Sjahrir's nieuwe kabinet.
West Zeeuwsch-Vlaanderen
kreeg bezoek.
DE SPAR1
Amerikaansch beroep op
Sow jet-Rusland inzake Perzië
Een nieuwe rede van
Churchill.
Critiek op het voorontwerp van wet
op de Bedrijfschappen.
De Kabmetsciisis
in België»
Vragen van den dag.
WEERVERWACHTING.
MAATKLEEDING
b
INDONESIË.
BALISCH DISTRICTSHOOFD ONTVOERD.
Extremistische actie.
Nieu geld in Ned. Indie.
Een EngeIschman over
Nederland en Indonesië.
Geen optimisme maar blijmoedig pessimisme."
Partij van den Arbeid.
De zuivering.
D»
Nazi-wea en
Heropvoedingsproblemen
ZATERDAG 9 MAART 194*.
3de Jaargang Na 1415.
Weersverwichting, medege
deeld door let K. N. M. I. te
De Bilt, geUig tot Zaterdag
avond.
Nog steals winter.
Meest zwaar bewolkt. Geen
neerslag van beteekenis. In
de kuststrook temperatuur
om bet vriespunt, In het bin
nenland lichte vorst. Zwakke
wind.
v REDACTIE:
Hoofdredacteur:
Harm SUggerda.
Redacteuren
P L. D. J. van Oevaren
S W Henry.
Redactie-adres
Noordstraat 55 57 Terneuxen
Tele' 2510 Na 6 u..r 2073
Administratia-adres
Smidswal Terneuxer»
Telefoon 2073.
t eeuw
Abonnementsprijs
fl. 3.25 Mf 3 maanden
Weekabonnementen 27^& cent
Advertentieprijs
Per mm 10 cent; minimum
per advertentie fl 1*50.
Rubriek ideine advertenties.
1—5 regels 60 centiedere
regel meer 1 2 ct Vermelding
brieven ol adres Bureau van
dit Blad 10 cent meer
Inzending advertenties to» 4 uur
namiddags
Drukkerij N.V. Firma P. J- van dc Sande. Terneuzen
ÜW KLEI
Vrijdagochteni heeft Sjahrir
verklaard, dat kt nieuwe kabinet
pr&ctisch reedsis gevormd; hij
waclt alleen log op de telefo-
niscle bevestidng van eenige
aieuv benoemd functionnarissen.
Soeiamo's secntaris, Primggodig-
do, heeft Sjalrir een boodschap
van Soekarno overgebracht, om
hei te verzieken onmiddellijk
nar Djokjakarta te gaan. Sjah
rir die verlaigend schijnt te zijn
oer ieder verier uitstel te voor-
kdien, heeft dit geweigerd, doch
hipendt Vrijiagavond verschillen-
daran zijn Ministers, met inbegrip
v* Soedsrsono, Minister van
Siiale Zaken, naar Djokjakarta.
Vgens verklaringen van Sjahrir
Biben de te Djokjakarta aanhan-
ge aangelegenheden niets met de
vming van het nieuwe kabinet
tmaken. Pringgodigdo heeft ook
g medegedeeld, -dat Soekarno
iweinig voor voelt in de huidige
istandigheden naar Batavia to
izen. Dit beteekent, dat ook de
'eede poging, om een samen-
imst met Soekarno te organisee-
n, geen succes heeft gehad; de
rste poging was mislukt, toen
tekarno niet naar Semarang was
komen, waar hij de vorige week
is uitgenoodigd Sir Archibald
ark Kerr aan boord van den
uiser „Norfolk" te bezoeken.
\n het officieele Britsche com-
oniqué van Vriidag wordt mede-
§eeld dat het districtshoofd van
imgkoeng op Bali, ontvoerd en
ne men gelooft, ook is gedood.
Padang is een deel van onze
vetdigingslinie bestookt, tenge-
vot waarvan wij een doode ver
lor en twee man gewond wer-
dei In verband hiermede is een
veri ingesteld, om zich tusschen
beplde uren in het Noordelijk
eed te van Padang op straat te
begin. Een patrouille is naar
het land Melang (Celebes) ge-
zo m om Japansche deserteurs
gevfen te nemen.
Ni men mededeelt, is de toe
ftan e Menado thans rustig.
In>t Oostelijk gebied van Se
near! werden zes mortierbom-
anen i de Geallieerde stellingen
gewon.
