DE VRIJE ZEEUW VRIJDAG 20 JULI 1945 No. 69 ZIEKTE VAN H.M. DE KONINGIN. RUSLAND EN DE BUITENLANDSCHE POLITIEK VAN STALIN. DE NEDERLANDSCHE VOLKSBEWEGING COMMENTAAR OVERBODIG 11 Ie Jaargang Redactie: S. W. Henry en P. L. D. J. van Oeveren Redactie-adres: Julianastraat 37, Terneazen Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt bp de N.V. Firma P. J. van de Sande, Temeuzen Administratie-adres: Noordstraat 57, Terneuzen. ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Temeuzen ƒ1,50 per 3 maanden, buiten Terneuzen ƒ1,74 per 3 maanden. Bij vooruitbetaling ƒ6,60 per Jaar. ADVERTENTIËN: Per mm 10 cent, minimum per advertentie ƒ1,50. Rubriek kleine advertentiën 15 regels 60 cent; iedere regel meer 12 cent; mayimnm 8 regels. Dientsaanbiedingen en dienstaanvragen 15 regels 52 cent; iedere regel meer 10 cent. Met vermelding brieven of adres bureau van dit blad 10 cent meer. Handelsadvertentiën bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat op aan/raag verkrijgbaar is. Inzending van advertentiën uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave. H. M. de Koningin is sedert enkele dager, ziek. Zij lijdt, als gevolg van gevatte koude, aan een acute longontsteking. Aan vankelijk baarde de ziekte eenige zorg, doch er is thans volgens den behandelen- den geneesheer eene verbetering ingetre den. Indien zich geen bijzondere compli- ca ties voordoen, zullen geen verdere bulletins omtrent den toestand van H. M. worden uitgegeven. 's-Gravenhage (A.-A.). In „Diligentia" sprak Prof. Mr. C. W. de Vries uit Rotter dam over Rusland en de buitenlandsche politiek van Stalin. Spreker erkende, dat er veel gesehreven werd over de internationale samenwerking van de Westersche wereld met Rusland, maar veel te veel werd altijd een groote wereldoorlog in het verschiet gesteld met de verklaring er bij, dat het conservatieve Westen vredelievend is. De suggestie ligt voor de hand, dat het oorlogsgevaar in de toekomst slechts is te vreezen van het radicale Rusland. Tegen deze stemming makerij, waaraan dq Engelsche verkie zingscampagne niet vreemd is, maar die aan de conservatieven in Engeland de meerderheid zal verschaffen, moet worden geprotesteerd. Het Russische volk is aller minst oorlogszuchtig en begeerig naar krijgsroem. Natuurlijk is dit „volk" van één zesde van de wereld geen eenheid. Er zijn zeker stammen, die speciaal voor de oorlogvoering geschikter zijn dan andere stammen, maar de Rus, die ons uit de Russische literatuur en kunst bekend is, is niet een wereldheerschappijzoeker. De Rus sische volken en stammen leven in federa tief verband. Zij zijn gemeenschappelijk heid meer gewend dan centralisatie. Het despotisme van de tsaren gaf telkens aan leiding tot revolutie, zoowel van de zijde van de linksgeoriënteerde „Westerlingen" als onder de „slavofielen". Van de vier staatkundige hoofdfiguren der Russische geschiedenis is Iwan de Verschrikkelijke nog volkomen een Oosterling, maar Peter de Groote Imitator opent de poorten naar het Westen en voor het Westen. Nicolaas I is de ijzeren, onbuigzame tsaar. Maar na het ijzer komt het buigzame staal. Stalin de buigzame doet in zijn staatkunde denken aan Bismarck. Bismarck schoof van rechts-conservatief naar het midden, dus langzaam naar links (na den Fransch- Duitschen oorlog) en daarna weer iets terug naar rechts. Stalin is uiterst links begonnen. Maar in de communistische par tij is hij naar het midden geschoven. Linkergroepen en rechtergroepen wist hij te overwinnen. Er is in Rusland ook nog een groote nationale traditie, die niet de wereldheerschappij