DE VRIJE ZEEUW DE TROONREDE. 2e Jaargang VRIJDAG 23 NOV. 1945 No. 105 DE LOONEN IN DEN LANDBOUW. OE REACTIE STEEKT HAAR HOOFD OP! HET GEZIN. Redactie8. W. Henry en P. L. D. J. van Oeveren. Redactie-adres: Julianastraat 37, Terneuzen. Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt by de N.V. Fa P. J. van dê Sande, Terneuzen. Administratie-adres: Noordstraat 57, Terneuzen. ABONNEMENTSPRIJSBinnen Terneuzen 1,50 per 3 maanden, buiten Terneuzen 1,74 per 3 maanden. ±sij vooruitbetaling 6,60 per jaar. .ADVE3RTEINTTËNPer mm 10 cent, minimum per advertentie ƒ1,50. Rubriek kleine advertentiën 15 regels 60 cent; iedere regel meer 12 cent' maximum 8 regels. Dienstaanbiedingen en dienstaanvragen 15 regels 52 cent; iedere regel meer 10 cent. Met vermelding brieven of adres bureau van dit blad 10 cent meer Handelsadvertentiën bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat op aanvraag verkrijgbaar is. Inzending van advertentiën uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave. HM. de Koningin heeft Dinsdagmiddag bij de opening van de zitting der voorloo- pige Staten-Generaal de volgende Troon rede uitgesproken: Gevoelens van diepe bewogenheid men gen zich met die van vreugde en erkente lijkheid nu ik na zes jaren van bittere schei ding weer in uw midden verschijn. Leed en ontbering, nederlaag en ontred dering, maar ook offervaardigheid en hel denmoed kenmerkten de donkere jaren der Duitsche furie In smart gedenken wij <ie tienduizenden Joodsche landgenooten, die werden gemarteld en vermoord, de millioe- nen Nederlanders en Indonesiërs, wier vei ligheid bedreigd, wier levenskracht verteerd ien wier zedelijk oordeel werd aangetast. Wij gedenken daarnaast het verzet tegen den vijand, dat sterke krachten wekte en dat ons thans onze vrijheid als een recht doet aanvaarden. Lijden en strijden werkten ook ten zegen. Wij werden ontvankelijker voor geestelijke 'bezinning, meer bereid tot offers, dieper bewust van onze saamhoorigheid en vaster besloten onze roeping als natie te verstaan. Te midden der verwoesting liggen hier de krachten voor herstel en vernieuwing en wij gorden ons tesamen aan om de ver worvenheden te bewaren en de zwakheden te overwinnen. Te duur hebben wij onze vrijheid gekocht dan dat wij haar nu zouden misbruiken of verspillen. Daarbij denk ik aan de duizenden die vielen in den strijd om het Vaderland, het zij in onze krijgsmacht, op de koopvaardij ot in het verzet. Moge hun offer inspiree rend werken op hen, die gespaard bleven. Met groote voldoening zie ik de succes volle krachtsinspanning, gericht op de noodvoorziening in de geteisterde gebieden en op het herstel van verkeer en industrie. Wij zijn dankbaar voor de redding van Wal cheren en van de Wieringermeer, dankbaar ter wille van deze getroffen landstreken, maar bovenal omdat zij het symbool zijn van herwonnen kracht. In mijn radiorede van 20 Maart 1941 riep ik U allen op tot gezette overweging van herzieningsplannen op staatkundig ge bied, waarbij met de veranderde omstandig heden en met de opgedane ervaringen zou zijn te rekenen. Met groote vreugde constateer ik, dat deze oproep grooten weerklank heeft ge vonden. De plannen van velen, gesmeed in den bezettingstijd, breken zich thans een weg (naar hun verwerkelijking. Zij omvatten (niet alleen hervormingen van het staatkun dig bestel, maar zijn ook gericht op een nieuwe vormgeving van het maatschappe lijke en cultureele leven. In deze worsteling worden de krachten gesterkt en gebundeld, welke thans den 'aanval hebben ingezet tegen normloosheid ten ontwrichting. De overheid heeft bij dit alles slechts een beperkte taak en haar ambeid is alleen dan [vruchtbaar, wanneer zij de activiteit der rurgers in kerk en gezin, zoowel als in ■andere levensverbanden positief waardeert. Met groote zorg vervult mij de ontwik keling der gebeurtenissen op Java. In ge- 'spannen medeleven volg ik het lot der tal- iooze kinderen, vrouwen en mannen, be- iroofd, in lijfsgevaar of nog onverlost in de -dreiging van een verdwaasde massa. Ik versta de gevoelens van bitterheid in de harten van hen, wien al dit onheil in on recht is aangedaan. Ik betreur diep het leed dat tot aan het herstel der orde over Java's bevolking onvermijdelijk zal komen. En toch blijven wij pogen voor Neder landers en Indonesiërs in dit thans geteis