vooral Ueseldnieuws flitsen. De Tweede Kamer over Indonesië. Een hoop onderscheiding. tyj| deSPerandUITI DeO dllC8. Perzië geneer ontruimd? ij van den| 1 Het rapport van de Icommissie Van Poll. I tionaire H Wat wil de; j DONDERDAG 9 MEI 1946. Het rapport van Prof. Gerbrandy. Bevin's plan voor het Rijnland. Departement Zeeland Ned. Mij voor Nijverheid en Handel. I Hoofdredacteur: Herm. Steggerda. Redacteurent P. L. D. J. van 'Oeveren. S. W. Henry. Redactie-adres: Noordstr. 55-57, Terneuzen. Tel. 2510 - Na G uur 2073. Hoofdagentschap voor West Zeeuwsch-Vlaanderen Willemsweg 83. Schoondiike 2de Jaargang No. 194. Advertentieprijs: per mm 10 ct.; minimum per advertentie f 1.50 inzendingen advertenties tot des namiddags 4 uur. Rubriekld. advertenties: 15 regels 60 ct.; iedere regel meer 12 ct. Ver melding brieven onder nr. Bur. van dit Blad 10 ct. meer i Uitgave: Stichting „De Vrije Zeeuw" Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande - Terneuzen. Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal. Minister Schermerhorn heeft Minister Schermerhorn in een Zaterdag gehouden zitting van den Minister raad oud-Minister Prof. Mr. P. S. Gerbrandy toege sproken. Spr. bracht hem dank voor zijn beleid gedurende den oorlog en deelde hem boven dien mede, dat H. M. de Ko ningin hem, als erkenning van zijn groote verdiensten, begiftigd had met het Groot kruis van de Orde van den Nederlandschen Leeuw. Voor zoover ons bekend, zijn er maar vier dragers buiten Prof. Gerbrandy, die met deze hoogste Nederlandsche onderscheiding zijn begiftigd nJ. Prins Bernhard, wijlen Generaal Snijders; den oud- Gouverneur van Ned.-Indië, •Jhr. Tjarda van Starken- borgh Stachouwer, en Mr- W. L. baron De Vos van Steenwijk. Dat ook oud- Minister Prof. Gerbrandy deze hooge onderscheiding werd uitgereikt, geeft ons een indruk van de groote waardeering, voor zijn krachtig beleid tijdens de moeilijke oorlogsjaren. Prof. Mr. P. S. Gerbrandy. Over het beleid der Londensrhe Begeering is met de aanbie ding van het memorandum-Gerbrandy, op den eersten bevrij dingsdag plotseling het zoo gewenschte licht opgegaan. Het is een lijvig boekdeel van 250 bladzijden geworden, waarin uitvoe rige mededeelingen worden gedaan over de Regeeringsbeslis- singen, die toen genomen moesten worden. Het memorandum eindigt met de woorden van een zinspreuk die, zooals Gerbrandy daarbij opmerkt, in de moeilijkste dagen nooit aan mijn geheugen is ontsnapt: „Nil desperandum deo duce" (niet wanhoopen wanneer God de leiding heeft). Het memorandum bevat een scherpe critiek op den voormali- gen Minister-President Jhr. Mr. G. J. de Geer, wiens leiding ge kenmerkt werd door een groote wankelmoedigheid. In details schildert Gerbrandy de gebeurte nissen, die aan het vertrek van de Koningin en de Regeering vooraf gingen. Hoewel de meeste Ministers tij dens de spannende dagen van Mei permanent op hun posten bleven om zoodoende op alles voorbereid te zijn, was De Geer, trots den drang, die op hem uitgeoefend werd, niet te bewegen tot blijven en vertrok telkens naar zijn wo ning. Zelfs in den fatalen nacht van Zondag op Maandag 13 Mei 1940, waarin men het hier blijven van H. M. de Koningin niet lan ger verantwoord achtte, moest de oud-president van zijn woning weggeroepen worden. Het memorandum gispt dan verder de houding van den oud president, zooals die tot uiting kwam in Londen. Gerbrandy zegt daarvan, dat zijn houding nijgde tot een compromis met den vijand, wat o.a. tot uiting kwam in zrjn aarzeling bij de noodzaak van het uitgeven van een commu niqué, na de kapitulatie van Nederland, waarin Nederland tegenover het buitenland gesteld werd als een doorvechtende natie. Overtuigend voor de slapheid van De Geer is de publicatie in het memorandum, van het voorstel door De Geer zelf geschreven en