DE VRIJE ZEEUW
VRIJDAG 9 NOV. 1945
No. 101
EN
Je merk
REDE VAN BEVIN.
VERKLARING DER INDISCHE^REGEERING
OPENBARE VERGADERING VAN DE
NEDERLANDSCHE VOLKSBEWEGING.
IN ZEEUWSCH-VLAANDEREN KOMT EEN
VLIEGVELD.
H. M.fDE KONINGIN IN ONS LAND TERUG.
CHURCHILL
DANKT KONINGIN WILHELMINA.
stelling ve Jt Jaargang
Denoodigd
ïrne- en
tardappe-
esting en
tndbouw-
ordreeht,
t ges tel de'
oordiger:
)OTER
Hoek j
Red^ke; S. W. Henry en P. L. D. J. van Oeveren. R«lactle-adres: Julianastraat 37, Terneuzen.
Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt. l«yiiW*.V. Fa P. J. van de Sande, Terneuzen. Administratie-adres: Noordstraat 57, Terneuzen
ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Terneuzen ƒ1,50 per 3 maanden, buiten Terneuzen ƒ1,74 per 3 maanden. Bij vooruitbetaling ƒ6,60 per jaar
AinVERTENTIËN: Per mm 10 cent, minimum per advertentie-^ 1,50. Rubriek kleine advertentiën 1—5 regels 60 cent; iedere regel meer 12 rent-
maxunmn 8 regels. Dienstaanbiedingen en dienstaanvragen 1—6 regels 52 cent; iedere regel meer 10 cent. Met vermelding brieven of adres bureau
van dit blad 10 cent meer, Handelsadvertentiën bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat op aanvraag verkrijgbaar is.
Inzending van advertentiën uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave.
■on, maar
oorradig,
spoedig
ïoudster.
Schoen-
Oude-
rneuzen.
'n nette
den dag.
ANDER,
m.
5t Kost-
ibileerde
spoedig
i onder
d. blad.
istmeisje
ersonen.
te mel-
n 4 uur
orgen 8
noodig
d. H. P.
>eve, te
i Werk-
agen of
veek, of
ichtend-
COHEN
;eenber-
n.
'Oopjon-
ASSEN.
zen.
ërkster.
Axel-
ïzen.
en voor
Meisje
'ij (kan
en als
uw).
Ide", D.
verijstr.
lig mo-
ishoud-
ler kin
tot 45
alleen.
14, Bur.
Zwer-
boven-
i.i oude
3 (grijs
cht ge-
■ug ge-
erdwe-
tingen
tOERS,
:uzen.
Voning
neuzen
leer en-
iam-Z.
tuin).
dEEU-
aat 31,
Duit-
DER
Visser-
5 Gas-
goeden
ileum-
JIJNE,
Ter-
een
or een
OERS.
kil.
a paar
platte
ir een
maat
RUIJ-
4 te
Londen (Reuter). In een rede over de
Engelsche buitenlandsche politiek zeide de
Minister van Buitenlandsche Zaken, Bevin,
in het Lagerhuis, dat de Regeering in
regeeringszaken noch haar macht, noch
haar verplichtingen kan overdragen aan
een deel der gemeenschap, i.e., de geleerden,
die belast zijn geweest met de ontwikkeling
der atoomenergie. Een campagne, zooals
die gevoerd is, is niet fair jegens de Regee
ring en de volksvertegenwoordiging.
Bevin wenschte er den nadruk op te
leggen, dat de problemen rond de atoom
bom een grooteren druk leggen op de
geesten der Amerikanen als bezitters van
de bom in verband met hun verantwoorde
lijkheid, dan op de geesten van de volken
van die landen, die niet in het bezit van
die geheimen zijn. De Amerikanen trach
ten zich op het oogenblik een ibeeld te
vormen van de gevolgen van het openbaar
maken van de atoombom. Bevin zelf heeft
nooit bij het nemen van beslissingen op
Internationaal gebied de atoombom als
politieken factor mee laten spreken. „Hoe
.groot de macht der wapenen ook moge zijn
en wie Minister van Buitenlandsche Zaken
Imoge zijn, zoodra men afwjjkt van de ge-
(dragslijn, waarbij de problemen niet worden
opgelost op grond van wat recht is, zullen
deze tot verderf voeren".