wil van het Russisch geweld, maar die de missie-gedachte van het Christendom betracht. Bordiejev, de groote cultuur-filosoof, zeide eens tegen spreker: „Aan beidé zijden van de Oeral wonen Christenen. En Stalin houdt met deze traditie weer rekening. De Komin tern is opgeheven; de kerk is hersteld. De zeer samengestelde geestelijke en religieuze krachten hebben een gouverne ment van het midden onder den buigzamen tsaar iStalin naar voren geroepen. Dit gouvernement van het midden, nu, 1945, is federalistisch en organisch. De buiten landsche politiek is niet in handen van een extreme groep. Stalin, man van 64 jaar, is de concolidator. Rusland heeft nog zijn grensgeschillen. Het spreekt vanzelf, dat Rusland die geschillen naar eigen belang wil oplossen. De Roethenen, die slaven zijn, zijn in de U.S.S.R. opgenomen. De geschillen met Turkije, welke eeuwenoud zijn, moeten worden opgelost. Engeland steunde Turkije in de negentiende eeuw en opnieuw na 1920. Het spreekt ook vanzelf, dat Rusland die wenscht te onttrekken aan een regeling door de wereldorganisatie en wenscht te regelen voor de nieuwe wereld organisatie kan ingrijpen. Maar een mid- den-regeering als die van Stalin zal daar om niet een wereldoorlog ontketenen. De buitenlandsche politiek van Stalin is een zelfstandigheidspolitiek, niet een iso- lementspolitiek. De Russische buigzame middenregeering van Stalin is geen gevaar voor den wereldvrede. 'Zijn politiek werd genoemd een zelfstan digheidspolitiek met medewerking aan de internationale staatkunde, zooals deze ook door Nederland wordt gevolgd. In 1918 kon Rusland, na den voor Benin zoo weinig voordeeligen vrede, slechts een politiek van isolement voeren. Maar Lenin wilde: vrede, alle macht aan de Sovjets, meer gelijkheid bij de verdeeling van het maatschappelijk inkomen en het land der groote heeren toebedeelen aan de kleine boeren. Om die politiek te voeren behoefde Lenin boven alles: vrede. Lenin werd internationaal in het isole ment gedrukt. De buitenlandsche politiek van Rusland had twee middelen van ver weer. Het eerste was aansluiting zoeken bij het, door de Geallieerde mogendheden verschopte Turkije; het tweede was de Komintern, de defensieve bedreiging van alle kapitalistische staten. Maar de communisten weten de binnen- landsche éénheid door geweld te herstellen en de vreemde machten, de indringers af te weren. Toen trad na 1921 er langzaam economisch herstel in, ondanks hongersnood in vele gebieden, ondanks het verzet van de groote en midden-groote boeren. Toen het vijfjaren-plan in 1930 econo misch goed werkte, schreef de groote Nederlandsche koopman Dr. A. G. Kröller in het tijdschrift de Zakenwereld zijn be- faamden oproep aan Nederland, herstel den handel met Rusland; wijs de econo mische voordeelen niet af op grond van ideologische motieven. Werk samen met Stalin. Sedert 1930 werd Rusland „bundes fahig". Rusland voert nu een coalistische zelfstandigheidspolitiek. Naar buiten wordt door de „collectivicatie" Van het agrarisch bezit, met terreur en óverreding tezamen, alweer eenheid verkregen. Stalin weet zoowel de linkerzijde als den rechter vleugel in de communistische par tij, met terreur en overreding, te bedwin gen. Stalin wordt een middenfiguur. In 1924 wordt Rusland lid van den Volken bond; en 1935 treedt Duitschlapd uit. De angst van Rusland voor het Westen en nu in hoofdzaak angst vpor het Duitsehland van Hitier. Dan komen de spannende dagen van Miinchen September 1938. Zal er oorlog komen in het Westen? Kan men het kwa lijk nemen, dat de realist Stalin niets