Rekening en verantwoording geëischt.
Waarvoor heeft het kabinet Gerbrandy 500 millioen noodig gehad?
BIOSCOOPZUIVERING.
OORLOGSSCHADE.
KERKNIEUWS.
WERKEN JONGE KUNSTENAARS.
BIJZONDERE KERKELIJKE GEZINSZORG.
DISTRICTS-BUREAU
KORTE BERICHTEN.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS
0. van Niapen tot Sevenaer schrijft hier
over in „!De Maasbode":
„Het ministerie-Gerbrandy heeft o
ironie der geschiedenis tijdens den af
grijselijken oorlog tegen de dictators, voor
het behoud der democratie in de wereld,
vijf jaren dictatoriaal geregeerd. Het kon
helaas niet anders. Na de bevrijding van
ons land vroeg en kreeg het kabinet zijn
ontslag van de Koningin met de opdracht
de loopende zaken af te doen en verder te
verrichten wat het in het belang van het
land noodig- achtte.
Men verwachtte, dat het kabinet de
Staten-Generaal zoude samenroepen om
rekenschap af te leggen van zijn rentmees
terschap gedurende vijf jaren en zoodoende
ook door daden en niet alleen met woorden
tc getuigen, dat het prijs stelde op het
herstel der democratie.
Het ministerie-Gerbrandy deed niets van
dien aard, het ging heen met stille trom,
het legde zelfs geen oranje- of witboek
over.
Het kabinet had den zetel der regeering
in strijd met art. 21 der Grondwet buiten
het Rijk geplaatst, een daad die aanvanke
lijk bij velen teleurstelling heeft gewekt.
Anderen, en ook wij, hebben die daad Van
dien beginne af begrepen en verdedigd.
Maar men mocht verwachten, dat het
ministerie dienaangaande een verklaring
zoude afleggen en op andere wijze dan door
een courantenbericht aan het volk zou
hebben verklaard de reden van zijn heen
gaan en zijn terugkeer.
Het kabinet-Schenmerhom nam blijkbaar
genoegen met dit heengaan met stille trom.
Het komt ons onverklaarbaar voor, want
het heeft de gevolgen en in menig opzicht
de zeer onaangename gevolgen te dragen
van de daden van het kabinet-Gerbrandy
waardoor zijn toch reeds zoo zware taak
aanzienlijk wordt verzwaard.
Het Nederlandsche volk, dat nog steeds
als onmondig wordt behandeld heeft recht
«p aflegging van rekenschap door het
kabinet-Gerbrandy. Moge het ministerie-
Schermerhorn dit inzien en ten spoedigste
een oranjeboek overleggen om het volk in
te lichten, - waarvoor het natuurlijk over
alle noodige gegevens beschikt. Het excuus
vah papierschaarschte kan alleen werkelijk
onmondigen tevreden stellen.
Wjj noemen enkele onderwerpen waar
omtrent licht moet worden verspreid.
1. De regeering verklaarde tot veler
verbazing den oorlog aan Japan. Wij zet
ten toen onze vloot in ter wille van Enge
land. Bedong de regeering in ruil hiervoor
de garantie, dat ons Indië ons in zijn ge
heel zou worden teruggegeven?
2. Is het grondwettelijk Statuut van
Indië bij K. B. of bij mondelinge of schrif
telijke toezegging gewijzigd? Uit een
rede van H. M. de Koningin, voor de radio
gehouden op 8 December 1942 moet men
dit opmaken. Een rede van den Minister
van Overzeesche Gebiedsdeelen van 17
Juli, die spreekt van een zelfstandig
Indonesië, bevestigt deze veronderstelling.
3. Er is in de bladen vermeld, dat wij
moeten krijgen een groote slagvloot en een
leger van 200.000 man. Deed de regeering
toezegging in dien zin, die ons volk bin
den Onthulde zij ook het geheim, hoe wij
een dergelijk leger zullen kunnen betalen
bij een staatsschuld van 23 milliard en een
leeggeplunderd land?
4. Tal van Ministers kwamen en gingen
heen. Hadden ai deze heeren zich telkens
overwerkt? Waarom ging de Minister-
President De Geer heen? Waarom legden
de bekwaamste mannen van het kabinet,
de heeren Weiter en Steenberghe, hun taak
neer? Waarom werden de Ministers Van
Angeren, Van Heuven Goedhart, Van den
Broek en andere ontslagen? Wij vragen in
het bijzonder naar de reden van het heen
gaan van Minister Burger. Gingen de
Ministers Albarda en Van den Tempel
heen, omdat zij aan de zijde stonden van
Minister Burger?