geteekend dat luidt: „Naar aanleiding van het be roep, door den Führer van het Duitsche Rijk in zijn Rijksdagrede van 19 Juli j.l. gedaan op redelijk en gezond verstand ter beëndiging van den oorlog, vérzoekt de Ne derlandsche regeering te mogen vernemen, op welken grondslag (met name wat de positie van Nederland betreft) de Führer zich voorstelt, dat op dit oogenblik vruchtbare besprekingen ter be vordering van den vrede zouden kunnen worden geopend. w.g. DE GEER." Augustus 1940 vroeg de heer De Geer ontslag. Daar men er naar streefde om elke demonstra tie van oneenigheid in het kabinet naar buiten, zocht men een ge schikte opdracht voor hem. Deze werd uiteindelijk gevonden in een financieel onderzoek in Ned. Tndië, waaruit eerst pas voor goed bleek, dat De Geer geen vertrou wen waard was. Want gebruik makend van deze opdracht is hjj naar Nederland vertrokken. Het is bekend hoe het Nederlandsche volk hierop heeft gereageerd. Wij zagen hem hier als een deserteur Het memorandum onthult oris zoo een droevige toedracht, die we wel vermoed hebben, maar altijd weer ontstelt indien het ons hel der voorgezet wordt. te verleenen aan het nieuwe wel- vaartsstreven in de provincie Zee land. Daarbij wordt o.m. gedacht aan de groote behoeften tot ver betering van het verkeer, de uit breiding der industrie, het bevor deren van inpolderingen en droog makerijen, zooals het drie-eilan- den-plan voor de vereeniging van Walcheren met de beide Bevelan- den, en het stimuleeren van den landbouw. Het departement wil dat doel bereiken door het houden van lezingen, het organiseeren van congressen, excursies, enz. Het wil het initiatief nemen tot de oprichting van speciale comi- té's van belanghebbenden. Daarbij wil het departement niet treden op het terrein van andere vereeni- gingen. Er is in Zeeland behoefte aan een niet-ambtelijk lichaam, waar in al degenen samen kunnen ko men die hun kracht aan den op bouw en de activeering van de provincie willen geven. WEERSVERWACHTING medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt, geldig tot heden avond. Iets koeler. Matige wind uit Noordelijke richting, gedeeltelijk bewolkt, geen regen van beteekenis, iets koeler. In het binnenland hier en daar lichte nachtvorst Naar te Parijs officieel wordt bekend gemaakt zouden Woensdag indien hun werkzaamheden in ver band met de conferentie van Mi nisters van Buitenland sche Zaken hun het toelieten, Fransche en Britsche deskundigen de voorstel len van Bevin ten aanzien van West-Duitschland aan een onder zoek onderwerpen. Details van het Britsche plan zijn nog niet bekend gemaakt, doch men neemt aan, dat het de Fransche voorstellen voor Ruhr- en Rijnland verwerpt. Het eerste deel van het Britsche memorandum, dat-aan de Fran- sche ^g-qgrirftois overhandigd, zou uif'j geven aan de mee ning, 'dat indien Duitschland zijn bronnen van het Westelijke indus- 'rieele bekken zou moeten missen, het een voortdurende bron van moeilijkheden voor Europa zou zijn. In het tweede deel zou Bevin twee voorstellen hebben gedaan: In het hijzonder zou hg hebben voorgesteld over te gaan tot socia lisatie der mijnen en industrieën van het Ruhr- en Rijnland, dat echter onder Duitsch bestuur zou blijven. Het Fransche persbureau meldt uit Rome, dat Koning Victor Emanuël van Italië de acte van aftreding niet zal onderteekenen, voordat de Gasperi, die Woensdag in Italië werd verwacht, te Rome is teruggekeerd. De Gasperi be kleedt volgens de Italiaansche grondwet als minister-president de functie van adviseur van den kroon. De New-York Times schrijft naar aanleiding van de hulpactie voor het zenden van kleeren naar Nederland: „Misschien zullen vele New-Yorkers, gedachtig aan Ne derlands traditie en heroïsche rol in den oorlog, blij zijn kleeren naar Nederland te kunnen zen den". Gromyko heeft in een rede voor het Russisch-Amerikaansche in stituut te New York gewaar schuwd tegen een poging van een of ander land of groep van landen, hun wil aan andere landen van de wereld op te leggen. Zulk een poging, aldus Gromyko, zou on vermijdelijk hetzelfde lot als dat van Duitschland ondergaan. President Truman heeft aan alle landen, die lid zijn van de „atoom energiecommissie der Vereenigde Naties" een uitnoodiging gezon den om waarnemers voor de re geering en voor de pers te sturen naar de proeven met atoombom men in de Bikini Atol in Juli en Augustus. 