitgelegd, als zou dat be-
teekenen dat. de A. R. de autono
mie van Indië niet voorstaat; dat
is niet juist, want de A. R. wijst
er integendeel op, dat zj het ont
werp autonomie voor Iiëië reeds
opgenomen, heeft in haar Program
van Actje van 1878. De overige
partjjen neigen allen meer naar
den vorm van de onderhandeling
en het overleg, uitgezonderd de
C.P.N., die niet uitdrukkelijk een
jptessing nastreeft in het Rijks
verband en zich tot onderhande
lingen met de Republiek Indonesia
wil beperken.
Maar hier komt ook tegelijk een
voorbeeld aan de orde van hetgeen
we in het begin opmerkten: dat
de verkiezingspropaganda zoo
der P. v. d. A. Wie hier princi
pieel het meest tegenover staat is
de A. R., die een blijvende Over
heidsbemoeienis met de economie
volledig uit den booze vindt. Een
tjjdelijk regelend optreden is ont-
wrjkbaar maar zoo spoedig moge
lijk moet de regeering dit loslaten.
De C. P. N. ziet dit natuurijjk
weei anders en handelt uit anti
kapitalistische overwegingen. De
K V. P. vindt het wel noodzake
lijk dat de Overheid leiding geeft
en ingrijpt op het economisch
leven, maar wij in dien zin toch
geenszins spreken van geleide eco
nomie. De P. v. d. V. aanvaardt
wel terdege Overheidsbemoeiin
gen, maar wil die uitsluitend be
perkt zien tot regelingen van in
ternationalen aard.
De doodstraf heeft maar één
principieelen' voorstander, m.n. de
A. R. Voor de overige partijen is
dit evenwel gelijk de annexatie
een open vraag, als zij hierbij op
gemerkt dat de P. v. d. A. van
de veronderstelling uitgaat dat
het grootste deel harer leden er
voor zijn, althans wat betreft de
toepassing der doodstraf voor
politieke misdaden.
Het probleem van de Radio-om-
roep vindt bii de A. R. het meest
positieve antwoord, die terug wil
naar het wettelijk bestel op radio-
gebied. De P. v. d. V. wil een
nationale omroep in particulier be
keer. De K. V. P. en de P. v. d.
A. hebben een tusschenvorm op
het oog, die het midden houdt tus-
schen particulier en staatsbeheer.
De C.P.N. verlangt een democra
tisch gekozen commissie in dienst
van een Staatsomroep. Over het
algemeen kan men echter niet
spreken van een duidelijk en om
lijnd standpunt ten opzichte van
de Radio.
Wat ten slotte de laatste vraag
betreft, alleen de drie partijen
m.n. de P. v. d. A., de C. P. N. en
de P. v. d. V. hebben zich hierover
uitgesproken en waren unaniem
voor een volwaardige vertegen
woordiging der vrouw in het open
bare leven. Het is jammer dat de
anderen, de K. V. P. en de A. R.,
die wel terdege een standpunt op
dit terrein innemen, dit in dit ge
val niet kenbaar hebben gemaakt.
Al met al Is deze vergelijkende
beschouwing van groot nut om
dat het noodzakelijk is, dat wij als
Volk van Nederland moeten weten
wat wij aan de partijen hebben,
juist in de kwesties die niet alleen
urgent, maar ook ons leven in
grijpend beheerschen. Er zit een
afschuwelijke waarheid in de op
merking die ik laatst hoorde van
een arbeider in de trein: De hee-
ren spelen, met wat ze werkelijk
bedoelen, verstoppertje, omdat ze
bang benne stemme te verljeze.
Ze kijke wel uit. Zie jij maar "Is
dat je uit hun gekronkel komt.
Wat bot gezegd misschien maar
deze getuigt voor velen van het
onrecht. Laten we niet vergeten
dat er een oorlog is bevochten
juist om deze dingen,, die opnieuw
dreigen verloren te gaan in partij
belangen boven alles. We hadden
gedacht juist dit te boven te zijn.
