DE VRIJE ZEEUW
4
U
A
No. 67
ZATERDAG 23 JUNI 1945
De beteekenis
van Nederlandsch-Indië voor de
wereld en inhetNederlandscheRijk.
Onze fce ree psef f «caeren
pH
le Jaargaag
No. 61
Redactie: S. W. Henry en P. L. D. J. van Oeveren Redactie-adres: Jnlianastraat 87, Terneir/cn
Uit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt by de N.V. Firma P. J. van de Sande, Temeuzen
Administratie-adres: Noordstraat 57, Temeuzen.
ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Terneuzen ƒ1,50 per 3 maanden, buiten Terneuzen ƒ1,74 per 3 maanden. Bij vooruitbetaling ƒ6,60 per jaar.
ADVERTENTIËN: Per mm 10 cent, minimum per advertentie ƒ1,50. Rubriek kleine advertentiën 15 regels 60 cent; iedere regel meer 12 cent;
maximum 8 regels. Dientsaanbiedingen en dienstaanvragen 15 regels 52 cent; iedere regel meer 10 cent. Met vermelding brieven of adres bureau
van dit blad 10 cent meer. Handelsadvertentiën bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat op aanvraag verkrijgbaar is.
Inzending van advertentiën uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave.
Door
CH. O. VAN DER PLAS.
Voorzitter van den Nederlandsch-
Indischen Raad van Departements
hoofden en lid van den Raad van
Nederlandsch-Indië.
Ons „Rijk in Europa", zooals de
grondwet Nederland noemt, heeft een
bijzondere beteekenis voor de wereld.
Sedert het Nederlandsche volk geboren
is uit een strijd om geestelijke vrijheid
tegen den machtigsten staat ter wereld,
is Nederland steeds geweest een bol
werk voor vrijheid, verdraagzaamheid
tn recht, ook en vooral in internatiO'
nale betrekkingen.
Nederlandsch-Indië heeft voor de
wereld zijn eigen en zeker niet gerin
ger beteekenis. Daar kwamen samen
in een der strategisch meest belangrijke
deelen van de wereld, in den Archipel
gelegen tusschen Azië en het geheel
Europeesche Australië en Nieuw-Zee-
land, het verdraagzaamst volk van
Europa en de Indonesiërs, die op enkele
groepen na het verdraagzaamste volk
van de wereld zijn. De sedert eeuwen
in Nederlandsch-Indië gevestigde Chi-
neezen doen in dit opzicht weinig voor
ons beiden onder. Zijn de Nederlan
ders een der oudste democratieën in
Europa, de basis van de Indonesische
maatschappij is door en door demo
cratisch.
Met de Franschen zijn wij Neder
landers wel het meest vrij van ras
vooroordeel. En op de Franschen
hebben wij voor, dat wij niet onze taal
en cultuur willen opleggen, maar ster
ker dan wie ook eerbied hebben voor
taal, cultuur en zeden van anderen.
Door al deze gelukkige omstandig
heden is het mogelijk in Nederlandsch-
Indië een land en maatschappij te
scheppen rijk geschakeerd, van velerlei
cultuurinhoud en toch hecht verbonden
door onderlinge eerbiediging en waar
deering en door bereidheid van alle
bevolkingsgroepen voor dezelfde idealen
van vrijheid, verdraagzaamheid en ge-
rechtighéid te strijden en zoo noodig
alles te offeren.
Deze eenheid tot stand te brengen
in een krachtige gemeenschap van nu
reeds meer dan 70 millioen zielen is
Nederland's roeping en taak.
Daarin mogen wij niet falen. Want,
indien wij er niet in slagen op de eenig
mogelijke plaats in den Pacific, met de
eenig mogelijke Aziatische bevolking,
een brug te vormen tusschen Oost en
West, tusschen Azië en de Westersche
volken, een brug die tevens een
barrière tegen agressie vormt, dan is
de kans groot dat eenmaal een geweld
dadige botsing tusschen Oost en West
zal plaats hebben. Niet alleen zullen
dan de kinderen en kleinkinderen van
het huidige geslacht den verschrikke-
lijksten van alle oorlogen, een rassen-
oorlog,, moeten voeren, maar de span
ningen, die daaraan voorafgaan, maken
iederen wereldvrede onmogelijk.