21 Belgische mijnwerkers zijn omgekomen tijdens een ontplof- Een vertraagd Reuterbericht meldt, dat de woordvoerder van de Perzische regeering Prins Fi- roes Maandag de navolgende ver klaring heeft afgelegd: ..Door ons ontvangen rapporten bevatten aanwijzingen, dat de ontruiming van Perzië voltooid is". Volgens een woordvoerder van het Perzische Ministerie van Pro paganda heeft Perzië van Sowjet- Russische zijde nog geen officieele aanzegging ontvangen, dat de ont ruiming zou zijn voltooid. Een Perzische missie, die naar Tebris, de hoofdstad van Azer- beidsjan. was gezonden om de ontruiming te controleeren, is naar Teheran teruggekeerd en heeft gemeld, dat Tebris door het Roode ieger was verlaten. E!r zijn nog geen officieele berichten om trent de andere streken van Azer- beidsjan. fing in de mijnen van Lodelinsart bij Charleroi. Achille van Acker, eerste-minister en minister van steenkoolvoorziening, heeft zich naar de plaats des onheils bege ven. Maandag j.l. heeft de waar nemende Nederlandsche consul- generaal, Van S win deren, de bota nische tuinen van New York 18.000 Nederlandsche tulpen aan geboden. De heer Van Kleffens woonde de plechtigheid bij. Dezer dagen werd te Middel burg de eerste ledenvergadering na den oorlog gehouden van het departement Middelburg der Ne derlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel. Hierbij werd de naam gewijzigd in depar tement Zeeland, om uitdrukking te geven aan den wil om alle deelen der provincie in het door de orga nisatie nagejaagde welvaartsstre- ven te betrekken. Tot eere-lid van het departe ment werd benoemd de heer W. Berdenis van Berlekom, die vele jaren de stuwende kracht in het departement is geweest. De directeur van den provincia len planologischen dienst, Ir. M. de Vink, hield een causerie, waar in hij uitvoerig de plannen voor de toekomst ontvouwde. Het ligt in de bedoeling kraebtigen steun In een volle Kamer, ook de pu blieke tribunes waren bezet, is in de Tweede Kamer de door den Minister van Overzeesche Ge- biedsdeelen, Prof. Logemann. af gelegde regeeringsverklaring be handeld, en tevens ook het rap port van de commissie Van Poll. Kritiek kwam voornamelijk van den kant van den Ant.-rev. woord voerder, den heer Schouten, maar ook van den heer Korthals (lib.) had de regeering een heftigen aanval te verduren. De heer Schouten riep o.a. de regeering ter verantwoording voo" het feit dat ze, zonder eerst met de Staten Generaal overleg te plegen, het voorstel van Dec. 1945 aan de Indonesiërs, eerst in Engel- sche handen had gesteld. De regeering gaat in haar voor stellen veel verder dan de Konin gin in haar bekende radiorede. In wat ze doet, erkent ze de revolu tie, en handelt ze ongrondwettig. De heer Van Poll had wel zeer het oor der vergadering bij zijn rapport over de bevindingen der parlementaire commissie in Indo nesië. De conclusie van den heer Van Poll was dat niets onherstelbaars was geschied, en dat Indonesië be reid was de Souvereiniteit van het Koninkrijk te erkennen en dat het dringend noodzakelijk was de reeds lang in voorbereiding zijnde Rijksconferentie zoo spoedig mo gelijk bijeen te roepen. In de volgende motie legde de heer Van Poll zijn gedachten neer. „De Kamer, op grond van de