VRIJE
W
sji^M.igaE jsggrsTS? j> ïssaur- -
3erichten over de situatie in Ned. Indië.
e Jaargang
VRIJOAG 5 OCT. 1945
No. 9\
ERKLARING VAN BYRNES OVER
hee! londensche conferentie.
DE
ïdienst-
acbV,r^hOP Java Dr- Soekarno gel
achtige blijken van opportunisme op zijn
aaam beeft staan, maar het blad voegt
Uer /alleS wat met zekerheid gezegd
kan worden, is, dat de Britsche ervarin-
Tt
et
er
ïr.
S,
ïr.
t
en
rt.
Radactie: S. W. Henry en P. L. I). J. van Oeveren ~ir.fl.mii
Dlt Blad wordt op laat van het Militair Gezag gedrukt by de N.V. Firma P. J. van de Sande Temeuzen JuUanMtnUit S1> Temeuam
Administratie-adreeNoordstraat 57, Terneuzen.
ADV^^^^^^^Per ce ^llkdniiif p^* advert^tiT'/ l^O6" Rubrie^^eüie74 d^ rt3 5iaan.den. voomitbetaling ƒ6,60 per Jaar.
maximum 8 regela. Dienstaanbiedingen en dienstaanvragen 1—5 régels 52 cent- iederl 60 Ce?li ledere re&el meer 12 cent;
1
eginner"
Octobei
u.; Ge;
R 8 u-X
9.30 u-.j
't Hotel'
4VIER 1
nneuzern/
endi.jke.
1, flink6;
of ex-1
DEIJ.i
j
on door
5n me'
No. 465,
i.
eet, net
.onden (Reuter). Door de Amerikaansche
nbassade alhier is Dinsdagavond de vol-
nde verklaring, op gezag van den Ame-
kaanschen Minister van Buitenlandsche
tken, James Byrnes, uitgegeven:
,,De Raad van Ministers van Buitenland-
he Zaken heeft in zijn eerste reeks van
.eenkomsten zich bezig gehouden met
le onderwerpen, in overeenstemming met
richtlijnen van de conferentie te Berlijn,
neinde het voorbereidende werk voor de
•vestiging van den vrede voort te zetten,
i met de bedoeling zijn conclusies voor
leggen aan de vereenigde volkeren. Deze
ïferentie was de eerste bespreking tus-
nen de voornaamste Geallieerden sinds
:t einde der vijandelijkheden, en op deze
nferentie kwamen verschillen van inzicht
•t uiting, welke nog niet aan den dag
aren getreden zoo lang het behouden Van
eenheid in de oorlogvoering een eerste
:reischte was. Er was voor een aanzien-
k deel overeenstemming. De verschillen
in inzicht, welke tot uiting kwamen,* zijn
den geest van verzoening onderzocht en
bestaat goede reden om aan te nemen,
it, met volhardend geduld en begrip van
le partijen, een overeenstemming kan
orden bereikt over de essentieele punten,
ij zijn vast besloten naar een dergelijken
uitslag te streven. Tegen het beëindigen
van .d?20 eers^e reeks bijeenkomsten rezen
moeilijkheden omtrent de te volgen proce
dure. De Sovjet-delegatie bleek van ge
voelen, dat de besprekingen over de vredes
verdragen in elk geval beperkt zouden
moeten worden tot de onderteekenaars van
de capitulatie-overeenkomsten, zooals volg
de uit de eerste, enge interpretatie van
artikel 2 (3) onder afdeeling 2 van de
overeenkomst van Berlijn, in tegenstelling
met de andere, ruimere interpretaties. Op
22 September nam de Sovjet-delegatie het
standpunt in, dat de raad zijn besluit van
11 September, volgens Frankrijk én China
zouden worden uitgenoodigd om deel te
nemen aan alle besprekingen, zou herroe
pen. Dit zou neergekomen zijn op uit
sluiting van China van de aanhangige be
spreking over de Europeesche vredesver
dragen, en eveneens uitsluiting van Frank
rijk, behoudens ten aanzien van het verdrag
met Italië. De Minister van Buitenland
sche Zaken van de Vereenigde Staten
stelde zich op het standpunt, dat hij on
gaarne zulk een beperking van de deel
neming in het aanhangige werk betreffende
de Europeesche vredesverdragen, en uit
sluiting daarvan van twee permanente
leden van den veiligheidsraad der veree
nigde volkeren, zou zien.
