DE
W
V
l
nas.
1
1«
It J
Jaargang
DiNSDAG 5 JUNI 1945
No. 56
EEN EERELIJST VOOR HEN DIE HUN
LEVEN LIETEN.
D-DAG, 6 JUNI 1944.
NEDERLANDSCH
ONDERWIJZERS GENOOTSCHAP.
Oliewinning in ons land.
DE EERSTE UITSPRAKEN VAN HET
TRIBUNAAL.
No. 67
if-
Redactie-adres: Julianastraat 37, Terneuzen
R^nrtiA* S w Henrv en P. L D. J. van Ocveren
Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt bij de N.V. Firma P. J. van de Sande, Temeuzen
Administratie-adres: Noordstraat 57, Terneuzen. maanden huiten Terneuzen ƒ1,74 per 3 maanden. Bij vooruitbetaling ƒ0,60 per jaar.
n?« advertentie 1.50. Rubriek kleine advertentiën 1-6 regels 60 cent; iedere regel meer 12
nt.
52
si
er.
te-
ild.
:au
ing
/eg
op
ou-
m>
ede
jen
LE
14,
tas-
den
'US
31,
ien,
H.
smi
jten
l 36
Bui
een
1%
bel-
uwe
m.
Jon-
voor
'ER,
line.
st.z.
hoe-
dem
IEL,
izen.
;.a.n.
20,
iuwe
m.
;ens-
'OUW
s. te
lars-
paar
t 30.
>fstr.
Met bevreemding nam ik kennis van Uw
ommentaar op de repliek van den beer
Veststrate Jr. aan den heer S.
Ten onrechte doet U het voorkomen
ilsof met de toekenning van de qualifica-
ie neutraal" aan het karakter van Uw
ilad een van Westsrtrate's grondstellingen
»u vervallen.
U miskent daarmede echter, dat mt
voord zooals tot dusver wel zeer evident
lit Uwe kolommen is gebleken, zacnt
>-ezegd aan verschillende, ja zelfs vol
komen tegenstrijdige interpretaties bloot-
'^Dit is des te betreurenswaardiger, daar
lit het verloop van W's artikel zonneklaar
iliikt, wat hij over neutraliteit denkt, ge-
oruikt in den zin, die de heer S., en ook
olijkbaar U daaraan toekent.
Ten eerste betoogt W. dat hg niet
accoord gaat met de veronderstelling dat
niet-Christelijk neutraal zou zijn.
Ten tweede schrijft hij zeer nadrukkelijk
dat dientengevolge wat door den heer S.
neutraal genoemd wordt, dit allerminst is.
IZoolang het bij de redacteurswisseling en
ook nu weer aangekondigde politieke
demasqué officieel nog niet heeft plaats
gevonden, is Uw blad inderdaad neutraal,
en niet in den door den heer S. gebruikten
zin maar in den zin van ontvankelijkheid
voor gedachten uit meer dan één geestelijk
kamp.
Dit sluit zeker niet uit, dat de verwer-
king dier gedachten volgens zeer bepaalde
principes kan geschieden, getuige Uw
commentaar. „r
Een van de zwaartepunten van W. s
artikel ligt ook daarin, en laat geen mis
verstand omtrent het feit, dat het woord
neutraal slechts ongaarne is opgenomen,
omdat het nu eenmaal op een dergelijke
wjjze door den heer S. is naar voren ge
bracht.
Aangaande de verdere ontwikkeling van
Uw gedachtengang moge ik opmerken, dat
de begrippen Waarheid, Gerechtigheid, en
Naastenliefde bij critische beschouwing
allerminst als wei-omschreven en algemeen
aanvaarde fundamenteele begrippen met
volkomen klaren inhoud mogen gelden.
'De historische term godsdienstoorlog
duidt wel zeer wrang aan, dat er iets méér
noodig is dan schoone klank alleen. Dit te
negeeren foeteekent een petitio principi.
Het zijn begrippen, waarvoor de mensen
beid al worstelde voor er nog van Chris
tendom sprake was, al heeft dit ze in het
Evangelie gepostuleerd.
