DE VRIJE ZEEUW
Het proces tegen Mussert.
;]2e Jaargang
nd, een
ag of das
J. KIEL? Er
t, Sluis-
VRIJDAG 30 NOV. 1945
No. 107
PROFESSOR GERRETSON BEANTWOORDT
DEN REGEERINGSVOORLICHTINGSOIENST
LIJFSTRAFFEN VOOR N.S.B-ers?
usje voo.
lagen pe
;r. Mevi
ulaan li
mr of tei
Adres
I VOORT
arenuzen
lur of tii
sl. Adres1
Dahliastr
Heeren
j, gevor-t
20 tot 2.7
ït opgaaf
Bureau
Redactie: S. W. Henry en P. L. D. J. van Oeveren. Redactie-adres: JuUanastraat 37, Temeuzen.
Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt bij de N.V. Fa P. J. van de Sande, Ter neuzen. Administratie-adres: Noordstraat 57, Terneazen.
ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Temeuzen ƒ1,50 per 3 maanden, buiten Temeuzen ƒ1,74 per 3 maanden. Bij vooruitbetaling ƒ6,60 per jaar.
ADVERTENTIËNPer mm 10 cent, minimum per advertentie ƒ1,50. Rubriek kleine advertentiën 1—5 regels 60 cent; iedere regel meer 12 cent
maximum 8 regels. Dienstaanbiedingen en dienstaanvragen 1—5 regels 52 cent; iedere regel meer 10 cent. Met vermelding brieven of adres bureau
van dit blad 10 cent meer, Handelsadvertentiën bij regelabonnement tegen verminderd ^farief, dat op aanvraag verkrijgbaar is.
Inzending van advertentiën uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave.
ienstbodi
;n nacht,
Harkt 15,
De doodstraf geëiscbt.
Zooals reeds gemeld, werd Dinsdag en
HWoensdag voor het Bijzondere Gerechtshof
enstboa^6 Den Haag behandeld het proces tegen
e beharu\jussert <jen gewezen leider der nationaal-
UIJTEN^oQiaiistische Beweging in Nederland,
7, Axel, waarbij de Procureur-Fiscaal, Mr. Zaayer,
Verkstertegen den beklaagde de doodstraf eischte.
per week Bij den aanvang der zitting had Mr.
/AN [Zaayer te kennen gegeven, dat de voorbe
draat van dit proces veel tijd had gevor
derd, omdat hij dat niet alleen beschouwde
ate te zijn gericht tegen den persoon van
118 Mussert alleen, doch daarin de geheele
ien Mau-ges|-e van ,je nationaal-sooialistische be-
egen be^gjjjg jn het uCht der historie had willen
bezorger^tellen.
iwediep- Bij den aanvang van zijn requisitoir zei-
inde Mr. Zaayer, dat Mussert als ingenieur
'ulpen ïrblijk heeft gegeven van uitstekende capa-
Turkijepiteiten. Ook het werk van het comité
en tegerfan actie tegen het Belgisch Verdrag
ertentie-Wmgt Mr zaayer ter sprake, met als bij-
3TVEERzonder!ieid' dat de verdachte en de Procu-
257 tereur~lFisca£d van vandaag toen hebben
samengewerkt.
De N.S.B., op 14 December 1931 door
Herder%[ussert en Van Geelkerken opgericht,
v. Steen-noemde Mr. Zaayer een product van onte-
neuzen. .redenheid, over de toen wel erg in het oog
te kootloopende fouten der democratie en in zoo-
jas, voorverre niet minder acceptabel en nuttig
dan andere reacties tegen deze fouten. De
lippen, lNJS.B. oriënteerde zich echter volkomen op
negen tehe' nationaal-socialistische Duitschland,
kt 23 tézoodat na den vijandelijken inval het samen
gaan met Duitschland de logische conse-
quentie was van een geestelijke instelling,
gulateur.jie reeds vóór den oorlog was ontstaan.