Hij wilde echter wel accoord gaan met
een inleidende procedure voor het opstellen
der verdragen, welke in overeenstem
ming zou zijn met de overeenkomst van
Berlijn, vooropgesteld dat de raad er mee
instemde om, volgens artikel 2 (4) onder-
afdeeling 2 van de overeenkomst van Ber
lijn, een vredes-conferentie bijeen te roepen
met deelneming van de voornaamste ge-
interesseerde staten. Dit zou beteekenen
deelneming van de permanente leden van
den veiligheidsraad, de Europeesche leden
van de vereenigde volkeren en die niet-
Europeesche leden, die substantieele mili
taire bijdragen hebben geleverd in den
strijd tegen de Europeesche leden van het
as-verbond. De Sovjet-delegatie stelde zich
op het standpunt, dat zij geen enkele toe
zegging ten aanzien van een dergelijke
toekomstige vredesconferentie kon doen
zonder persoonlijk overleg met haar regee
ring. In deze omstandigheden zal het werk
van den raad onbeslist blijven. Wanneer
zooals wij vertrouwen, betreffende de toe
komstige procedure overeenstemming zal
zijn bereikt, zal het opstellen van het pro
tocol door de plaatsvervangende afgevaar
digden voortgezet kunnen worden aan de
hand van de richtlijnen, welke hun reeds
door den raad zijn verstrekt.
De Londensche conferentie afgebroken.
De Raad van Ministers van Buitenland
sche Zaken is Dinsdagavond geëindigd
zonder tot een overeenkomst te zijn geko
men.
:in, van
Wilhel-
oordstr" IN,STER LOGEMAN REKENT OP GEALLIEERDEN
J HANDHAVING VAN WETTIG GEZAG IN INDIË
ijlnoenc' Londen (A.-A.) Minister Logeman heeft
ir i n?;'"andagmiddag in de Nederlandsche am-
rui, assade te Londen over de huidige situatie
n Nederlandsch-Indië gesproken en de
te Ter-guur van Soekarno geschilderd, die
ïesloten.' echts naar macht streefde en om dat doel
Burg. bereiken alle daartoe noodige politieke
egen bewandelde. De Nederlandsche
darbei- geering, aldus de Minister, zal onder
t paard' len enkele omstandigheid met Soekarno
con na' in een rondetafel-conferentie deelnemen,
VER- nverschillig van wie een dergelijke uitnoo-
raat 8, g'ng mocht uitgaan. De situatie in Indië
as volgens den Minister nie-, zoo slecht als
-»T 3 laatste dagen in pers en berichten is
Werk
Mad.
IN. Nw
kil.
eschilderd.
le voor
WISSE,
"erneu-
Een juist beeld kan echter op het oogen-
ik niet verkregen worden, aangezien nog
et over de authentieke gegevens beschikt
ordt. Het zal echter over eenige dagen
ogelijk zijn een juist beeld daaromtrent
vormen. Zoo bestaan er momenteel drie
arschillende versies van generaal Chris-
Z.-Vl. sons uitlatingen. Een authentieke ver
strijk-, glaring is vereisclit om een juist orrdeel te
mi Tunnen vormen. De Minister stond gerui-
iiploma''en til0 stil bij de figuur van Soekarno,
biedt1 'en hiJ een demagoog, een goed redenaar
jver of''..1 vanzelfsprekend een nationalist noemde,
Irieven 1 laar geen goed democraat, aangezien hij
au van Jolgeling werd van het Japansch regime.
rij zei voorts, dat Soekarno weliswaar
éii Van treefde naar volkomen onafhankelijkheid
>p'n en "'an Indonesië, maar geen binnenlandsch
aarten 'rog"ram bezat, door slechts enkele helpers
rue te =.esteund werd en dat achter zijn Indone-
mjrc- -ische republikeinsche beweging geen
lui ski F r aacht stond. De Minister verklaarde, dat
e Nederlandsche regeering in zoo korten
20 rn. id na de bevrijding* van Nederland niet
Adres: staat kon zijn eigen strijdkrachten vol-
OSEN- dig op te bouwen en dat zij zeker was,
vlakte R de Geallieerden haar zouden steunen
•tdat Nederlandsche troepen de taak kon-
?n overnemen het wettig gezag, dat wil
ggen de Nederlandsch-Indische regeering,
helpen handhaven.
