DE VRIJE ZEEUW
afüïSc
«snsss? dr
sï» ssüï ïüst
ÏÏTiïïïüSa? -«VSfflE
egim
«jn
EKUVl
elle Vue'
e Jaargang
VRIJDAG 7 SEPT. 1945
No. 83
tratie's
ntrole's
I US
iNNEXATIE VAN DUITSCH GEBIED.
SEPTEMBER-HERDENKING IN KAMP
VUGHT.
NIEUWE VLIEGTUIGINDUSTRIE.
straat
le}oZtzoover ^e^^rhebbenKr"6"^^^1
uur
op de
rijzen
JAPANSGHE PREMIER IN DEN RIJKSDAG
AAN HET WOORD.
t Neder-
■n grooj
ierlandse
its bij der
nten van
iretariaaj
i ZOl 0]
Ju lianas traat S7, Terneuzeo
Redactie: S. W. Henry en P. L. D. J. van Oeveren Bedactie-adres
Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt b« de N.V. Firma P. J. van de Sande, Terneuzen
Administratie-adres: Noordstraat 57, Terneuzen.
B.°NI^.EM?I!]T^PRIJaBinnen Terneuzen ƒ1.50 per 3 maanden, buiten Terneuzen ƒ1,74 per 3 maanden. Bij vooruitbetaling ft fin r»,
ADVERTENTIÏÏN: Per mm 10 cent, minimum per advertentie 1,|0. Rubriek kleine advertentiën 1-5 reLil^Knt ^li J
maximum 8 regels. Dientsaanbiedingen en dienstaanvragen 15 regels 52 cent; iedere regel meer 10 cent Het vermeid'no hl regel meer 12 cent;
van dit blad 10 cent meer. Handelsadvertentiën bjj regelabonnemeu t tegen verminderd tarief, dat op aanvraag verkriigblar CS bureau
fnzendmg van advertentien uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave aanvraag verxrijgbaar is.
:rgenl. 4
JEUZEN
Indie verbleven. M.a.w. tegenover de nov
niet 6 millioen in Nederland gebleven Ne
derlanders stonden er ruim 600.000 uit°e-
zwermden; 9 a 10 onzer bevolking is dus
vorige eeuw geëmigreerd, waarbij de hooid-
massa, die naar Amerika, haast zonder
uitzondering behoorde tot de kleinburger
en plattelandsbevolking. En dit alles op
IrlQ dl Q lTQft n 1 - - -
Geregeld wordt den voorstanders van
.nnexatie van Duitsch gebied met ver-
rijving der opwonende Duitschers de
raag gesteld: Waar haalt ge de menschen
andaan om het te annexeeren gebied te
lerbevolken Zijn er voldoende werk
krachten, zoo ja, is er genoeg animo ibij de
Jederlanders der daartoe in aanmerking
omende beroepsgroepen te verwachten, om
ich in dit aangehecht gebied te vestigen
i.**»»* De vraig is inderdaad elementair. Zou
'nen ze negatief moeten beantwoorden, dan
Jï lou daarmee niet de rechtsgrond, doch wel
wen deele de sociale en ook politieke recht-
ren eaafaardi^in^ van annexatie voor ons land
vegvallen, en in de mate waarin de op-
l vraagf^onende bevolking niet te vervangen zou
üjn, tevens het uiteindelijk doel van
ienst onfnnexatie gemist worden: het aan het
iin aan- ^erlan<^sche volk doen ten goede komen
wen 'an de opbrengst van het ingelijfd gebied,
t element dus van de „schadevergoeding".
UZEN In ieder opzicht is dit punt van eminent
MARKiri8,11?" rai.uuuig, volgens
In het algemeen dan is de kwestie, of ken waren er al in 1940 vóói
:—Vij zuik ontruimd gebied kunnen „beman- logsvernielingen en inundaties
fen", uit raard afhankelijk van den om- 50.000 boerenzoons in Nederland,
Vught (A.-A.). Woensdagmiddag ging
een gezelschap van enkele honderden man
nen -en vrouwen zwijgend den meest som
beren gang, die in het kamp Vught ge-
maa.it kan worden. Vanaf de binnenplaat
17Q Tl rl OY1 Vv/\*vi i V* 4- am A.1 »i
0 von \j vcineius-
wege, zonder hulp, onder de vaak moeilijk
ste condities, en bij een aanzienlijk zwak
kere economische pressie ten onzent, dan
er thans na den oorlog bestaat!
Hierin is ongetwijfeld een duidelijke vin
gerwijzing gelegen.