Verschillende Nederlandsche bla
den in Nederlandsch-Indië pleiten
in hun hoofdartikelen voor een
beter wederzijdsch begrip tusschen
de Nederlanders en de Indone
siërs. Het te Batavia verschij
nende blad „Eenheid" erkent het
recht van de Indonesiërs om in
Nederlandsch-Indië zoowel als in
Nederland propaganda te maken
voor hun eigen zaak en acht het
correct en normaal, dat leven en
bezit der Indonesiërs binnen de
door de Geallieerden bezette zóne
worden beschermd. „Doch. zoo
voegt het blad er aan toe, wij
wenschen, dat dit aan heide zijden
geschiedt. De republikeinsche
regeering moet duidelijk haar hou
ding bepalen ten aanzien van de
bandieten".
De te Soerabaja verschijnende
„Nieuwe Courant" is van mee
ning, dat de besprekingen tus-
schen Van Mook en Sjahrir heb-
^iLt0t bijgedragen tot beter begrip
van de standpunten, welk begrip
hetgeen er werkelijk bedoeld
wordt. Bij het vaststellen van het
standpunt betreffende Indonesië
zijn zeker niet alle politieke nuan-
oes aangeduid, die de programma
punten in hun partijbeginsel con
sequenties verbergen.
Wat het standpunt t.a.v. de an
nexatie betreft we hebben een
poosje geleden in ons blad eens
cjfers gepubliceerd, die afkomstig
waren van het bureau voor statis
tiek, waaruit bleek, dat de mee
ningen hierover zeer verdeeld
waren. Opvallend is dat de partij
politiek zich wijselijk, gezien de
sterk uiteenioopende meeningen
daarover, van een positieve uit-
spiaak onthoudt en het als een
..open vraag" laat voor wat het is,
orr geen kiezers te verliezen. Al-
!e«i de K.V.P. neemt een vrij Dosi-
ttf standpunt in, terwijl de Partij
v» de Vrijheid deze kwestie laat
bpalen door de houding der
gnote mogendheden.
Pranco-Spanje schijnt een moei-
lij probleem te zrjn voor de A. R.
etde K. V. P. De ar.dere partijen
kanen er vrijwel niet anders dan
avijzend tegenover staan, alhoe-
de motiveering dier afwijzing
xer nuanceeringen vertoont.
Komen we tot „geleide econo-
dan is het niet twijfelach-
i welke partij hier de eerrtp
lol speelt Het is het stokpaard
thans te niet werd gedaan dooi
den invloed van de opruiende pro
paganda en het terrorisme. De
schrijver van het artikel betreurt
het. dat de toestand in en om
Soerabaja veel te wenschen over
laat. Hier ligt een taak voor de
Nederlander-s. Zij moeten den
Indonesiërs verantwoordelijkheid
en gezag geven met name aan
diegenen, die in opbouwenden
geest willen werken en die zich
verantwoordelijk gevoelen voor
hun volk, dat reeds zoo veel gele
den heeft.
Hetzelfde blad legt er in een
andere editie den nadruk op het
geweldige probleem van „de gede
moraliseerde Indonesische jeugd".
Het blad wijst er op, dat het de
plicht van de oudere generatie is
om de jeugd weer vertrouwen en
gezag, orde en discipline bij te
brengen.
„Wij vragen ons met bezorgd
heid af, wanneer de groote hoe
veelheden Pemoeda's weer tot zich
zeiven kunnen komen", zoo
schrijft het blad". Al deze energie
kan dan worden gebruikt voor het
herstel van het verwoeste Indone
sië".
Volgens het Indonesische radio
station te Garoet heeft Soekarno
in een onlangs gehouden rede het
volgende gezegd over het rtjst-
aanbod van Sjahrir aan Britsch-
Indië:
„Deze belofte is niet gedaan,
omdat het Britsch-Indische volk
bijna sterft van den honger, maar
omdat ook zij ons helpen in onzen
strijd op leven en dood".
In Djokjakarta hebben zoowel
Soekarno als Sjarifoedin, de Mi
nister van Verdediging, de „ideolo
gie van den arbeid aan de plaat
selijke leiders van de Arbeiders
partij verklaard waarbij zij meer
malen de woorden van socialisti
sche en communistische leiders
aanhaalden. Sjarifoedin drong er-
óp aan om een ..regeering te vor
men als strijdmiddel tot het ver
nietigen van "kapitalisme en im
perialisme".