Nederland wordt het eerst bevrijd.
De eerste stap tot vervulling van zijn
taak in het Verre Oosten zal daarom
kunnen zijn deelneming aan de bevrij
ding en den wederopbouw van Neder
landsch-Indië.
Het volk van Nederlandsch-Indië
zucht onder een afgrijselijke barbarie.
Niet alleen zijn bijna alle Nederlanders,
tot de kinderen toe, opgesloten, maar
bovendien houdt een krankzinnige sol-
datesjca huis onder de Indonesiërs niet
minder dan onder de andere bevol
kingsgroepen. Men mag in Nederland
wel weten dat Javanen, met geweld
gedwongen om voor de Japanners te
werken, slecht gevoed, niet betaald,
vaak geranseld, uit pure wreedheid zijn
verminkt, onthoofd, levend begraven,
aan den grond vastgenageld. Van 3000
man naar het eiland Noemfoor ge
bracht, waren na drie maanden nog
slechts 261 in leven en deze konden
niet meer loopen en waren uitgemer
gelde skeletten vol wonden. Al hetgeen
gij zelf in Nederland hebt medegemaakt,
ondergaan de broeders in Indië,
alleen erger nog, omdat de Japanner
tot nog grooter wreedheid in staat is
dan de Duitscher.
Hulp bij den wederopbouw is noo
dig, omdat wij in Indië in het belang
van de oorlogvoering al onze havens,
bruggen, fabrieken, enz. hebben ver
nietigd vóór de Japanners die in bezit
kregen. Indië is nu een straatarm land,
waar hongersnood heerscht door het
Japansch wanbeheer. Bovendien zullen
vele van de Nederlanders aldaar ge-
itoi ven zijn of niet meer in staat te
werken. Er zal dus een tekort aan
specialisten zijn: doktoren, verpleegsters,
leeraren en onderwijzers, ingenieurs en
andere technici enz. enz. Wij hebben
een noodvoorziening ontworpen om de
Nederlandsche kinderen, die weldra
drie jaar van onderwijs verstoken zul
len zijn geweest, te helpen. Maar dat
kan alleen, indien veel leeraren en
leeraressen, onderwijzers en onderwij
zeressen zich beschikbaar stellen in
Nederland. En zoo is het met alles.
Daarbij zijn de tijden van de sprook
jesachtig hooge Indische salarissen
voorbij een land, waar hongersnood
heerscht kan niet veel meer betalen
dan Nederland zelf.
In de NICA (Nederlandsch-Indische
„civil affairs") werken nu reeds op
allerlei voorposten Nederlanders en
Indonesiërs op voet van volkomen
gelijkwaardigheid aan het groote doel.
Bevrijding en wederopbouwdat is
het eerst noodig. En hoe grooter Neder
land's aandeel is, hoe meer Nederlanders
Indië te hulp snellen, hoe beter kans
wij hebben onze roeping en onze taak
jegens Indië en daarmede jegens de
geheele menschheid te vervullen en ons
Rijk hecht aaneen te smeden.
Daarna volgt de politieke uitbouw
van Indië, de doelbewuste politiek, de
Indonesiërs zoo spoedig mogelijk op
wereldpeil te brengen. Alleen, wanneer
aan de Indonesiërs met daden wordt
bewezen, dat hun in het bestuur van
hun land de plaats wordt ingeruimd,
die hun toekomt, kan een Indische een
heid gesmeed worden en kan een hechte
rijkseenheid groeien, die zich in de ge
heele wereld kan doen gelden.
Gij, landgenooten, die U even groot
getoond hebt in Uw verzet tegen Hitier
als onze voorouders waren in den
tachtigjarigen oorlog tegen het machtige
Spanje, gij kunt ook tegenover Uw
Indonesischen rijksgenoot groot zijn en
hem aan ons rijk en onze zaak binden
door hem in vrijheid met ons te laten
samenwerken. Uw en ons aller Koningin
in
krijgsgcvangcnschapt
Door Luitenant H. H. W. VAN VUUREN.