De at de Australische vloot
behoo.de sloep „Bungaree" is in
tandj? Priok aangekomen. Als
ladinfgeft de sloep het grootste
Êedeelvan het nieuw in Neder-
indsCndië uit te geven geld
aan bid, dat uit bankpapier en
zilverg bestaat en dat in de
Vereeile Staten in 1943 is ver-
vaardij
Toene Australische dokwer
kers mbun staking doorgingen
en dit d ongebruikt in Austra
lische fken lag gedeponeerd, op
een tüip, dat men er hier in
Nederlaach-Indië met het oog
Op de roering van nieuw geld
dringende hoef te aan had, heefi
het Geleerde militaire bestuur
de Austrsche regeering verzocht
een oor Us chip met deze lading
te zendei
Geduren de laatste paar maan
den hebb vliegtuigen bij ver-
schillendeelegenheden kleine ge
deelten vahet nieuwe papiergeld
van Austiië naar Nederlandsch-
Indië oveiYbracht Dit was ech
ter slechtvoldoeide om de bui
tengewest! van let nieuwe geld
4ë voorzien
Speciaal aan zilvergeld heeft
men thanseehoifte, niet alleen
vanwege dlvcokeur der Indone
siërs voor zuntm, maar ook, om
dat het in de eerste dagen zeer
moeilijk bietk ie guldens te wis
selen.
De heer Colin R. Coote, die
Kortgeleden een bezoek aan Ne
derland gebracht heeft en naar
aanleiding daarvan een reeks
artikelen heeft geschreven, schrijft
«n het derde en laatste artikel
over ..Nederlands bezorgdheid in
zake Indonesië".
('W«t de buitenlandsche politiek
Joe treft", zoo schrijft hij, wordt
de aandacht van het Nederland
sche publiek, naar ik heb onder
vonden, bijna uitsluitend in beslag
genomen door het Indonesisch
probleem. De moeilijkheden kwa
men daar voor de Nederlanders
als een donderslag bij helderen
hemel. Zij waren altijd van mee
ning geweest, dat hun koloniaal
bestuur voor den oorlog voorbeel
dig was en bet heeft dan ook
enorme ontsteltenis gewekt, toen
bleek, dat het herstel van de
Nederlandsche souvereiniteit ern
stig betwist werd. Aan twee fei
ten mag men nooit voorbijgaan
en deze worden door de Nederlan
ders dan ook zeker niet vergeten.
In de eerste plaats, dat hun poli
tieke status en in groote mate hun
welvaart afhankelijk is van het
blijven bestaan van een Neder-
landsch imperium. Ten tweede,
dat om voor de hand liggende
redenen hun militaire kracht zeer
gering is. Daarom dwingt hen
iedere overweging er toe te stre
ven naar een spoedige, redelijke
oplossing van het Indonesische
probleem. Zelfs indien zij dat
wilden, zouden zij zich toch niet
kunnen veroorloven halsstarrig op
hun stuk te blijven staan, doch in
werkelijkheid willen zij dat niet.
In een land, waar zoo vele terug
gekeerde of gepensionneerde bur
gers uit de koloniën wonen, vindt
men heel wat meer kennis omtrent
Indonesische toestanden, dan bij
degenen, die zulk een makkelijke
critiek op het „Nederlandsch im
perialisme" in den mond voeren.
In feite zijn degenen, die met ken
nis van zaken kunnen oordeelen
het er over eens, dat de tijd var
den vroeger geldenden toestuurs^
vorm volledig voorhij is en dat
men niet meer kan volstaan met
het zorgen voor economische wel
vaart in Indonesië. De Nederlan
ders zijn niet bezorgd over het
vooruitzicht, dat de politieke
structuur van hun rijk zal veran
deren. doch over de vraag of onder
de Indonesiërs voldoende verant
woordelijke elementen gevonden
kunnen worden om een zoodanige
verandering, doeltreffend te ma
ken In kleinere verhoudingen
komt het probleem overeen met
het onze in Indië, wij zijn ver
plicht tot steun aan de Nederlan
ders niet alleen uit hoofde van
loyaliteit, gezien de rol welke zij
in den oorlog gespeeld hebben,
doch ook uit, door e-gen ervaring
ingegeven, sympathie met hun
moeilijkheden.