Minister Logeman verklaarde, dat tal-
oze Indonesische nationalisten, die voor
bezetting van Nederlandsch-Indië in
ederland veel last hadden veroorzaakt,
tarna echter de partij der Nederlandsche
geering hadden gekozen en zij allen vol-
iig .bereid waren met deze regeering
mlen te werken en de door Koningin Wjl-
lmina gedane belofte te helpen verwezen-
xen. Zij vertrouwden ons. In Neder-
ndsch-Indië daarentegen, waar verzet
ornamelijk uit kringen van ontwikkelde
donesiërs voortkwam, hadden Soekarno
diens helpers, waaronder mogelijk eeni-
iverall jn die misleid waren, met de Jappen ge-
uld, terwijl de Japanners aan jongeren
n militaire opvoeding hadden gegeven in
ohei en Soekarela, welke militaire orga-
isaties thans door Soekarno werden ge-
irstoel, J
IOOR. s
Ter-
rsoons'
piraal-
rsoons"
_,AET- f
talweg
'boden
hooge i
at 40,
lage
at 42.
jaar
?eftijd
)PAL,
erom.
iezigd om de zaak van de Indonesische
republiek te steunen. Deze jongeren zou
den ongetwijfeld het verzet niet zoo spoedig
willen opgeven, maar zij vormden slechts
een klein gedeelte van de geheele Indone
sische bevolking, zoodat de macht waarop
Soekarno steunde zeer zwak zou zijn. De
Japanners hadden Soekarno slechts na de
overgave macht geschonken. Daarvoor
gebruikten zij hem slechts als collabora
teur. Op een desbetreffende vraag, zei de
Minister, dat niets bekend was omtrent
andere Indonesische nationalistische bewe
gingen in Nederlandsch-Indië naast die of
in samenwerking met die van Soekarno.
Over besprekingen met de Britsche regee
ring, zei de Minister, dat, hangende deze
besprekingen, beter niets gezegd moest
worden. Hij ontkende, dat met de Austra
lische Regeering over de situatie in Indië
was gesproken. De Australische troepen
hadden trouwens een gebied bezet, dat ge
heel buiten het conflict gelegen was. De
Nederlandsche Regeering, aldus de Minis
ter, wachtte geen enkele beslissing, van
welke andere Regeering ook, af, maar had
eigen richtlijnen uitgebakend.
Op een desbetreffende vraag antwoordde
de Minister, dat hij hoopte, dat onze troe
pen binnen enkele maanden in Neder
landsch-Indië zouden zijn.
Voorts zeide de Minister, dat Nederland
zich tot taak had gesteld, het Indonesische
volk zelfbestuur te schenken, maar momen
teel waren de Indonesiërs nog niet in staat
het bestuur zelf in handien te nemen.
Nederland wenschte niet deze taak hal
verwege op te geven, maar haar volledig
te vervullen, gebaseerd op de geloften, ge
daan door Koningin Wilhelmina. Het einde
daarvan zou zijn de onafhankelijkheid voor
Indonesië.
Soekarno geeft collaboratie toe.
Lflnden (Reuter). Dr. Soekarno, de lei
der van de Indonesische republikeinsche
beweging" geeft zijn collaboratie met de
Japanners toe en ook, dat hij voor de
Japansche radio verklaard heeft, dat Brit
sche en Amerikaansche troepen, die op
Java zouden landen, teruggedreven zouden
worden aldus een bericht van den spe-
cialen correspondent van de „Daily Mail"
Noel Monks uit Batavia.