I.
Naar wij vernemen zijn nu al onze
beroepsofficieren uit krijgsgevangen
schap weer in ons land teruggekeerd.
In een onderhoud, dat wij met één van
hen, n.l. den len Luitenant der Kon.
Marechaussée H. H. W. van Vuuren
te Terneuzen hadden, was deze zoo
vriendelijk voor onze courant een aantal
vragen te beantwoorden.
1. Hoe was de reis uit ons land naar
Uw eerste kamp, ik meen L'ange-
wasser bij Neurenberg Hoe was
het verblijf en de voeding aldaar
Op 15 Mei 1942 moesten alle be
roepsofficieren ten 14.00 u. zich melden
o. a. zij die woonachtig waren in de
provincies Z.-Holland en Zeeland, te
Breda in de Chassékazerne. Zooals
bekend mag worden verondersteld,
mocht voor deze dienstreis worden
gedeclareerd en zouden de reiskosten
heen en terug worden vergoed.
Wij moesten ons vervoegen in de
overdekte exercitieloods en aldaar onze
papieren met gegevens inleveren. Na-
Jat een Duitsch bewakingscordon
rondom de loods was uitgezet, werd een
verklaring voorgelezen waarin ons be
kend werd gemaakt dat wij als krijgs
gevangenen zouden worden weggevoerd
naar Duitschland. Enkele N. S. B.-ers
werden vrijgelaten.
's Avonds om pl. m. 18.30 u. werd
onder zeer zware bewaking afgemar
cheerd langs den Chassésingel naar
het station. Langs de straten stonden
mitrailleurs opgesteld en moesten van
alle huizen langs onzen marschweg
ramen en deuren zijn gesloten en mochten
de bewoners zich niet achter de ge
sloten ramen ophouden. Onder het
zingen van vaderlandsche liederen werd
afgemarcheerd. Al spoedig werd ons
echter het zingen verboden.
Op het station werden wij in 3e
klasse personenwagens ingeladen ten
einde naar Neurenberg-Langwasser ver
voerd te worden met als bewaking per
16 officieren 6 Duitsche soldaten. Wij
vertrokken pl.m. 20.00 uur uit Breda
en kwamen den volgenden dag pl.m.
23.50 uur te Neurenberg-Langwasser
aan, alwaar wij in tenten, voorzien van
een planken vloer, werden onderge
bracht. Aangezien wij geen vorken,
lepels en borden hadden, werd ons geen
eten uitgedeeld. Twee dagen later
werden wij geregistreerd als krijgs
gevangenen en in barakken onderge
bracht, die door Servische officieren
voor ons werden ontruimd. Deze
officieren hebben ons enorm geholpen
met levensmiddelen en sigaretten welke
's avonds in pakjes over het prikkeldraad
naar ons toe werden gegooid daar alle
communicatie met hen door de Duit-
schers was verboden. Berichten en
gesprekken werden wederzijds overge
seind in de Fransche taal. Een gebalde
vuist was een punt, een gestrekte hand
een streep (morse-teekens). De voeding
was totaal onvoldoende en zeer slecht.
Soep, bestaande uit koolbladeren en
wat aardappelen, pl.m. 250 gram brood
per dag en 1 maal per week een soort
griesmeelpap. Na 2 maanden verblijf
in Neurenberg was ik 20 kg afgevallen.
Na 4 weken kreeg ik mijn koffer met
toiletgerei, ondergoed en dergelijke
en kon ik mij voor de eerste maal in
krijgsgevangenschap normaal wasschen,
scheren en verschoonen.
2. U ging daarna op transport naar
Stanislau; hoe waren daar de al-
gemeene omstandigheden
Het kamp in Stanislau was een voor
malige Poolsche kazerne en het beste
krijgsgevangenkamp dat wij hebben ge
kend. Op een kamer waren 16 officieren
gelegerd. In het gebouw was stroomend
water, een badinrichting, een wasscherij
en een groote keuken. Achter het
kazernegebouw was een koolaschterrein
waarop kon worden gevoetbald. Het
geheele terrein en gebouw waren om
geven door een steenen muur van pl.m.