Door de linksche partijen in
Engeland en een zekeren woord
voerder inden veiligheidsraad ziin
de feiten belachelijk simplistisch
voorgesteld of, om het waf open
lijker te zeggen, er is een hoop
iVriidagmorgen arr' veerde het ge
zelschap van kamerleden, dat een
bezoek aan Zeeland bracht te
Breskens, anderhalf uur later dan
oorspronkelijk verwacht werd,
doordat zij tegenslag had bij het
oversteken van de Schelde. Twee
veerbooten badden met defect te
kampen, een ervaring overigens
den Zeeuwsch-Vlaming niet
vreemd. Het gaf het gezelschap
een goeden indruk van de verb n-
dingsliinen waarover Zeeuwscn-
Vlannderen met bet Noorden be
schikt.
In Breskens werd het gezel
schap ontvangen door Burge
meester Maas en werden zij toe
gesproken door eenige ^afgevaar
digden van de vissch,erij.
Vervolgens werd naar bcnoon-
ideologische nonsens verkocht. Om gereden met de bus, die via
in staat zijn zichzelf te besturen
beoordeeld naar hun bewering,
dat de openbare diensten met goed
resultaat functionneeren. docb
deze werken zonder een taak te
hebben en zonder dat er eenige
aandacht wordt besteed aan het
onderhoud. Bovendien is slechts
een klein aantal Indonesiërs b i
deze diensten werkzaam. Daarom
kunnen daaruit absoluut geen con
clusies worden getrokken omtren*
de bekwaamheden of de meening
van de Indonesiërs als volk.
Het Nederlandsche voorstel aan
Dr. Sjahrir, dat nu besproken zal
worden, is de weerspiegeling van
het oprechte verlangen van de
Nederlanders naar een democrati
sche regeling.
De reffeerins: van de Vereenigfde Staten heeft een beroep ffe
daan op Sovjet-Rusland, zijn troepen uit Perzië terug te trek
ken. Zij wees er op, dat groote staten in het licht van het hand
vest der Vereenigde Volkeren een „zware, verantwoordelijkheid"
dragen wat betreft het respecteeren van de souvereine rechten
van antiere landen, aldus heeft het Departement van Buiten
landsche Zaken te Washington medegedeeld.
stoken gezelschap kon opnemen
In Schoondijke werd in de aller
eerste plaats1 een bezoek gebracht
aan de Landbouwschool, daarna
aan den bunker, bet centrum van
het oultureele- en vetmaaksleven
aldaar, en ten laatste de neauvi-
teit van Schoondijke, de Centrale
Winkel.
PARTIJ VAN DÉN ARBEID,
MAASTRICHT.
Heden wordt in Maastricht in
de Dominicale kerk een openbare
vergadering gehouden van de
Partij, van den Arbeid, waarop
minister Vos en dè vertegenwoor
diger van de Landelijke Katholie
ke Christofoorgroepen J. Willems,
zullen spreken over „herstel en
vernieuwing".
,,De regeering van de Vereenig-
de Staten, handelend in den geest
van de vriendschappelijke verbon
denheid, welke bij de succesvolle
krachtsinspanning tegen den ge-
meenschappelijken vijand is ge
groeid, en als medelid van de Ver-
eenigde Volkeren, geeft uitdruk
king aan haar ernstige hoop, dat
de regeering van de Sovjet-Unie,
door onmiddellijk alle Sovjet-troe
pen uit het gebied van Perzië
terug te trekken, haar deel zal bij
dragen tot het bevorderen van het
internationaal vertrouwen, dat
noodzakelijk is voor een vreed
zaam samengaan van de volkeren
van alle landen. De regeering
van de Vereenigde Staten ver
trouwt, dat de regeering van de
Sovjet-Unie niet minder dan zij
zelf waarde hecht aan de zware
verantwoordelijkheid., welke onder
de gelding van het handvest op de
groote mogendheden rust; de ver
antwoordelijkheid voor het nako
men van haar verplichtingen en
het eerbiedigen van de souvereine
rechten van andere staten."
De nota dringt er op aan, dat
Het partijbestuur van de Partij
van den Arbeid is aangevuld en
thans als volgt samengesteld: K.
Vorrink, alg voorz.; R. v. d. Brug,
mr. A. M. Joekes en G. Ruygers,
voorzitters; C. Woudenberg, alge
meen secretaris; J. Willems en W.
Thomassen, secretarissen. Leden
ziin: J. Coenraads, W. Drees, F.
Goedhart, mr. M. v. d. Goes van
Naters, J. Harmsen, mr. ir. B. W!
Haveman, J. v. d. Kieft, C. Kley-
wegt, prof. mr. R. Kranenburg, C.