5. Een der Ministers van Financiën in
het kabinet-Gerbrandy zeide, sprekende
over het Rostsche wanbeheer, dat ons land
milliarden heeft gekost: Wij hebben slechts
550 millioen uitgegeven. Mag Sijmen, die
dit bedrag met harden arbeid moet op
brengen, ook weten, waarvoor deze uitga
ven zijn gedaan? Zeker niet voor het aan-
koopen van voorraden, die naar Minister
Gerbrandy door de radio mededeelde, zouden
zijn aangekocht, want de van honger be
zwijkende bewoners der westelijke provin
ciën moes ten na de bevrijding door bui ten-
landsche hulp voor geheelen ondergang
worden behoed.
Als men ziet, hoe er nu met 's lands gel
den wordt omgesprongen, hoe er op staats
kosten gerost en gereden natuurlijk uit
sluitend voor noodzakelijke dienstreizen
dan wordt het verlangen naar het zien af
leggen van financieele verantwoording nog
te sterker. Ook het ten onrechte onder
curateele staande volk heeft recht op het
vragen van afleggen van rekening en ver
antwoording.
Uit de Nieuwe Nederlander:
Aan alle kanten wordt gezuiverd al
thans is men met voorbereidingen bezig.
Maar de enkele biosconen, die nu weer
draaien, zijn geopend zonder dat men eerst
heeft gevraagd of dezelfde ondernemers,
die enkele jaren hun geld hebben verdiend
aan de nazi-propaganda, nu maar rustig
kunnen doorgaan Geallieerde films te
draaien.
Verschenen is het Staatsblad F 98, dat
den tekst bevat van het K. B. van 16 Juni
1945, dat de Regeering blijkens art. 18 van
deze bepalingen verder wenscht te noemen
„Besluit Overgangsregeling oorlogsschade".
Het is eigenlijk een bevestiging van den
bestaanden (onofficieele?) toestand, dat de
schade geregistreerd wordt door de Schade-
enquêtecommissies. Ook heeft het begrip
„oorlogsschade" eenige wijziging onder
gaan. Viel hieronder gedurende de bezet
ting alleen schade ontstaan door oorlogs
geweld, thans heeft men eronder te ver
staan
„Alle schade als rechtstreeksch gevolg
„van oorlogsgeweld, van handelingen ot
„maatregelen van den vijand, of oorlogs-
omstandigheden, ontstaan aan onroerende
„goederen of zoodanige roerende goederen,
„die tot een bedrijf behooren of tot het
„uitoefenen van een beroep dienen, daar
onder begrepen binnenvaartuigen, veren,
„vaarbaar materieel, drijvende inrichtin-
„gen, alsmede door den Minister van Finan-
„ciën aan te wijzen zeeschepen, dan wel
„aan huisraad, voor zoover die goederen
„ten tijde van het ontstaan der schade toe
behoorden aan Nederlanders, Nederland-
„sche onderdanen uit anderen hoofde of
„Nederlandsche rechtspersonen en zich
„bevonden binnen de grenzen van het Rijk
„in Europa".
Principieel is de wijziging deze:
Tijdens de bezetting kende men naast
oorlogsschade nog de z.g.n. bezettings-
schade. Dit was de schade ontstaan door
handelingen van de Duitsche Weermacht.
Dit begrip is thans van de baan, en alle
sdhade kan dus thans op de daarvoor be
stemde formulieren aan de Schade-enquête
commissies worden aangegeven.
Werden tijdens de bezetting alleen opge
nomen schaden aangericht door de Duit
sche Weermacht, thans kunnen ook in de
enquête worden betrokken schaden ont
staan door maatregelen van den vijand, dus
ook van den burgerlijken vijand, met als
aanvoerder Seyss-Inquart. Wij denken
hierbij aan de door dezen laatste georgani
seerde rooftochten in Arnhem b.v., de
inundaties, het doen vellen van hoornen, het
in beslag nemen van meubilair enz. van
Joodsche landgenooten, idem van betrapte
clandestiene radioluisteraars, het vorderen
van schepen, auto's, paarden en vee,
fabrieksinstallaties, enz. zonder betaling.