5 m hoogte waar bovenop een prik
keldraadversperring en op eiken hoek
een houten uitkijktoren met Duitsche
soldaten en zoeklichten, terwijl op den
beganen grond langs den muur eveneens
bewakingsposten liepen. Op de bovenste
verdieping van het gebouw had men
een prachtig uitzicht op de Karpathen.
In den aanvang werd 3 maal per dag
door de Duitschers appèl gehouden.
Was een ontsnapping door de Duitschers
bemerkt, dan werden extra appèls ge
houden die soms wel uren duurden
eerdat hen bekend was wie er was
ontvlucht.
3. Bij den opmarsch der Russen in de
richting van dit kamp bracht men
U naar Neubrandenburg. Kunt
U ons van deze reis nog iets bij
zonders vertellen, b.v. de wijze
van transport, eventueele ont
vluchtingspogingen, enz.
De verplaatsing van Stanislau naar
Neubrandenburg geschiedde in 3 trans
porten elk ter grootte van pl. m. 750
officieren in gesloten veewagens. 40
officieren werden per veewagen ver
voerd met stroo op den bodem van den
wagon. Drinkwater werd tijdens trans
porten nooit verstrektde levensmidde
lenrantsoenen waren tijdens het vervoer
iets grooter dan in de kampen. In
6 dagen tijds werden 2 warme maal
tijden verstrekt. 160 officieren en ad-
spiranten zijn tijdens deze reis ontvlucht,
1 officier werd doodgeschoten en 1
officier kwam door een verkeerden sprong
onder den trein te liggen waardoor
hem beide beenen tot boven de knie
werden afgereden en hij tevens met een
zeer zware schedelbasisfractuur in het
krijgsgevangenhospitaal te Neubranden
burg werd opgenomen, alwaar hij, na
een maandenlange verpleging, zoover
was hersteld, dat hij kon worden ver
voerd naar Holland.
(Wordt vervolgd.)
■roeuzen
ir. j
12 cent;
buaeatt
i zidï orj
v nip "Olen
neuzen, de
mdsch- en
van BèlgL
ioor de
Nederij
loodswe
men
nrade heer
liga waren,
te de Direc-
woojd tot
ovefen £e-
jitnjbdiging
Idi+iifE; van
■dig gedrag
ip hetwelk
riet aan, de
tgaan. Het
fdjop voorr
darine, aan
- Tj. Span-
Verdienste.
loodsdienst
onen, waar-
behield hij
en, nam hij
ontscheping
er, vaartuig
et hem toe-
:h wederom
in een schip
onde hecht-
dswezen de
0 den Leer
Ie gevoelige
ilimenteorde
erscheiding.
't er op aan
t corps van
betrachting,
nest critieke
1 p kan wqj"-
•ens kunnen
en kan met
loetpSpreker
ri hf
en
itearde ver-
>opte At zij
m steup zal
1 mooi^ doi^i
hierop den
ting van de
;rri|ihten gn
f' huiT l^elangj
roeiVi oreerde
tefehing van
loren.
■renoodigden
atiezaa! van
ietnuttigen
mig voorval
?1 bleek. dat.
J e helden in
kqnteonder-
5 ong enkale
ilde over dë
!r :oevertrouw-
•r rd den heer
!r r C^eksch
:r .Eleftherja'
1 Terneuzen
;t ij het betre
ur Qriekscbep!
irlpggh ode-;
annirag zich
ar er.tijdens
hip Jbestondl
?r iin^ voldeed
or >r moe^t hij
a_ rhalen v'dr.r-
ni hoogte ip.n«
in convcqj
am de heef
het redden
papieren en
1 «cltidat 4)
zonk. Hfce- 4
ijn |an het
apn kaak-
nijjia, off-*
den Ameri-
de laatste
3e sqjr.er op
C1' rstond s.iel-
uig te hulp
tie danken da'
et
n-
lat
ag
:lk
n-
bij
it-