J. v. Lienden, mr. P. J. Oud, L. N.
Palar. mevr. mr. A. E. Ribbius
Peletier, prof. ir. W. Schermer-
horn, mr. N. Stufkens, J. Tuin,
mr. G. E. v. Walsum.
de Vereenigde Staten „stipt zullen
worden ingelicht" over hetgeen de
Sovjet-Unie besluit te doen en
geeft uitdrukking aan de hoop,
dat dit besluit in overeenstemming
izal zijn met de inzichten van de
Vereenigde Staten, welke in de
nota naar voren zijn gebracht.
Op grond van de bepalingen van
het Zuiveringsbesluit 1945 zijn
door den Minister van Binnenland
sche Zaken uit hun functie ontsla-
gen:
M.i.v. 30 Sept. 1944: J. Dhaeize,
kantoorbediende P.T.T., te Ter-
neuzen; M. v. Doorn-v. Taten-
hoven, loc. kracht bij de P.T.T. te
Terneuzen.
M.i.v. 30 Juni 1945 D. Koop
man, kantoorbediende P.T.T. te
Terneuzen; J. D. L. Lindhout,
besteller P.T.T. te Zierikzee.
M.i.v. 17 Juli 1945 A. L. F.
Meeusen, telefoniste bij de P.T.T
te Terneuzen.
M.i.v. 12 Sept. 1944 mej. P. M.
C. Schalk, kantoorbediende P.T.T.
te Terneuzen.
M.i.v. 14 Mei 1945 mej. N. Al-
mekinders, loc. kracht bij de
P.T.T., standplaats Borssele.
M.i.v. 28 Jan. 1945 M. J. Cor-
nelisse, hulpbesteller P.T.T. te
Wilhelminadorp.
M.i.v. 12 Sept. 1944 mej. E. J.
v. Luyk, plv. kantoorhoudster
P.T.T. te Oud-Vossemeer.
M.i.v 1 Nov. 1944 F. Brevet,
weth. wncL burgemeester van
Oostburg.
Te circa half één arriveerde het
gezelschap in Hotel Mabesoone te
Oostburg, waar een gezellige
lunchtafel, versierd met wat bloe
men, hen wachtte. Onder de
eerste aanwezigen bevonden zich
de navolgende burgemeesters: Jhr.
Beelaerts van Emmichoven, van
ZuicJzande; Aernaudts, van Sluis;
Nelissen, van Hoofdplaat; Ton-
Kins, van Groede en Nieuwvliet;
Jhr. von Bönninghausen, Van
IJzendijke; Van Rosevelt, van
Schoondijke; Maas, van Breskens
en Kostense. van Biervliet, terwijl
de gemeente Cadzand wegens ver
hindering van den burgemeester,
vertegenwoordigd was door een
der wethouders.
Aan de luneh-tnf° werd door
verschillende sprekers, die een
werkzaam aandeel hebben in den
opbouw van West Zeeuwsch-
Vlaanderen, het woord gevoerd.
Burgemeester Van Dongen
opende de tafel met esp korte toe
spraak, waarin hij in "het kort al
de problemen van Zeeuwsch-
Vlaanderen de revue liet passee-
ren. Spreker wees op de moei
lijke verkeersproblemen, nood
woningen, soms bewoond soms
niet, over de schadevergoeding, en
over de groote verwoesting waar
van West Zeeuwsch-Vlaanderen
het slachtoffer is geworden. Doch
hij besloot mét het fiere Luctor
et EmergoDe strijd is hard, maar
wij zullen er komen. Kamerleden,
wij rekenen op Uw steun.
Daarna droeg hij de leiding
over aan den heer Hoolhorst, die
begon den dank uit te spreken,
dat op de uitnoodiging der stich
ting „Nieuw Walcheren" (voor
zitter Mr. Vermaas) en de stich
ting „Herstel Zeeland voor
Zeeuwsch-Vlaanderen" (Dir. de
heer Bouwense), gehoor was ge
geven. Spreker zei: „Het doet
ons genoegen, da; TT "P uitnoodi
ging der Stichting rieze moeilijke
tocht hebt willen ondernemen en
kennis hebt willen maken met den
grooten nood in Zeeland. Wij voe
len ons dikwijls vergeten, hoewel
wij voor honderd procent Neder
landers zijn. Wij willen dat graag
zijn en blijven, en het is onpret
tig om te zeggen; „Men vergeet
ons". Spreker wees op den toe
stand der noodwoningen. Verder
wees spreker er op, dat door de
bijzondere moeiliikheden van ons
gewest, de drang zou kunnen
ontstaan zich op België te oriën-
teeren.