Monks, die Soekarno in zijn huis bij
Batavia interviewde, meldt, dat Soekarno
als „president van de Indonesische repu
bliek" weigert een bespreking te voeren
met den heer Van der Plas, den vertegen
woordiger van het Nederlandsch-Indische
gouvernement. Ik vroeg Soekarno of hij
en zijn collega's een poging hadden gedaan
om het leed van de duizenden Australische
en Nederlandsche krijgsgevangenen in
Indonesië gedurende de Japansche bezet
ting te verzachten of zijn beklag had ge
daan over den moord in koelen bloede op
Australische verpleegsters. Hij gaf het
volgende verbazingwekkende antwoord: „ik
moest met de Japanners samenwerken voor
een vrij Indonesië en zij zouden het mij
kwalijk genomen hebben als ik mij be
klaagd had". Hij zeide, dat hij „in den
geest" bij onze krijgsgevangenen geweest
was zelfs na zijn uitspraak „wij zullen
de Britten en de Amerikanen in de zee
terugdrijven". Monk zegt verder, dat er
zich een onaangename toestand op Java
ontwikkelt, die een spoedig ingrijpen door
de vereenigde naties noodzakelijk maakt.
Soekarno tot conferentie uitgenoodigil.
Singapore (Reuter). Dr. Soekarno, die
de „Indonesische republiek" proclameerde
onmiddellijk na de Japansche overgave, is
een van de Indonesische leiders, die door
het civiele bestuur van Nederlandsch Oost-
Indië tot een bespreking zijn uitgenoodigd.
Deze tot Soekarno gerichte uitnoodiging, is
in strijd met de vroegere verwachtingen.
De bespreking is een poging om de aspira
ties van de Indonesiërs te leeren kennen
en om een schema op te zetten voor het
toekomstige, ten opzichte van Java én de
andere Indonesische eilanden te volgen
economische, sociale en politieke beleid.
Dr. Van der Plas, vertegenwoordiger van
het bestuur van Nederlandsch Oost-Indië,
heeft heden verklaard, dat de leiders vari
alle schakeeringen der publieke opinie wer
den uitgenoodigd en dat de voormalige
luitenant-gouverneur-generaal van Neder
landsch Oost-Indië, Van Mook, die Dinsdag
uit Australië zou aankomen, later ter be
spreking zou komen.
Van der Plas zeide, „dat hij indien Soe
karno niet ter bespreking zou verschijnen,
den Geallieerden bevelhebber zou „vragen
hem hier te brengen". Van der Plas ver
klaarde, dat er een wijde klove bestond
tusschen de Westersche naties en een groot
gedeelte van Azië. Indien er niets wordt
gedaan om deze kloof te overbruggen en
om wederzijdsch begrip en volledige gelijk
heid, speciaal wat de rassen betreft te
scheppen tusschen Oost en West, zou de
wereld misschien nog een oorlog moeten
ondergaan".
Regeering desavoceert Van der Plas.
Londen (Reuter). „De Nederlandsche
regeering ondersteunt in geenen deele de
maatregelen van den heer C. H. van der
Plas om Dr. Soekarno tot een bespreking
over de toekomstigen politieken status van
Indonesië uit te noodigen", aldus verklaar
de Minister Logeman Dinsdagavond laat in
Londen. „De Nederlandsche regeering on
dersteunt dezen stap van Van der Plas
met" verklaarde Logeman. „Wij zullen
hem onmiddellijk telegrafeeren alle hande
lingen over deze kwestie te staken en hem
advise-eren in den vervolge niet meer van
dergelijke besluiten te nemen zonder mach
tiging van de Nederlandsche regeering".
De heer Van der Plas was niet gerech
tigd om namens de Nederlandsche Regee
ring te spreken, aldus Minister Logeman,
zonder Dr. Van Mook te raadplegen wat
hij klaarblijkelijk niet gedaan had, daar
Van Mook eerst Dinsdag j.l. uit Australië
te Batavia verwacht werd. Terwijl hij een
verklaring aanhaalde, die hij reeds eerder
Maandag op een persconferentie had Ge
daan, zeide hij: ,,E>e Nederlandsche Regee-
rmg zal in geen geval onderhandelen met
Soekarno."
Minister Logeman verklaarde verder
dat de Nederlandsche Regeering bereid is
met Indonesische nationalisten te onder
handelen, mits hun werkwijze geen voort
zetting van de Japansche politiek is, onder
net mom van nationalisme, zooals het ge
val is» met Soekarno en zijn volgelingen.