terde land de toekomst te redden, de toe- komst van een Gemeenebest, gebouwd op de vrijwillig aanvaarde saamhoorigheid der Rijksdeelen. Geen wraakoefening staat ons voor oogen. noch de vestiging eener koloniale overheersching, doch wij houden ons er van overtuigd, dat slechts de ge meenschap onzer volkeren, hier en overzee, een waarborg biedt voor aller harmonische ontwikkeling, veiligheid en blijvende wel vaart. Daartoe de mogelijkheid te schep pen is de groote krachtsinspanning waard, die te dien einde van one volk zal worden gevergd. Moge het ons spoedig gegeven zijn de grondgedachten, die ik reeds schets matig ontwikkelde in mijn radiorede van 7 December 1942, langs eonstitutkmeelen weg tot volle werkelijkheid te zien worden. Ik weet, dat Nederland bereid is, onbaat zuchtig mede te werken aan de totstand koming van een nieuwen status van ons Koninkrijk Het spoedige bijeenkomen van de Rijksconferentie blijf ik daarom bevor deren. Vol bewondering ben ik voor het groote aandeel van Suriname en Curasao zoowel in de oorlogvoering van het Koninkrijk, als in de hulpverleening aan Nederland. De natio nale gevoelens van de bevolking van deze gebiedsdeelen zijn in de afgeloopen jaren op ondubbelzinnige wijze tot uitdrukking gekomen en zullen zonder twijfel op de aan staande Rijksconferentie als een kracht ten goede medewerken. Ten aanzien van onze betrekkingen met het buitenland valt in de eerste plaats met groote waardeering te gewagen van den steun, dien wij ria de bevrijding uit ver schillende landen in onzen tijdelijken nood ondervonden. De roof, gedurende de bezet ting op ons volk gepleegd, heeft een af hankelijkheid op velerlei gebied ten gevolge gehad, die voorloopig onze internationale handelsbetrekkingen sterk beïnvloedt. Moge de eendrachtige vredesinspanning van ons volk dit tij weldra doen keeren. Met de verbonden landen zijn de betrek kingen hartelijk, in weerwil van de moei lijke problemen, die gezamenlijk moeten worden opgelost en waaromtrent, naast veel overeenstemmend inzicht, ook verschil van meening mogelijk is. De totstandkoming van de Vereenigde Naties wettigt de verwachting, dat deze nieuwe poging tot- vrede door organisatie en overleg ook in moeilijke omstandigheden met kracht zal worden volgehouden. Ook al zijn niet al onze wenschen ten aanzien van deze organisatie bevredigd, toch zal mijn regeering met kracht haar medewer king verleenen aan de voorbereiding en werking van alle organen der Vereenigde Naties. Met betrekking tot den geslagen vijand spant de regeering zich in, onze belangen overal, waar zulks mogelijk is, met de meeste kracht te bepleiten. In Duitschland ving de Nederlandsche militaire missie haar arbeid aan, terwijl het eveneens tot tevre denheid stemt, dat Nederland is vertegen woordigd in het Adviseerend Comité voor het Verre Oosten, dat te Washington zetelt. Nederland dient in staat te zijn, in in ternationaal verband naar vermogen 'bij te dragen tot de handhaving van de rechts orde. Daartoe zal met kracht worden ge werkt aan den wederopbouw van de Koninklijke Marine, welke in den oorlog zulke zware offers bracht, terwijl de Koninklijke Landmacht op doeltreffende wijze wordt georganiseerd. Maatregelen zijn in voorbereiding ten einde in het voor jaar van 1946 een jaarklasse dienstplichti gen in werkelijken dienst op te roepen. Ten behoeve van de ontwikkeling van de militaire en van de burgerlijke lucht vaart wordt een centrale dienst ingesteld, die alle gemeenschappelijke belangen zal behartigen Het is my een behoefte uiting te geven aan het ernstig streven mijner regeering om Nederland te doen herleven als een rechtsstaat, waarin rechtszekerheid en vertrouwen in de rechterlijke organen vol ledig zullen zijn hersteld. Eien snelle en rechtvaardige berechting van de politieke delinquenten beschouwt de regeering als een dringende zorg. Het ligt in het voornemen om de bevoegdheden tot opsporing en aanhouding op dit gebied wel dra toe te vertrouwen aan de normale politie-organen. Bij het ongedaan maken van onrecht, tijdens de bezetting gepleegd, is voor den Raad voor het Rechtsherstel een belang rijke functie weggelegd. De regeering heeft het zich tot een taak gesteld, om hetgeen in strijd met onze rechtsopvattingen aan den bezetter herinnert, uit onze wetgeving te verwijderen en door nationale