De heer Ramondt, het woord
nemende, behandelde belangrijke
Zeeuwsch-Vlaamsche landbouw
problemen en gaf daarover ont
stellende cijfers. De gegeven stof
was van dien aard: dat wij op
deze cijfers in een afzonderlijk ar
tikel terug zullen komen.
De heer Bols sprak over de
schaderegeling en merkte in het
slot van zijn toespraak op. dat zij
een voor-ontwerp over de schade
regeling hadden ontworpen, en
deed een beroep op de Kamer
leden om aanstonds bij de behan
deling deze zaak te steunen.
De Burgemeester van Biervliet
bracht bij de geurende koffie en
het gebak het verkeersprobleem
en de indijking van den Braakman
ter tafel. Ook het oud-probleem
van Cadzand als badplaats en de
verkeerswegen ontbraken niet op
het anoèl.
Burgemeester Aernoudts be-
soraki het toeristenprobleem, spe
ciaal in verband met het oude
toeristencentrum Sluis. Spreker
sprak de hoop uit. dat er maat
regelen konden getroffen worden
die een hérstel van het toeristen
verkeer mogelijk zouden maken
Vóór dat de heer Hoolhorst de
gezellige maaltijd besloot.nam het
Kamerlid de heer Van Schaik het
woord. Spreker ze:de; „Wii stel
len het bijzonder op priis, dat wii
uitgenoodigd zijn om Zeeland te
komen bezoeken, waaronder ook
dit deel van Zeeuwsch-Vlaande
ren." Spreker wees er op, dat zij de
vertegenwoordigers van het volk
waren, om de nooden en hun be
langen te behartigen, doch dat
de Regeering het uitvoerend
lichaam is. Hij verzekerde ons,
dat de Kamerleden niet met leege
hoofden naar Den Haag zouden
terugkeeren, en dat zij ernstig
rekening zouden houden met dc
reeks van gegevens van wat leeft
in het volk, die hij het persoonlijk
contact met de autoriteien, duide
lijk op den voorgrond traden
Spreker besloot met een woord
van dank voor de genoten gast
vrijheid.
Daarna werd de tocht door
Zeeuwsch-Vlaanderen voortgezet,
en begaf het gezelschap zich naar
Cadzand, waar het ontvangen
werd door den gemeentesecretaris,
daar de wnd. Burgemeester door
omstandigheden niet aanwezig
kon zijn. De Secretaris gaf een
uiteenzetting van de plannen be
treffende de gemeente Cadzand.
die inhielden den herhouw van
Cadzand als badplaats.
Een fel koude wind vanuit zee
maakten een lang verbiiif onmo
gelijk, en nadat 't gezelschap den
toren van het eenig overgeble
ven hotel beklommen had, werd de
reis naar Sluis voortgezet.
De Kamerleden hadden op deze
wijze een duidelijk beeld gekregen
van de nooden en problemen, die
West Zeeuwsch-Vlaanderen heeft
op te lo3sen. Er was geen somber
heid, maar er heerschte een fris-
sche geest, den Zeeuwsch-Vlaming
eigen, die de heer Hoolhorst
kernachtig tot uitdrukking bracht
met de woorden: „Wij gaan voort
niet met optimisme, maar met
blijmoedig pessimisme'
Winston Churchill heeft Vrijdag
het woord gevoerd in het congre9
van de» Amerikaanschen staat
Virginia. Zijn betoog was min of
meer een herhaling van zijn veel
omstreden rede te Fulton in Mis
souri, doch hij gebruikte nu min
der krasse termen.
Hij begon met zijn toehoorders
te vragen, of zij geen risico liepen
met hem het woord te verleenen.
Hij kon nl. makkelijk een heele-
boel dingen zeggen, waarvan
elkeen in zijn hart weet dat ze
waar zijn, maar die hij niet graag
in het openbaar tot uiting brengt.
In deze laatste jaren van mijn
leven, aldus Engeland's „wartime-
leader", gevoel ik mijeelf de dra
ger van een boodschap die zeer
simpel is en die door onze volken
goed kan worden ingezien n.l.
dat \vij elkaar dienen bfj te staan,
onder alle omstandigheden, ter
verdediging van de zaken die ons
dierbaar zijn, niet ajleen voor ons
eigen geluk, maar ook voor het
geluk van vele komende genera
ties. Dat is m.i. de wensch van
de overweldigende meerderheid
van Engelschen en Amerikanen
Dat dit onze bestemming is, of
zooals de meesten onzer zouden
zeggen, de wil van God. is zeker.