Spreken wij van vrije migratie, dan denkt
men onwillekeurig ook aan gedwongen
migratie. Openlijke dwang lijkt ook hier uit
den booze. Maar tusschen volkomen vrij
heid en Duitsche dwangkolonisatie lipt een
heele reeks tusschenvormen, die ter beoor
deeling- en hanteering door een democra
tische Nederlandsche regeering staan. Ten
aanzien van den landbouw is de positie
betrekkelijk eenvoudig. Volgens statistie
ken waren er al in 1940 vóór alle oor-
reeds
u -dijn. van uen om- i """"Y" «"«vmuuia m in eaeriano, bereid
1 J-. van Hit gebied en voorts van de wijze en in staat zelfstandig een boerderij te be-
*2Wehn kolonisatie en van de mogelijkheid heeren, doch door grondgebrek geen kans
»m door grensgangers, dooi uitwisseling krijgen en daardoor in de onmogelijkheid
iftet Poolsche e.a. mijnwerkers uit het een gezin te stichten. Het is moeilijk denk-
et zoo noodier (tiide- baar, dat niet het eros dezer e-eznndp irvn rrck
basis van absolute vrijwilligheid althans hü'° iff' v. ------
zonder eenige bevordering van overheid* I beruchten „bunker", waar tal-
wege, zonder hulp, onder de vaak moeiliik- ®r v.d°°l .ye™ordeelden hebben ge
wacht op htm laatste uur, over het breede
klinkerpad en vervolgens langs een karre-
spoor, onder zonnige denneboomen en langs
vriendelijke waterpartijtjes tot een lange
rechthoekige open plaats in de ibosschen,
aan drie zijden omgeven door hooge aarden
wallen. De honderden Nederlanders, die
gedreven door rauwe kreten van S.S.-
knechten, dezen weg zijn gegaan, wisten
waarheen zij gingen. Wanneer zij hij hal
vallen van de duisternis in groepen van- ze^
tot zestien strompelden tot binnen de om
sluiting der hooge kogelvangers, dan wis
ten zij, dat zij den drempel van het leven
overschreden. Wie zal ooit in Ataat zijn,
de gevoelens te peilen, waarmee zij hier in
den loop der geweren van het excecutie-
peleton hebben gestaard Op gezette tijden
hebben hier de doodelijke salvo's geklon
ken, doch in de laatste dagen van Augus-
laa^h de eer?te dagen van September
pXiïS* verto^uS^^
®terk m> dat een snel herstel hiervan
hopeloos geacht kan worden Met het vpr
lies van Okinawa en de toenemende w"
denC7Plffn de vijandelijke luchtmacht wer
den zelfs de verbindingen met China ufo
tengewoon hachelijk. Onze ™erliSèn in si
iacbtstrijdkrachten waren zoo
enorm, dat zij de oorlogsvoering ernstig hp
lemmerden. Onze strijdkrachten ?lgio
v i z.zoa.000 huizen brandden af p„
dnnH6 den menschen werden ge
dood en gewond. Het aantal oorlogsmacht
offers steeg tot ca. 10 millioen
pla^i^eS Ken KeTen^
van Kuyk Sr. en J. van Kuyk Jr uft Td"
WL Ng«aeen ni^f vliegtuigindustrie'gesticht"
ÏcTaaA "A uagcii van ötjptemDer Naar aanleiding- hiervan ha/T i
1944 heeft een wilde moordzucht de in hel AJNT.P.-redacteuren Hn T
jj™ gebrachte barbaren aangegrepen. In beidé heeren Van Kuyk die de m
deze dagen hebben1 zij de Nederlandsche de nieuwe vTieo-hiiö-rln'..„r..;. tie van
den mijiwet Fooische e.a. mijnwerkers uit het een gezin te stichten. Het is moeiliik denk- „a„„. i JUUUI<-
ïeuwsch|uhrgebied en door het zoo noodig (tijde- baar dat niet het gros dezer gezonde jonge deze dfgen hlbh^w«I1s?1^gTtpe^ ,ln ™.neeren Van Kuyk, die de directie van
inger. Iltfk) laten zitten van kleine, geselecteerde kerels nog tot heel wat grooter offers te S vrijheidSders d"e m Sp r^?derlandsche de nieuwe vliegtuigindustrie vormen Zii
?rd. daa"aroepsgroepen, in enkele min of meer vinden zou zijn, teneinde zich een eigen hnntpi" Uil n «eben van den deelden mee, dat eind 1941 bii hen
«en wa: oorloopige bezwaren te voorzien. Dit is bestaan te scheppen, dan het aanvaarlen grorniel h opgesloten m kleine rijpte, vliegtuigen te gaan bouwen Tn hp
terug t.?11 kwestie van nader onderzoek, dat reed' van een boerderij op slechts een 100 km van fchem vi^r en ^6^0^fi0PfT' JüT" 1 g,m 1942 werd met de uitvoeringva^ dtt
'IULLERinö gaande is. Door lage pachtprijzen kan de ouderlijke woning. Ten bewijze, de Zui- Nedfe-landers ziiiTm de beste plan, m heb geheim, begonnen.