R. VANDe N.S.B.-ers waren Duitschland's bond-
:raat 23?genooten al lang voor den oorlog en het is
tegen dezen geestelijken achtergrond, dat
i wagen-P1®11 alles moet zien wat er verder is ge-
jen voofbeuird.
mtaarns. Direct na wat hij de bevrijding noemde,
a gareel's Mussert met de.Duitsche autoriteiten in
ihdiik 8 corLt-ac'- getreden. Reeds op 16 Mei 1940
ontvangt hij het eerste Duitsche bezoek.
-Mussert is, zooals uit vele aanteekeningen
Kinder-blijkt, een voorstander van samengaan van
:lwagen-Nederland met Duitschland. Mussert
tionswee wenscht een groot Nederlandsch rijk, met
Indië, georiënteerd op en verbonden met
aar lage Duitschland. Van annexatie van Neder-
z.g.a.n. 'and door Duitschland is hij een tegensta.r-
fongens- ^er In zooverre moet men zeggen, dat de
ir hoe e P°ütiek die hij voerde inderdaad Neder-
naat 37 landsche politiek was, maar men moet ver-
ketel- stomd staan over de naïeve manier waar-
op hij zich in de armen van Duitschland
wierp, zonder te weten of, hetgeen hij
wenschte, ook strookte met hetgeen
Duitschland begeerde. Er waren in het
Duitsche kamp twee stroomingen. Het
Kazer-
pluche
12-15 j.
lengte standpunt van Seys-Inquart kwam ver
of lap;
overeen met dat van Mussert en ook Hitier
F VAN'sPrak zelf woorden, welke den Indruk wek-
rhnflnan ten> dat hij Nederland niet wilde Inlijven.
Daartegenover staat Himmler met zijn SS,
in Nederland vertegenwoordigd door Van
.n. Jon- Rappard. Rost van Tonningen en Feld-
leefti.idpieyer, die voor onmiddellijke annexatie
n paar [waren.
maat 38 Mussert brak de brug naar het verleden
t 5 Ter- door zijn verloochening van het Konink
lijk Huis op 5 Juni 1940. Hij noemde toen
Koningin Wilhelmina de laatste der regee
Heeren- rende Oranjes.
1, voor' Wii zien in Mussert's poging om Neder-
et lage land te doen opnemen in een Germaanschen
/ISSER Statenbond een aanslag, gepleegd met het
rneuzen'oogmerk om Nederland onder vreemde
heerschappij te brengen. Bij zijn onder
in: een houd met de Duitschers was de sfeer
ipenhuis aldus Mr. Zaayer kort en goed, dat Mus-
ipkamej ert zich hij den neus heeft laten nemen
n., vo«- a heeft laten drijven waar de Duitschers
)f roodé -rem hebben wilden. De Duitschers hebben
HAME-j getoond, gebruik weten te maken van zijn
;raat 1® jdelheid en zwakheid, die voor Mussert's
geheele optreden karakteristiek zijn. Het
T" vertrouwen op den Führer was de grond-
iilen ln slag van zijn actie en hierin past ook vol-
-suite. 2 ledig de eed van trouw aan Hitier op 12
en keu- December 1941 door Mussert afgelegd. Men
omtrek dient in dit verhand den eed van trouw
ngen en aan Mussert, afgelegd door het kader van
>MOLE- de N.S.B. te zien, als een doortrekken van
laan 43, dien eed van trouw aan Hitier
Een der grondslagen van den Bond van
jGermaansche volkeren was de bloedverbon-
vraagd Eenheid. Deze zou moeten worden bevor-
egen te (jer<j door de verwijdering van de joden. Zij
'etalmgyzou<jen naar Britsch-, Nederlandsch- en
boxcaB Fransch Guyana gaan. Mussert pleit hlei
aat 37. dus voor een minder onmenschelijke oplos
laan 39, sing dan de Duitschers kozen. Wat de ge
meenschappelijke economie der Germaan
sche volkeren betreft: in de praktijk is
Nederland leeggeplunderd. Mussert ver
klaarde hierover in een nota ,,dat is niet,
wat ik onder gemeenschappelijke economie
verstaan heb." Van belang voor de ge
dragingen van Mussert vervolgt Mr.