Verwijzende naar verklaringen
dat Groot-Brittannië een staat
van de Amerikaansche Unie zou
kunnen worden of dat de Vej.
Staten terug zouden kunnen kee-
ren tot het Britsche rijk, zeide
Churchill: „het lijkt mij, en zoo
zal het u ook wel voorkomen, dat
de verstandige weg ergens tus
schen deze heide uitersten ligt
Wij moeten een saethrvle "inden
om samen te werken, niet alleen
in tijden van oorlog en nood, maar
ook in tijden van vrede.
De vrede kan nief bewaard blij
ven zonder de deugden die in oor
logstijd een overwinning mogelijk
maken. De vrede kan niet be
waard blijven door hoffelijkheden
en gemeenplaatsen, officieele
schijnheiligheid en diplomatieke
correctheid. Elverimin kan hii be
waard' blijven door, als in tijden
van gevaar, te kletteren met een
volle wapenrusting op oorlogs
sterkte. Er moet ernstig naar
vrede gestreefd worden. Er moet
vertrouwen zijn. Volharding en
goed beleid, maar bovenal moet
er onder de Engelsdh-sprekende
Volken aanwezig zon een eenheid
der harten, gegrondvest on over
tuiging en gemeenschappelrke
idealen. Dat bied ik u aan. en dat
vraag ik.
BELGISCHE MINISTERS
NAAR NEDERLAND.
De Belgische ministers van bui
tenlandsche zaken, van financiën,
van landbouw en van economische
zaken, zullen zich waarschijnlijk in
den loop van de volgende week
naar Den Haag begeven ten einde
met hun Nederlandsche collega's
besprekingen te voeren betref
fende problemen in verband met
de economische en commercieele
overeenkomst.
Franseh-Spaansche grens gesloten. Frankrijk sloot zijn grenzen
met Spanje in d°n nacht v»n 28 Februari op 1 Maart J.l. Op de foto
get men hoe Fransche grens-be rmbten op 28 Februari, voor het
sluiten van de grens, het verkeer cmtroleeren, dat zich naar
i.enoaye wil hegeven.
Tijdens een persconferentie
heeft minister Spaak verklaard,
dat hij zal trachten een regeering
te vormen, gebaseerd OP de for
mule „een goed programma en
een goede ploeg."
De heer Spaak treedt met geen
enkele nartij in contact en is e1
het parlement 14 tot 16 mannen
van overtuigd b'nnen of buiter.
van talent te zullen vinden.
Inmiddels heeft de kabinetsfor
majeur reeds een onderhoud ge
had met de heeren van Acker
Anseele, van Giabbcke en Cre
goire.
Een paard zonder hoeven
Een schip zonder schroeven
Een leeraar zonder school
Een maaltijd zonder kool
Een pork zonder bank
Een piano zonder klank
Is lang niet zoo bar
Als da huisvrouw \t|
zonder Spar. \A
b'KGAMAUE VAN ZELFSTANDIGE KRUIDENIERS J
De Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor Zeeland (kantoor
Terneuzen) heeft zich met een
uitvoerig schrijven gewend tot den
Minister van Handel en Nijver
heid. In dit schrijven wordl
scherpe critiek uitgeoefend op het,
voorontwerp van wet op de .be
drijfschappen.
Allereerst wordt er op gewezen,
dat de critiek op de z.g. organisa
tie Woltersom gemakkelijk zou
zijn te ondervangen door verkie
zingen in deze organisatie op
democratischen grondslag te rege-
len.
De Kamer van Koophandel wijst
er nadrukkelijk op, dat de opzet
van het bedrijfschap in principe
on-Nederlandsch is. Zij ziet hier
in in gecamoufleerden vorm de
verwezenlijking van de totali
taire gedachte op sociaal- en eco
nomisch gebied.
Volgens de Kamer is dit ont
werp een constructie, een kunst
matig en niet een door de natuur
lijke ontwikkeling gegroeid pro
duct, uitgedacht door theoretici en
geenszins door deskundigen uit de
praktijk van het bedrijfsleven.
De regeering roept in het leven
een publiekrechtelijke bedrijfs
organisatie en kiest hiervoor een
staatsorgaan welke een overheids
taak in het bedrijfsleven ter hand
neemt.