)ost P'o) ien de agrarische kolonisatie, door te be- de-zeepolders, waar Zeeuwsche boeren- eaeuanaers zijn in die daaen het slecht-De --- --
•neuzen, 'innen met extensieve in cultuurhrenging, zoons zelfs even hard solliciteeren als de
Noord-Hollandsche en Friesche. Zorgt de
L, "iti- cALunaicvc m bUHUUl Ui Clijglllg
1 x) aantrekkelijk jnogelijk maken. Een twee-
Bakkers.e algemeen aspect is, dat de kolonisatie van
ig kun-.ieuw gebied, geheel of bijna geheel gezui-
ever^ onjerd van Duitschers, natuurlijk voorrang
1 van diiou moeten hebben boven politiek minder
(ringende en economisch minder opbren-
rende objecten als bijv. de verdere Usel-
met 2 kneer-drooglegging; zij zou echter géén
wonenderioriteit verdienen boven de rehabilitatie
t Woninpan Indië maar wij zien, naar reeds
1 gaarneroeger werd uiteengezet, geen concurren-
and diöe tusschen beide taken,
itterdam Overigens lijkt het ons geen absolute
Vfo. 444isch, dat het betrokken gebied van begin
lad. tf aan meteen in zijn vollen omvang en ot>
""olie intensiteit zou moeten worden in cul-
ri zwart(uur gebracht! Het kan zelfs zeer ge-
f^enscht zijn, een reserve aan grond achter
1jnaa; ^je hand te houden, gereed om verdere kolo-
traat 29ljsten te ontvangen, naar gelang deze zich
.andienen. Zulk een gebiedsreserve, gelijk
bruin/e ^er" ®taten heel de 19e eeuw door ge-
fla„ a landhaaM hebben en in zekeren zin nog
„fiteeds bezitten, kan als stimulans dienen
teen her oor ondernemingslustige jonge landbou-
zen vers en heeft, zeker waar het onze indivi-
ualistische en graag tot zelfstandig aan-
- vvddi üjt?euwscne Docrcn-
zoons zelfs even hard solliciteeren als de
Noord-Hollandsche en Friesche. Zor^t de
overheid sifeclits voor de noodigc "boer-
aernen (en cp de goede gronden in Oost-
Friesland, langs de kust, die niet overgroot
zijn, is van den opstal weinig verme'd')
dan komen gegadigden, zeker jonge Gro
ningers en Friezen vanzelf, waarbij dezen
zich van een z.g. dwangpositie hoegenaamd
niet bewust zullen zijn. Moge wellicht de
Zkieuw minder gemakkelijk verplaatsbaar
zijn. de onmogelijkheid om uit het, zelfs
drooggemalen, Zeeuwsche akkerland den
eersten tijd voor de geheele oorspronkelijke
bevolking een bestaan te halen, zal ook
flink wat Zeeuwsche jonge boeren ertoe bren
gen, naar Oost-Friesland te tijgen. En waar
kazen zich bij tienduizenden vestigen
blijft de landbouwersknecht niet achter
Wat de industrie aangaat, zal althans
in den beginne geen buitengewone migratie
van menschenmateriaal vereischt zijn: in
nieuw aangehecht gebied zal aanvankelijk
stellig niet een groot aantal onafhankelijke
kleine industrieele bedrijven worden opge
richt, maar een klein» aantal grootere. Deze
zouden hij voorkeur onder bestaande Neder
landsche bedrijven niet verwant karakter
VM /\of Av. - __l_ i i
0 gunnen,
overweging, zoo deelden de heeren
Van Kuyk mee, was o,a„ dat er na
^n°g efen. groote behoefte aan Tlugge
d»t 5?r 2d?len zou bestaan, vooral fm
dat men zich bewust .word welke zevnlron
d« nietsontziende methode van ^e ver
toegeS Voor hkf d°°,l den bczettGr werd
to^epMt voor het verkeer moest hebben.