Soekarno zeide o.m.: „de Indo
nesische maatschappij heeft niet
het gevoel dat de eenheid natio
naal bezien moet worden en heeft
geen kapitalistische groep. Daar
om is het gemakkelijk om een pro
gramma van sociale welvaart in
praktijk te brengen. Inderdaad
hebben wj thans een dictatuur
van het proletariaat. Onze natio
nale revolutie ia nog niet ten
einde".
Inmiddels gaan de Indonesische
radio-stations voort met een hef
tige anti-Nederlandsche propa
ganda.
Radio Soerakarta heeft in een
heruitzending van radio Soera
baja op 12 Mei een rede van
den bekenden spreker Soetomo
uitgezonden, die bj de bespreking
van den toestand in de Molukken
omn. zeide: „alle vreemdelingen in
de Molukken zullen tot den laat-
sten man worden uitgeroeid."
Op 7 Mei zeide de radio-com
mentator van radio-Priangan die
sprak over het belang van een
heid: ,de Nederlanders zien niet
in. dat wij. het Indonesische volk,
hoe dan ook al die Nederlanders
er uit zullen werpen". Een radio-
omroeper van Soerakarta ver
klaarde onlangs, dat „het sym
bool van den vechtlust van de In
donesische jeugd wordt belichaamd
in de gepunte bamboespeer" en
besloot met de woorden: „thuis
wordt mijn aanvalsgeest door het
heilige wapen, de gepunte bam
boespeer, aangespoord om den
vjand te bevechten en te vernie
tigen. Komt vrienden, komt,
laten wij het sein afwachten."
Zestien Belgische S.S.-mannen, bewakers van het doodenkamp
Breendonck, zijn na een langdurige rechtszitting ter dood veroor
deeld. Vier anderen kregen langdurige gevangenisstraffen of
levenslange dwangarbeid.
▼rjdag j.t beleefde Terneuzen
•en bijzondere kunstavond in het
Concertgebouw. Voor hen die op
deze kunst nog niet zoo zijn inge
steld en dit voor de eerste maal
hebben meegemaakt, zullen even
moeite gehad hebben met het ver
werken vanl de wondere impres-
stek weet te wekken. Een scha
duwzijde van deze avonden is dan
ook eigenljk dat het optreden, uit
den aard der zaak telkens maar
kort kan zijn en snel voorbijgaat,
waardoor men eerst pas later tot
de conclusie komt dat men iets
grootsch heeft gezien. Want dit
ia het, wat men overhoud van de
dans die Han Rjnbeck ons biedt.
De neiging is sterk in me, om ont
ledend op haar prestaties in te
gaan, doch ik weersta die lust.
Waarom Daarom, omdat men
tegenover deze kunstenares een
fout dreigt te maken met accent
te legeen op de vaktechnische
prestatie, want dan ontglipt ons
tegelijk het wezenljke van deze
kunst.
De bekoring, het boelende ele
ment wordt hier bepaald, door het
absoluut sprankelende, tintelende
warme leven, wat er van deze
dansen uitgaat. Het is alsof Han
Rijnbeek dit uit de knechting der
soms op 't laatst doodeljk beheer-
schende techniek heeft weten te
redden, om zichzelf te bijven.
Haar dans verraadt ook dat zij
dit tegen eiken pr js moet behou
den om zoo te kunnen werken en
niet anders, want dit Is haar
kracht, naast die van een uiterst
HAN RIJNBECK.
fjn gevoel voor het spel der
kleuren.
Daarbj denken we aan de vier
Roemeensche dansen, Boerendans,
naar een schilderj van Pieter
Breughel, „Maroescha, met haar
nieuwe hoofddoek In de regen".
Hierbj werden dans, muziek en
kleur tot een frappant eieheel.