Zaayer zijn alleen de beide andere grond
slagen van zijn bond van Germaansche
volkeren. Zij zijn de Germaansche wereld
beschouwing en de gemeenschappelijke
weermacht. De gemeenschappelijke wereld
beschouwing zou natuurlijk moeten zijn het
nationaal socialisme. De strijd tegen het
bolsjewisme is verder de ideëele basis voor
de militaire samenwerking met Duitsch
land.
Dan brengt Mr. Zaayer het tweede punt
van de ten lastelegging, n.l. het plan Mus
sert tot regent te laten uitroepen, ter
sprake. Mussert had van het oogenblik af,
dat Carp hem het idee aan de hand had
gedaan, om, via een omzetting van den
Raad van State, aan de macht te komen,
met zorg zijn voorbereidingen getroffen.
Deze aanslag op onzen grondwettigen
regeeringsvorm is echter in het stadium
van voorbereiding blijven steken door ge
brek aan medewerking van Duitsche zijde.
Dan- komt het derde en laatste punt der
ten lastelegging: de voortgezette actie tot
deelneming aan de Duitsche oorlogsvoering.
Voor dit misdrijf is element, dat de ver
dachte wist, dat Nederland in oorlog met
Duitschland was. De gang van zaken in
Nederland is bepaald door de richting van
de Duitsche politiek en Mussert heeft dat
geslikt. „Ik zeg niet aldus Mr. Zaayer
dat hij het zonder protest heeft geslikt."
Hij is wel degelijk voor zijn standpunt op
gekomen, soms wel met een felheid, waar
voor men niets anders dan respect kan heb
ben, als men bedenkt tegen wat een ge
vaarlijke schurken hij dan te keer gin?,
maar het eind van het lied was altijd, dat
de dingen, die Mussert niet wilde, toch ge
beurden en hij er zich toch bij neerlegde
en medewerkte.
Hij, die tijdens een strijd op leven en
dood een leiderspositie bekleedt en clan
niet voorgaat in den strijd tegen den
vijand, begaat, hij moge clan heeten
Mussert of De Geer, een misdaad jegens
zijn volk.
Tegen den man, die dit heef* bestaan,
requireer ik thans, dat uw Hof hem zal
schuldig verklaren en recht doende in
naam der Koningin, hem tot de doodstraf
zal veroordeelen.
De verdediging.
Den verkrijgt de verdediger, Mr. Wijcker-
held Bisdom, gelegenheid zijn pleidooi te
houden. De haat, welke men tegenover
Mussert koestert, is ongeëvenaard, zegt hij.
Hij wijst er op, dat men in Nederland
zijn *politieke tegenstanders zijn vrijheid,
misschien zijn leven, niet anders wilde
nemen dan door middel van rechtspraak
Het gaat hier dus niet om politiek, doch
uitsluitend om staatsrechterlijke verant
woordelijheid. Wij hebben alleen te zien
naar Mussert's eigen daden, dus alleen het
proces tegen ingenieur A. A. Mussert, aldus
Mr. Wijckerheld Bisdom
De verdediger geeft thans een overzicht
van een zijde van Mussert's beleid, n.l. van
zijn voortdurenden strijd tegen de annexio-
nistische partijen in Duitschland en tegen
de Nederlanders, die het daarmee eens
waren. In Mei 1940 stond Mussert voor een
tweesprong, de keuze tusschen Engeland en
Duitschland. Mussert koos den aanvanke
lijk gemakkelijk te volgen weg van Duitsch
land, doch hij heeft steeds gevochten tegen
de annexatie. Veelal met een felheid is Mus
sert steeds opgetreden tegen de inmenging
van de S. S., en dan sterft Schmidt, de
steunpilaar van Mussert's politiek. Dit is
één van de belangrijke invloeden, die er ten
slotte de oorzaak van zijn, dat Mussert wel
nooit eenig werkelijk gewicht in de schaal
heeft gelegd. Het feit, dat Mussert Neder
land onder vreemde heerschappij wilde
brengen, hetgeen de procureur-fiscaal doet
volgen uit Mussert's streven naar een bond
van Germaansche volken, acht verdediger
niet bewezen. Het statuut door Carp opge
steld, mag men Mussert niet verwijten.