„pi dez« ontwrichting van het
sterkste zou benaaeelen, hoonten de
heeren Van Kuyk hun productie-annaraat
zoover igerppd t» apparaat
ualistische en graag tot zelfstandig aan- lanascne bedrijven met verwant karakter te v. uï september iy44 ue neeren Van Kuyk vertelden wAt j
goedzakken geneigde jonge boeren betreft, de ™oe.ten.. worden geplaatst, zoodat de lei- salvo's die denzeJfde^dte u d?*?df1Öke clandestiene medewerking van de ver^hff
t 4??i^,„ van ^..Pionierschap, van het dende figuren dezelfde zijn.kern ^eker^S L"de °f_ftóeeIe -stantie! Wk^glm^
nbey,
ar SUCUÏ"""*"T" MV/V1V11. WVW1VXI>, V1U
iaat 4^konng van het pionierschap, van het
agen l^agemtoekomst-bouwen voor zichzelf en
Steene,4er voor een gezin. Op een herbevolkings-
r tasis van zeggen wij eens 100 bewoners
ter km-' aangehecht gebied, behoeven wij
leënzaacfnze berekeningen geenszins dadelijk in te
Snaaieritellen.
Intusschen zal de eventueele kolonisatie
jeker in de aanvangsperiode een zaak van
egeeringsbemoeiïng zijn: wij voorzien dus
en min of meer „geleide" migratie. Om
chter iets te leiden, moet er in wezen
rijwillige bereidheid zijn: anders is in
federland en met Nederland weinig te
ereiken.
De overbekende honkvastheid van den
Tederlander, vdoral den kleinen burger en
en plattelander, zijn bijzondere gehechtheid
an zijn eigen stukje geboortegrond, lijken
'elisrwaar een aanzienlijke hinderpaal voor
rijwillige migratie, maar zullen toch zeker
een onoverkomelijken vorm, wanneer wij
LI en geenszins oude historie in aan-
L I ïerking nemen. In de 19de eeuw zijn zoo-
eel Nederlanders naar de V. S. geëmi-
reerd, dat omstreeks 1910 het getal hun-
er rechtstreeksche afstammghngen aldaar
p millioen werd geschat. Bedenken we,
at toen reeds Nederland in West-Europa
ooraan stond in bevolkingsoverschotten
n deze factor in de V. S. in dien tijd veel
linder krachtig was, dan is het niet over
geven aan te nemen, dat dit half millioen
S.-Nederlanders uit 1910 in proportie
liet minder voorouders in de 19de eeuw
leeft gehad dan de nog geen 6 millioen
Ifderlanders, die in 1910 in Nederland
'oonden.
1 Daarnaast staat nog, dat ongeveer tezelf-
lertijd cinca 100.000 Nederlanders in
----- - "J* van ue uesx:
Nederlanders zijn in die dagen het slacht-
offeJ. geworden van de waanzinnige moord-
partjjen, waarmee de trieste geschiedenis
van, het Vughtsche concentratiekamp werd
afgégjoten.
Gm ue Sttachtóffe'rs fe ïerdënkën, had "de
groote adviescommissie der illegaliteit
Woensdagmiddag een herdenkingsplechtig
heid georganiseerd.
Ofschoon de tijd van voorbereiding zeer
kort wa.s geweest, hadden toch enkele hon
derden familieleden en vrienden van de ge-
kolnaar de binnenplaatsJ van den <%SS ItenvTr'-
Hier herdacht de voorzitter van het nen bijdragen26te kun"
"tl Si' Dr' J' J- Brutel de la Rivière, de vaderland. opbouw van ons
slachtoffers van den Duitschen terreur. Zij, I De hier voorzittendp
die hier vielen, loonden een geesteshouding bepalend voor het vlipiftlefa? Waa^. l?olc
die bereid was een offer te brengen en een eerst alle aandacht hadni da(- ket
Zl-tSÏ'I TC5heSepfembVeerUf9d4e4
te Amsterdam heerschte, en de doodelijke clandestiene rr,,-vip,.,p„,„„I n'. dat ZIJ da
In de voorheen
in het Kleefsche,
Duitsche industrieën
Krefeldsche en Gu-
saivo's die denzelfden dag te Vught kUm- ienSe T»*
ken Spreker besloot zijn rede met hulde werd ee" accuraat m^ef Verk.repn- Zoo
te brengen aan de nagelaten betrekkingen pen toestel model van het ontwor-
liksche waren reeds'"duizenden Neder" Jblin6 ®lacht^fers voor liet aandeel, dat Luchtvaartlaboratorium "wbla™ het Ned'
landsche arbeiders werïz^m voldoende i VndÜI in hadden' met baitengewoneuUkom!ten en Wel
