VOOR DEN ZONDAG* „De Vrije Zeeuw" Zeeuwsch-Vlaanderen in Oorlogsbrand. Kardinaal Jozef Tien in Nederland. DE WERELD IS CORRUPT- bedrijf of zaak 7 Ir Van Amerom sprak over den Wederopbouw- MAATKLEEDING STANDING i GOD MS LIEFDE. Pater Th. Steltenpool schrijft ons Van Heiden tot Kardinaal. Zijn wij het Godsdienstigste volk ter wereld? Hier is Uw kans brengt Uw naam in West en Oost Een goedZakenman zoekt zijn kracht in doelmatige Reclame Wist U dat.... Cor Ruys in „Meneer Topaze van Pagnol". Opvallend spel in het Leidscheplein Theater te Amsterdam Is Uw bij iedereen bekend in West en Oost- Zeeuwsch- Vlaanderen Een dringend beroep van Burgemeester Van Dongen. Uw kle£* De vierdaagsche strijd om het bruggehoofd bij Kijkuit -i- LAAT ons eerlik bekennen, dat we dikwijls moeite heb- oen met deze bijbelse uit spraak. We zetten er liever een vraagteken achter dan een uit roepteken. We willen er eerst eens over praten. Er gebeurt op deze wereld zo veel dat met Gods liefde niets heeft te maken. Als God liefde was, zou Hij er voor moeten zorgen, dat al het waan zinnige, dat wij niet kunnen be grepen, maar ons ter dege wondt, niet kon gebeuren. Daarmee roepen we God tot verantwoor ding voor Zijn daden. Roepen we maar al te vaak God tot verant woording voor daden, waarvan de schuld geheel bij ons ligt. Dit alles berust ap deze grote vergis sing, dat wij menen te kunnen uitmaken, wie God is, hoe God moet zijn. Maar zó knap zijn we niet. God zelf laat hóren, wie Hó is. Degene die ons heeft lief ge had met een eeuwige liefde. God zelf laat zien, wie Hij is. Degene Wiens liefde jegens ons zichtbaar wordt in Jesus Christus. Staande tegenover Hem en Zijn lijden, wil len we nog eens die vraag stellen: Ia God liefde? Dan mag ons ver stand geen raad weten met deze vraag, toch ontkomen we niet aan de erkenning dat in al het lijden ding. Dan buigen we onze hoof- Jesus aandoen een den, vol beschaming, we ontvan gen haar als genade, ons tot heil. God is liefde, o engelenotem, Mensentong, verheerlikt Hem! C. T. houdt geen haltj voor grenzen, die wij trekken. Zij schrijdt voort, zelfs voor he*n, die alle moeite doen om van J esus af 'te komen. Jesus liefde w ordt zelfs op het kruis van Goljjotha niet vernie- .igd. Zij blijft '^stralen te midden van de felste zónde. Die liefde begrijpen we niet. We kunnen er 'alleen van zeggen, dat ze anders i^5 dan de onze. Het is dan ook de. liefde van Jesus. En zoals Jesus is, is God. Is God liefde'>? Hij zendt iEiin Zoon in deze wereld om haai' Zijn liefde bekend te maken, tq; verkondigen, te geven. Wannaer dan de wereld zich aan Jesus vergrijpt, flitsen niet de blikserrven van Gcds toorn langs de hemel, trekt God zich niet als een bfeledigde Majesteit terug, maai lajat horen, dat Hij nochtans in Jesus, door ons ver acht en verworpen, vergeving schenkt voor liet allerergste dat we Hem hebben aangedaan. Dat is liefde zonder grens. Zii kan ons (frgeren. Dan doen we alsof zij niet bestaat, we gaan haar voorbij. Maar zij'blijft niet temin tot ons riitgaan, ons tot een oordeel. Of zij brengt ons tot aantoid- dat mensen liefde straalt, die wij niet begrij pen. Zo willen we misschien toeseven, dat God liefde heeft. Dat is na tuurlik iets anders dan dat God liefde is. Wanneer God liefde heeft tot mensen, zijn we nieuws gierig hoe ver die liefde gaat. Dat is hij ons een belangriike zaak. Ook wij hebben lief. We vinden het mogelik heel gewoon hen lef te hebben met wie we nauw ver bonden ziin. We weten er ook wel iets van. 'dat onze liefde moet uit gaan tot de naaste. Dat wordt reeds moeiliker. Tenslotte nog God liefhebben. Dat is het aller- T nnffttp Onze liefde heeft grenzen Zelfs tegenover hem of haar met wie we het leven zijn ingegaan. Dat behoeft niet eens ontrouw te zijn. Reeds een diepgaand me ningsverschil kan de liefde verkoe len. De liefde tot de naaste heeft scherpere grenzen. We weten wel hoe ver we kunnen gaan. We den ken er niet aan om ter wille van „vreemden" iets te doen wat ons zou kunnen schaden. En tegen over God? Och, wanneer H'i n et voor ons zorgt, zoals wij het wensen, is de grens al heel snoed'g toereikt. De grenzen worden u t- eindelik getrokken door onze ze!f- zucht. Dat is onze nood? Dat is onze schuld. We blijven op een gegeven ogenblik s'jian Nu komt de grote vraag, die ons allen aangaat, heeft