Bovendien is het denkbeeld van een sta
tenbond niet onvereenigbaar met staats-
souvereiniteit, zooals blijkt uit den bond
van de Vereenigde Naties.
Dan behandelde verdediger den persoon
van Mussert. Herhaaldelijk heeft deze, zij
het ook gemeenlijk zonder succes, bij de
Duitschers gepleit voor de belangen van het
Nederlandsche volk. Met kracht heeft Mus
sert zich steeds verzet tegen het fusilleeren
van Nederlanders. In dit proces is we] ge
bleken, dat, als er één man is, die niets
heeft kunnen bereiken bij de Duitschers,
dit Mussert wel was, aldus Mr. Wijckerheld.
Als politicus bevond Mussert zich in een
uiterst moeilijke positie. Hij had geen erva
ring en werd slecht ingelicht, ten deele
zelfs bedrogen. Hij is uitgegaan van een
volstrekt vertrouwen in de bedoelingen van
Hitier. Wanneer hij tot iederen prijs aan
de macht had willen komen, had hij dit
genlakkeljjk kunnen bereiken door nog ver
der met de Duitschers mede te gaan.
Pleiter besloot zijn betoog met den
wensch, dat op waarlijk Nederlandsche
wijze recht gedaan zal worden met in acht
neming van alles wat vóór pleit en wat
tegen verdachte spreekt.
De verdediging van Mussert zelf.
In den namiddag kreeg Musisent de ge
legenheid zijn eigen verdediging te voeren,
van welke hij ruim 3 uur gebruik heeft ge
maakt.
Mussert geeft eerst een historisch beeld,
van het verloop van de gebeurtenissen en
zegt: Het was in 1940 mogelijk, dat Hitier
den oorlog zou winnen. Het was toen mijn
taak te voorkomen, dat Nederland zou
worden ingelijfd en dat heb ik getracht te
bereiken met mijn voorstel tot het vormen
van een Germaanschen statenbond. Wil men
een statenbond vormen, dan moet men iets
van zijn souvereiniteit afstaan. Maar, doet
men dit ook niet op het oogenblik? vroeg
Mussert. Mijn standpunt, zooals ik dat altijd
verdedigd heb, is, dat de slechtste Neder
landsche Regeering in Den Haag mjj liever
is dan welke andere ook. Ik heb dat nooit
kunnen bereiken. Maar, welke macht had ik
achter mij Enkele tienduizenden goedwil-
ligen, dat was alles, en als ik een ijdeltuit
genoemd word, dan wil ik slechts opmer
ken, dat ik in 1940 maar één opmerking
had behoeven te maken om als stadhouder
van Himmler aan de macht te kunnen
komen.
Mijn pogingen om als regent op te treden,
moet u zien als mijn pogingen om de Duit
sche kliek, die het volkomen begrijpelijk
overigens heel wat plezieriger vond in
Den Haag dan in Polen, te doen inkrimpen
en hun macht te ontnemen. Het is juist, dat
ik actieve deelneming in de Duitsche oor
logsvoering heb bevorderd, maar dat deed
ik om de Himmlerkliek uit Nederland den
wind uit de zeilen te nemen en om dit land
te beveiligen tegen het Aziatische gevaar.