Al bestaat de organisatie der Vereentgde
IVolken nog niet, toch behoort iedere beslis
sing die genomen wordt zoodanig te zijn,
dat deze past in het kader dier organisatie.
'Bevin zeide: ,,Er bestaan twee beginse
len: het eerste dat slechts tijd, begrip en
"verzoening tot vereeniging leiden Men
(krijgt een afschuwelijke nachtmerrie van
tnzekerheid, die ieder oogenblik te voor-
ihijn komt. Het tweede is het principe,
van de samenwerking als doel. Als gevolg
van den grooten strijd van de laatste zes
jaren is de groote moeilijkheid ontstaan,
of de zoogenaamde invloedssfeeren en de
machtspolitiek geheel kunnen verdwijnen.
Ik moet bekennen, dat soms tijdens onder
handelingen de machtspolitiek mij naakt en
onbeschaamd voor de oogen stond, maar
het andere oogenblik ziet men, dat men
koekt en streeft naar andere idealen. Ik
Wilde het Huis dus vragen niet te ongedul
dig te zijn tijdens deze overgangsperiode".
Bevin zeide voorts, dat er overal op de
gereld een groote eisch naar sociale gerech
tigheid is. Ook President Truman heeft
flat in zijn twaalf punten goed gezien. Bevin
geloofde niet dat de atoomenergie zeer
spoedig voor industrieele doeleinden ge
bruikt zou kunnen worden, en de noodzaak
van het gebruik van atoomenergie voor
bommen zal verdwijnen met het scheppen
van een nieuwe wereldveiligheidsorganisa
tie. Bovenal moet een politiek gericht op
flen wereldvrede worden gevoerd om de
patastrophe, die het gevolg van het gebruik
van deze vernietigingswapens zou zijn, te
Voorkomen. „Ik doe namens de Britsche
Regeering een beroep op de groote mogend
heden om de kaarten open op tafel te leg
gen. Wij zijn daartoe bereid".
Engeland zal in de Oostelijke gebieden
plets ondernemen dat schadelijk kan zijn
voor de Sovjet-Unie. „Wanneer wij die
verzekering geven, kan ik mij niet voor
steilen dat de natuurlijke reactie zou zijn,
lat men de deur sluit en dat men alle con
tact tusschen menschen, hetzij voor den
aandel of iets anders zou verbieden. Ik
Den ook niet van zins om de positie te aan
vaarden, die radio Moskou zoo vaak uit
bazuint: zij eischen het recht om goede
betrekkingen te onderhouden met hun
naburen, terwijl ik een misdadiger hen wan
neer ik vraag om goede betrekkingen met
Se landen, die aan onze grenzen gelegen
eijn. Engeland eischt het recht op met
frankrijk, Nederland, België, Scandinavië of
indere landen in een Westelijk blok in con
tact te treden, landen die Engelands cul-,
tureele vrienden waren, historische relaties,
3ie eenzelfde opvatting van democratie
hebben als Engeland.
Internationale problemen moeten vrijwil
lig door de betrokken volken opgelost wor
sen, en niet door geweld of agressie: dat
s het standpunt der Britsche Regeering.
Niet dat wij bevreesd zijn ons te verdedi
gen. Maar ik beschouw als belangrijkste
aak in de buitenlandsche politiek het ver-
ichten van den last die drukt op het leven
Ier menschen. Ik geloof dat dit land veel
jeeft te geven en veel heeft te winnen bij
Sen uitwisseling cultureel, economisch en
irtistiek. Er is op de wereld genoeg voor
eder, er behoeft geen afgunst, geen naijver
te zijn. Wanneer die verklaring in 1914
door President Truman zou zijn afgelegd,
zou er geen oorlog zijn geweest, wanneer
die verklaring in 1939 zou zijn herhaald,
zou deze oorlog eveneens zijn voorkomen.
Bevin legde er den nadruk op, dat on
danks de atoombom, een militaire macht
steeds voor politiediensten noodzakelijk zal
blijven. De eenige manier echter waarop
een internationale organisatie in stand kan
worden gehouden, is, dat die organisatie
volledig als verplichting en politiek aan
vaardt, dat men hen op hun woord ver
trouwt, en dat er niet iedere vijf minuten
een politieagent om de hoek komt kijken.
Wij hebben dat stadium nog niet bereikt.