deed, om dezen oorlog in het Westen te voor komen? Stalin trachtte den oorlog van zjjn grenzen tg houden. Hij voert „natio nale" zelfstandigheidspolitiek. De kerk was reeds hersteld; de Komintern was op geheven. De leiders dezer Komintern ver dwijnen in terreurdaden. Maar thans 1938-1939 moet Stalin ervaren, dat de communisten buiten Rus land hem bestrijden. Deze roepen op tot oorlog tegen het fascisme. Stalin zwijgt. Dan op 23 Augustus 1939 slaan Hitier en Stalin, tijdelijk, de handen ineen. De wereld is verbaasd. Het non-agressie-pact van Rusland en Duitsehland is een agres sie-pact tegen het groote Polen, gesticht in Volkenbondskringen. Hoe lang zal deze uiterlijke wapen broederschap duren? Het antwoord is duidelijk. Wanneer Rusland zijn tegen- gewicht in den Balkanstrijd werpt (einde 1940)tegen Duitsehland en Italië, is oor log tusschen hen onvermijdelijk. Duitseh land bezit den Balkan (winter 19411942). Hitier doet dat dan op 11 Mei 1941, zijn „laatste Vredesaanbod" aan de Geallieer den. Rudolph Hess brengt de voorwaarde voor dezen vrede over per vliegtuig. De voornaamste is: ,laat aan Duitsehland de vrije hand in het Oosten tegen Rusland. Engeland waarschuwt Rusland, dat zich reeds lang Wapende. De oorlog breekt uit. De veldtocht van 1941 wordt door Rusland, met Amerikaansche hulp gewonnen. Rusland is meer dan „bundes fahig". Met Rusland moet in alle internationale kwes ties gerekend worden. Weer heeft Stalin de eenheid in de jnn- nenlandsche politiek van zijn land weten >ie herstellen. Het Nederlandsche volk heeft de plicht den Russischen Staat dankbaar te zijn. De Russische economische politiek behoeven wij niet te prijzen. Rusland laat ook ons daarin vrij. „Je Maintiendrai" schrijft: Waarom onze arbeiders daar thuis hooren. De Nederlandsche Volksbeweging streeft er naar om op den grondslag van het personalistisch socialisme alle vooruit strevende krachten, welke dezen grond slag kunnen aanvaarden, te vereenigen om gezamenlijk te bouwen aan een nieuw Nederland. Zij richt zich niet tot één bepaalde godsdienstige groepeering van ons volk. Zij richt zich niet tot één bepaalde klasse van ons volk. Zij richt zich tot alle Nederlanders. Ook tot onze arbeiders. Ook die hooren in de Nederlandsche Volksbeweging thuis. In het verleden hebben onze arbeiders bijna steeds een afzonderlijke plaats in ons volk ingenomen. Zij hadden hun eigen or ganisaties. Sociaal, cultureel en vaak ook politiek. Vele daarvan waren ook strijd organisaties. Het doel daarvan was om de arbeiders vrijheid en recht, een'menseh- waardig bestaan en een gelijkberechtigde plaats in de samenleving te verzekeren. Het kapitalisme onthield aan de arbeiders deze dingen. En het blijft de roem van deze organisaties inderdaad voor de arbei ders een hoop te hebben" bereikt. Nu komt daar de Nederlandsche Volks beweging en zegt: werknemers en werk gevers, arbeiders, boeren, middenstanders en intellectueelen, stap over de vroegere scheidingen heen en vereenigt u allen om gezamenlijk een nieuw Nederland op te bouwen. Dat is voor onze arbeiders een heele stap. Is die stap wel gerechtvaar digd Wij zeggen: gerechtvaardigd en nood zakelijk. Om verschillende redenen. Tot nu toe heeft de klassenstrijd de ar beiders steeds in een strijdpositie tegenover de rest van de bevolking geplaatst. De werkelijke feiten maakten dit zeer vaak onvermijdelijk. De leer van den klassen strijd echter heeft hiervan een princiep gemaakt. Alsof het niet anders kon en niet anders mocht. Het proletariaat, dat was de voorhoede in den strijd voor een nieuwe en betere