DE VRIJE ZEEUW ■ffa. ENS a 1 i te it 2e Jaargang VRIJDAG 7 DEC. «»45 No. 109 - STERKE DRANG NAAR VERNIEUWING. ZEEUWSCH-VLAANDEREN [HELPT INDIË. TEGEN C. H. EN A. R. FEDERATIEVE SAMENWERKING. H. A. R. K. EXAMEN HOOFDACTE. ONTSNAPTE KRIJGSGEVANGENEN GEKNIPT. TERNEUZEN. TRIBUNAAL TE|G0ES. Redactie: S. W. Henry en P. L. D. J. van Oeveren. Redactie-ad res: Jullanastraat 37, Terneuzen. Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt bij de N.V. Fa P. J. van de Sande, Temeuzen. Administratie-adres: Noordstraat 57, Terneuzen. ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Terneuzen 1,50 per 3 maanden, buiten Temeuzen 1,74 per 3 maanden, bij vooruitbetaling 6,60 per jaar. ADVERTENTIËN: Per mm io cent, minimum per advertentie 1,50. Rubriek kleine advertentiën 15 regels 6G cent; iedere regel meer 12 cent; maximum 8 regels. Dienstaanbiedingen en dienstaanvragen 15 regels 52 cent; iedere regel meer 10 oent. Met vermelding brieven of adres bureau van dit blad 10 cent meer, Handelsadvertentiën bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat op aanvraag verkrijgbaar is. Inzending van advertentiën uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave. Voor een proefstemming en een voor spelling van den uitslag der a.s. verkiezin gen is de tijd allerminst gekomen, daar het nog geheei onzeker is in welke groepeerin gen onze kiezers straks ter stembus zullen trekken. Het is echter wel de moeite waard, dat in het kader van het overleg der partijleiders ook de stem van het kie zersvolk wordt vernomen. Derhalve heeft de afdeeling Opinie-onderzoek van de Nederlandsche Stichting voor Statistiek in November 1945 een opinie-onderzoek inge steld naar de politieke stroomingen, welke zich onder het kiezerscorps (25-jarigen en ouder) openbaren. Aan een aantal perso nen, tezamen representatief voor het ge- heele kiezerscorps, werden de volgende vragen gesteld: „Zoudt U bij de eerstvolgende verkiezin gen Uw stem willen geven aan: 1. één van de vóór den oorlog bestaan de partijen; 2. een combinatie van deze partijen of aan 3. een nieuwe partij." Het resultaat was, dat 53 den wensch uitsprak op een der oude partijen te stem men; 17 voelde voor een combinatie van partijen. Een nieuwe partij, waarbij ook aan een radicale hervorming van een der bestaande partijen mag worden gedacht, werd door 16 der ondervraagden ge wenscht, terwijl 14 zich nog geen oor deel had gevormd. De meest uitgesproken voorkeur voor één der oude partijen treedt op bij de volgende groepen: communisten 75 S.D.A.P.-ers 67 c/c en stemmers op de R.K. Staatspartij 67 De grootste onzekerheid en ook het sterkste verlangen naar een nieuwe partij openbaarde zich in de gelederen van de Liberale Staatspartij, de Vrijzinnig-Demo craten en bij de aspirant-kiezers, n.l. resp. 22 24 en 22 van deze groepen zijn voor een nieuwe partij; resp. 23 20 en 22 van deze heeft zich nog geen mee ning gevormd. Het combinatieverlangen komt relatief het krachtigst naar voren bij 30 van de Anti-Revolutionnairen en 26 van de Chris telijk-Historischen (Christelijk Natio nale Volkspartij) en voorts bij 25 van de Vrijzinnig-Democraten. Van de arbeiders en boeren blijkt onge veer 60 aan de oude groepeeringen vast, te houden Bij de intellectueelen en hen die leidende functies vervullen, is er een uit gesproken voorkeur voor verandering': 30 verlangt naar een nieuwe partij; 23 voelt voor een combinatie van nar- tijen. In het kader van de door het Nederland sche Roode Kruis georganiseerde hulp actie voor Indië, heeft de Afd. Terneuzen voor de daartoe speciaal georganiseerde propaganda-week vpor Zeeuwsch-Vlaande ren het geluk gehad de medewerking te verkrijgen van het Indisch dans- en mu ziekgezelschap ,,Bintang Mas" (de gouden ster) Een passender propaganda was moeilijk te vinden en de afdeeling Terneuzen ver dient daarvoor allen lof. Zaterdag 1 December trad het gezelschap in het Concertgebouw te Terneuzen voor een uitverkochte zaal op. De burgemeester van Terneuzen in zijn kwaliteit van voorzitter van de afdeeling, opende den avond met een korte inleiding. Het doel van dezen avond was