heden en vroeger gehouden be raadslagingen eenstemmig van oordeel, dat aan het Nederlandsch- Indische gebiedsdeel als deelge noot van het Koninkrijk een auto nome bestuursvorm behoort te worden toegekend, overwegende dat over de vorm en de mate van deze autonomie, zoowel voor het gansche gebiedsdeel als voor zijn onderdeden, besprekingen gaande zijn, dat het noodzakelijk moet worden geacht deze besprekingen ook met vertegenwoordigers van de buitengewesten te voeren en dat intusschen voor die gewesten al dadelijk de kracht naar de vor ming van autonome organen be hoort te worden gestreefd. Dat het derhalve gewenscht is de reeds geruimen tijd in voorbereiding zijnde Rijksconferentie zoo snel mogelijk bijeen te roepen. Dat bij de vormbepaling der hier bedoelde autonomie eenigerlei republikein- sche vorm voor het inwendig be stel van het autonome gebieds deel of van een zijner onderdeden, mits gezuiverd van Japansche in vloeden, niet bij voorbaat uitge sloten behoeft te worden geacht. Dat evenwel bij de voortzetting na paaxw uaa sbai BZ3H •aizJOcl uba qufg ;o4 iTn qaiz dau ua uooj; uap uba 'uas -IBBidpsq aqasirejjï ap ui iqoBuq -qaoz p(i; ufjz aip jaqosaaaq uo3 -qBUiuao} op aaTOjjjo-uarfqBzoq ap lORfi SZ6T ui pno ;ani Sou aajqaa er spüapjBj op uba aijsBmfp aa do maq apS(OA n ezoy uoo-z ujjz lazaSjB ptaqpuizaS aqoeqnQ-ojd ujiz suaSaM uapjaaqpeaf? ap joop STMarqBöt Bzay aiz.iaa uba q-eps uaSftBuruaoj ap pja.v. XJ6I uj 'JüSjin aizj&a uba ua^UBjq a^sqoooS ap uba U99 Sip -aods ib fjq jbbai fuarppup aujap. -vjvjjv U114 fuuuuaiappiuisu9A?»T srprspuo uapnoq uaaaoq ozoogBj. •sjauuo;suaplaaq sib ubbS Jaaqai uajuauinuoui na uaqjazjBoS uaSai ua uaqjfajjpuoj pubi )aq aip uap -aoq auiruq" pfi^B Sou uQz j'a •Suqjapuo ua;oojS "aup uap bojjoo uapuamon uap ui uajpiui aj ua^oouaSpuoq 404 saaqos4ma op st xqojjaa aora üz ;bP 'pSar -334m 4PJOA1 SiuBpooz SuisqoAaq op J3AouaSa4 suo44ozoq aap' SuiS -I^aqsdBqoepirauA auapai lÜAuai 'uapjoAi PJaa4JodioaaS aaapuB ap JBBu qaoq4BBJ4S auaa ap uba uQz 3om suaa jbbui uairequauiv an STB" STB 1JOOS 8" o—ic* TooqtmCe 4aq jbbp si jbbubSbm uaquao ■iopJOOAHBB4sfii jbbh •AAnoqdo ui U95» ;32 -J8A ui U5>a aznai ap japuo a^oB -sSuizaiifjaA ap Qz 4J9oa uiojbbq pfiJ4SsSui44azaq uap suapQ4 paap )BP fiz qCqoS 'puB) suo uba A\noq -do uap Qq uaSBJp praquüjapjooM -4UBJ9A ap apaui [jas. qz gup -aaSaa aqosquq uauuoA 04 uaa üt do S4BBid ufiz 4qasia f^jBd azuo PUB) suo UBA i94Sjaq Sipaods uaa jooA ufiz Sipoou atp 'uajaoA 94 Joop uajaSaj4BBUi apuadQjSur ap Uio ua;;izaq itreBjq ap tbz Suu uodtrjwï "POOA UBB JgOA 61 ap uba SutSipajAi s)BB[d a}sjaa ap u uba SutSooqjayx -IOA ap jooAJatq -uioo aQ "uaSiOA -aaSaj azuo aip s; -JOM 4snsaq ibz u -oiq aap uapuBq 4Siuoi[ao4 ap ;pja ua4oouaSpuB) uap üatBapi ap uba Si IIM 43H 'J344azaq der besprekingen allereerst over eenstemming dient te worden ver kregen over een schema tot snelle en stelselmatige invrijheidsstelling van de thans nog in interneerings- kampen vastgehouden Nederland sche onderdanen, en dat deze in vrijheidstelling voltooid moet zijr voordat nieuwe besprekingen ovei andere punten kunnen worden ge voerd. Besluit de regeering met alle aandrang te verzoeken de in gang zijnde besprekingen voort te zetten overeenkomstig de in bo venstaande overwegingen vervatte richtlijnen. En gaat over tot de orde van den dag". Tegen deze motie had Minister Logemann geen bezwaar, uitge zonderd tegen het vijfde punt. Het rapport der commissie werd echter door den Minister wel be streden. De commissie heeft geen oog gehad voor de beteekenis van het nationalistisch streven in In donesië. De verspreiding van het rapport in het buitenland moet ontraden worden. De leden die den Minister verweten dat niet met genoeg kracht was opgetre den, kregen te hooren, dat dit onmogelijk was geweest, zelfs in dien men 