Zelfs de verbeurdverklaring van radio's en
kerkklokken indertijd zal onder-dit begrip
vallen.
De goederen waaraan schade ontstond,
moesten zich tijdens de beschadiging bevin
den binnen de Nederlandsche grenzen en
eigendom zijn van Nederlanders of Neder
landsche rechtspersonen. Hieruit volgt,
dat b.v. schippers en de tallooze arbeiders,
die in Duitschland schade leden, nog niet
onder deze regeling vallen.
Evenals vroeger wordt schade geleden
door publiekrechterlijke lichamen en daar
mede gelijk gestelde lichamen en z.g.n.
kleine schaden, niet in de enquête opgeno
men.
Schade aangericht door Geallieerde troe
pen, nè. het tijdstip, waarin de eigenlijke
gevechtshandelingen plaats hadden, valt er
dus niet onder.
Nadrukkelijk zij er op gewezen, dat de
schade moet zijn van materieelen aard
(schade in goederen dus) en schade wegens
het derven van inkomsten of winst uit
drukkelijk is uitgesloten.
Zeer belangrijk is art. 8 van het Besluit.
Dit komt hierop neer, dat alle aangiften
dienen te zijn ingeleverd vóór 28 Augustus
1945. Komt men nè, dien tijd, dan kunnen
de Schade-enquêtecommissies met goedkeu
ring van den Minister van Financiën
ook nog aangiften aannemen, doch dan zal
aangever hebben aan te toonen, dat het
verzuim niet ajan hem te wijten is.
Dit zijn ongeveer de voornaamste bepalin
gen waarmede onze lezers voor het oogen-
blik rekening hebben te houden. Een ieder
zij dus gewaarschuwd, dat de aangiften
tijdig worden ingeleverd.
Voorts kan worden medegedeeld, dat de
schade wordt geschat op basis van de prij
zen van vóór den oorlog (9 Mei 1940), en
dat dit Besluit nog niet voorziet in eenige
bijdrage van Rijkswege in de geleden
schade: het geeft alleen aan op welke
wijze de schade dient te worden geregis
treerd en getaxeerd.
Wel kan onder bepaalde omstandigheden
een voorschot worden verkregen waarhij
er echter den nadruk op wordt gelegd, dat
dit alleen kan worden verstrekt, indien de
door oorlogsgeweld getroffenen buiten
staat is om de noodzakelijke wederaan-
schaffing of herstel zelf te bekostigen.
Gered. Gemeente.
De heer M. Blok, candidaat te Rotter
dam, heeft bedankt voor het beroep naar
de Geref. Gemeente te Terneuzen.
Bij de jaarlijksche keuring van werken
van jonge toonkunstenaars, behaalde de
componist Pierre van Hauwe alhier den
lsten prijs met het werk „Het Wolkje".
Dit werk is een doorgecomponeerd kunst
lied voor jongenskoor met begeleiding van
piano. Het ligt in de bedoeling van den
componist dezen winter het werk met zijn
jongenskoor uit te voeren.
Nu de Colonnes „Gezinszorg", die in het
begin van dit jaar in Zeeland zijn opgeleid,
in het Noorden aan het werk zijn, blijkt
duidelijk welk een goed werk dit is en hoe
het in een dringende behoefte voorziet.
Wat nu nog „noodvoorziening" is, moet
geleidelijk overgaan in een blijvenden
arbeid. De nood van ons volk\ is, dat het
gezinsleven niet kan functionneeren, zooals
het behoort, door gebrek aan deskundige
krachten. Al te veel vrouwelijke krachten
werken op kantoren; het gezin lijdt daar
door groote schade.
De Bijzondere Kerkelijke Gezinszorg ziet
het als haar taak zooveel mogelijk maat
schappelijke Gezinsverzorgsters op te lei
den, die in verschillende gezinnen hulp
kunnen bieden.
In September zal er, bij genoegzame
deelname, weer een cursus in Terneuzen
beginnen, die voor geheel Zeeuwsch-Vlaan
deren toegankelijk is. De prijs van den
cursus is 15 voor den geheelen duur van
drie maanden. Voor degenen, voor wie
dit een bezwaar mocht zijn, kan een schik
king getroffen worden. Ook voor logies
kan worden gezorgd.