Het zijn idealen, tot het bereiken waar
van de humanistisch-(niet-,.neutrale'
filosofische ideologieë hun deel bijdragen,
daartoe echter het gebruik van één obli
gaten weg van de hand wijzend.
Alle wegen, die daarheen voeren, zijn
dienstig. En, getuige de geest van W's
artikel, is het samengaan van allen op den
weg die voert naar een gezonden staat,
zeker niet onmogelijk voor hen die willen.
H. HARTOG,
Nieuwstraat 56, Terneuzen.
wordt gevonden in de Nationaal-Socialis-
tische filosofie en de hieruit voortgevloeide
praktijk. De opvattingen van Hitier, Goeb-
iels, en niet te vergeten Rosenberg, over
Gerechtigheid liggen ons nog versch in het
geheugen.
Wij meenen dan ook te moeten zeggen
dat samenwerking met hen, die bovenge
noemde begrippen uitsluitend ontleenen
aan z.g. (neutraal) filosofische ideologiën
ook met de beste wil zeer moeilijk zijn zal.
Tenslotte: Laten we niet vervallen in een
dispuut betreffende algemeen gangbare
begrippen daar dit moet leiden tot eon
kunstmatige begripsbeperking; terwijl wij
een samengaan bepleiten van allen die met
het Evangelie als richtsnoer willen mede
werken aan den opbouw van ons Vaderland.
Doorbreking der oude politieke partij-
groepeeringen, benevens het niet noodzake
lijk binden van een politieke groepeering
aan een bepaalde confessie zou o.i. tot het
bereiken van dit doel slechts dienstig
zpn. (Red.)
Tot onzen spijt moest bovenstaand artikel
wegens plaatsgebrek eenigen tijd blijven
liggen. (Red.)
SLOlieil WC1UCI1 V"' - --J— - --
tig ter hand genomen en wel in het Noord-
Oosten van ons land. In de jaren 1942
tjm 1944 verschenen er in de gemeenten
Coevorden. en Scihoonebeeik dan ook de
eerste boortorens. Moderne stalen ge
vaarten, die reeds in de verte zichtbaar
zijn ëh dan ook eenige keeren door de
S,
Wanneer de schrijver van bovengenoemd
artikel ons blad, dat zich momenteel inder
daad ontvankelijk wil noemen voor stroo
mingen uit méér dan één geestelijk kamp,
neutraal wil noemen, laten wij deze op
merking voor wat zij is. Wij meenen dat
wij de grondslagen waarop wij de toekom
stige politieke ontwikkeling van ons volks
leven baseeren wel zoo duidelijk hebben
belicht en dat de grondgedachten der
redactie uit onze kolommen wel dusdanig
zn-n gebleken, dat de kwalificatie „neutraal
voor ons blad bezwaarlijk kan worden
gebruikt; tenminste indien men dit begrip
opvat in den zin zooals het in het spraak
gebruik is gegroeid n.l. als „tussohen de
diverse richtingen in staand", ofwel „on
zijdig". (Zie Koenen.) Het artikel van den
heer Weststrate echter ademt een derge
lijke geest wel wat o.m. hieruit blijkt dat
diens persoonlijke meening niet kenoaar
wordt gemaakt en slechts vanuit oen on
genoemd en ongedefinieerd standpunt
critiek wordt geleverd op zeer positief
getinte meeningen van anderen. Het is om
deze reden dat wij een dergelijk stand
punt als niet discussiabel beschouwen.
Een betere omschrijving van de begrip
pen „Waarheid, Gerechtigheid en Naasten
liefde", als neergelegd in de Evangeliën,
kunnen wij den schrijver niet geven. Hij
leze aldaar!
Wij willen hieraan nog toevoegen dat nel
beste voorbeeld waartoe de door filosofische
ideologiën geponeerde stellingen betreffende
Waarheid en Gerechtigheid kunnen leiden,
Morgen, 6 Juni 1945, zal het precies
een jaar geleden zijn dat de Geallieer
den hun ongeëvenaarde landing uit
voerden op de Normandische kust.