voor schriften te vervangen. Gestreefd wordt naar een snelle voltooiing van de nood zakelijke zuivering van de overheids organen. De regeering zal een Staatscommissie in stellen tot voorbereiding van een wijziging van de Grondwet, welke zonder twijfel van de eerder genoemde voorbereidende studies, waartoe de bezettingstijd velen opwekte, zai profiteeren. De arbeid dezer commissie zal voor de onderwerpen, welke de verhouding tot de Overzeesche Gebiedsdeelen raken, verband moeten houden met dien der reeds genoemde Rijksconferentie. Na aankondiging van verschillende maat regelen, o.m. een wijziging van de Grond wet, die ook de Overzeesche Gebieden zal gelden, kondiade H. M. aan wijziging van een aantal wetten betreffende financieele regel>n°en, ook de financieele verhouding armd land een dringende noocfeakelijkheid zijn, daar een verhooging der uitgaven on vermijdelijk is. Gestreefd wordt, naar een zoo billijk mogelijke verdeeling der lasten. Het ingetreden herstel van handel, industrie en scheepvaart, zal de Regeering mét kracht blijven bevorderen, uitgaande van een nationaal welvaartsplan. Ook land en tuinbouw nemen daarin een groote plaats in. Een regeling van de bedrijfsorganisatie is in voorbereiding. Er zal gestreefd wor den naar een gewaarborgd levensonderhoud voor allen, door beheersching van loonen en prijzen, waarbij ook gelet wordt op ver hooging der arbeidsproductiviteit. Maatregelen worden voorbereid voor her stel van woningen -en industrieele bedrij ven en aanbouw van nieuwe woningen. Ook aan opbouw van het cultureele leven, door reorganisatie van het onderwijs wordt volle aandacht geschonken, terwijl met groote aandacht wordt gevolgd de wederopbouw van de overheidsorganen, zoowel de burgerlijke dis de militaire. H. M. eindigde: Voor het overige wil ik niet pogen een overzicht te geven van alle problemen, die in den komenden tijd Uw aandacht zullen vragen. Zeer veel is in het leven van ons volk nog in beweging, ondanks vermoeid heid en teleurstelling hier en daar. Het vergt beleid van hoog gehalte om eener- zijds de waarde van oude zekerheden en tradities in volle kracht te bewaren en anderzijds ruimte te laten voor een ver nieuwing, die niet slechts historisfitu nood zakelijk is, doch ook de vrucht is van moreele bezinning in de jaren der verdruk king. De wegneming van den bezettings- druk moge de eenheid, die ons deel werd in het verzet, maken tot eendracht in rijker schakeering. De nieuwe krachten, die ge wekt zijn, zullen zich blijven opdringen en wipnen aan bewustheid en energie. Wij hebben deze meer dan ooit van noode, nu wij gewikkeld zijn in een strijd van even groote hevigheid en beteekenis als die der oorlogsjaren: den strijd om den vrede, om de ware vrijheid en om hernieuwden voor spoed. Met de bede, dat God mijn volk moge zegenen in dien strijd, dat Hij het in een dracht den weg der overwinning zal doen betreden en Uwen arbeid moge doen strek ken tot heil des Lands, verklaar ik de Ge wone Zitting der Staten-Generaal voor ge opend. 'Dat deze heeren lak hebben aan alle rechten van Indonesië is duidelijk: ethiek moraal, speelt bij hen geen rol. Zij kennen één taal, dat is die van het kanon! De taak van de Regeering is zwaar en ondankbaar; opbouwende critiek kan haar taak verhehten, maar men hoede zich voor „etuiden uit deze uiterst reactionnaire bron Tenslotte: In ,,De Vlam" van 17 Nov lazen wij een artikeltje: ..Zegt U dit wat?" „In 1933 vyerd te Utrecht ten doop ge houden op een notariskantoor de „Neder- „landsche Fasoistenbond". Comparanten „waren: Prof. Gerritson, Baars van de ".Wouter&Lutkle?eeStelÖ"ke Wij jennen geen Prof. Gerritson. Zou het 'drukfoutenduiveltje het ons een beetle extra moeilijk hebben willen maken» Men schrijft, ons: In de pers is de vorige week een mede- deeling van de Sociale Sectie uit de Com missie van de Samenwerkende Zeeuwsche Landbouw-, Tuinbouw- en Landarbeiders- organisaties gepubliceerd, inzake de ver hooging van de arbeidersloonen en den datum van ingang van deze regeling. Deze publicatie is door genoemde Sectie geschied, nadat de Stichting voor den Land bouw te 's-Gravenhage telegrafisch had voorgesteld de verhooging te doen ingaan op 12 November 1945. Onze Commissie heeft in haar vergadering van 17 November LI. zich wel hiermede kunnen vereenigen doch 2 iJ1 f"'1 het