Gods liefde ook grenzen? Wordt Z n liefde ook begrensd door zelf zucht? We zullen, om op deze vragen een antwoord te geven voor alles naar Jesus hebben te luisteren. Hij verzekert het, dat Hij de mensen lief gehad heeft tot het einde. Dus toch een grens? Dus tot Zijn dood toe Is de dood de grens, die Gods liefde niet ka^: overschrijden? Neen, liefde tot het einde is niet minder dan lie'd zonder einde. Liefde waaraan geen grenzen zijn, waarbij geen voorwaarden worden gesteld. Liefde die geen uitzondering kent. Liefde die tot allen uitgaat. Lief de die niet aan zichzelf denkt, maar zich volkomen geeft. Dat zijn niet enkel woorden; deze liefde is in Jesus leven te zien, in 't toiezonder straalt z.j in Bijn lijden. Wanneer we de lijdensgeschie denis lezen, treft bet. ons, dat a le mensen met bet lijden van Jesus te maken hebben. Zijn vrienden leveren door gebrek aan meisjes. Met de wasscherijen is het al precies hetzelfde gesteld. Men kan dan ook de meest aanlokke lijke advertenties zien in de dag bladen, waarin wasscherijen smee- ken „kom bij ons werken, breng uw vriendin mee, hoog loon, aan gename werkkring". Het lijken wel uitr.oodigingen voor feesten! De resultaten zijn nog bedroe vend. Waar zitten de meisjes en vrouwen, vraagt men zich af. De oplossing zal, volgens het hoofd van de vrouwenaideeling van een arbeidsbeurs, wel hierin zitten, dat er in de winkels nog niets te koop is. Wat heeft men aan geld, wanneer men er niets voor kan koopen? Wanneer er weer zijden kousen zijn, dan is het dienstboden- en personeelsvraag stuk vermoedelijk voor een groot deel opgelost. Bij een dezer dagen hier gehou den bontveiling hebben wij weer eens kunnen zien, dat Mirlister Lieftinck met al zijn saneeringen de kooplust van de vrouwen niet heeft kunnen beteugelen. Er waren veel en veel meer koopsters dan jassen en een groot deel der dames ging teleurgesteld en zonder bont naar huis. Als attractie was aan deze vei ling verbonden de verkiezing van een schoonheidskoningin. De meeste stemmen kreeg de Ita- liaansche Mejuffrouw Bonin, die Miss 1946 werd. Ook de residentie gaat „De Scheldemonden" helpen en nu niet eens alleen Walcheren, maar ook Zeeuwsch-Vlaanderen. Hoe wij dat gaan doen, daarover een volgende keer! Een van de gewichtigste ge beurtenissen voor de geschiedenis der Katholieke Kerk is ongetwij feld de benoeming van zooveel buitenlanders tot kardinaal. Daar mede worden oude tradities om ver geworpen. Op het internatio naal karakter dezer Kerk wordt een nadruk gelegd, zooals men nog nooit heeft gehoord. Niet ten oniechte zou men kunnen spreken van het invoeren eener evenredige vertegenwoordiging, wanneer men bij dat woord althans alleen wil teRen op zijn natuurlijke beteeke- ïiy en afziet van de er bij gedach te democratie. Nood immers zal de Roomsch-Katholieke Kerk haar overtuiging prijsgeven, dat Chris- us Zijn Kerk onder het mona>-- chaal-aristocratisch bestuur stel de van den Paus alp opvolger van Petrus en de bisschoppen als op volgers der apostelen. Wat is eigenlijk een kardinaal? Het college van de kardinalen is het hoogste bestuurscollege van de Roomsch-K.itholieke Kerk en wordt- door de Katholieke godge leerden beschouwd als de voort zetting van een hoogste leiding, die reeds in de H. Schrift naar .voren komt enJdie ook bi de oud ste Kerkvaders "is te vilden. In de geschiedenis heeft dit college zich geleidelijk ontwikkeld tot het zijn tegenwoordigen vorm kreeg. Tot dusverre bestond praktisch de meerderheid van „het heilig col lege" steeds uit Italianen. Dit was in zooverre natuurlijk, als de kardinalen de ïaadgevers zijn van den bisschop van de stad Rome, die tevens is toelast met het be stuur der geheele Kerk. Even na tuurlijk echter is het, dat, nu het internationaal verkeer, zeer is ver gemakkelijkt en de band met Rome daardoor inniger is gewor- eaan 'liem verlaten, verlochenen, den dan ooit te voren, de verschil- verraden Zijn vijanden Hem toe- lende volken een eigen vertegen- spotten, verwerpen, kruisigen.1 woordiging wenschten bij het be- Yoor ons zouden het allemaalstuur der Keik. Aan dat verlan- redenen zijn om te zeggen; nu is gen heeft de Paus thans voldaan, het ons onmoveltk langer lefts j Het groote China is bijzonder te bewijzen. Maar Jesus l;efds bevoorrecht bij deze nieuwe be houdt n'et on. Zii