In dit jaar is veel gebeurd. Het
was een jaar dat velen onnoemlijk
veel leed heeft gebrachthet is echter
ook een jaar geweest dat ontelbaren
groote vreugde en een onzegbare op
luchting heeft bezorgd.
Wij brengen een eeresaluut aan de
mannen die op dien gedenkwaardigen
stormachtigen Junidag hun leven op
het spel hebben gezet voor de bevrij
ding van Europa. Hun werk in dit
werelddeel is ten einde. Het monster,
dat Duitschland heet, is, God zij dank,
geveld. tl
Wij leven snel in dezen tijd. I och
is het goed met onze gedachten thans
een oogenblik te verwijlen bij den
toestand waarin wij nu een jaar geleden
verkeerden en bij de omstandigheden
waarin millioenen toen in Europa
moesten leven.
Eens temeer zal het dan tot ons
doordringen welk een ontzaglijk werk
in het afgeloopen jaar is verricht.
En indien wij over dit alles nadenken,
zinkt veel van de critiek, die wij in
zulk een overvloedige mate op de hui
dige toestanden hebben, in het niet, en
kunnen we ons slechts dankbaar voe
len, werkelijk vrij te zijn en verlost
van oorlogsdruk en nazi-terreur.
Zoo is er reden te over den 6 Juni
1944 te gedenken in bewondering voor
de prestaties der Geallieerde legers en
met blijdschap en dankbaarheid in het
hart voor de gave weer in vrijheid te
mogen leven, spreken en werken.
H.
Zijn ëb dan ook eenige keeren door ae 'is Gravenhage (A_-A.). HetAlgemeen
R.A.F. zijn aangevallen, echter zonder veel Nederlandsch Verbond heeft het voor
nemen, in een Eerelijst de namen vast
te leggen van hen, die gedurende de
jaren 1940—1945 in den strijd, voor
onze vrijheid hebben gelaten, hetzij ge
sneuveld in den krijg, hetzij gevallen
bij het ondergrondsch verzet, hetzij
voor 1200 ha in de gemeenten coevoraen, i doodgeschoten door een vuurpeleton,
Dalen en Schoonebeek. De productie van hetzij doodgemarteld in een gevange
de torens „Coevorden II" is pompend in njs Qf in een concentratiekamp, of hoe
productie genomen met een dagelij kscihe
opbrengst van c.a. één kgt., terwijl ,,Coe- dan oo
vorden III" snuitend een dagproductie Het Verbond, dat bij dit werk door
heeft van 20 ligt., bedragende de absolute verschillende nationale vereenigingen
capaciteit omstreeks 40 kgt. De boringen I
zijn verricht op 800—11200 meter. De ge- wordt bijgestaan, roept de nabestaan-
wónnen olie is van zeer goede kwaliteit, van alle gevallenen op om nauw-
zoodat deze producten er misschien toe opaave te doen van de namen
kunnen bijdragen om onze staatsmachine keurige opgave
succes.
Ook in de gemeente Emlichlieim in
Duitschland verschenen dergelijke tor ens
De opsporingen vonden hoofdzakelijk door
Duitsche technici plaats, terwijl de bouw
en exploitatie door Nederlanders ter hand
werd genomen. De resultaten waren ech-
ter ver uiteenloopend. In Juli 1944 heeft
de B.P.M. echter concessie aangevraagd
voor 1200 ha in de gemeenten Coevorden,
r-< l11 n-v./~w4l ïofin TT O n
weer spoedig op gang te helpen.
D. E.
der gevallenen, hun leeftijden, op welke
wijze en waarom zij hun leven hebben
verloren. Men kan daartoe gedrukte
formulieren (briefkaarten) aanvragen
aan het onderstaand adresAlgemeen
Nederlandsch Verbond, Surinamestraat
28, 's Gravenhage.
Ook vrienden en kennissen der ge
leder.
'Het Nederlandsch Onderwijzers Genoot
schap treedt weer in de openbaarheid.