vooreerst geld in te zamelen om de uitzending van één of meer Zëeuwsche Medische Teams naar Indië te kunnen bekostigen. Daar naast hoopte spreker, dat deze avond ons wat nader zou brengen tot onze Rijksge- nooten in het verre Indië. De muziek en dans is geheel anders dan wat wij volgens West-Europeesche begrippen daaronder verstaan en het zal menigeen moeilijk zijn ze te begrijpen. De Indische gamelan muziek en de daarbij uitgevoerde dansen zijn eeuwen-oud en van generatie op gene ratie overgenomen, waarin de volkskunst een uitgesproken aandeel heeft gehad en nog heeft. Doordat van eiken dans vooraf een korte verklaring, van hetgeen zij uitbeeldde, werd gegeven, won de uitvoering aanmer kelijk in waarde. Dat het publiek het ge- bodene op prijs stelde, bleek uit de stille gespannen aandacht waarmede het ge- bodene op het tooneel werd gevolgd en het hartelijke en spontane applaus na elk nummer. Achtereenvolgens zagen wij den dans der ijdelheid van de danseres Kartini, de Pentjah, een gevechtsdans, welke in geheel Indië wordt beoefend en een spel van aan val en afweer is, door den leider Kasana Raden Mas Soetario; de Topeng een Negen-en-veertig leden der C. H. Unie hebben in een brief aan het hoofdbestuur stelling genomen tegen federatieve samen werking tusschen C. H. en A. R. Tot de onderteekenaars van den brief behooren oud-minister Dr. A. A. van Rijn, Mr. M. Oh. de Jong, Minister Dieftinck, Prof. Mr. F. de Vries, de' vroegere commissie van hoofdredactie van het dagblad „De Neder lander", en anderen, onder wie leden var. vertegenwoordigende colleges, burgemees ters en predikanten. boertige maskerdans, de Taripiring, een bordendans uit de Minangkabau (West Sumatra), en de Menari, een liefdesdans uit de Minahassa (Celebes). Een voortreffelijke dans was de gevechts dans tusschen den god der aarde, die de macht heeft dooden ten leven te wekken, en de luchtgodheid, waarin een episode uit de Rhamayana werd vertolkt. Vooral de Taripiring en de Menari munt ten uit in bevalligheid en getuigden van een natuurlijke beschaving, terwijl alle dansen een uiterste lenigheid van de danseres en dansers vragen. De gamelan-muziek harmonieerde uit stekend met de dansen en het geheel werd voortreffelijk vertolkt. De krontjong-muziek, welke door de Portugeezen destijds in Indië is ingevoerd, viel eveneens bij het publiek in den smaak. Al met al was het een uitstekend ge slaagden avond en de afd. Terneuzen van het Roode Kruis zal hierin wel een aan sporing zien bij gelegenheid voor Zeeuwsch- Vlaanderen meer dergelijke avonden goed gehalte te organiseeren. Ons werd nog medegedeeld, dat het In dische gezelschap zeer tevreden was over de ontvangst in Zeeuwsch-Vlaanderen. Men had- zich vrijwel nergens zoo thuis gevoeld als temidden van de spontane en hartelijke waardeering, die hun hier te heurt was gevallen. den voorzitter, den heer H. Rifbbens. De eerevoorzitter, burgemeester P. Tellegen, woonde de vergadering bij. In een kort in leidend woord zette de voorzitter het doel van deze vergadering uiteen n.l. het ter kennis brengen van misstanden in den Mid denstand aan den Directeur voor den Mid denstand. die deze week alhier een zitting houdt. Aan de hand van enkele citaten uit verschillende bladen, als het orgaan van de F. B. B. E. D., dat o.a. heftig opkomt tegen de z.g. gezondmaking van het bedrijfsleven, en een verslag van een persconferentie te Amsterdam gehouden, lichtte de voorzitter toe, dat de middenstand er nog niet roos kleurig voorstaat. We hebben wijderen armslag noodig; geen ordening, die be nauwt. Bezwaren van de schoenhandelaren vin hen hun oorsprong hoofdzakelijk in het on juist optreden van het M. G. Nu dit ge liquideerd wordt, is de hoop, dat genoemde bezwaren zullen verdwijnen, misschien niet ongegrond. De textielhandelaren hebben goederen, die maanden blijven liggen! Artikelen, waarvoor hier geen vergunningen gegeven worden, worden verkocht naar andere plaatsen, waar ze wèl zijn. Op een vraag of misschien vergunningen „opgespaard' worden, werd ontkennend geantwoord. Dat de bevolking van Terneuzen in zekeren zin benadeeld