toliift uitgaannoeming en ofschoon het aantal tot mensen, die met Hem me^s te Katholieken het niet in aanmer- maken willen hebben. Jesus liefde figuur, een vol Chineesch gezicht en vooral een paar vriendelijke oogen. Geen spoor van de tradi- tioneele verwaandheid van wie al te vlug promotie maakt. En een vluggere promotie dan die van kardinaal Tien is nauwelijks denk baar. Op zijn tiende jaar werd hij gedoopt, op zijn 28e in 1918 werd hij priester gewijd, in 1934 werd hij apostolisch prefect, in 1930 wijdde Paus Pius XI hem tot bis schop en nu is hij kardinaal. Hij bleef dezelfde vriendelijke missie bisschop, dien wij hadden gekend in 1939 toen hij voor het eerst Nederland bezocht. Om blijk te geven van izijn bizondere dank baarheid voor de hulp, die het bis dom Roermond aan zijn vicariaat met 30.000 Katholieken heeft ge boden, maakte hij thans opnieuw den omweg over het verarmde Nederland. Roermond heeft hem begroet met warme sympathie en enthousiasme. Tevens wilde hij nog eens het moederhuis bezoeken van de missionarissen van het Goddelijk Woord, aan wie hij den toizonderen dank van de H. Vader overbracht. Deze missionarissen vormen een van de talrijke missie congregaties, die de Katholieke Kerk telt als even zoovele losse stoottroepen, die altijd gereed staan om het christelijk geloof te gaan verkondigen. Een dergelijke missiecongregatie telt haar leden over de geheele wereld. Die van het Goddelijk Woord bestuurt o.a. in China meerdere missiegebieden en ook de R.K. Universiteit van Peking. Zijn Eminentie kardinaal Tien is een van de ongeveer drie duizend leden van deze congre gatie, door wier toedoen hij in aanraking kwam met het Chris tendom. Van hoeveel beteekenis deze nieuw-benoemde kardinaal is in de oogen van de Chineezen, bleek uit het besluit van den Chinee sehén gezant, om de lange tocht vanuit Dén Haag naar het kleine iJteinl te ondernemen teneinde dezen kerkvorst van Chineesche nationaliteit te begroeten. Men bedenke, dat de geizant zelf niet Christelijk is. Toch sprak hij het openlijk als zijn meening uit, dat alleen in het Christendom de mo gelijkheid ligt tot behoud van den wereldvrede. Merkwaardig was ook zijn com pliment aan het Nederlandscha volk, dat hij het meest religieuze ter wereld noemde. Het kan Oos- tersche overdrijving zijn geweest, in ieder geval z'jn wij na lang ver blijf in het buitenland overtuigd, dat tot aan den oorlog dit compli ment voor Nederland verdiend was. Of het tegelijk een compli ment voor de godsdienstigheid der wereld is, is een geheel andere kwestie. In het land der blinden is één oog nu eenmaal koning. De kardinaal sprak in het Chi neesch als hij in het publiek op trad, met de priesters van zijn omgeving echter in het Latijn. Hij drukte zijn hoop uit op een grooten opbloei van het Christen dom in China, vooral omdat Tsang kai Sjek zelf openlijk voor zijn Christendom durft uitkomen. Deze leest zijn bijbel voor de maaltijden, nij durft bidden in tegenwoordig heid van zijn troepen en hij gaf de geheele Christelijke Wereld een heerlijk voorbeeld door te zeggen, dat hij de woorden van Christus ook wilde toepassen ten opzichte van de Japanners. Tsang kai Sjek is een eer voor de Christelijke Kerken. Hij heet ook de Katho lieke missionarissen welkom in China. Op hem is de hoop geves tigd van den nieuwen kardinaal, die tegelijk wees op twee gevaren voor de Kerk in China: het mate rialisme in het volk en het drei gende communisme. domheid zijn, maar het rapport Dat zegt alles. Maar het slot van meester fopaze houdt aneen doet de deur dicht, wanneer een rekening met eerlijk verdiende eij- oud collega hem op zijn kantoor fers en nie4 met klinkende namen, komt bezoeken. Een kerel even -viceder komt informeeren en de zuiver en eerlijk ais Topaze eens directeur die zijn schoolbelang geweest was, die zelfs niet aan ziet, dwingt meneer Topaze te vaarden wil, dat Topaze zoo slecht zeggen, dat dit resultaat waar- geworden is. Maar dan komt de sc'hijnlijk het gevolg is van een foutieve telling. Topaze hoort aan kjjkt het rapport, tuurt in zijn hoek, cijfert na, schudt het hoofd en zegt: Nee, geen fout, dit rapport is juist." We krijgen medelijden met den belijdenis. Topaze zegt: „Ik heb gezien jongen wat er in de wereld te koop is. Geld... geld..., dat is alles." Als zijn collega een oogenblik