DE VRIJE ZEEUW
1
J
itocht
DE GELDSANEERING.
™veennen' ^ndirVv6 JS&rf
de'tenneSrbfdn,ldie niet Zijn ge*d mei
sten
iber
le Jaargang
DINSDAG 18 SEPT. 1945
pt.
19
H
GELDZUIVERING EN Lait - INUltNlM
VAN REKENINGEN DOOR DOKTOREN,
TANDARTSEN, e. d.
PLECHTIGHEID BIJ DE GRAVEN DER or e
POOLSCHE GEVALLENEN TE AXEL ,e bevolkln»- Chaplain stopa
19 SEPTEMBER 1944
Axel bevrijd door de Poolsche Divisio
van het 21e Canadeesche leger.
No. 86
It deel-
nuziek-
zorg-I
m deze
)or de
'oolsche j
ie ver
lag a.s.
geven
Bedactie-adres
van de Sande, Terneuzen
Julianastraat 37, Ternenzea
Redactie: S. W. Henry en P. L. D. J. van Oeveren
Dit Blad wordt op laat van het Militair Gezag gedrukt by de N.V. Firma P. J.
Administratie-adres: Noordstraat 57, Terneuzen.
ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Temeuzen ƒ1,50 per 3 maanden, buiten Terneuzen ƒ1,74 per 3 maanden. By vooruitbetaling ƒ5,60 per 1°°-
ADVERTENTIËN: Per mm 10 cent, minimum per advertentie 1,50. Rubriek kleine advertentiën 15 regels 60 cent: iedere regel meer 12 n»rir"-
maximum 8 regels. Dientsaanbiedingen en dienstaanvragen 15 regels 52 cent; iedere regel meer 10 cent. Met vermelding brieven of adres bureau
van dit blad 10 cent meer. Handelsadvertentiën bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat op aanvraag verkrijgbaar is
Inzending van advertentiën uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave.
rdt het
itember 1)6 Minister van Financiën, Prof. Mr. P.
Lieftinck. heeft vorige week Donderdag in
'een persconferentie te 's-Gravenhage een
irSOnanmadere toelichting gegeven in verband met
j gerezen vragen naar aanleiding van de
:t wor- aangekondigde .maatregelen op het gebied
/el van der monetaire zuivering.
per 2
Beroep op aller samenwerking.
De Minister begon zijn uiteenzetting met
AXEL 16611 beroep te doen op alle betrokkenen, om
door onderlinge samenwerking de? moeilijk-
»en heden, die zich zullen voordoen gedurende
de inleveringsweek, tot het kleinst moge-
Bank- lijke minimum terug te brengen. Zoo zou
itember hij het bijvoorbeeld ten zeerste op prijs stel-
19 Sep- len, indien de werkgevers bereid waren aan
v.m. en hun arbeiders, die niet over voldoende geld
beschikken om zich de 10 nieuw geld per
persoon aan te schaffen, een voorschot te
iestam- verleenen. Evenzoo is het van veel belang,
gkaart. dat de kleinhandel zoo noodig door het ver
erug te leenen van crediet zijn vaste klanten in
AN DE staat stelt hun normale aankoopen te ver-
iergen- richten. Voorts kunnen werkgevers de
overheid en zichzelf van dienst zijn door
efeuille hun arbeiders en employé's in staat te stel-
passen, ten via hun bemiddeling het nieuwe geld
f io,te krijgen en het oude geld in te leveren.
;en be- Hij zou het waardeeren, indien de pers op
zorgen: deze aspecten in het bijzonder de aandacht
wilde vestigen.
Publicatie dé-blokkeerlngsvoor-
schriften op 26 September a.s.
- In de tweede plaats merkte de Minister
op. dat de Beschikking Geldzuivering 1945
[niets bevat over dénblokkeering. Dit is met
opzet geschied. De dé-blokkeeringsvoor-
,schriften zullen worden gepubliceerd op 26
September, derhalve zoodra de blokkeering
een feit zal zijn. Bijzonderheden over de
dé-blokkeering kunnen dus thans nog niet
worden medegedeeld.