plaatselijke sub-leiders zullen stelli- te I w3,d„ P!aats' waar de helde" van Vught De fabricage van oXSev, -
binden zijn, en zooals gezegd zouden in"den ^verfden 118 door een zwart een &ehcime afdeelin<v Varf lpnW| |n
beginne geselecteerde beroensvzroenen „it aangegeven, heeft een heeren Van Kuyk toebShoorande fabrfel te
A. c.. de Tllbnrtfr nlnnto ^4itKUllCK te
beginne geselecteerde ~hëröeps=roeDen "uit paaiis aangegeven, heeft
de bevolking in enkele leemten kunnen heer H M™^ ^dwhk^ G' A' P" de
voorzien. Aan gegadigden naar functies in vaden k^e^e^h^Pht 08 ge'
op niet
bloed doordrengten grond kransen gelegd
nisatie 6n Van de ^andelijke opga-
Tot besluit der herdenking zongen alle
aanwezigen twee coupletten van het Wil
helmus. Het gezang steeg als een gebed
op uit de omsloten ruimte, die niet langer
een oord der verschrikking doch eerder een
stille heilige plek leek, die waard zou zijn
een nationaal bedevaartsoord te worden
V11 uviui v v Cl IIVIUOI
tegendeel van gebrek bestaan de animo,
reeds in het „oude" land groot, blijkt naar
onze ervaring nu reeds de stoutste ver
wachtingen te overtreffen. Wellicht dat,
om in het nieuwe gebied een gewenschten
toevloed van jonge Nederlandsche midden
standers te verkrijgen, een tactische han
teering van het vestigingsverbod, dat thans,
toch al practisch den geheelen midden-
stand omvat, goede diensten zou bew.j"zen.
Straffe toepassing ervan in het oude Ne
derlandsche gebied, zeer soepele aanwen
ding in de te bezetten streken, zal in de
practijk net zoovéél jonge krachten naar
deze laatste kunnen lokken, als noodzake
lijk mocht worden geacht. Deze „dwang",
ten onzent reeds stilzwijgend aanvaard!
zou hier slechts „gericht" uitgeoefend
worden; niemand die daar met goed recht
iets tegen zal kunnen inbrengen.
Maaf wij gelooven niet aan eeniveriei
dwangnoodzaak, anders dan die welke te
vinden is in de natuurlijke ligging dei-
feiten zelf: in den drang naar nieuwe eco
nomische levenskansen, en in de sterk ver-
°roote vraag naar krae.hten van
soort voor den velerlei aantrekkelijken
arbeid, die in te annexeeren gebied wacut.
Ned. Comité voor Gebiedsuitbreiding.
Londen (Reuter). De Japansche min-
president prins Higasjikoeni heeft volgens
Domei m den rijksdag verklaard, dat Japan
als gevolg van de Geallieerde luchtaanval
len en de blokkade ter zee, reeds voordat
de eerste atoombofn op Hirosjima viel, aan
den rand van de nederlaag verkeerde De
oorlogssituatie, zoo vervolgde hij, begon in
het voordeel der Geallieerden te verkeeren
toen de Japansche troepen zich terugtrok
ken van Gi'adalcanar in de groep der Sa
lomonseilanden. 1
in de lente van dit jaar werden dè moei
lijkheden onoverkomelijk en namen zij
Tilburg piaats had sTond ondeT
toe controie van den rijksluchtvaarl
voP?°we beyrUdinS" waren de onderdeelen
voor het prototype practisch gereed
ri„ ,aar ."Jen zich ten doel stelde direct na
van mocht krijgen, en men dus stwds de
Tn6 1S'elln^Jen moest verzwijgen.
j werd er een terrein aangekocht
onder de gemeente Leende, dat onder het
aakt°wSdlliF^Jfeëgaliseerd en klaar
fabriek d |angar' die als nood-
aoneK difenst doet met verschillend p
nevengebouwen werd opgericht.
Vll€ffveld- waarop van 8 'tot 14 Sep
tember een nationaal zweefvlie°-kamp zal
worden gehouden, is nooit door dT rJulf
schers ontdekt. Ult
R-A.-F. heeft het evenwel direct in
gebruik genomen, nadat de bevrijders door
gestooten waren naar Eindhoven Tro^
wens Engeland was in 1943 reeds geheel
°P de hoogte Van de plannen.
ia^d6 K?°grfW1JZe+ b!vriJ'din° van Neder
land heeft den start der productie ver
wit practlsche en formeele redenen.
Wat de plannen voor de toekomst be-