wordt, blijkt dus. Bezwaren worden ingebracht tegen al te voorbarige publicatie van Overheidswege met betrek king op goederen, die, hoewel schaars, vrij zijn, en de bevolking ontevreden maakt. In dit verband wordt gewezen op glaswerk, dat. hoewel sinds 1 Nov. vrij, nog niet be neden de groote rivieren afgeleverd wordt. Ook de kwestie van een entrepot wordt naar voren gebracht. Daar dit van belang is voor heel Zeeuwsch-Vlaanderen, dient hier bijzonder de aandacht op gevestigd te wijrden. Ook de distributie via de diverse (orhmissies, wekt ontevredenheid. Zoo kreeg Zeeuwsch-Vlaanderen, het meest ge teisterde gebied van Nederland, 10 van het voor Zeeland beschikbaar gestelde aardewerk! Dat er voor Zeeuwsch-Vlaan deren gevochten dient te worden, bleek heel duidelijk op dezen avond. Door on gunstige ligging en teveel bureaucratie wordt de Zeeuwsch-Vlaamsche bevolking verstoken van voorrechten, die andere ge bieden hebben. De voorzitter sloot hier de bespreking en sprak de hoop uit, dat de vele bezwaren, zooals zij den Directeur voor den Midden stand voorgelegd zullen worden, de ge- wenschte uitwerking mogen hebben. Hij herinnerde in dit verband nog even aan den Kon. Nederl. Middenstandsbond en hoopte deze nog eens te zien herrijzen. De vergadering stemde hiermee in: Midden standers in de bedrijfsorganisaties, ambte naren eruit! Hierna werd in de vacature J. v. d. Ree tot bestuurslid gekozen de heer R. van Grembergen. oud 10 jaar (een tweeling) uit Kadzand. Piet Hamelink, 10 jaar, uit Zaamslag dat is dus dichtbij Terneuzen. Annie Buijs 9 jaar, die is hier geboren, maar haar ouders komen uit Axel. Dus jullie merkt wel, dat we hier wel wat van jullie af weten. Onze ouders hebben voor kleren en huis raad gezorgd voor andere getroffen -plaat- sen. Nu willen wij jullie wat geven van ons speelgoed. Wij hebben alles nog, want hier is gelukkig niet veel gebeurd. Van Terneuzen is ons niet veel bekend Alleen weten we van de aardrijkskundeles' w m ZeeuwsJVlaanderen ligt en aan dé Wester-Schelde. Jullie zult wel nieuwsgierig zijn, hoe ons dorp er zo n beetje uitziet hè Ons dorp heeft ongeveer 2000 inwoners en lag vroe ger dicht bij de Zuiderzee. Nu ligt het dus dicht bij de Wieringermeer, die al weer aardig droog begint te worden. Bij ons dorp behoort ook nog een klein plaatsje n.l. Lutjewinkel. Lutje betekent klein moet je weten. In Lutjewinkel staat een heel grote zuivelfabriek. Dus je begrijpt wel, dat hier veel boeren zijn. We hebben hier beste kleigrond net als bij jullie. Rondom het dorp hebben we hier bijna allemaal weiland. Achter het dorp ligt de Groetpolder, waar we alleen bouwland hebben. Doordat er hier nog al veel boomgaarden zijn, is er hier een fruitveiling. De Winke- ler pruimen zijn nogal bekend. In Winkel is een O. L. School en Ulo-school. In 'Lutjewinkel is ook O. L. school. Hier zjjn school. In de deren. Zo, nu weten jullie iets van ons dorp af. We eindigen nu maar met de brief en hopen, dat jullie prettige uurtjes met het speelgoed zult doorbrengen. Dag hoor! De hartelijke groeten van de kinderen uit de 3de en 4de klas van Winkel, een een ongeveer 140 kinderen op 3de en 4de klas zijn 47 kin- Er wordt gelegenheid gegeven tot examen voor de Hoofdakte, waarvan het schrifte lijk gedeelte op 21 December en het mon deling vanaf 27 Decern er. Aan het examen kunnien deelnemen: 1. voor 't geheele examen of voor het A-gedeelte, zjj die in of vóór 1943 de onderwijzersakte hebben behaald 2. Voor 't B-gedeelte, zij die in 1944 of eerder de onderwijzersakte verwierven. De candidaben zijn vrij in de keuze der commissies. De voorzitters zijn: B. Stoop man, Groesbeeksche weg 290 te Nijmegen; G. Widdershoven, Burg. van Rijnsingel te Venlo; P. Coenien, Heuvel te Helmond; J. J. Gielen, Brugstraat 73, Roosendaal. De Commissies) houden z!tting te Nij megen. Roermond, Eindhoven en Roosen daal. Aanmelding vóór 13 December as. Ingezonden moeten worden: origineele on derwijzersakte, geboorte-akte en eventueele verklaringen (deze zijn geldig vanaf 1940). Te Hasselt (Belg.) kon worden overge gaan tot de aanhouding van 5 Duitsche krijgsgevangenen, die uit een werkkamp te Axel ontsnapt waren. Feestmiddag schoolclub openbare UX.O. school. Oip 5 December hield de schoolclub der openbare U.L.O. school te Terneuzen. een geslaagde feestmiddag In de bovenzaal van Café „La Belle Vue". Muziek, zang en tooneel werd afgewisseld door humoristi sche gymnastiek en volksdansen. He» slot woord werd gesproken door het hoofd der school, den heer A. A. Leenhouts. Vereen, voor den Handeldriivenden Middenstand „Temeuzen Kl'tnop". Dinsdagavond 4 Dec. vergaderden de winkeliers van Terneuzen onder leiding van Plaatselijk H.A.K.K.