alleen op het kantoor moet ach terblijven, wordt hij overweldigd meester hij verspeelt zoo maar door het interieur... de prachtige schitterend aangeboden kansen, stoelen, het kostbare bureau... en de gunst van zijn directeur, de als Topaze hem een positie aan- goedwillende glimlach van Me- geboden heeft, wordt hij ook aan- vrouwen oogst een smadelijk getast door het wisselvallig geluk ontslag. Een prachtig stukje spel, van een corrupte wereld, dit vertrek uit de klas, waarbij Het is een onaanvaardbaar een volle zaal stil wordt! stuk. maar dat in de handen van In de hierop volgende nood van een goed gezelschap tot een prach- werkloosheid en geldgetorek, wordt ti°- geheel is eewoiden hij slachtoffer van den cirrupten ambtenaar in hooge functie, die met wat slordige ongeregeldheden ook een paar slordige duiten ver dient. Topaze wordt tegen wil en dank strooman. Dreigt onder het Sir Clark Kerr bridgen's werelds gewicht van zijn daden verplet- beroerdste manier van tijdverapil- terd te Worden, maar ontkomt len noemt; niet Topaze gaat in „zaken". Maar de geheele kolenproductie van zwendelaars ontmoeten zwende- het Ruhrgebied in de Britsche Kardinaal Tien blijft slechts ge durende een paar dagen in ons land. Na een bezoek aan de an dere huizen van de congregatie en vooral ook onzen Nederland - schen kardinaal De Jong, zal hij naar Amerika vertrekken om half April te Nanking te zijr., waar hij een bijeenkomst heeft bij de generalissimus van het groote Chineesche volk. Moge uit de samenwerking van alle Christenen iets goeds geboren worden voor China en voor de geheele wereld. Het Westen begint thans in te zien, dat zijn tijd voorbij is. Moge dit inzicht te pessimistisch blijken en het Westen op het laatste oogenblik nóg den moed hebben om terug te keeren tot een echt Christelijke levensopvatting. In ieder igeval hopen wij, dat het Christendom het Oosten zal ver nieuwen. Zoo is het de wil van zijn Goddelijken Stichter: „Gaat en onderwijst alle volken en doopt hen Pater Th. STELTENPOOL. Het tooneelspel heeft en houdt gesteld terzijde zou leggen, maar laars en spelen een spel tegen elkaar. Als een krantenmagnaat door een listigen afgezant dreigt een „zoete affaire" aan de kaak te stellen in zijn krant, wordt Topaze radeloos, maar zijn baas, die zijn rol voortreffelijk speelt weet er wel raad op. Hij weet hst slordige stopsommetje van 40.000 fr. te reduceeren tot 5 als hij den krantenmagnaat opbelt en hem met een cinische glimlach herin nert aan een boos verleden. De zaak is gered, de krantenmagnaat ziet van de onderneming af, en Topaze zakt verslagen in zijn stoel, kreunend: „Wat een wereld Opvallend bij deze scène is de reactie van het publiek. De boos wicht d:e den anderen booswicht in corruptie overtreft, lokt hier een ovatie voor zijn doortraptheid uit. Hoe men al held kan worden! Ook schurken komen in aanmer king, mits zij het maar in groot, formaat zijnwat een wereld!" De metamorphose van Topaze in de twee laatste bedrijven is frappant. Onaanvaardbaar. Ja, maar Cor Ruys heeft de rol in zijn macht en je aanvaard het, dat hij zijn leermeester overtreft. Als hij van een touitenlandsche affaire iweer op het kantoor verschijnt, is hij zijn „meester" de baas en als deze protest aanteekent, zegt hij: „Weet je wat je doet, ga naar de justitie!" zóne wordt geconsumeerd; men op een veiling 5000 pond sterling voor Goering's Mercedes- wagen heetft geboden; 40.000 onderwijzers in de pro vincie Bombay in staking zijn gegaan, nadat 'zij verhooging van salaris en duurtetoeslag hadden geëischt; de Engelsche vloot in deze oor log 51.000 man heeft verloren; de Duitschers alleen dan nieuwe bonkaarten ontvangen, wanneer zij kunnen bewijzen, dat zij tegen typhus zijn ingeënt; In de Chineesche provincie Hoe- pe in 4 steden meer dan 90.000 menschen door den honger zijn omgekomen; de bewoners van het plaatsje Mesquite Tap in de staat Texas besloten hebben dezen naam te veranderen in Truman en dat Tru man in een telegram aan de Tru- manische bevolking hiervoor zijn warmen dank heeft uitgesproken; de Engelsche geheime dienst Het belangrijkste punt is thans wel het definitief herstel. Tot een bedrag van 3000 wordt dit door het Rijk voor 100 vergoed, mits de betrokkene minder dan 300 inkomsten- of loonbelasting be taalt en niet is aangeslagen in