Wij staan nog te dicht bij den oorlog.
Zooals reeds in 't kort is gemeld, heeft
de Indische Regeering Dinsdag te Batavia
een verklaring uitgegeven, waarvan de
tekst thans ook in ons land is bekend ge
maakt.
Daarin wordt gezegd, dat de loop der
gebeurtenissen, na de capitulatie van Japan
er toe heeft geleid, dat groote verwarring
is ontstaan en dat omstandigheden, die niet
door de Regeering in het leven zijn geroe
pen, haar tot dusver hebben belet, de voor
nemens tot staatkundige hervorming van
het Koninkrijk en van Nederlandsch-Indië
in hun hoofdlijnen verder bekend te maken.
Thans acht de Regeering het tijdstip
gekomen, om haar programma, gebaseerd
op de rede van H. M. de Koningin van 6
December 1942, nader uiteen te zetten.
De Regeering gaat uit van de erkenning
van het rechtmatig streven der Indonesiërs
naar een nationaal bestaan en van de over
tuiging, dat dit streven door een goede
samenwerking tusschen Indonesiërs en
Nederlanders langs den weg van een wet
tige evolutie te verwezenlijken is.
Doelstelling is daarbij de spoedige ont
wikkeling van Indonesië tot deelgenoot in
een Koninkrijk, dat zoodanig wordt gecon
strueerd, dat het nationaal zelfrespect van
alle daaraan deelnemende volkeren wordt
gewaarborgd. Daartoe zal in dit land op
wettige wijze de centrale regeering zoo
danig geconstrueerd moeten worden, dat
zij uit een volksvertegenwoordiging op
democratischen grondslag bestaat, in be
langrijke meerderheid samengesteld uit
Indonesiërs en een Raad van Ministers,
onder den Gouverneur-Generaal, als ver
tegenwoordiger van de Kroon. Door deze
Regeering zullen de inwendige aangelegen
heden van het land moeten worden
bestuurd.
Steeds dieper is het besef doorgedrongen,
dat alleen op deze beginselen van gelijk
waardigheid en samenwerking het Konink
rijk kan worden opgebouwd. Daarbij is
de vorm van deelgenootschap naar voren
gekomen, die nieuw is in de geschiedenis
doch die inderdaad aan het onder de bezet
ting gegroeide nationaal bewustzijn volle
bevrediging kan schenken.
In de ontstane verwarring heeft echter dit
zelfbewustzijn niet alleen den weg gekozen
van de uitroeping met medewerking van
de Japansche militaire overheid van de
republiek Indonesië, maar is bovendien
tegen de Nederlanders een zoodanige pro
paganda en tegen andersdenkenden een
zoodanige terreur ontketend, dat een be
kendmaking geen nut zou hebben gehad
en niet in overeenstemming te brengen viel
met de waardigheid der Regeering. zoolang
duizenden weerlooze Nederlanders, die de
zwaarste verdrukking van den vijand door
staan hadden, in gevaar verkeerden en door
bedreigingen een vrije bespreking onmoge
lijk werd gemaakt, was ook ieder begin van
gemeenschappelijke reconstructie uitge
sloten.
Nu door de hulp van onze bondgenooten
het gevaar voor de bevrijde geïnterneerden
verminderd is en eenige verbetering inge
treden schijnt te zijn ten aanzien van vrij
heid van spreken en contact is het oogen
blik gekomen om het programma der
Regeering uit te werken.
Indonesië zal, overeenkomstig de toezeg
ging van H. M. de Koningin tot een vol
ledig deelgenootschap in het Koninkrijk
worden geroepen, welks organisatie dus uit
de Rijksdeelen zal worden opgebouwd. De
vorm, aan deze grondgedachte te geven,
zal door het overleg in de ronde-tafel
conferentie en de behandeling van haar
voorstellen door de wetgevende organen van
het Koninkrijk moeten worden bepaald.