Hij herhaalde echter, dat men zich in dit
opzicht niet ongerust behoeft te maken.
Een opmerking is in dit verband van
belang, namelijk dat men zijn oude geld
zooveel mogelijk inlevert bij de instelling,
waar men reeds een rekening bezit. In het
algemeen zal men hiervan bij de dé-blok
keering profijt trekken.
Tér toelichting op de reeds gepubliceerde
beschikking deelde de Minister mede, dat
artikel 2 inhoudt, dat al het thans circu-
leerende papiergeld wordt ingetrokken en
moet worden ingeleverd.
Spoedig alsnog mogelijkheid tot
inlevering van 1000 en 500 gulden
biljetten.
Ook de bankbiljetten van de Nederland-
iche Bank die reeds eerder aan den omloop
waren onttrokken, zullen in de inleverings
week nog kunnen worden ingeleverd, met
uitzondering slechts van alle biljetten van
ƒ100.
Zeer binnenkort zal een nadere beschik
king worden gepubliceerd, welke de moge
lijkheid opent, om biljetten van ƒ500 en
1000 alsnog ln te leveren onder bepaalde
zeer strenge voorwaarden. De Minister is
niet van plan, de menschen, die gerecht
vaardigd dit bezit hebben verkregen, de
dupe te laten worden van hun indertijd ge
nomen besluit, deze biljetten niet in te
leveren.
Spoorwegen nemen oud-bankpapier
tot en met 30 September aan.
-Je eenige uitzondering op de ongeldig-
v«^klaring is deze, dat de Nederlandsche
Spoorwegen tot eii met 30 September ge
rechtigd zijn, oud-bankpapier aan te nemen.
Dit is uiteraard bepaald ten einde het rei
zen ook gedurende de inleveringsweek
mogelijk te maken.
De geldkaarten.
Wat betreft de uit te reiken geldkaarten
wees de Minister er op, dat de geldkaar
ten A en de geldkaarten B wat hun waarde
betreft gelijk zijn.
De inlevering van het oude-papiergeld.
Wat' de inlevering van het oude papier
geld betreft, verklaarde de Minister, dat
dit bij de kantoren der posterijen en bij de
leden van de bedrijfsgroepen, effectenhan
del handelsbanken, landbouwcredietbanken
spaarbanken, kan geschieden.
■Ten aanzien van de kleinere gemeenten,
8,-y voornoemde instellingen niet aan-
zig zijn, bestaat de mogelijkheid, dat de
inlevering bij de burgemeesters plaats
vindt. Tenslotte zal ook inlevering bij de
belastingkantoren mogelijk zijn.
immer-
•ug te
Garage
raat tc
k aan
orgster
ïorloge
te wil-
VAN
raat 2.
ries (2
en) en
voor 4
VER-
raat 7,
zwarte
at 37,
et lage
VER-
na v.
Ter-
n drie
■schor-
Baby-
Divan-
lkleed,;
DER,
Hoek
en zoo
lichte
8, voor
Mei.
estraat
ïieuwe
'oor 'n
Ïieuwe
erepet
z.g.a.n.
gro^-
node
ie C,
011
De wijze van inlevering.
Van bijzonder belang is het, dat de hou
ders van geldkaarten ten hoogste driehon
derd gulden mogen inleveren. De Minister
adviseerde daarom dringend er zorg voor
te dragen, dat men het bedrag, dat men
boven driehonderd gulden contant geld be
zit, uiterlijk 25 September a.s. stort bij een
commissionnair, bank, spaarbank of giro
instelling. Voor een vlotten gang van
zaken is »het gewenscht, dit zoo spoedig
mogelijk te doen. ,,Hoe eerder hoe beter",
adviseerde de Minister in dit verband.
Daarbij is het zeer raadzaam dit in te
leveren geld ter bespoediging van de be
handeling bij de banken te sorteeren in
verschillende coupures, met hetzelfde beeld
naar boven. Overlegging van een lijstje,
waarop specificatie van het geld is ver
meld, is daarbij ten zeerste geiyenscht.