In het bijzonder wordt critiek
geleverd op de figuur van den
commissaris, die het bedrijfschap
geheel overheerscht. Hij is niet
de gekozen vertrouwensman van
de bedrijfsgenooten, hij is de
regeeringscommissaris, die het
bedrijfs'even met zeer vergaande
bevoegdheden en voor den Minis
ter bestuurt. De Minister is de
„leider" en de commissaris is zijn
„gemachriede".
Aan het bestuur Is een zeer
betrekkelijke zeggenschap toege
kend. Immers alleen indien het
bestuur een besluit, neemt dat de
goedkeuring van den comov'ssari?
wegdraagt, wordt het beriuit in
uitvoering gebracht. Gaat d
commissaris niet accoord met het
besluit, dan f»"horst hij de uitvoe-
••'n<r tot 30 dagen tos no. tot d:
Minister heeft besli°t. Het is nie
'W bestuur dat beslist, maar d:
Minister.
Ook a"n d"n ip s'i"v,t°-' Sn-i""1-
•^^nor"v./-»ov,4- hp JC"*-
-ner w
slechts een adviseerend lichaam is
waardoor het uiteindelijk toch de
Minister is die beslist wanneer
men bij dezen Raad in hooger be
roep zou gaan.
Groote willekeur ziet de Kamer
in de bepaling dat de Minister de
vakorganisaties zal aanwijzen,
welke vertegenwoordigers mogen
sturen, terwijl hij ook bepaalt
hoeveel leden elke organisatie of
elk lichaam mag afvaardigen. De
vakorganisatie van ondernemers
en werknemers zijn legio (confes
sies gewesten, bedrijfstakken van
handel en ambacht enz., enz.),
zoodat niet voor elk een plaats is
in het bestuur. Men zal dus be
paalde vakorganisaties moeten
gaan „erkennen!'.
Volgens de opvatting der Kamer
wordt de vrijheid van den onder
nemer afgeschaft.
De commissaris oefent zelfbe
stuur uit Dit is, aldus het schrij-
van, het binnensluipen van dicta
tuur op .politiek terrein via het
sociaal-economisch terrein en dit
is geen nationale sociaal-econo
mische .politiek zooals het ontwerp
zegt, doch nationaal socialisti
sche politiek en strijdig met de
natuur- en
De ondernemer blijft de risico'3
dragen, doch kan door de ingrij
pende staatsbemoeiingen op den
gang van zaken en het uiteindelijk
resultaat slechts geringen invloed
uitoefenen. Het bedrijfschap toe-
slist wat met de winst gebeurt,
doch wat met het tekort geschiedt
wordt niet gezegd. Dan moet de
ondernemer zelf maar zien hoe hij
zijn plan trekt.
De commissaris heeft verder
geen eigenbelang dat de prikkel
moet geven snel te beslissen en
met den meesten spoed te doen
wat vereischt is, waarvoor hij
trouwens de kennis mist.
De ontwerper kan maar één
richting u:t.
Het bedrijfschap kan niet pri
mair een staatsorgaan en secun
dair een bedrijfsorgaan zijn.
Het komt neer op ofwel vo'le-
d'ge socialisatie van het bedrijfs
leven of het bestendigen van de
economische orde berustend op
particul'er initiatief.' De Kamer
"•eeft aan de-e laatste .orde blö-
ke"s Paar schrijven de voorkeur
Zij is tenslotte van meeren" dn*
7oo v^r^Pierin^
voof rJ'wr j-pffnoHff on par
Vy>c1 :C?t.
Verzocht wordt roet den mees-
Het nationaal-socialisme in
Duitschland leeft voort, daarvan
worden we telkens weer overtuigd
door de berichten die ons berei
ken, en het is vooral de jeugd die
in dit opzicht vele zorgen baart
Het zou ook al te naïef zijn te
gelooven, dat met de bezetting
en vreemde leiding, Duitschland
uit het diensthuis van zijn nare
goden zou zijn uitgeleid.