Logeman verklaarde, dat de Nederland-
sche Regeering doende was Indonesische
nationalisten van Nederland naar Java te
zenden. Deze hebben er allen mee inge
stemd met de Nederlanders samen te wer-
?mdat ziJ de beloften van Koningin
Wilhelmina vertrouwen en ook vertrouwen
hebben in de plannen van de Regeering
om,Indonesië naar zelfbestuur te leiden
Een Reuterbericht uit Batavia meldt, dat
de Geallieerde bezettingstroepen die uit
Amerikaansche-, Britsch-Indische- en Ne
derlandsche strijdkrachten zijn samenge
steld, de Javaansche sleutelposities zonder
incidenten overnemen.
Engelsche persstemmen over den
toestand in Indië.
Londen (Reuter). Het verschil tusschen
de ontvangst van de Britten in Birma en
Malakka en de onopgehelderde toestanden
,r,arVs Indo-China en Nederlandsch
Oost-Indie, wordt door verschillende Brit
sche kranten aangehaald. De conservatieve
Daily Mad, die hierover een hoofdartikel
schrijft, vraagt wat Britsche troepen eigen
lijk in Indo-China en Nederlandsch Indië
doen. Het blad haalt een bericht van zijn
correspondent aan, die meldt, dat een
„leelijke situatie" zich op Java aan het
ontwikkelen is. Het blad verklaart, dat niet
betoogd kan worden, dat het de taak van
Lroot Brittannie zou zijn, om in Indo-China
of Nederlandsch Indië in te grijpen-
„Leiders van het Britsch Indische Congres
protesteeren tegen het gebruik van Britsch
Indische troepen op Java. Australische vak-
yereenigingen weigeren om voorraden in
te iaden, die tegen de Indonesiërs gebruikt
zullen worden. De Britten zijn natuurlijk
volkomen onpartijdig, maar als er moeilijk-
heden ontstaan, zouden wij er zeker in be-
trokken worden. Er zou een reactie in
Britsch Indie kunnen ontstaan. De .leelijke
situatie heeft zich al in Indo-China ont-
wiKkeld.
Fransche-, Amerikaansche- en Neder
landsche troepen helpen mede in den strijd
tegen de Annameesche opstandelingen,
maar de meeste troepen zijn Britsche en
twee-derde der geleden verliezen zijn even
eens Britsche. „Als dit zaken zijn der ver
eenigde naties, waarom krijgen wij dan
niet meer steun van de Amerikanen, wier
menschelijke reserves zooveel grooter dan
de onze zijn? Het lijkt wel of de Britten
onvermijdelijk in dergelijke zaken betrok
ken worden, of het nu Griekenland Syrië
Palestina, Annam of Java betreft, en zii
krijgen mets voor hun moeite, behalve ver-
wenschingen van iedereen."
Times brengt naar voren, dat de
!n!i cvr van Fransche autoriteiten in
Téd!smai 61i Nederlandsche Overheid
m Indie plaats vond, terwijl in geen van
sterk ïenoes? de Geallieerde strijdkrachten
5 genoeg waren om onmiddellijk een
doeltreffende controle in te stellen
A-rii welkom der Britten in Birma en
n Z0U -wel eens anders geweest heb-
beni kunnen zijn, als er niet zulke duidelijke
der Ta6" g€uWefst warei1 om de onmacht
streerem"8' beze«ingstroepen te demon-
D® .^imes ze&t. dat het op het oogemblik
he?d n* f udert?KWeg1ng voor onafhankelijk-
heid in Indo-China naar waarde te schat-
ïaii TVnl- Malakka de wijsheid aantoont
van de Engelsche samenwerking met de
nationalistische elementen en leert, dat het
overhaastig is om hen als „Quislings" te
beschouwen, alleen omdat "zij ondlr dl
Japanners aan de macht kwamen.
De Nederlandsche vlag wappert weer
boven Batavia.
afl?°ndaf ^de„eerste Nederlandsche vlag
aan het Geallieerde hoofdkwartier te
Batavia geheschen.
Naast de Nederlandsche vlag wapperen
v. *S e j en Arnerikaansehe vlaggen
doch het rood-wit-blauw steekt boven dé
andere vlaggen uit.
r
d
iS
n
it
le
t-
le
n
st
;n
BS
re
le
ig
cl.
ur
8
at
en
6
m.,
aer
>f".
lag
er,
m..
ld
ïrk
er
en
ran
iy-
11
ge-
ten
en
)er,
en-
str.
:to-
DOl.
ge-
san
aris
lin-
iwe
aan
Be-
per
JEN
izen