Han Rjnbeck bezit met dit al een
bijzondere orginaliteit, in de figu
ren die zj ontwerpt, de costuums
de kleur, waardoor haar optreden
overtuigend is, en glanzend aan
het gliché ontkomt. Daarbj den
ken we aan haar „Daemon" (mas-
kerdans) er. „Rhapsodie in Grjs
en rood". Deze figuren waren
van een uiterste technische per
fectie. Maar ik laat me niet ver
leiden op deze w jze voort te gaan,
want haar kunst laat zich hier
onder, zooals gezegd niet vangen,
daarom wil ik eindigen met te zeg
gen: Waarmee Han Rijnbeek be
slag op haar publiek legt, is de
echtheid. Haar glimlach is niet
technisch veroverd, maar zegt dat
zj volkomen opgaat in het ver
maak van haar werk, en dit ele
ment bepaald het karakter van
haai stjlvol werk.
Zj is een belofte voor de toe
komst, en we hopen haar in Ter-
neuzen nog eens weer te zien.
Peter Snelleman was een per
fect begeleider. We hebben hem
nog niet eerder ontmoet. Het is
een nog jonge pianist en in zijn
solistisch werk kregen wj eenige
indrukken vein zjn mogeljkheden.
Dat die er voor hem zjn is boven
twjfel, maar ze zullen nog wel
veel van hem eischen. Rest mj
nog een woord van lof voor de
Z.V.U., die met dezen avond ljnen
heeft aangegeven, zoo ook in haar
mededeelingenblad, die een belofte
inhouden voor Zeeuwsch-Vlaande
ren. De Z.V.U. en haar prachtig
cultureel werk heeft onze geheele
waardeering. Wj hopen dan ook
dat de Z.V.U. verder veel steun
mag ondervinden bj haar werk
een steun die haar in staat stelt
om Zeeuwscb-Vlaanderen inder
daad kunst met een groote „K" tc
brengen,
HERM, STEGGERDA.
Op den dag dat Nederland zijn
capitulatie in 1940 herdacht, be
zocht de Fransche generaal Guil-
lain de Benouville Amsterdam en
noodigde in het gebouw van het
Fransche consulaat de Amster-
damsche pers uit om met hem te
spreken over Frankrijk in zjn ver
zet tegen de Duitschers.
De omstandigheden in Frank-
rük waren anders dan in Neder
land. Wel kende Frankrjk de
Gestapo met al haar beestachtig
heden, niet kende Frankrijk ech
ter een Seyss Inquart met zjn
Gruene Polizei. De bezetting van
Frankrijk heeft zich tot op den
dag van de bevrjding beperkt tot
een militaire bezetting, die wel
niet veel verschil maakte met de
bezetting, zooals wj hem gekend
hebben, maar dit gradueele ver
schil, gevoegd bij het feit. dat
Frankr jk een land is met .ruimte"
er zjn groote stukken van
Frankrijk waar een zeer geringe
bevolkingsdichtheid is, en Frank
rjk heeft zjn bergen waar de on-
dergrondsche beweging voor zijn
volledig uitgeruste en geünifor
meerde regimenten een afdoende
schuilplaats kon vinden maken
dat het probleem bij onze zuide
lijke bondgenooten ondanks de
collaboratie van v eby gehee' an
ders lag dan in ons land.
Het verzet in Frankrjk, aldus
bleek ons uit hetgeen generaal De
Benouville vertelde, had daardoor
een heel ander karakter en was
in staat een samenwerking tus
schen de verzetsmenschen onder
ling te bewerkstelligen, die tot op
vandaag den dag nawerkt en nog
voortdurend tot uiting komt in
het Fransche politieke leven. Bui
tenstaanders hebben vaak ge
meend tijdens de bezetting en de
Franschen zelf hadden er merk
waardig genoeg hun mond over
vol, dat in Frankrjk na de be
vrjding een burgeroorlog zou uit
breken, er althans een heel heftige
strjd tusschen rechts en links zou
ontstaan. In werkeljkheid is
daar niets van gekomen. De poli
tieke strjd in Frankrijk is onge-
twjfeld heftig geweest, maar dat
was hj altjd en het feit, dat
Frankrjk sedert den dag van zijn
bevrjding slechts één regeerings-
wisseling heeft gekend en dat
generaal De Gaulle nog steeds
wordt erkend door alle partijen als
de scheidsrechter, is een bewjs
dat Frankrjk een veel sterkere
eenheid is dan menig buitenstaan
der zou concludeeren. De rol van
de communisten in Frankrijk
achtte generaal De Benouville
hiervoor voor een belangrijk deel
verantwoordelijk. De Fransche
communisten hebben zich steeds
In de eerste plaats als Fiansehen
en daarna pas als communisten
doen kennen. Daarom is er ook
niemand in Frankrjk die de com
munisten de plaats, die zj als ge
volg van hun aanhang verdienen,
wil betwisten. Daarbj komt dat
in alle politieke schakeeringen in
Frankrijk het verzet is vertegen
woordigd. De Fransche verzets
beweging, die uit vertegenwoor
digers van alle partijen was
samengesteld, vórmde een hechte
eenheid en deze samenwerking
maakt, dat men, ondanks verschil
in politieke opvatting toch een
hechte basis tot samenwerking
heeft. Het grootste deel van de
huidige ministers is ook voortge
komen, hetzj uit de binnenland-
sche dus ondergrondsche verzets-
De Veiligheidsraad van de V. N.