Inlevering voor afwezigen.
De inleveringsmogelijkheid ten behoeve
van afwezigen is van belang voor diegenen,
die nog gelden onder zich hebben van
ondergedokenen en gedeporteerden, waar
van nog niet bekend is of zij terug zullen
komen, er zijn nl. nog tienduizenden Neder
landers zoek.
Voor bedrijven geldt niet de beperking,
dat maximum driehonderd gulden ma?"
worden ingeleverd.
De inlevering door militairen.
De Minister heeft een speciaal verzoek
gericht tot de geallieerde betaalmeesters
vooral niet mede te werken, wanneer door
bemiddeling van buitenlandsehe militairen
pogingen worden ondernomen, de inleve-
ringsbepalingen te ontduiken. Volledige
medewerking van die zijde is toegezegd.
Geallieerde militairen zullen uitsluitend
worden geholpen door hun eigen betaal
meesters. Zij kunnen in geen geval terecht
bij een Nederlandsch inleverkantoor.
Nederlandsche militairen kunnen door de
inleveringskantoren slechts worden gehol
pen, indien zij in bezit zijn van een geld-
kaart met bijbehoorende stamkaart. De
mievering geschiedt volgens een schema
dat nader wordt bekend gemaakt. Aan dit
schema moet streng de hand worden ge
houden. Alle bedragen aan ingeleverd oud
papiergeld zijn tot nader order geblokkeerd.
De inlevering voor burgers.
De inlevering voor burgers zal alphabe-
tisch geschieden, volgens een nader bekend
te maken plaatselijk schema. De Minister
wees er met nadruk op, dat men stren°"
dient vast te houden aan dit schema, daar
men anders vastloopt.
Mogelijkheid voor een moratorium.
Bij artikel 16 wees de Minister er op, dat
dit artikel de mogelijkheid opent voor' een
moratorium. Misbruik van deze bepaling
is aan strenge straffen onderhevig gesteld.
Regeling voor aangeteekende zendingen.
Geadresseerden van een aangeteekende
zending, die blijkens het poststempel van
het kaïitoor van ontvangst op of na 22 Sep
tember 1945 te bestemder plaatse is aange
komen, zijn gerechtigd deze zending te
wijzigen. Deze bepaling werd opgesteld
om te vermijden, dat een schuldenaar zijn
schuldeischer met oud papier op het laat
ste oogenlblik opscheept.
Ontduiking door middel van postwissels
onmogeljjk.
Het zal niet mogelijk zijn om door mid
del van postwissels, die thans worden ver
zonden en, waarvan de geldigheidsduur tot
een later tijdstip begrensd is, na het tijd
stip van de inlevering in nieuw geld te
incasseeren.
De Minister wees er op, dat hst oude
zilvergeld thans ook wettig betaalmiddel is,
hetgeen hetj voor onze eigen regeering ook
steeds is gebleven. De Minister voelde er
niet veel voor, om dit geld, dat zich nog in
groote hoeveelheden bij het publiek be
vindt, in te laten leveren. In dit verband
was de mededeeling interessant, dat de
Duitschers indertjjd slechts 2 pet. van het
zilvergeld hebben binnengekregen.
Ter overwinning van de moeilijkheden
bij het verrifchten van aankoopen bij winke
liers verdient het aanbeveling, dat deze ten
behoeve van hun cliënten tijdelijk een reke
ning openen, waarop de aankoopen kunnen
worden gedaan, terwijl het publiek boven
dien wordt aangeraden om zoo mogelijk
voldoenden voorraad in te slaan.
Wat de eventueele moeilijkheden voor
den staat betreft om na de saneering geld
te leenen, .hetgeen na de saneering in België
vooral moeilijkheden heeft opgeleverd, wees
de Minister er op, dat de kaspositie van
het rijk thans nog al gunstig is, terwijl er
bovendien op kan worden gewezen, dat de
staat zal kunnen leenen uit het geblok
keerde geld, dat na de saneering voorloopig
de hoofdbron voor staatsleeningen zal zijn.