Opgave voor deelname bij Ir. H. Cohen
Stuart, Van Steenbergenlaan 7, of bij
Mevrouw C. J. Sickesz—Snijder, Grenulaan
2, te Terneuzen.
Meisjes van Zeeuwsch-Vlaanderen! is
hier voor velen uwer niet een prachtige
taak weggelegd, waarin ge uw beste krach
ten kunt geven aan den opbouw van ons
volksleven
voor de verzorging van
oorlogsslachtoffers.
Door de Regeering is ingesteld een Cen
traal Bureau voor de verzorging van Oor
logsslachtoffers. De oude instanties voor
evacuatie en afvoer Burgerbevolking res
sorteeren vanaf dien datum onder deze
instelling.
Ter behartiging van de belangen der
getroffenen in geheel Zeeuwsch-Vlaanderen
is er te -Oostburg een Districtsbureau ge
vestigd en heeft het Provinciaal Bureau
ondergeteekende met het beheer hiervan
belast.
De heer A. Hoolhorst, tot dusver Subst.
Commissaris Afvoer Burgerbevolking, kon
wegens drukke werkzaamheden deze func
tie niet blijven vervullen. Op de eerste
plaats wil ik mijn groote erkentelijkheid
betuigen voor het vele en moeilijke werk
door hem in het belang van alle getroffenen
verricht. Ik weet dat hij, vooral den eersten
tijd, een groote vraagbaak voor mij zal
blijven en hoop dat ik dan geen tever-
geefsch beroep op hem behoef te doen.
Teneinde mij echter zoo volledig moge
lijk met de toestanden in Zeeuwsch-Vlaan
deren op de hoogte te kunnen stellen, heb
ik gemeend in iedere gemeente, ten Ge
meentehuize, een zitdag te houden.
Ik verzoek daarom alle oorlogsslacht
offers, dus zoowel evacué's, gedupeerden,
invaliden en nagelaten betrekkingen, hun
bezwaren en klachten op onderstaande
data in de gemeente, waarin zij thans
woonachtig zijn, kenbaar te maken. Boven
dien is het Bureau te Oosthurg, Breede-
straat, iederen dag geopend.
Het Vaderland wil en zal, zooveel in haar
venmogen ligt, U helpen.
Het Districtsbureau voor de
Verzorging van Oorlogsslachtoffers,
te Oosthurg,
J. FRIESEN.
Aardenburg, 12 Sept., den geheelen dag.
Axel, 17 Aug., den geheelen dag.
Biervliet, 30 Aug., den geheelen dag,
Noordstraat 161.
Breskens, 4 Sept., den geheelen dag.
Cadzand, 5 Sept., na den middag.
Clinge, 22 Aug., den geheelen dag.
Graauw en Langendam, 23 Aug., den
geheelen dag.
Hontenisse, 10 Aug., den geheelen dag.
Hoek, 7 Aug., den geheelen dag.
Hoofdplaat, 13 Sept., den geheelen dag.
Hulst, 17 Aug., den geheelen dag.
Uzendijke, 7 Sept., den geheelen dag.
Koewacht en Overslag, 20 Aug., na den
middag.
Oostburg alle werkdagen op het bureau
Breedestraat.
Philippine, 6 Aug., den geheelen dag.
Retranchement, 5 Sept., voor den mid
dag.
Sas van Gent, 14 iSept., den geheelen dag.
Scihoondijke, 11 Sept., den geheelen dag.
Sluis, 29 Aug., den geheelen dag.
St. Jansteen, 21 Aug., den geheelen dag.
Terneuzen, 8 Aug., den geheelen dag.
Vogelwaarde, 24 Aug., den geheelen dag.
Waterlandkerkje, 6 Sept., den geheelen
dag.
Westdorpe, 14 Aug., den geheelen dag.
Zaamslag 9 Aug., den geheelen dag.
Zuiddorpe, 13 Aug., na den middag.
Zuidzande, 28 Aug., den geheelen dag.
De gemeenten Groeide en Nieuwvliet zijn
reeds afgewerkt.