Het doel van onzen strijd was coute que
coute te voorkomen, dat Nederland zou val
len onder Himmler en de offers, die daar
voor noodig waren, heb ik doen brengen
door mijn eigen menschen. Ik heb mij ver
zet tegen de invoering van den algemeenen
dienstplicht. Het Duitsche nationaal socia
lisme heeft een bijzondere eigenschap ge
had en dat was, zich gehaat te maken op
een talentvolle wijze. Duitschland is dan
ook volkomen gefaald ln zijn poging om
van Europa een eenheid te maken. Ik hoop,
dat het aan Engeland zal gelukken.
Eén ding wil ik nog zeggen: Hitier wilde
dit imperal-istisch optreden van Duitsch
land niet. Het was zijn omgeving, die haar
wil doorzette.
Ik heb de koloniale belangen steeds voor
gestaan. Het was de N. S. B„ die steeds
gevochten heeft voor een versterking van
de verdediging van Indië en daarom kan
ik nu ook zeggen, dat het geld, waarmee
de N. S. B. propaganda maakte, uit Indië
kwam. Ik heb gedaan wat mogelijk was
om de gijzelaars te beschermen, zeide Mus
sert, omdat ik dit gijzelaars-systeem on
redelijk vond. De plicht der goede vader
landers was om land en volk zoo goed
mogelijk door de bezetting heen te brengen.
Dat hebben wij getracht te doen.
Dan bespreekt Mussert het feit, dat leden
der N. S. B. geen ambtenaar en geen offi
cier konden zijn. Omdat wij uit het leger
zijn gezet, moesten wij met gekruiste armen
toezien. Zóó heeft verdachte verklaard voor
een journalist, die dit echter anders weer
gegeven heeft. Ik ben Nederlands eerste
onderduiker geweest, zoo verklaarde Mus
sert verdei, toen ik mij verborg in Mei
1940, maar ik deed dit om later op te kun-
nen treden en niet de kans te loopen b.v.
reden dat ik doorgezet heb, aldus Mussert.
Het is voor mij een lijdensweg geworden,
welke ik thans mijn ergsten vijand niet zai
toewenschen. Dat ik mij heb laten noemen
„Leider van het Nederlandsche volk" is ?e
ibeurd, omdat ik daarmede de officieele er
kenning van Hitier kreeg, dat er een Neder
andsch volk bestond, en niet eln w<Se-
nisten* db'™ Stam' zooals de annlao-
nisten dit zoo graag noemden. Groote hila-
nteit verwekt Mussert, als hij, sprekende
over het goede dat de W. A. heeftïedaar.
zegt: daarom werd de W.A. wel eens het
Leger des Heils genoemd 61
niW ,zonder vrije meenings-
ïc lil. t ?een levensvatbaarheid, naar
is „ebleken, zoo zeide Mussert, en hii ver-
volgde: Ik heb als idealist gehandeld, ik
heb gedaan wat mijn plicht mij voor-
schreef Ik weet dat mijn leven in handen
rioin?? tro J Ik blijf den vaderland ge-
trouwe tot in den dood, zoo besloot Mus-
De President bepaalde ten slotte de uit
spraak van het Hof op 12 December a.s.
vn'n~HlaIe,Krag?- (A"A-!- Naar aanleiding
r' publicatie van den regfeeringsvoor-
l.ehtingsdienst van Zaterdag j.l. waarin
bepaalde uitlatingen van Prof. Gerretson in
het tijdschrift „De nieuwe Eeuw" gedemen
teerd werden, schrijft Prof. Gerretson ons
het volgende: In afwachting van de vol
ledige weerlegging in het volgende num-
mei van ..De nieuwe Eeuw" wenscht Prof.