Bovendien kan men de verdere geldbehoef
ten van den staat dekken door de belas
tinginkomsten ruimer en sneller te laten
vlopieh.
Bij de vaststelling van het per persoon
voor de saneering beschikbaar gestelde
bedrag van 10 gulden aan nieuw geld heeft
men zich laten leiden door de overweging,
dat dit bedrag voldoende is om het distri
butiepakket, dat in de inleveringsweek ver
krijgbaar zal zijn, te kunnen koopen. De
eventueele moeilijkheden en bezwaren,
welke het publiek verder in deze week zou
kunnen ondervinden, moeten beschouwd
worden als het offer, dat in het belang van
de saneering van ons geldwezen dient te
worden gebracht. (A.-A.)
Door de Regeering is een dringend be-
roep gedaan op het Nederlandsche volk alle
medewerking te verleenen, opdat de zuive-
ring van het geld zoo goed moeeliit L
slagen. Zooveel mogelijk zijn maSelen r
genomen ten einde knoeiers en ïeTdie
bedoeling nieuw geld te ver-
Een" kunnen worden verklaard.
gewoonlijk indknelf van rekenfngen^fn hë
Het schijnt n.l. voor te komen dat er
artsen e.d. zijn die het voornemen' hebben
opgevat in verband met de zuivering van
het geld op de daarvoor gebruikelijke ter
mijnen geen rekeningen uit te schrnven
doch te wachten tot men voor zijn rekS
gen nieuw geld ontvangt.
Vermoedelijk zal de regeerin^ te°"en deze
onsociale elementen #el d^elfj! maat-
1000 meters was made on the northside of
the canal and was held all night Unfortu
nately no bridge budding material arrived,
so we could not give our infantery the
necessary tank support.
In the morning of the 17th the Germans
attacked wih two infantery bataljons and
eight tanks our bridgehead.
Our troops were forced back over the
canal after a very hard battle. We lost
25 men killed in action, 40 wounded and
more than 50 men missing! But their
sacrifice was not in vain, the Germans had
terrible losses ans so they could not coun
terattack when j;wo days later the 9th
Rifles Bataljon succeeded in making a
nevy bridgehead and took Axel. With this
action East Zeeuwsch-Vlaanderen was free
We erreeted this Cross in the remem
berance of our fallen comrades and let it
in the protection .of Your population".
Hierna sprak Burgemeester Ds Van
Oeveren van Axel de volgende woorden:
Dear Polish Friends,
As Burgomaster of Axel, the place where
so many of Your comrades lost their lives
in the battle for our freedom. I am happy
to find You amongst us to commemorate
the rememberance of Your brave and val-
liant soldiers. We will never forget, how
in a bitter struggle against the common
ennemy they felt on our soil.
In the Cross erected, we see the symbol
of sternity and the rememberance of Your
brothers will live in our hearts in sternity.
They gave their lives for a free and better
world. Fallen far from their homes and
beloved, I will say with Marchall Montgo
mery: Well done thou good and faithfull
servant! God have Your souls.
Ds. Van Oeveren legde daarna een
krans bjj het kruis namens de AxeL&che be
volking,
Hierna sprak de Militaire Commissaris
voor Zeeuwsch-Vlaanderen Majoor Koch-
Polish Officers, Soldiers, Ladies and
Gentlemen,
As Military Commissioner of this Dis
trict I.am considering the errection of this
Cross in rememberance of Your fallen
soldiers, a fact of the greatest importance.
Every hour, every day, every year this
cross will remember us Your men, who
gave, far away from Your country their
lives for our freedom. I thank You all for
what they have done.