de Vermogensbelasting. Is dit wèl het geval, dan vergoedt het Rgk 75 De opdrachtgever moet echter getroffene zijn. Voor defi nitief herstel boven ƒ3000 is nog geen regeling getroffen, doch deze komt binnen zeer korten tijd. In zulke gevallen kan echter de ge troffene, via den burgemeester, een voorschot aanvragen. Dit bedraagt 52 van de herstelkos- ten, de rest moet hij zelf finan cieren. Is dit niet mogelijk, dan kan hij voor het restant een cre- diet krijgen. Dat men dit niet gaarne doet, is begrijpelijk. Er zijn echter tot 3000 gevallen genoeg en daarvoor moeten aanvragen gedaan worden, omdat anders de streek zijn materialen kwijt zal geraken! Spr. gaf vervolgens een uiteen zetting over de werkwijze bij we deropbouw en definitief herstel en wekte de getroffenen met kiens op aanvragen voor definitief her stel in te dienen. Voorts vroeg hij menschen met durf die willen laten bouwen, waardoor het over tollige materiaal kan worden ver werkt. Tenslotte deelde spr. nog mede, dat voor 1946 aan West. Zeeuwsch-Vlaanderen waren toe gewezen 230 woningen, er, is ech- in het komende begrootingsjaar I ter aangevraagd dit^aaptal^te 5 millioen gulden zal kosten, dat is vijf maal zooveel als in 1939. king doet komen voor een kardi naalsbenoeming heeft de H. Vader toesloten aan dit uitgestrekte land om wille van zijn unieke beteeke nis reeds thans een kardinaal te schenken. Dit komt niet geheel onverwacht, daar er reeds 25 in- landsche bisschoppen in China de Kerk leiden naas' de ruim honderd touitenlandsche. Wij hadden het voorrecht om een dag te mogen verblijven in de onmiddellijke omgeving van den Chineeschen kerkvorst, die gedu rende vier dagen ons land heeft bezocht. Naar aanleiding daarvan dit artikel. Onder het vlammende rood van deze opvallende kleeding schuilt een eenvoudig man, die zich niet trotsch terugtrekt in de onge naakbaarheid van de grooten dezer aarde. Een flink gebouwde ondanks de ïilm toch altijd een eigen bekoring. Een bekoring van een zoo eigen soort, dat men deze getoie-den, film en tooneel eigen rechten moet toekenpen, die goed beschouwd zelfs ver uiteen liggen. Het tooneel heeft de kracht van het bezielende woord, het overtui gende gebaar, de realiteit van den levenden mensch die spreekt en handelt, reageert als in het ge wone leven. En de ongewone situaties, waaruit een spel meestal iwordt opgebouwd, aanvaardbaar te maken, tot een persoonlijk be leven en meemaken, is een taak die den kunstenaar verraadt en bij een groot meesterschap ondergaat men dit zonder dat men er in eerste instantie erg in heeft. Dit kan hier met recht van me neer Topaze gezegd worden. Het stuk is opgebouwd uit situaties, die men bij het lezen alleen teleur- Cor Ruys ziet kans deze situaties in een corrupte Wereld aanvaard baar te maken. We ontmoeten hem als leeraar op een Fransche kostschool. Hier is hij de eerlijke, ongecompliceerde mensch, die geen Weet heeft van wat er om gaat in de groote wereld. Wat heeft hij er ook eigenlijk mee te maken in zijn eigen kleine wereld tusschen de vier muren van zijn klas en zijn groepje leerlingen en zijn vrijgezellen kamer. In deze stilte en zuiverheid lan ceert men ideeën over moraal en leert men het geluk van zulke nog onaangerande levens als iets be nijdenswaardigs te zien en raak! men verbitterd wanneer men dit uit dwaze en zelfzuchtige motie ven verscheurt. Maar de wereld is corrupt. Een kind van een ge slacht met een klinkenden naam. mag op school geen uitblinker in Voor de Vereeniging ter behartiging der Belangen van West. Zeeuwsch-Vlaanderen sprak Woensdagavond in de zaal Ma- besoone alhier Ir. Van Amsrom, Hoofd van het Streek Bouw bureau, over den wederopbouw en wat daarmede samenhangt. De heer Van Kampen opende de zeer druk bezochte vergade ring, deelde het programma van dezen avond mede en sprak den wensch uit, dat alles in een pret tige atmosfeer zou verloopen. Vervolgens sipiak Burgemeester Van Dongen een inleidingswoord. Spr. achtte dezen avond van zeer groot belang, daar hij toewijst, dat een goede samenwerk :ng tusschen autoriteiten en bevolking moge lijk is. De puintijd is thans voor- hij; zeker zuilen nog groote moei lijkheden overwonnen moeten worden, doch met den opbouw kan thans een aanvang worden gemaakt. Dit moet echter ge schieden in hechte en prettige samenwerking. Deze