Regelingen en instellingen, welke nog be
rusten op of gevoeld worden als ras-
discriminatie, zullen verdwijnen of worden
hervormd. Zoo zal de scheiding worden
opgeheven tusschen een Nederlandsch en
een Indonesisch bestuur, evenals de ge
scheiden strafrechtspraak. Het onderwijs
zal op zoodanigen voet dienen te worden
hervormd, dat zoo spoedig mogelijk een
einde aan het analphaJbetisme komt. De er
kenning van de Indonesische taal naast het
Nederlandsch, zal volledig doorgevoeld
worden. Onder systematische en krachtige
leiding van de overheid zal de economische
politiek gericht worden op het herstel en
de vergrooting van de volkswelvaart. Met
alle middelen, waaronder industrialiseering,
zal worden gestreefd naar een verhooging
van de productie en een verbetering van de
verdeeling van het volksinkomen.
Opgebouwd zal worden een krachtige
weermacht, op den grondslag van alge-
meene weerbaarheid, waaraan alle land
aarden zullen bijdragen. Een duidelijken
inhoud zal gegeven worden aan het bur
gerschap van Indonesië, welke de gelijk
waardigheid tot grondslag heeft. De weder
opbouw van Indonesië is alleen te bereiken
door werkelijke samenwerking tusschen
moederland en Indonesië. Deze weder
opbouw moet snel ter hand worden geno
men, omdat anders de algemeene verarming
en verwildering dusdanige afmetingen zul
len nemen, dat herstel bijna niet meer
mogelijk zal zijn. Aan de steeds verder
gaande afbraak en verwoesting moet een
einde komen. Alleen door daarbij den
wettigen weg te volgen van hervormingen,
kan dit proces in gang gebracht worden.
De Regeering doet dan ook een krachtig
beroep op allen, die de belangen van dit
land na aan het hart liggen, hun krachten
op dien grondslag te vereenigen. Een streep
zul door het verleden kunnen wordejt. ge
haald ten aanzien van veel. van hétgeen
tijdens en na de bezetting is gebeurd, doch
ten aanzien van bepaalde handelingen zal
de rechter uitspraak moeten doen, omdat
anders het rechtsgevoel geen bevrediging
zal vinden.
Degenen die willens en wetens aan hun
medeburgers leed hebben berokkend, hetzij
door vrijwillige samenwerking met den
vijand, of door het plegen van of aanstoken
tot misdrijven tegen personen en goederen,
zullen ter verantwoording moeten worden
geroepen.
Ten slotte zullen de wapenen, die de
vijand wederrechtelijk heeft uitgeleverd aan
onbevoegden of die door bepaalde per
sonen zijn geroofd, overgedragen moeten
worden aan de Geallieerden. Het dragen
van wapenen zal alleen geoorloofd zijn aan
hen. die daardoor krachtens hun functie
of krachtens een vergunning van het wettig
Gezag gerechtigd zijn.
Het is,noodig, dat de reconstructie van
Indonesië zoo spoedig mogelijk aangevan
gen wordt, wil het land niet verder afglij
den naar den chaos. Het is de bedoeling
der Regeering om de in uitzicht gestelde
ronde-tafel-conferentie zoo spoedig moge
lijk te doen aanvangen. Daartoe is het
noodig, dat de orde wederkeert, opdat kan
worden overgegaan tot de aanwijzing van
de afgevaardigden uit Indonesië met voort
varendheid en in een overleg dat vrij is
van bedreigingen.
De verklaring wordt aldus besloten:
„Het geheele land wacht op het oogen
blik. waarop de herbouw kan beginnen en
de ellende waarin velen verkeeren, kan
worden verzacht. De Regeering ziet met
groote bezorgdheid door misverstand en op
wellingen de tegenstellingen groeien. Zij is
overtuigd, dat aan beide zijden de wil
bestaat, om uit het conflict te komen en tot
constructieven arbeid te geraken. Zij heeft
met het bovenstaande den weg voor allen
aangegeven, waarlangs aan den onvrucht-
baren strijd een einde kan worden ge
maakt".
Reacties der republikeinscJie leiders.
Batavia (A.-A.). „Ik ben er in het ge
heel niet van onder den indruk" zei Soe-
karno naar aanleiding van de verklaring
van Dr. Van Mook. „Het is slechts een
herhaling van de oude bekende verklaring
van Koningin Wilhelmina". Toen de Anp-
Aneta-correspondent Coniston hem speciaal
de zinsnede onder het oog bracht, waarin
gezegd wordt: „Indonesië zal, overeen
komstig de toezegging van 'H. M. de
Koningin, tot een volledig deelgenootschap
in bet koninkrijk worden geroepen", ver
klaarde Soekamo: „Wij willen niets te
maken hebben met bet koninkrijk der
Nederlanden" en hij knikte ernstig.