Leeuwarden (A.-A.). Naar het Leeu
warder Parool meldt, is in de bestuursver
gadering van de Friesche afdeeling van
Ned. Volksherstel het denkbeeld geopperd,
rijdende timmerwinkels naar het geteis
terde deel van dé Betuwe te zenden, voor
het verrichten van herstellingen. Overste
Aninga van het M. G. heeft zich in verhand
hiermee tot het Geallieerde opperbevel ge
wend om materiaal ter beschikking te
krijgen. Thans zijn tien montagewagens
in gereedheid gebracht, die volgende week
naar de Betuwe zullen vertrekken.
Een Amerikaansche jeep reed in Berlijn
aan den linkerkant van den weg een Duit-
scher ondersteboven. Het slachtoffer keek
terecht boos. De Duitsche omstanders ver
zekerden het slachtoffer evenwel om strijd,
dat de soldaat er niets aan kon doen, om
dat ze in Engeland altijd links aanhouden.
(A.-A.).
(A.N.P.-Aneta - Herr. Nederland - B.B.C.)
Het reisverbod opgeheven.
Met ingang van gisteren is voor ons
geheele land door het Militair Gezag het
reisverbod opgeheven. Dit beteekent dus,
dat voor reizen in het binnenland geen
permit of vergunningen meer behoeven te
worden aangevraagd.
De Sovjet-Russische ambassadeur bij de
Nederlandsche Regeering, de heer Valkof,
is met 5 leden van zijn personeel per vlieg
tuig in Den Haag aangekomen.
Monument voor gefusilleerde gijzelaars.
Op 15 Augustus a.s. zal door Prof. Ir.
Schermerhom, de Minister-President, op
de heide van Goirle een monument worden
onthuld ter herdenking van de 5 gijzelaars,
die daar op 15 Augustus 1942 zijn neer
geschoten. Het waren de heeren W. Ruijs,
Graaf E. O. G. van Limburg iStirum, Mr.
Baalde, Chr. Bennekers en Baron A. Schim-
melpennink van der Oye.
Er is een dagelijksche busdienst Nijmegen-
Zutphen geopend, die aansluiting heeft op
de treinen naar het Zuiden.
Sassenheim heeft de zwaar getroffen
gemeente Berlikum in Brabant geadop
teerd. Reeds werd een volbeladen schuit
met meubels en huisraad afgezonden.
Dezer dagen is de eerste groep Neder
landsche recruten in Australië aange
komen waar de opleiding van de expeditio
naire macht zal plaats hebben.
Nog massagraven gevonden.
In Lebovicy in Poolsch Silezië zijn Vol
gens Tass massagraven gevonden van tien
duizenden menschen, die door de Duitschers
zijn vermoord.
Het Hooggerechtshof te Parijs heeft be
sloten, dat Laval hedenmiddag als getuige
in het proces tegen Pétain zal worden ge
hoord. In de zitting van Donderdag werd
een telegram voorgelezen van Amerikaan
sche oud-strijders aan Pétain, waarin zij
uitdrukking geven aan de hoogachting die
zij voor den maarschalk koesteren en zeg
gen, dat naar hun meening in dit proces
niet het standpunt van het Fransche volk
tot uiting komt.
De Fransche ambassadeur Leon Noël,
die hij het sluiten van den' wapenstilstand
tegenwoordig is geweest, verklaarde dat
Pétain den wapenstilstand had gesloten,
omdat hij niet anders kon. Tegenover
generaal Serigny verklaarde Pétain, dat
hij met zijn hart aan de zijde van De Gaulle
stond, maar dat hij in Frankrijk wilde
blijven om de slagen op te vangen, ,,zou
ik weggaan, dan zou er een gouwleider
voor mij in de plaats komen".
Charles Trochu, die door Pétain was be
noemd tot voorzitter van den Parijschen
gemeenteraad, verklaarde dat Pétain naar
Montoir was gegaan, omdat Laval hem had
verzekerd, dat hij door Hitier persoonlijk
te ontmoeten, de vrijlating van krijgs
gevangenen zou kunnen verkrijgen. Pétain
zou alles gedaan hebben om zijn Duitsch-
gezinde ministers tegen te werken.
Krachtens de leen- en pachtovereen
komst hebben de Vereenigde Staten tot
dusverre aan Nederland goederen en dien
sten geleverd voor 140 millioen dollar.
Truman, Stalin en Attlee hebben een
telegram gezonden aan Churchill om hem
te danken voor de ontelbare diensten, die
hij aan de gemeenschappelijke zaak heeft
bewezen. Eenzelfde telegram werd gezon
den aan Eden.