avond is hiervan een symbool. Spr. besloot met de verwachting uit te spre ken, dezen avond alleen op,bou wende stemmen te zullen hooren en geen laag bij de grondsche cri'tiek. Ir. Van Amerom ving aan, met er op te wijzen, dat bij zich heele- maal niet de „groote man" gevoelt, doch slechts een rad in het groote uurwerk. Er is nog weinig he kend en ook de officieele schade regeling is er nog niet. Echter zal Zeeuwsch-Vlaanderen, volgens spr. slechts door de Zeeuwsch- Viamingen zélf kunnen worden opgebouwd, zij het dan met hulp van Den Haag. Tot h'et vorig najaar h»eft West. Beeuwsch-Vlaanderen aan mate rialen niet gekregen wat het toe kwam, naderhand echter heeft deze streek in het brandpunt der belangstelling gestaan en stroom de veel materiaal toe, zooveel zelfs, dat het thans dreigt spaak te loopen, doordat een opeenhoo- ping van bouwmaterialen ont stond en te weinig aanvragen bijv. voor definitief herstel werden ge daan. Volgens de burgemeesters, stellen op 469. Diit zullen hoofd zakelijk wel z.g. Woningwet woningen zijn, d.w.z. woningen, die via de gemeente worden ge bouwd en die dan worden ver huurd tegen prijzen, die zijn aan gepast aan de plaatselijke om standigheden. Hierna werd uit de vergadering een groot aantal vragen gesteld, o.m. over de Woningwet-wonin gen, Molesitverzekering enz. Naar aanleiding van eenige door een aannemer gestelde vragen, deelde Ir. Van Amerom o.a. mede, dat z.ï. hij de huidige werkwijze de wien deze kwestie werd voorge- I ^ewestelrjke aannemers de beste- legd, is dit een gevolg van het feit, dat men niet weet waar men aan toe is met definitief herstel. Ook de schaderegeling op basis van Mei 1940 houdt velen terecht af van bouwen. In verband hier mede zeide sereker, dat, alhoewel officieel nog n ets bekend is, toch een regeling valt te verwachten, die aanmerkelijk beter zal zijn dan cm basis Mei 1940. Hierna besmak spr.'het bouwpro gramma 1946, waarbij voor West Zeeuwsch-Vlaanderen een bedrag van 13y2 millioen verwerkt zou kunnen worden en waarvoor hier nog 2600 werkkrachten tekort zijn. Er is geen sprake van, dat dit uitgevoerd kan worden, doch dit is volgens spr. niet zoo heel erg- - De noodvoorzieningen zijn thans practisch achter den rug, de kos ten hiervan worden voor 100 door het Rijk gedragen, het nood- herstel, d.i. aan objecten, die ge doemd zjjn te verdwijnen, wordt geval voor geval door Den Haag behandeld. dingen niet zullen kunnen opvan gen, zelfs niet voor het definitief herstel. Als voorbeeld noemde por. het feit, dat in f Westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen 54 tim merlieden officieel zijn gere gistreerd! Hoe men alle werk zou willen opvangen is een raad sel en zeker zal hulp van .buitenaf noodig zijn. Zeker zullen ook de aannemers in dit gewest moeten worden ingeschakeld, doch spr. denkt er niet over om hier als proefkonijn te dienen en £rjv. een aannemer, die gewoon is met 5 of 6 man te werken, een opdracht van een paar ton tegeven! De werken zullen zoo economisch mogelijk moeten worden uitge voerd en kleine aannemers zullen dan ook kleine perceelen worden opgedragen, 1 j In verband hiermede siprak Bur gemeester Van Dongen dé aanwe zige aannemers toe en wees er op dat men ook moet denken aan de'welvaart van deze streek. Spr, drong aan op vereenigenb,.Maakt uw firma zoo groot mogelijk, waardoor capaciteit voor grootere werken ontstaat! Alles zal van de aannemers zelf afhangen, het bouwen zal niet op hen wachten. Thans bestaat de kané, mettertijd een man in bonis te worden en •jnder" zult °"e altijd éen kleine karweibaas blijven. Toont thans, dat ge zelf initiatief bezit!" Spr. wees op de noodzakelijk heid van samenwerking ook al. in verband met loonadministratie financiering enz. en besloot met nogmaals krachtig aan te dringen op vereeniging. temeer, daar men thans dê kans uit duizenden heeft! Nadat de heer Bols nog een aantal mededeelingen had gedaan, o.a. over voorschot ra ad- schade, verhuiskosten naar nood woningen, voorschot voor opzet ten bedrijf, sloot de heer Van Kampen, na dank te hebben ge bracht aan de sprekers,de ver gadering. Dagboekbladen door W. den Hamer. Hl. De spanning onder de bevolking is algemeen en neemt dagelijks toe. Gp Woensdag 13 September komen In den namiddag weer Duitschers op de boerderij, die ge brek hebben aan