Het N. O. G. is de oudste onderwijzers-
vakvereeniging in den lande. Het werd i -»
oj! den 6 Febr. 1842 opgericht en heeft nog vallenen kunnen aangitten doen.
de moeilijke oorlogsomstandigheden kan helpe mede aan dit nationale
honderdjarig ^staan^gevierd. wefk
De Eerelijst, waarvan de samenstel
ling uiteraard vrij veel tijd zal kosten,
moet een hulde vormen voor hen, die
voor het Vaderland vielen en moet dus
van zoo volledig mogelijk worden en zal
goed Nederlandsche concentraties. Het niet mogen bestaan uit een dorre op
ging met de Vereeniging van Hoofden
in de
zijn hOuun^j", d
Reeds dadelijk na het begin van de bezet
ting en ook later nog herbaalde malen zag
het zich aan den hevigen druk blootgesteld
door het N. V. V. dat in handen van
Nationaal-Socialisten en collaborateurs
was overgegaan. Het heeft zich met suc
ces daartegen te weer gesteld en zelf het
initiatief genomen tot het stichten van
van Scholen een fusie aan en vormde met
de Unie van Christelijke Onderwijzers en
het Katholiek Onderwijzers Verbond een
hechte Federatie: Het Algemeen Neder
landsch Onderwijzers Verbond. Dit ver
bond telde bij zijn oprichting ongeveer
somming van namen. Het ligt in de
bedoeling er een mooi boek met pas
senden tekst en versieringen van te
maken, dat dan tegen den kostenden
bond telde bij zijn opneming ongeveer i prijs verkrijgbaar zal worden gesteld.
23.000 leden. Het zal in de toekomst de Zoodra de strijd in het Verre Uosten
vertegenwoordiging^der^ Nederlandsche on- geë;ncligd, zal worden begon
nen met de samenstelling van een ver
volglijst met de namen van hen, die
daar ginds voor het Vaderland hun
even lieten. Ieder, die kan, helpe mee
om de lijst zoo volledig mogelijk te
maken
Deze mededeeling in het vorig nummer
zal bij vele lezers verwondering hebben
gewekt. Olie is immers het product waar
om oorlogen worden gevoerd en soms
moeten worden beëindigd. Momenteel
hebben in Ned. Oost-Indië zware gevech
ten plaats op het eiland Tarakan, om de
daar aanwezige oliebronnen. Dat Neder
land zelf echter over oliebronnen de be
schikking heeft, zal wel aan weinigen be
kend zijn. Wat is er n.l. in de oorlogsjaren
gebeurd? De Duitschers hadden een
schreeuwend gebrek aan vloeibare en vaste
brandstoffen. Het vervoersapparaat was
hoe langer hoe meer op de vaste brand-
stoffen aangewezen, waarbij turfcokes een
belangrijke plaats innam, temeer toen
tijdens een prestatierit in den Harz geble
ken was, dat dit wel een van de beste
der-wijzers zijn. (A.N.O.V.).
Het N. O. G. werd in Mei 1942 ge
steld onder toezicht van een gemachtigde
in den persoon van prof. R. van Genechten.
'Het heeft zich tegen deze maatregel heftig
verzet, ditmaal echter tevergeefs.
Ofschoon de aan het N.O.G. gestelde
eischen gematigd en bijna uitsluitend van
financieelen aard waren, wilde het zich niet
met verbindingen met Nazi's inlaten. Het
H.B. trad dan ook af en ried de leden aan
voor het N.O.G. te bedanken. Binnen één
week konden van de 7000 leden reeds 3500
worden afgeschreven.
Sedert dien tijd heeft het N. O. G., zijn
hoofdbesturen de afdeelingsbesturen „clan
destien" doorgewerkt. De organisatie is
dan ook volkomen intact gebleven.
Op den dag der bevrijding, 5 Mei, heeft
het H. B. bezit genomen van zijn gebouw
Vondelstraat 16 te Amsterdam en heeft
het beslag gelegd op hetgeen de misdadi
gers van zijn fondsen hebben overgelaten.
Het is dus thans in het 103e levensjaar
van zijn bestaan, weer in de openbaarheid
getreden.