't gewild had, door het ontbreken van het benoodigde krachtsapparaat. Als wij eerst hadden gehandeld en dan pas onderhandeld, zouden onze bond- genooten ons volkomen in den steek gelaten hebben en ons ge zag' in Indie zou niets meer te be- teekenen hebben. De eenïge on derhandelingen die kans van sla gen bieden zijn die met de groep Sjahrir. Indien men dat niet wenscht, blijven alleen de commu nisten onder Tan Malakka over. De heer Schouten c.s. wil toch zeker niet dat juist met deze groep contact zal worden gezocht! Onder bravogeroep beëindigde de Minister zrjn rede. die bijna twee uren had geduurd. Bij zijn terugkeer te Batavia heeft Dr. Van Mook verklaard dat hij tevreden was over het par lementair debat. „Wij weten nu hoe ver de regeering en het parle ment wenschen te gaan". H) voegde er aan toe, dat hij de be sprekingen met de republikeinei zoo spoedig mogelijk zou hervat ten. Voorts verklaarde hij, dat hij „zekere instructies van de regee ring" had meegebracht en zeide. dat deze grootendeels waren ge baseerd op de verklaring, die Minis ter Logemann onlangs heeft af gelegd. Dr. Van Mook zeide, dat hij de besprekingen met de repu blikeinen zou voortzetten zonder het resultaat van de verkiezingen of de samenstelling van de nieu we regeering, waarmee nog wel eenige tijd gemoeid zou zijn af te wachten. getuigen oproepen ae nonderden Joden, spoorwegmannen en ande re onderduikers, die gastvrijheid en onderdak vonden bjj hen, die men nu als isolationisten en sepa ratisten meent te moeten kwalifi- eeeren? Wij organiseeren ons op den grondslag van beginselen, ont leend aan het Woord van onzen God. Als men dat een isolement belieft te noemen, dan is dat een isolement, waarmee wij geheel ons Nederlandsche volk wenschen te dienen. Fin wij ontzeggen een ieder het recht, ons dat als iets minder- een standpunt v( bus gaat, maa het een overzie] binnen het raan streeft. „Stem duidt iets aan verantwoordelijk ieder beseffe vai sende beteekenis zijn stem voor 1 zijn. Daarom di mei wat in feiti ping wil zjjn va het simpel geba rooclkrassen, dat er zit een stuk to van weinigen volg: prijsschoml semen ten onder denstanders, wel de arbeiders. Dusf Wat dan Een vordering van ll bfj een beh< irll voor allen. Ge j winst, maar om tebevrediging. G op economisch gé matige productie gewonnen. Door ongebreidelde co kapitalistische wordt de vrede ve| dening. Dat is tie en dwang vanj bureaucratie zal te en de distri^ hoe eerder hoe dening is de org| de vrijheid. Or i het scheppen v^ het beroeps waarvan de leidiil dernemers, arbeid woordigers van lang gezamenlijk!^ ders dan dwanfl staatsalmacht. enz., waarover kwaadwillig wordl Het laatste de vredeSlech nale rechtsorde k kinderen de v Welke partij rich en duidelijk op rechtsorde, als di Arbeid, met haa tionale verbindiiij] vriendschapsband zrjn mannen van Nu kunt U kiez problemen vragen delen. De Partij wijst U die midde cratie en socialis: snoer zijn bij den beter bewoonbare sen samenleving v -echtigheld en vr W. TH'] Secrel den at alle Duitsche I 11e Duitsche met; I Ig afgezworen z< t niet gaarne dutL Wij wenschen, d. 1 nd geregeerd 2 v'ereenstemming i ksaan ndschen volksaauj aatsrecht, met d<|l in Ned. rechtsstir» •miming met de ondwet en de N< F ij dat niet, dan g f t, ten onder het tzij in dictatuur s program van ik toe: Terug t ïhtsstaat en de Laten wij onszeli j zullen in de jkq ai g dan in het •zen zjjn op 5-"?(e| lar laten wij on»J het noodeloos itenland. Laten t wij ons eigenjflfr t verminken dooi_ r ir uitheemsch m dat eigen aard en pwi opoffert, loopt ge^fr^j standigheid te Vel speelbal te worden'*-' machtige naburen.' geen Duitsche, wijl geen Angelsaksiscf zijn. Wjj staan dan 00P De Christelijk-HJ' J is een Protestants

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1946 | | pagina 1