alles wat eetbaar is, dodh mijn vrouw deelt mede, dat alles nagenoeg op is. Bij het passeeren der brug krijg ik de mededeeling, dat deze kapot moet. Deze zal dus op het laatste mo ment ook nog opgeblazen worden. Wanneer dit zal gebeuren, blijkt nog niet bekend te zijn, doch dit kan elk oogenblik plaats hebben. Toch gebeurt er voorloopig niets. Wel worden er een soort mijnen gelegd en de brug wordt bewaakt. Den daarop volgenden Donderdag 14 September worden de mijnen aan het middengedeelte der brug bevestigd en onderling door een kabel aan elkander verbonden, 's Avonds van dezen Donderdag te 8 li UUÏ rr* Ua wij een paar honderd metejr het /veld in. De brug zal inderdaad de lucht in gaan. Wij hadden voordien verder op al eenige zware knallen (ver moedelijk van opgeblazen brug gen) gehoord. Mijn echtgenoote met de dienst bode stappen met enkele pakken en dekens het veld in. Ik sta in 'beraad wat ik zelf zal doen. Kan ik mijn zaakje in de steek laten en zullen de Moffen mij niet van verschillende dingen berooven Zoo overweeg ik bij mijzelf en stap tot achter het varkenshok aan de achterzijde van het hof gelegen. Ik denk bij mezelf, het zal wel niet zoo'n vaart loopen. Ik wacht 10 minuten, een kwartier. Nog is er niets gebeurd. Ik hoor de Mof fen met elkaar praten en gerucht maken en besluit eindelijk del vrouwen, die achter een graan- hoop de ontploffing afwachten, maar gezelschap te gaan houden. Dan zijn ze tevens niet zoo onge rust. Eindelijk, na nog een tijdie wachten, vernemen we één donde rende knal en de brug gaat de lucht in. De ontploffing is gewel dig en een stuk van de brug komt door de lucht aansuizen tot op enkele meters afstand van ons Toch nog gevaarlijker dan ik had gedacht, peins ik luidop en besluit mij op de hoogte te gaan stellen, wat er met de gebouwen is ge beurd. Bij het huis en de schuur gekomen, hoor ik de Moffen druk praten met veel gesticuleer. Er komen ook nog andere Duitschers aan en ik denkWat zullen wij nu krijgen? Ik insp jcteer even de gebouwen en constateer, dat 18 ruiten stuk zijn, maar ben tevreden, dat wij het er daarmee afbrengen en de Duitschers na een poosje wachten, verder oprukken. Ik ga de vrou wen rapporteeren, wat er gebeurd is en we betrekken weer onze wo ning, daar het al donker gaat worden en de mogelijkheid be staat, dat er nóg van dat gespuis zal komen. Ik geef de vrouw en de dienstbode den raad klompen en schoenen aan te houden en sluit de luiken. We ontsteken licht en doen de boel op slot, nadat de glasscherven zijn opgeraapt en (bijeengeveegd. We nuttigen onzen avondmaaltijd en besluiten daarna ter ruste te gaan. Na een rustigen nacht worden wij Vrijdag 15 September wakker en onze gesprekken zijn natuur- liilk weer dadelijk gewijd aan de gebeurtenissen van den vorigen dag en hetgeen er mogeliik nog staat te gebeuren. We zijn die Moffen van gisteren nu toch kwijt, zoo redeneer ik, en veronderstel erbij dat ze zich nu wel reeds tot over' de Schelde hebben terugge trokken. Mijn vrouw is het echter niet met mij eens en zegt: Ho, ho, man, niet te vroeg. Ik heb om 5 uur nog een motor over den Kanaalweg hooren rijden! Ik antwoord: Och wat, je hebt ge droomd. Jullie hoort altijd wat, de rommel is allang vertrokken! Ik stap het bed uit, het is nog duister. Ik wek de dienstbode, die anders altijd het eerst uit de vee- ren is, en stap daarna naar buiten. Wat hoor ik nu toch in de verte, zijn dat geen wagens en paarden, stel ik mijzelf de vraag bij üet vernemen van naderend gerucht. Inderdaad, het geluid komt steeds dichter bij, het zijn nog een stel letje Moffen, die zeker wat ach teraan gekomen zijn en nu na tuurlijk te laat onderweg zijn. Die zullen ze wel oppikken, is de wensch, die vader van de ge dachte bij mij is. De dienstbode is intusschen ook op de been en wenscht mij goeden morgen. Wat is dat? is de vraag. Ja, ik dacht, dat ze weg waren, maar dat gaat tegenvallen, geloof ik. Het blijkt een colonne voertui gen te zijn, Waarbij z'ch echter ook voetgangers bevinden. We vragen ons af, waar die naartoe zouden trekken en vinden het maar het best niet open te doen, in de hoop, dat ze wel zullen door trekken. Het blijkt, dat ze bij de opgeblazen brug halt houden. We hooren ze duidelijk praten en al lerlei geluiden dringen tot ons door. Een kwartter verstritkt. een half uurdrie