Als voorloopige richtlijnen voor het
N.O.G. beleid mogen gelden:
Handhaving der pacificatie op onderwijs
gebied, behoudens betere regeling daarvan
bij de organieke wet;
Verbetering van de organisatorische op
bouw van bet onderwijs;
Karaktervormend onderwijs in nationale
sreest
Verbetering van de opleiding van den
onderwijzer;
Verbetering van de salarieering van de
onderwijzers;
Unificatie en concentratie op het gebied
van de onderwijzersvakbeweging.
Zoo spoedig mogelijk zal een algemeene
vergadering worden bijeengeroepen en zul
len de leden in de gelegenheid worden
„esteld een nieuw hoofdbestuur te kiezen.
Tot zoolang berust de leiding bij het Hoofd
bestuur, dat op 12 Juni 1942 den datum
van den overgang in Nat. Soc. handen
Breda (A.-.A.). In Breda zijn deze week
voor de eerste maal in ons land door een
tribunaal uitspraken gedaan.
H. A. van der S,, een 26-jarige visch-
handelaar te Breda, die in 1943 twee
maanden lid der Alarmtroepen en in 1944
acht maanden lid van bet N.A.F. is ge
weest, werd veroordeeld tot interneering
met advies aan de Regeering dezen straf
tijd met aftrek 1 jaar te doen duren, met
ontzegging van de bevoegdheid in bet be-
kleeden van openbare ambten en het recht
van kiezen en verkiesbaarheid.
A. P. K., een 31-jarige machine-bankwer
ker te Breda, die van Jan. '40 tot Sept. '41
lid van de N.S.N.A.P. en in 1943 propa
gandist van het N.A.F. is geweest, is ver
oordeeld tot interneering met advies voor
den tijd van twee jaar, eventueel gedeelte
lijk voorwaardelijk en ontzegging van
bovengenoemde rechten.
Mej. A. M. S„ de 39-jarige huisvrouw
van P. A. V. te Rijsbergen, die in Maart
en April 1943 den hij haar in wonenden
wachtmeester der marechaussee bij diens
Nat -(Soc. superieur in Den Bosch heeft
aangeklaagd wegens diens vaderlands
lievende houding, is tot interneering ver
oordeeld met advies voor 1 jaar, rekening
ermede houdende, dat beschuldigde zich
voor ditzelfde feit tevens bij het Bijzonder
Gerechtshof zal moeten verantwoorden.
Ook zjj werd uit bovengenoemde rechten
ontzet.
ir.
12 cent;
bueeatt
n .zidet
ichip TfGl
-neuzen,
andsch-
van Bélgi
,oor de
Neder,
i dë' Di:
loodswa
de M^y
litft
tojufn ter
int de heer
go waren,
e de pirec-
woo.^d tot
00 velen <fe-
itnóód'ging
ldijtiifs van
dig gedrag
h.if hetwelk
liet aan de
tgaan. Het
d op voor-
Jarïne. aan
Tj. Span-
Verdienste.
ïoodsdienst
apen, waar-
behield hp
en nam hij
ontscheping
er vaartuig
et hem toe-
hwederom
n een schip
li
onde hecht-
dswezen de
rs den héér
e gevoelige
limenteorde
erscheiding.
't er op aan
corps van
betrachting,
■est critieke
1 kan wcy-
ens kunnen
en kan met
oet „spreker
a h£ M
;n
iteardever-
'opte cfet zij
n steun zal
mooi^ dooji
hierop den
:ing van de
rri«|iten fn
lun belang;-
mefhoreer^e
efeAing van
loren.
Sjerioqdigden
itieZRal vqn
.et. nuttig#:
nig voorval
il bleek, tlat
B helden in
konhfonfler-
one enkele
1de over de
oevertreuw- 1
rd dsn heer 4
fSeksche^
EI ef ther ja" Jp
i Terneuzen
j het betre-
Qriekscban
irlpgshande;
anning zicli
ir er.tijdens
ïipvbestonA
inw voldeed'
moejt hij
-halen vfler-
hoogte \^n^
in convco^
am de heer
het redden
aapierari ei*
t «c4i dat 4
zonk. H*o-
pn sjan het
ty1 lmak-'
oijpa, off-
len Ameri-
de laatste
Ie sc-^rer op f
-stond s.iel-
uig te hulp
danken dat
LA H
iardewerr