Naar men ons mededeelde, zal de open
bare bijeenkomst van de Nederlandsche
Volksbeweging te Terneuzen op 15 Novem
ber a.s. niet gehouden worden in café „La
Belle Vde", doch in de kleine zaal van
Hotel „Rotterdam". Zooals bekend, zal als
spreker optreden de secretaris der N. V. B.
de heer Wim Thomassen.
Men schrijft ons:
In den Ministerraad van 8 October is in
beginsel besloten dat in Zeeuwsch-Vlaan
deren een luchtvaartterrein dient te wor
den aangelegd.
Tot het houden van een bespreking over
den aanleg, het toekomstig beheer en
andere hiermede verband houdende zaken,
arriveerden Donderdag j.l. op het vlieg
terrein te Axel een commissie, bestaande
uit de heeren Prof. Ir. H. T. Zwiers, voor
zitter, A. S. Thomson, lid, Mr. H. J. Span
jaard, juridisch adviseur, en den heer H. R.
Moeshart, secretaris.
Voor deze bespreking, die ten gemeente
huize te Axel plaats had, waren ruim 30
personen, hoofdzakelijk uit kringen van
landbouw, handel en industrie genoodigd.
Algemeen was men over het in den
Ministerraad genomen besluit verblijd.
Langdurig werd gesproken over de te kie
zen plaats en over den beheersvorm. Het
resultaat was, dat de Kamer van Koophan
del verschillende terreinen zou opnemen en
aan een later te houden vengadering haar
bevindingen zal voorleggen.
De voorzitter der commissie zei verheugd
te zijn uit de vergadering te mogen ver
nemen, dat ook de industrie bereid was de
zaak financieel te steunen, al zal de Staat
er niet heelemaal willen buiten blijven.
We kunnen dankbaar zijn, dat een begin
is gemaakt om ook op deze wijze Zeeuwsch-
Vlaanderen uit zijn isolement te verlossen.
's-Gravenhage (A.-A.). Naar wij ver
nemen is H. M. de Koningin Woensdag
middag per vliegtuig uit Engeland terug
gekeerd, na in Londen afscheid genomen te
hebben van den Koning en de Koningin en
de Engelsche koninklijke familie, en na
haar persoonlijke zaken geregeld te heb
ben. Het vliegtuig, dat bestuurd werd dooi
den piloot Van Dijk, die a.s. Zaterdag het
eerste Indië-toestel zal vliegen, landde om
streeks kwart over twee op het vliegveld
Valkenburg.
Dinsdagmiddag hebben Prinses Alice en
later Koningin Mary H. M. de Koningin in
haar hotel bezocht en afscheid van haar
genomen.
Op het vliegveld Blackbush werd H. M.
uitgeleide gedaan door den ambassadeur te
Londen, Jhr. Michiels van Verduijnen, en
den adjudant van den Engelschen Koning,
Londen (A.-A.). In een schrijven aan
H. M. Koningin Wilhelmina heeft Winston
Churchill zijn dank betuigd voor het ge
schenk, dat hem dezer dagen namens het
Nederlandsche volk overhandigd is.
Churchill schrijft: „Ik ben diep bewogen
door het buitengewoon huldeblijk, dat uwe
Majesteit en hare koninklijke regeering mij
hebben doen geworden. De cassette met de
brieven, geschreven door den Hertog van
Marlborough aan den grooten raadpensio
naris Heinsius, is een uniek en waardevol
geschenk, dat altijd met piëteit door mij
en mijn nakomelingen zal worden bewaard.
Het is mij een groote eer, dat onze naam
voor Uwe Majesteit verbonden is met de
roemrijke daden uit de dagen, toen onze
beide landen verbonden waren in den strijd
voor vrijheid tegen den overweldiger van
Europa.
Ik ben Oiprecht gelukkig, dat ik in de
vreeselijke jaren, die voorbij zijn, iets ten
goede heb kunnen doen en gelukkig, dat
Uwe Majesteit, Hare regeering en het
Nederlandsche volk mij met zulk een blijk
var vriendschap hebben willen vereeren.
Ik blijf Uwer Maiesteits trouwe en ge
hoorzame dienaar".