kwartier! Daar komen ze met een man of acht het hof op. Snel besluit i'k om ze tegemoet tfe gaan, daar ik ze liefst zoo ver mogelijk van huis en hof verwijderd houdt. Zij spreken een Hoog-Duitsch, waar ik weinig van versta, alleen dat ze in huis wil len gaan om de brug verder op te blazen. Ik slenter voorop, maar daar ik niet op dit bezoek in huis gesteld ben, blijf ik tegen de deur, die dicht is, hangen. Enkele Mof fen beschutten zich tegen de muur, anderen gewoon op de keien, terwijl één hunner zich op den drempel nestelt va.n het ge bouw tegenover bet woonhuis. Zij blijken allen doodop te zijn en vra gen, of ik brood voor hen heb. Ik antwoord, geen brood te hebben, daar hun kameraads dit de vorige dagen helbben opgegeten. Een leu gentje ten goede mag tegenwoor dig. Eén hunner presenteert mij een sigaret, doch ik bedank. Even later een geweldige dreun voor de tweede maal ontploft een lad'ng springstof, waarmede de brug nog wat grondiger werd ver meld. Een straatsteen valt op het dak en dit opmerkende, trek ik mij achterwaarts de deur in. Met geweid valt de steen naar beneden en komt 10 cm van het hoofd van een Duitscher terecht. Jam mer, dat het er niet op was, is de onmenschelijke gedachte. De groep verwijdert zich spoe dig daarna geleidelijk. Hinkend en strompelend komen ze bij het groote hek aan den weg. waar ze 'zich neerzetten en na. wat discus sies hun maaltrd blijken te ge- bni'ken. >eis ik ze zoo nakijk, denk ik bij me'filf: 't Is maar kachelhout! Ik laat ze dus maar bezig en voeg me bjj de mijnen, doch na een uur komen ze terug tot (bij de schuur en eischen stroo om in te slagen. Eén hunner be klimt een zolder, gooit een dak pan in stukken naar beneden en betrekt de uitkijkpost. Een ander soldaat blijft in mijn nabijheid achter en wil zoo goed en zoo kwaad als het gaat, een gesprek beginnen, maar is een beetje ont hutst, als hij zich in zijn uitlatin gen een ibeetje blijkt te hebben vergaloppeerd, wanneer hij merkt, dat wij ons juist onuet de uitkijk post bevinden. Om zijn schrik te verbergen wisselt hij een paar vriendelijke woorden met zijn makker, die de uitkijkpost heeft bezet, maar ik heb direct den in druk, dat hij weinig meent van deze schijnhartelijkbeid, hetgeen spoedig bleek, daar hij mij met een beweging te kennen gaf, graag te willen spreken. Wij stappen samen naar het andere eind van de schuur en nu wordt het gesprek zoo goed en zoo kwaad het gaat hervat en blijkt, dat hij een Pool is, die 3% jaar met vrouw en kinderen ln krijgs gevangenschap beeft gezeten in een Duitsch „Lager". Toen werd hij voor de keus gesteld, teneinde daardoor vrouw en kinderen de vrijheid te hergeven, om soldaat te worden voor de Nazi's. Uit wanhoop had hij dit maar gedaan, doch hij betuigde zijn groote spijt hierover. Hij beschouwde de Duit schers als krankzinnig, daar ze ten eenen male tekort schoten in materieel ovzieht, zoowel wat tanks als vliegtuigen betreft. Hij vertelde rillend, nog geen: schot te hebben gelost. „Als de Tommy komt, steek ik de handen om hoog", zegt hij, maar legt, voor dat ook hij zich ter rUste gaat strekken, den vinger op den mond, als om mij te gebaren, niets te zeggen van ons vertrouwelijk ge sprek. In den loop van dezen aan de bevrijding voorafgaanden Vrijdag, zoeken wij als buren elkander op om alle mogelijkheden en waar schijnlijkheden te bespreken. Al gemeen voelL men klaarblijheliji»*" de spanning, die in de lucht zit. De één is optimistisch, de ander pessimistisch gestemd en weer een derde heeft een woord, dat niet parlementair klinkt om zijn wrevelige gemoedsstemming uit te drukken. In den namiddag komen weer Duitschers aanzetten, die aan den overkant nog vernielin gen aan duikers en wegen blijken te hebben aangericht. 2ij loopen zich nu vast op hun eigen vernie tigingswerken, door hun' kamera den aangericht, daar zij voor de opgeblazen brug komen te staan, doch verderop vinden zij een z.g. vischbak, waar zij zich mee over trekken. Zjj zijn zoo ongegeneerd de hekken aan de overzijde var het kanaal open te laten, zoodal ik mij verplicht zie een tijdje late: met dezelfde gelegenheid over t zetten om de he'ningen te sluiter Weer groepen wij nadien met wa buren bij elkaar om de gebeurte nissen met elkander te besprekej Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1946 | | pagina 2