maatschappij. Nu heeft deze gedachte van den klassen strijd de laatste jaren veel aan waarde in geboet. In de praktijk immers maakte reeds zeer vaak gemeenschappelijk overleg plaats voor den vroegeren strijd. De col lectieve arbeidsovereenkomsten zijn daar een voorbeeld van. De christelijke arbei ders in Nederland hadden den klassenstrijd als princiep steeds verworpen en de niet- christelijke arbeiders gingen beseffen, dat er soms andere en betere middelen waren om hun doeleinden te bereiken. Na 1940 werd deze ontwikkeling ver haast. Oorlog en bezetting werkten als een groote zeef. De oorlog is een strijd ge weest voor de rechten van den mensch, van den arbeider niet het minst. Als wij den oorlog verloren hadden, dan zou er niet veel meer overgebleven zijn van al hetgeen de arbeiders in jarenlangen strijd hadden opgebouwd. Daarom hadden onze arbeiders er alle belang bij om in dezen strijd duidelijk partij' te kiezen. Veelal heb ben zij dit gedaan. De besten hebben in dezen strijd hun leven geofferd. Maar er zijn ook vee4 zwakkelingen geweest. Die liever om een paar gulden meer gingen werken voor de Duitschers. Goeden en ver keerden, die waren ook onder de arbeiders te vinden, juist als onder alle andere vak groepen. In den illegalen strijd hebben vele van onze arbeiders, hartelijk samenge werkt met niet-arbeiders. Daaruit is een band gegroeid, die blijvende waarde heeft. Er bleek in deze jaren nog iets anders. Dat was dit: dat er ook in de arbeiders beweging zelf, vooral onder de oude lei ding, conservatieve elementen bleken te schuilen. En dat er daarnaast buiten de rijen der arbeiders zeer radicale elementen te vinden waren. Ook in dit opzicht bleek dus de oude tegenstelling niet meer te be antwoorden aan de werkelijkheid en door de feiten achterhaald te zijn. Tenslotte is in dezen oorlog ondubbel- zinnig komen vast te staan, dat de over- groote meerderheid van onze arbeiders volkomen Nederlandsch dacht, voelde en handelde. Degenen, die eerst partij kozen in dezen oorlog, toen Rusland daarin be trokken werd, vormden slechts een zeer kleine minderheid. Voor het overgroote deel stond de houding vast vanaf 10 Mei 1940. Daarmee was de heele Nederland sche arbeidersstand één geworden met het geheele Nederlandsche volk. De Nederlandsche Volksbeweging heeft uit al deze feiten de consequentie getrok ken. Zij verwerpt het princiep van den klassenstrijd. Zij wil op een duidelijk om schreven grondslag de vooruitstrevende krachten uit alle groepen van ons volk vestigen, om gezamenlijk het groote werk van herstel en vernieuwing ter hand te nemen. Bij die reusachtige taak kunnen onze arbeiders niet worden gemist. En daarom gaat haar oproepook uit tot de Nederlandsche arbeiders. De gerechtvaardigde verlangens der arbeiders komen daarbij op geen enkele wijze in de verdrukking. Wanneer wij onze arbeiders vragen om samen met anderen op te trekken, dan moeten wii beginnen met hun rechten te waarborgen" En dat doet de Volksbeweging dan ook. Ten aanzien van de rechtspositie der arbei ders, de loonpolitiek, ontslag, pensioen regeling enz., heeft de Nederlandsche Volksbeweging in haar program een klaar en duidelijk standpunt gekozen. En min stens even radicaal als welke vroegere arbeidersorganisatie ook. Nog een ander punt is belangrijk. Sinds wij in Nederland het algemeen kiesrecht hebben, is hier de politieke democratie geen vraagstuk meer en hebben onze arbeiders, politiek gesproken, juist dezelf de rechten als iederen anderen Nederland- schen staatsburger. In feite is echter ge bleken, dat politieke democratie