Your soldiers fought very carefully, little
LTYIflifXP urge 4-4-1i
regelen treffen. De meest jutete" bepalfng s IOUr solaierf f°ught very carefully, little
lijkt ons, dat men slechts betaling in nieuw dafla^e was done to the civil population,
geld kan eischen voor geleverde'nrestaties I takmg blgg€r risk for Yourself. May I
na den datum waarop in normale tijdon 6XPress Die deepest respect and gratefully
voor de betreffende personen de laatste! ^jP1,='. ou our thanks for this noible action,
rekening zou zijn uitgeschreven. Betalin°Li P? anc* wish all the best to Your
te eischen in nieuw geld over nrestatiel G1?P1PUS Poland-
door artsen, tandartsen e.d. voor geleverde 1 Majoor Koch plaatste hierna bloemen bij
prestaties in vroegere „rekeningtermijnen i ?eï krV1S -en kracht onder plechtige stilte
is een oneerlijke bevoordeeling tav hun' militair saluut.
vaderlandschlievende collega's en tav het d Luitenant J. W. Kant, C. O. van het
geheele Nederlandsche Volk. Poolsche Detachement, bedankte hierna den
n> Militairen Commissaris, de Burgemeesters
en de delegaties der gemeenten Axel, Hulst
MALL. besloot met te wijzen op de broederband.
Maandag 17 September vond op den weg rle door den gemeenschappelijken strijd
van Kijkuit naar Axel een roerende een- tu®fcllen het Nederlandsche en Poolsche
voudige plechtigheid plaats bij de graven Yolk 15 £elegd, een band die te sterker is
van de daar liggende Poolsche snMatpn door Christelijke grondslag" waarin de
levensopvatting* van onze beide volken is
geworteld.
k*16?. ontroerd werd de menigte, toen na
of 1 leiepip nlftpVif
-Opruaco uil U.C I el V'
van de daar liggende Poolsche soldaten
Hoewel slechts een oogenblik tevoren bij
de officieele instanües bekend, was er
groote belangstelling. Een meters hoog
„™i,lÏ!_0?g:eYicht °P de plaats
waat de gevallenen juist een jaar geleden
hun laatste rustplaats vonden
De plechtigheid werd bijgewoond door
Detachement Poolsche soldaten van
Di- Dragoons Regiment der 1 rst
.Polish Armoured Division. Chaplain M.
btopa, Aalmoezenier, verrichtte de Gods-
dienstige plechtigheid. Hierna nam de
Ccmimandant van bet Detachement Pool
sche troepen het woord en verzocht een
minuut stilte ter eere van zijn gevallen
makkers. Na dit ontroerende moment
sprak hij als volgt:
„To day, exactly a year ago, a big battle
was engaged on this canal and I will try
to tell You in a few words what happened
Our Division was in the line Clinge-St.
Jansteen-KoewachUSelzaete and received
the order to attack the ennemy. Tlrs
battle was very important and was done
in order tot clear the Scheldt and open the
port of Antwerp.
On this side, more to the East of the
Canal AxelKijkuit our regiment the lOtli
Polish Dragoons was engaged, more to
the west the 9th Rifles Bataljon was in
action.
On the 1,6th of September at four a clock
in the afternoon a bridgehead of about
"iviiig tc, men na,
de ofncieele plechtigheid een Poolsch sol
daat hier het graf van zijn vriend vond en
geknield een stil gebed ten hemel opzond
zij, die de tranen van dezen Poolsehen
jongen op onze Zeeuwsche aarde hebben
zien vallen, konden hun ontroering nauwe
lijks meester blijven. Moge het beeld van
dezen eenvoudigen Poolsehen jongen, ge-
kmeld voor het Kruis, een lichtend voor
beeld zijn voor ons, die onze bevrijding aan
hem en zijn 'gevallen makkers danken.
Gedankt moet zijn de Heer,
de God, die eeuwig leeft,
dat Hij ons 't zijner eer,
deez' overwinning geeft.
Wat wonder heeft de kracht
des Heeren al gewrocht.
O Heer, o Heer, o Heer,
hoe groot is Uwe macht.
Gez. 304 2. Uit -Val. Gedenkkl.
Na ruim 4 vreeselijke jaren van onder
drukking en benauwdheid, waarin we ver
nederd werden in alles waarin een vrij volk