„„"'ftSOn voorloopig ten aanzien der hoofd-
vf rJr uan, Van Mook's al dan niet
schuldigheid aan de huidige weerloosheid
der Indische regeering, vast te stellen dat
de waarheid van zijn en de onwaarheid der
Regeenngsverklaring onomstootelijk blijkt
uit de simpele vergelijking van Minister
Logemann s regeeringsverklaring in de
3™ |a?a™er ™et het regeeringsdementi
van Zaterdag. Volgens het dementi be
droeg de beschikbare mankracht in het
siwin Sept' 1944 29 000 man- waar
van 5000 voor Indië zijn aangewezen, in
plaats van de 22.000 die noodig waren voor
het klaarmaken voor Indië. Aan de recru-
996nong' ■Cie oef®nihg en de wapening dezer
22.000 is conform mijn bewering en ook
blijkens het dementi door Dr. Van Mook
tusschen September 1944 en Mei 1945 hoe
genaamd niets verricht, dan een begin
Maart genomen, maar eerst na Mei uitge-
voerd besluit. Hoewel Dr. Van Mook ais.
krachtens K. B. van 23 December art 3
almea 1 opperbevelhebber van het Neder-
ndsch-Indisch leger, voor de spoedigst
mogelijke formatie van dat leger uitshü-
2. e'i Perso°idiik verantwoordelijk wa«
en bleef, ook na zijn vertrek naar Brisbane
De door rnij vermelde indruk der betrok
ken militaire chefs dat dit verzuim opzette
lijk was, blijkt juist door de mededeeling
dat sedert Aug. 1944 met Australië onder-
handeld werd, daar de opperbevelhebber de
op eiding der gezagstroepen in Australië
wilde, wilde hij natuurlijk geen opleidin? in
het Zuiden en Engeland. Uit deze verge-
lijking blijkt tevens, dat Minister Loge
mann onwaarheid heeft gesproken, toen hii
tot dekking van Dr. Van Mook's verant-
woordelijkheid in zijn regeeringsverklarinsr
zeide: „uiteraard kon het Nederlandsche
Zuiden slechts een deel van deze mannen
(de noodige 22.000) leveren". Integendeel,
het Zuiden kon en wilde ze leveren en heeft
ze geleverd, doch de opperbevelhebber Van
-Jook, lieeft ze niet willen recruteeren en
oefenen, omdat hij oefening in Australië
voorstond.
Hadden deze 22.000 bij de capitulatie vau
Japan geoefend en gewapend en vervoers-
kiaar gestaan, dan ware de huidige Indische
eLende. dc bewaking der kampen en de ge
dwongen bespreking voorkomen. De ver
antwoordelijkheid hiervoor rust op Dr Van
Mook.
Ten aanzien van de beschuldiging tot het lot van mijn broer te deelen.
omverwerping van den grondwettigen re
geeringsvorm, betoogde de verdediger, dat
de ongrondwettigheid van het Raad van
State-plan, in aanmerking genomen de bij
zondere omstandigheden waaronder ons
and verkeerde, niet vast staat.
Dan bespreekt Mussert het plan, voorge
legd aan Hitier, om de Joden naar Guyana
te zenden, hetgeen hem den naam van
Jodenknecht bezorgde.
Het feit dat. naar ik meende, Hitier een
onafhankelijk Nederland voorstond, is de
In het kader van een opinie-peiling om
trent de behandeling van N.S.B.-ers en col
laborateurs, welke door de Nederlandsche
Stichting voor Statistiek is ingesteld werd
aan een representatief deel van het Neder
landsche volk ook gevraagd: „Mogen mis
dragingen in de kampen der veroordeelden
gestraft worden met lijfstraffen?"
Dit onderzoek wees uit, dat de groote
meerderheid (72 van ons volk tegen
stander is van de toepassing van lijfstraf
fen, ook in het hier bedoelde geval Tegen
over deze groep staat een minderheid van
25 l der bevolking, die er onder deze om-