ziet zich voor de mogeljkheid van
een nieuw debat over Perzië ge
plaatst. De onderhandelingen tus
schen de Perzische regeering en
Azerbeidsjan zjn in een impasse
geraakt en er ls geen officieel
nieuws omtrent de bewegingen
van 't Roode Leger. De afgevaar
digden zjn kenneljk verontrust
over het uitbl jven van de bevesti
ging van de Sowjet-Russische
ontruiming. De laatste aanwj-
zing, die de afgevaardigden van
de V. N. te Washington hebben
ontvangen, is dat Soeltaneh lie
ver geen „commissie van onder
zoek" naar Azerbeidsjan zendt.
Hij geeft er de voorkeur aan te
wachten tot de onderhandelingen
met den Azerbeidsjaanschen „Pre
mier" In een meer gevorderd sta
dium zijn gekomen. Als de Per
zische regeering Maandag a.s. den
Veiligheidsraad nog niets over de
ontruiming door het Roode Leger
kan mededeelen, zjn eenige afge
vaardigden van plan, zoo wordt
van bevoegde zijde vernomen, den
raad voor te stellen zelf een oom
missie naar Perzië te zenden voor
een zelfstandig onderzoek.
beweging, hetzij uit de boven-
grondsche Fransche verzetsbewe
ging, dus uit het Imperium of uit
Londen.
Sprekende over de slagen die
Frankrjk te verduren heeft ge
had tijdens de Duitsche bezetting,
noemde generaal De Benouville
enkele cijfers die te denken geven.
In totaal zjn 800.000 Fransche
levens verloren gegaan, 300.000
door fusillage of in den onder-
grondschen strjd en 300.000 op
het slagveld. Ruim 200.000 Fran
schen zijn door de Duitschers
naar concentratiekampen gevoerd.
Hiervan zjn 50.000 teruggekeerd
en van deze 50.000 is de helft later
nog overlede.i. Deze menschen
maakten een belangrjk percen
tage uit van de kracht van Frank
rjk. Daarnaast komen de gewel
dige materieele verwoestingen,
welke de Duitschers hebben aan
gericht.
Typeerend is, dat ondanks een
zeer strenge zuivering in Frank
rjk slechts 3000 van 40 millioen
inwoners zjn gefusilleerd wegens
verraad.
Belangrjk is het, dat vele van
de vooraanstaande menschen uit
de verzetsbeweging thans een
vooraanstaande plaats in de in
dustrie het leger of het economi
sche leven van Frankrjk innemen.
Frankrjk krabbelt langzaam
omhoog en het is van belang te
melden, dat met name de steen-
kolenproductie op het oogenblik
30 °/e hooger ligt dan die van 1938.
E mogen weei stemmen. Het
Nederlandsche volk zal den
17den Mei de vertegenwoordigers
voor het Parlement aanwjzen en
aldus grooten invloed uitoefenen
op de wijze hoe Nederland in de
eerstvolgende jaren zal worden ge
regeerd. Dat deze mogeljkheid er
weer is, komt voort uit het feit,
dat we het democratisch staats
bestel weer terug hebben. Want
immers alleen onder democrati
sche verhoudingen kan dit plaats
vinden. Bj deze stemming zal
zooals bj elke stemming meer op
den voorgrond treden wat ons
volksleven verdeelt dan wat het
vereenigt. Door de uitspraak van
het volk zal het duideljk uit
komen hoe de scheldsljnen loopen.