-Comité, Terneuzen. Sedert enkele weken kunnen wij een klein percentage H.A.R.K.-goederer. ock aan niet-oorlogsgetroffenen uitdeelen. Wij hebben momenteel zooveel aanvragen hier voor liggen, dat tot nader bericht geen nieuwe in behandeling genomen kunnen worden. Iedereen ontvangt op zqn aan vrage schriftelijk bericht. Voor spoedge vallen kan men zich te allen tijde ver voegen hij den Voorzitter, Axelschestr. 19. Vorige week ontving de H.A.R.K. wagens speelgoed uit het Rayon Schagen, ter verdeeling onder de kinderen van het getroffen Westelijk deel. Bij het speelgoed was o.a. onderstaande brief: VOOR DE KINDEREN VAN WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN. Winkel, 26 November 1945. Beste jongens 'en meisjes. Gedurende de oorlog en daarna hebben we veel gehoord over Zeeuws-Vlaanderen. Jullie hebt 't daar ontzettend moeilijk ge had. Wat een geluk, dat die nare tijd voor- btj is. Het is ons allemaal bekend, dat er ook bii jullie heel wat hulzen vernield zijn. Niet p'Pen w*»pn we dat uit de krant, maar ook van verschillende burgers hier, die in Zeeuws-Vlaanderen gewoond hebben. In de 3de en 4de klas zótten ook kinderen, d e oorspronkelijk uit Zeeuws-Vlaanderen omen. Het zijn Jopie en Cor van Belois In de zitting van Dinsdag werden de vol gende gevallen behandeld: Ed. Kalle, ex-burgemeester van West- dorpe, was N.S.B.-er van Maart 1941 tot einde 1944. Hij had toen, verblijvend in N.-Nederland, bedankt, daar hij in zijn idealen bedrogen was. Hij geeft toe kring propagandist voor Vova geweest te zijn, gecolporteerd te hebben en voor den WJH.n'. te hebben gecollecteerd. Dat hij een lijst met onderduikers aan den SJD. zou hebben doorgegeven, kan hij zich niet herinneren. Besch. zegt integendeel zijn buurman ge waarschuwd te hebben, die een onderduiker en 2 parachutisten verborgen hield. Als ge tuige wordt gehoord de voorzitter van de Kath. arbeidersbeweging in 't bisdom Breda. Daar het gewenseht blijkt nog en kele getuigen te hooren. wordt de zaak tot Dec. aangehouden. Anth. W. H. F. Peg, arts te Stoppeldijk, is zich van geen fouten bewust. Hij is met de Duitschers in contact gekomen toen hij uit zijn huis gezet zou worden, doch geheel zonder actie van de zijde van besch., naar deze zegt. Van pro-Duitsohe neigingen zou bij hem nooit sprake geweest zijn. Bij het verhoor van besch, en verschillende getui gen bleek, dat Dr. Peij illegaal werk heeft gedaan, een Joodsch meisje in huis heeft gehad en de familie van dit meisje levens middelen zond. De getuigenverklaringen maakten wel een betrouwbaren indruk, daar o.m. als get. optraden de moeder van bedoeld Joodsch meisje en een oud-illegaal werker, die tweemaal ter dood werd ver oordeeld door de Duitschers. Dat hij niet aan de protest-staking der artsen heeft deelgenomen, verklaarde besch. uit de om standigheid, dat hij het Joodsche kind dan in gevaar gebracht zou hebben. Voor de betrekking van arts bij den N.V.D. bedank te hij, waardoor hij later toch op straat werd gezet. Door financieelen steun aan een arm gezin via de W.H.N. was hij zon der zjjn weten als lid van deze organisatie ingeschreven. Tenslotte weid Dr. Peg ten laste gelegd, bij de installatie van den NjS.B.-burgemeester een felicitatietelegram te hebben gezonden. De verdediger, Mr. De Rechter, gaat in een uitvoerige beschouwing alle punten van de dagvaard'ng nog eens na en wijst met nadruk iedere beschuldiging af, speciaal ook bouwend- op de getuigenverklaringen.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1945 | | pagina 1