Zien we binnen onze grenzen,
dan kunnen we zeggen: hoe moei
zaam ontkomen we zelf niet aan
den geest en ideeën, die ons tot
den oorlog begeleid hebben. Een
periode van vijf jaren verdrukking
en ellende heeft diep op ons den
ken en handelen ingegrepen en
inderdaad is er sprake van gees
telijke vernieuwingen, doch nie
mand zal beweren, dat deze ver
nieuwingen zich volkomen aan
alle groepen en lagen van ons
volk hebben medegedeeld. Daar
om kunnen we niet zoo verwon
derd zijn over het feit, dat de
geest van het nationaal-socialisme
blijken van voortbestaan geeft en
dat de Duitsche jeugd voorwerp
zal moeten zen van degelijke her
opvoeding tot goede volkerenge
meenschap. Hetzal denmoeizamen
arbeid van vele jaren zijn om de
nationaal-socialistische ideeën te
overwinnen door geloof en ver
trouwen te wekken in de demo
cratie der Westersche buren. De
onvermijdelijke ontmoeting daar
mee in de bezetting zal uiteraard
niet de gunstigste zijn en degenen
die nu leiding geven in Duitsch
land, bij de gratie van hun bezet
ters. hebben zeker geen benijdens
waardige taak. Dat blijkt wel uit
de incidenten, die zich hier en
daar voordoen. ïn dit verband
viel ons een bericht op in ,.De
Waagschaal", wat wij hieronder
laten volgen.
Enkele weken geleden heeft Ds.
Martin Niemöller voor de prote
stants-christelijke studenten van
de Eeiersche universiteit te Er
langen een redevoering gehouden.
Over bepaalde gebeurtenissen tij
dens en na deze redevoering
schrijft „Die Neuq Zeit een
krant te München. die met toe
stemming van de Amerikaansche
militaire autoriteiten verschijnt
het volgende:
Martin Niemöller achtte het een
voorwaarde voor de geestelijke
vernieuwing van het Duitsche
volk, dat dit Duitsche volk in zijn
geheel een bekentenis aflegt van
zijn schuld aan de misdaden van
dé laatste twaalf jaar.
Deze opmerking verwekte op
gewonden interrupties. Er werd
gebruld en lawaai gemaakt, er
werd gescholden en getierd. Later
hebben de studenten pamfletten
aangeplakt met een inhoud, die
beleedigend was voor Ds. Nie
möller.
Intusschen heeft de Be'ersche
regeering een onderzoek ingesteld
en kwam daarbij tot de conclusie,
dat woord en geest van deze sto
ringen voortvloeien uit een milita
ristische en nationaal-socialisti-"
sche mentaliteit.
Omdat men deze houding niet
kan dulden, zal opnieuw de poli
tieke betrouwbaarheid van de stu
denten worden onderzocht en is
aangekondigd, dat een stel bel-,
hamels van verdere stud'e zai
worden uitgesloten. Tevens is(
voor het geval van herhaling de
sluiting van de universiteit aan
gekondigd.
Het is misschien van belang er
op te wijzen, dat de universiteit
Erlangen in het katholieke Beie
ren de eenige universiteit met een
zuiver protestantsch-christelijk
karakter is en dat de theologische
faculteit er verreweg de belang
rijkste faculteit is.
Hoewel wij hier in het oog wil
len houden, dat het standpunt
van Niemöller een veelomstreden
inzicht is, zooals ook bleek uit
zrjn „boeiende brief", waaruit wij
onze lezers eenige fragmenten af
drukten. Niettemin is het inci
dent karakteristiek voor de
Duitsche jeugd, waarom ook dit
artikel sluit met het volgende
commentaar.
Men behoeft zich trouwens over
dergelijlke verschijnselen als die
tijdens de redevoering van Nie
möller niet te verwonderen, wan-
neer men het voterende weet. Het
tekort aan academisch ongeleide
menschen is in Duitschland zoo
groot, dat slechts actieve leden
van dé Nationaal-Sociahstische
partii van de studie ziin uitgego
ten. Leden die met actief werk
zaam waren, leiders en leidsters
van nationale jeugdorganisaties
en ook voormalige officieren zijn
van de studie niet uitgesloten.
Men is van meen'ng dat hun nazi
geest gewijzigd kan worden door
een strenge politieke selectie van
de leerkrachten.
Hiermede krijgen we eenig in
zicht van de moeilijkheden, die
een heroovoed'ng met zich brengt,
en dit kan bijdragen tot het be
sef dat, w'e wil oovoeden. zon
eigen zwakheid kennen moet
7P bii anderen te bestrijden
En hiermede is te dien opzichte
e'gen taak en roeping in een ern
stig licht gesteld.
ten klem het voorontwerp van we.
op de bedrijfschappen in te trek
ken en te laten vervallen.
Het schriiven is geteekend door
ten voorzitter, den heer F. P. O.
M Koch en den secretaris A. S. da
Jonge.