Fundamenteele verschillen zullen
openbaar worden. Met dezen on-
zakeljken en onreëelen eenheids-
droom die tijdens en na de bezet
ting gedroomd werd, zal defini
tief worden afgerekend. Dit is o,p
zichzelf geen betreurenswaardige
zaak. Als de verschillen er zjn,
dan is het voor een waarachtige
samenleving ook noodzakeljk, dat
ze niet verdoezeld worden maar
aan het licht komen, 't Is alleen
te hopen, dat ons voor oogen zal
bijven staan, dat men in eensge
zindheid kan samenwerken zon
der het in alle dingen eens te zjn.
In elk geval, een levende ver-
scheldenheid is altjd verre te ver
kiezen boven een levenlooze, ge
lijkgeschakelde eenheid.
Zoo mogen we dan weer stem
men. Dat dit van zeer groote be-
teekenis is, wordt allerwegen ge
voeld, juist omdat we jaren van
Zaterdag a.s. zal Minister
Ringers een bezoek brengen
aan Zeeuwsch-Vlaanderen-
Hij zal daarbj vergezeld wor
den door Dr. Ir. Z. IJ. v. d.
Meer, algemeen commissaris
voor den wederopbouw.
De tocht zal gemaakt wor
den per vliegtuig van Val
kenburg naar Axel. In de
morgenuren zal te Oostburg
een bespreking plaats hebben
met burgemeestem uit West
Zeeuwsch-Vlaanderen en des
middags met de commissie
van samenwerkende land
bouworganisaties in West
Zeeuwsch-Vlaanderen.
Nadat tijdens de zittingen van
het Tribunaal te Neurenberg van
de afgeloopen dagen getuigenis
sen gehoord waren, onder anderen
van admiraal Gerhard Wagner,
over het ter dood brengen van Ge
allieerde krjgsgevangenen en over
de Duitsche orders, volgens welke
het verboden was de drenkelingen
van tot zinken gebrachte schepen
ter hulp te komen, verscheen
Woensdag groot-admiraal Rader
in de getuigenbank om zichzelf te
verdedigen. Hij verklaarde, de
volle verantwoordeljkheid op zich
te nemen voor alles, wat was ge
schied gedurende de vijftien jaren,
waarin, tegen de bepalingen van
het verdrag van Versailles in, de
Duitsche vloot herbouwd werd.
Hij had dezen heropbouw van de
vloot als zjn levenstaak be
schouwd. „Misschien ben ik in
mijn enthousiasme een weinig een-
zjdig geworden", zeide hj. Vol
gens hem was de vloot niet be
doeld geweest voor agressieve
doeleinden.
Generaal Franco verklaarde in
een rede, uitgesproken bj de ope
ning van de Spaansche cortes, dat
er geen politieke problemen in
Spanje waren, die oplossing be
hoefden. Hij legde den nadruk op
het katholieke karakter van de
Spaansche staat, gebaseerd op de
christeljke voorschriften, ca een
dergelijke staat, aldus Franco,
kan men niet ondemocratisch noe
men. Deze staat is hovend le i ge
baseerd op de christeljke ethica:
het is een echte democratie, om
dat er eer. parlement is, gekozen
door plaatselijke autoriteiten, vak-
vereenigingen en andere lichamen,
die het nationale gevoelen vertol
ken, en er worden thans voorzie
ningen getroffen voor het houden
van referendums, waarbij de natie
kan stemmen over vitale wets
ontwerpen. Franco zeide, dat de
wanorde onder de republiek groote
afmetingen had aangenomen.
De houding van Spanje ten
aanzien van Frankrjk beschreef
Franco als nobel en edelmoedig.
Toen de oorlog uitbrak was
Frankrjk instaat al zjn krachten
in het Noord-Westen te concen-
treeren. zonder zich bezorgd te
hoeven maken over de Pyreneeën.