zonder economische democratie vaak van nul en geener waarde blijkt. Men kan zich poli tiek niet 'n vrijheid doen gelden, zoolang men economisch in een afhankelijke posi tie blijft verkeeren. De economische democratie, die de rechtspositie van den arbeider regelt en hem in het economisch leven de mate van medezeggenschap geeft, welke hem toekomt, is daarom één der be langrijkste actueele vraagstukken. Ook daarin heeft de Nederlandsche Volksbe weging duidelijk standpunt gekozen en mogen onze arbeiders weten, dat wij aan hun zijde staan. De Nederlandsche Volksbeweging staat dus pal voor al die dingen, waarvoor onze arbeiders terecht steeds hebben gestreefd. Zij ltttnnen dus ook in de Volksbeweging deze doeleinden nastreven. Zij kunnen die nu nastreven op een ruimer plan, samen met vele anderen, die hetzelfde willen. Dat vergroot de mogelijkheid om het te berei ken. En tegelijk hebben zij in de Neder landsche Volksbeweging de kans om op -een volkomen gelijkberechtigde wijze mee te bouwen aan het Nieuwe Nederland. Het herstel en de vernieuwing van ons geteisterde vaderland is een zaak, niet van .een enkele groep, maar van ons ge- heeté' volk. Van onze arbeiders even goed als van alle anderen. Wanneer onze arbei ders toetreden tot de Nederlandsche Volks beweging, meehelpen om die Volksbewe ging' groot en sterk te maken, dan dienen zij daarmede het -best tegelijk èn hun eigen zaak èn de gemeenschappelijk Nederland sche zaak. Daarom twijfelen wij er niet aan, of vele arbeiders zullen den weg vin den naar de Nederlandsche Volksbeweging. De vroegere strijdorganisaties waren noodzakelijk om de emancipatie der arbei ders te bewerkstelligen. Eigen organisa ties zullen noodzakelijk blijven voor tal rijk cultureel en sociaal werk. De vakbe weging, sterker dan voorheen tot een eenheid verweven, zal voor de arbeiders een belangrijk orgaan blijven, vooral ook ter verwezenlijking der economische demo cratie. Maar daarnaast moet er iets zijn, wa«#in de arbeiders samen met alle ande ren gestalten moeten kunnen geven aan het nieuwe Nederland. Dat is nu de Nederlandsche Volksbeweging. Arbeiders, de Nederlandsche Volksbe weging rekent op u. Kent uw plicht, zoo als gij u ook in de hitte van het verzet, samen met vele andere Nederlanders, zoo uitstekend van uw plicht gekweten hebt! De „News Chronicle", van 2 Juli 1945, schrijft in een artikel „De reorganisatie der Spoorwegen" dat vroegere Duitsche direc teuren der spoorwegen hun volle medewer king aan de Geallieerden hebben aange boden ten einde het spoorwegnet te reorga- niseeren. De oorlogscorrespondent S. L. Solon seint, dat deze taak minder moeilijk zal zijn dan aanvankelijk werd vermoed door de verbazingwekkende hoeveelheid voorradig materiaal. De Duitsche spoorwegen bezaten in 1945 voor de nederlaag meer intact rollend ma teriaal dan in 1938, niettegenstaande de zware bombardementen en de voortdurende beschieting. In Maart had de „Reichsbahn" 25.487 locomotieven, hierbij inbegrepen 4742 loco motieven, welke bij den terugtocht naar de Oder uit Rusland waren medegenomen. Niettegenstaande alle verliezen betee- kent dit vergeleken bij 1938 een toename van meer dan 4000 locomotieven. Dr. Kaissling verstrekte deze cijfers en memoreerde tevens de toename der pro ductie van wagons. In Januari 1945 waren er bijna 80.000 wagons meer dan in Janu ari 1938. Wij geven U hieronder ter vergelijking en als schrille tegenstelling de ons door de Ned. Spoorwegen verstrekte cijfer® over de toestand in ons eigen land.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1945 | | pagina 1