nadrukkelijk voorbehoud dat de destijds gedane toezegging door den Minister van Landbouw, Vïsscherij en Voed selvoorziening, na overleg met den Minis- ter van Sociale Zaken, dat de prijzen van de producten in juiste verhouding tot de loonen zouden gebracht worden tot uit voering komt. De secretaris van de Stichting, de heer Ir. J. Vet. die m onze vergadering van 17 November j.l. aanwezig was, deelde tijdens de bespreking mede, dat ook het Bestuur dei Stichting zich nadrukkelijk aan deze toezegging houdt en op uitvoering ervan Vertrouwt. De Commissie voornoemd, C. DE PUTTER, Voorzitter. A. CAPPON. Secretaris. later nauw van Rijk en Gemeenten, die voor ons ver- I kapitaal. Het artikel in „De Vrye Zeeuw" van Dinsdag 20 Nov. getiteld: Felle aanklacht tegen Van Mook", bevatte een betoog van Prof. Dr. Gerretson uit Utrecht, hoogleeraar aan de Indologische faculteit, dat hij ge publiceerd had in „De nieuwe Eeuw". Deze hooggeleerde heer is het met het gevoerde beleid in Indië niet eens en eischt de sterke hand. 'De meest fundamenteele taak van de Regeering is het vestigen van een sterk gezag. Wij denken dat onze Minister-President deze zienswijze niet deelt. Integendeel! Wij zien bij de huidige Regeering een stre ven om in deze uitermate moeilijke en delicate kwestie zoo- tactvol mogelijk op te treden, opdat er geen onherstelbare breuk ontstaat. Dat hierbij fouten gemaakt worden, dat ook de feiten dg Regeering dagelijks voor nieuwe problemen stelt, zij bekend ver ondersteld. Dat critiek uitgeoefend wordt, best. Maar tegen deze bron, n.l. Prof. Dr. Ger retson, maken wij bezwaar. De toon is niet zuiver! Aan dit artikel is voorafgegaan een rel, veroorzaakt door studenten van de Indolo gische faculteit te Utrecht. Indische amb tenaren in hope dus. Deze lieden hebben gepoogd een vergadering hardhandig te verstoren, waarin gepleit werd voor de on afhankelijkheid van Indië. Dat deze heeren het niet eens zijn met dezen gang van zaken is hun goed recht: maai' wij vinden het van nazi-methoden getuigen als ze daarbij hinderlijke, gewelddadige ordever storing toepassen met als toppunt: bet ver branden van propagandamateriaal. Vanwaar nu al deze Utrechtsche activi teit? De lezer wete, dat deze Indologische faculteit gesticht is door een particulier fonds, als tegenhanger van de officieele Rijksfaculteit in Leiden. De Bataafsche Petroleum Maatschaptiij heeft hierin een groot aandeel. Prof. Dr. Gerretson is afdeelingschef van deze maatschappij geweest en was ook verwant aan dit petroleum- Er zijn menschen, die zeggen, dat het Nederlandsche gezin niet meer is wat het was. Zijn zij zwartkijkers Loopt het zoo'n vaart nog niet? Is het Nederlandsche ge zin nog v/at het wezen moet? Bent U wel eens öp de Rechtbank ge weest, waar de echtscheidingen worden uit gesproken en de kinderen als appelen onder de ouders verdeeld worden? Weet U. wat voor een hel daaraan is vooraf gegaan Weet U, hoe al deze levens verminkt zijn en blijven door de scheuring, man en vrouw, ouders en kinderen? Weet U, dat in een groote stad van ons land na de bevrijding bet aantal echtschei dingen verdubbeld is? Weet U, in hoevele gezinnen in het ver borgen dezelfde splijtende krachten werken als die, 'waarin het tot een echtscheiding komt 6 Kent U ze: zelfhandhaving, ydelheid, wantrouwen, genotzucht, gebrek aan plichtsgevoel, ontrouw, levensmoeheid, vrees voor vertrouwelijkheidl eigenliefde, enz. enz. Dat zijn de atoomhommen in het hart van het gezin. Krijgen zij vat op man of vrouw, ouders of kinderen, personeel of gasten, dan wordt het gezin uiteen gereten. Aan den buitenkant ziet men het niet. Innnerlijk ligt de boel in flarden. En welk gezin is heelemaal vrij van die atoombommen? Wie durft zich op de borst te slaan Wie nadenkt over het leven in zijn gezin, huivert voor de gevaren en verlangt naar een plan voor zijn gezin, waarin ieder zijn plaats' heeft en zich thuis voelt. Geen mensch kan dit plan voor een ander mensch maken. Het moet een Macht zvn. die sterker is dan alle in on« hant sluime rende of al haast ontploffende atoombom men samen. Er is een God, die in het geloof in Chris tus allen samenvoegt, man en vrouw, ouder® en kinderen. Want: Hij heeft e©n plan met ons gezin. (Eie de advertentie in dit blad.)

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1945 | | pagina 1