Toen de Fransche weerstand in
eenzakte heeft Spanje geen ge
bruik gemaakt van de omstandig
heden, ofschoon het wist, dat, had
Spanje aan de zijde der as-
mogendheden gevochten. Frank
rijk thans de Balearen zou op-
eischen. Frankrijk heeft dit be
loond door toe te staan dat Spaan
sche guerillastrjders invallen in
Spanje deden en door het sluiten
van de grens.
Op verschillende plaatsen van
ons land heeft een herdenking
plaats gevonden van de gevalle
nen uit de Meidagen van 1940.
Deze herdenking is een ware
manifestatie van dankbaarheid en
eerbied geworden jegens de man
nen die in dezen korten tjd van
heldhaftigen weerstand hun leven
voor heit vaderland hebben ge
geven.
De plechtigheid op den Grebbe-
berg werd bijgewoond door Prin
ses Juliana en Prins Bernhard.
Het woord werd gevoerd door den
Minister-President, Prof. Scher
merhom.
Ook te Kornwerderzand, te
Mill en in Den Haag werden her
denkingsplechtigheden gehouden,
waarin de nagedachtenis van de
moedige mannen die in den on ge
lijken strijd kótiTi leven gaven,
werd geëerd.
Hun offer was tevens de kiem
van het verzet tegen den onder
drukker.
De «3-jarige Dr. Caston Ducatte,
een Fransche multi-millionnair en
grootgrondbezitter, is tot 4 jaar
gevangenisstraf veroordeeld we
gens moord op zjn tuinjongen, die,
naar men beweert, de minnaar
was van de 16-jarige dochter van
den millionnair.
Volgens de rapporten van den
Gecombineerden Voedsel Raad,
werd voor het vertrek van Hoover
uit Amerika, het tekort tusschen
de beschikbare hoeveelheden aan
graanproducten in de surplus lan
den én de behoeften in de andere
landen op 11.000.000 ton geschat.
In de Italiaansche stad Ascoll
Piceno bestormden Woensdag on
geveer 500 vrouwen een bakkerij
en maakten groote hoeveelheden
brood buit, voordat de politie kon
ingrijpen. Ook het huis van een
Pas na enkeie uren slaagde de
politie er in de orde te herstellen.
Naar aanleiding van Bovin's
verklaring van kort geleden heb
ben zich 3500 in Italië dienst
doende Poolsche soldaten vrijwillig
opgegeven voor terugkeer naar
Polen. 2301 van hen weigerden
echter op het laatste moment
Italië te verlaten.
Een 24-jarig» Atheensche stu
dent in de rechten die tweemaal
door de nazi's ter dood werd ver
oordeeld, is door het Atheensche
gerechtshof ter dood veroordeeld
wegens het vermoorden van twee
Grieksche burgers tijdens de be
zetting.
Men vreest, dat de Etna (Sici
lië) wederom tot een uitbarsting
zal geraken. Er worden onder
grondbezitter werd aangevallen, aardsche ontploffingen genoteerd, men en kiezen.
tyrannie en dwingelandj achter
ons hebben, waarin ons dit recht
was ontnomen.
In die jaren van harde over-
heersching werd over ons, zonder
ons, beslist. We hadden slechts
ja te zeggen of te zwjgen. Open
lijk „neen" zeggen konden we niet.
We moesten om ons „neen" tot
uiting te brengen onze toevlucht
nemen tot sabotage of onder-
grondsch verzet. Toen hebben we,
als we 't nog niet wisten, de groo
te waarde van democratischer,
staatsvorm leeren verstaan, waar
de regeering verantwoording
schuldig is aan de volksvertegen
woordiging. In het laatste boek
van den Bjbel staat, dat Eén op
den Troon zit en dat allen aan
bidden. Doch wie op deze aarde,
in deze wereld op den troon «ai
heeft echter contröle noodig.
Waar deze onmogeljk wordt
gemaakt is het met den rechtstaat
gedaan, met de vrjheid is het xit
en evenzeer met de eerbiediging
van de menscheljke persoonlijk
heid. De mensch wordt nooit
meer dan een nummer uit de rij
of een soldaat van de compagnie
Dat was dan ook het ideaal van
het autoritaire regiem. Zei Hitier
niet: we zullen de massa den
zegen van het analphabetisme
teruggeven? Welnu Goddank
deze donkere tjd ligt achter ons,
is voorbj.
Ook als volk kunnen wj weer
voor zoover dit den mensch
gegeven is - ons eigen lot be
palen. We kunnen en mogen weer
stemmen, omdat het autoritaire
regiem heeft plaats moeten maken
voor het democratisch staats
bestel. Bekend zjn de woorden
van Churchill waarin hj zegt: wilt
gj weten wat democratie is
Democratie, dat is de geringste
mensch uit het volk die in zijn
stemhokje den naam van zjn
candidaat aanwjst.
Zoo zullen Vrjdag millioenen
van ons volk dit recht uitoefenen.
En het is toch wel een voorrecht
dat we weer stemmen kunnen en
mogen.
E mogen weer stemmen
Laten we het nog eenigs-
zans anders zeggen. We mogen
weer kiezen. Want stemmen eh
kiezen is immers niet hetzelfde.
Men kan stemmen zonder een per-
soonljke keuze te doen. We lezen
van verkiezingen in Rusland. Wé
hebben den indruk, dat daar door
velen alleen maar gestemd kan
worden, omdat er maar aan één
partij ruimte wordt gegeven. Zoo
is het mogelijk, dat ook daar, waai
voor meerdere partijen ruimte is,
toch door velen slechts gestemd
en niet gekozen wordt. Zei niet
onlangs iemand behoorend tot een
streng confessioneele partijde
tijden zjn toch wel veranderd. We
mogen nu niet slechts stemmen
maar ook kiezen. Kiezen veron
derstelt een persoonljke beslis
sing. Fin zoo gezien is het de
vraag of het zonder meer een
voorrecht is dat we weer mogen
kiezen. Partjkiezen is altjd min
of meer een hacheljkc zaak.
Vooral als we met een persoon-
Ijk e keuze ernst maken. Voor dit
dilemma voelen zich niet weinigen
gesteld juist bj deze verkiezin
gen. Er is de algemeene overtui
ging dat deze verkiezingen vaü
enorm belang zijn juist vanwege
de critieke situatie waarin oris
volksleven zich nu bevindt. We
leven op de kentering dei' tjder.
Met den tweeden wereldoorlog is
een oude periode afgesloten en
staan we op den drempel van een
nieuwe. We hebben 't gevoel, dat
onze verantwoordelijkheid nu veel
igrooter is dan vroeger en juist
daarom zullen we niet oppervlak
kig zeggen dat het zulk een voor
recht is dat we kiezen mogen.
Terug tot de politieke structuui
van '40 willen we misschien niet
en kunnen we wellicht ook niet
We zijn overtuigd, dat 't politieke
leven zich langs andere ljnen zal
moeten bewegen, wil het vrucht
baar zjn voor herstel en opbouw
op alle gebied. Maar die andere
lijnen zien we dikwjls slechts in
vage omtrekken. Juist wanneer
we niet enkel willen stemmen
maar ook kiezen zullen we ons be
wust worden dat wat van ons
den 17de Mei gevraagd wordt,
geen eenvoudige zaak is. De leu
zen, de reclame, de partijprograms
verliezen bj nuchtere beschou
wing hun beteekenis. Over 't al
gemeen worden de problemen
daarin veel te simplistisch voor
gesteld.
Alsof het zoo eenvoudig zou
zjn de verhouding van geleide
economie en particulier initiatief
gezag en vrjheid, rechtvaardig
heid en barmhartigheid etc. te be
palen!
En de methode om van den
tegenstander eerst een caricatuur-
beeld te ontwerpen en dat vervol
gens te gaan bestrjden kan moei
lijk hartverheffend worden ge
noemd! Maar gekozen moet er
worden. Deze keuze moet een
verantwoorde keuze zijn. Bj deze
keuze zal het levend besef aan
wezig moeten zijn, dat voor ons
gansche volk een huis moet wor
den gebouwd waarin het wonen
kan. Voor ons gansche volk, dus
niet enkel voor onze groep, partj
of richting. Dan zullen we stem-
