DE VRIJE ZEEUW
sI
I
le Jaargang
ZATERDAG 2 JUNI 1945
No. 55
H.K.H. Prinses Juliana
bezoekt Zeeuwsch-Vlaanderen.
OPROEP
van de Nederlandse Volksbeweging (N. V. B.)
n.
OPEN BRIEF.
ZUID HELPT NOORD,maar... dreigt
Zuid-West vergeten te worden?
No. 67
i dé" iSèc-':
loodswezen,
de Mg-ijner
'vuite-
4 f
Redactie: S. W. Henry en P. L. D. J. van Oeveren Redactie-adres: Julianastraat 37, Temeuzen
Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt bij de N.V. Firma P. J. van de Sande, Temeuzen
Administratie-adres: Noordstraat 57, Temeuzen.
ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Terneuzen ƒ1,50 per 3 maanden, buiten Terneuzen ƒ1,74 per 3 maanden. Bij vooruitbetaling ƒ6,60 per jaar.
ADVERTENTIËNPer mm 10 cent, minimum per advertentie ƒ1,50. Rubriek kleine advertentiën 15 regels 60 cent; iedere regel meer 12 cent;
maximum 8 regels. Dientsaanbiedingen en dienstaanvragen 15 regels 52 cent; iedere regel meer 10 cent. Met vermelding brieven of adres bureau
van dit blad 10 cent meer. Handelsadvertentiën bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat op aanvraag verkrijgbaar is.
Inzending van advertentiën uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave.
Na 5 jaren gedwongen afwezigheid deed
H. K. H. Prinses Juliana op Dinsdag 29 en
Woensdag 30 Mei Haar intocht in de fees
telijk met vlaggen versierde stadjes van
Zeeuwsch-Vlaanderen, luide toegejuicht
door een ontroerde en juichende men-
schenmenigte.
Deze intocht is een triomftocht gewor
den. Overal dezelfde spontane hulde,
overal dezelfde hartelijke toejuichingen,
overal dezelfde enthousiaste betuigingen
van trouw aan Haar en aan het Oranje
huis.
Dinsdagmorgen te 10 uur arriveerde
onder gestaag vallenden regen H. K. H.
met Haar Gevolg te Kapellebrug waar Zij
werd ontvangen door den Militair Commis
saris voor Zeeuwsch-Vlaanderen Majoor
Koch en Kapitein P. de Bruijne, benevens
I door de burgemeesters van St. Jansteen en
Clinge.
Te St. Jansteen vond een inspectie plaats
I van de eerewacht gevormd door militairen
van 14 R. I. Hierna werd de intocht voort
gezet via Heikant, Koewacht, 't Zandt,
Bontekoe en Axel naar het Groot Casino
te Sluiskil, waar om 12 uur de lunch werd
gebruikt, waarbij behalve Majoor Koch ook
aanwezig was de Militair Commissaris voor
Zeeland, Overste Slot.
Des middags werd gereden naar het
I Westelijk Deel van Zeeuwsch-Vlaanderen
waar Prinses Juliana de afschuwelijke ver
woestingen aanschouwde welker trieste
aanblik nog verhoogd werd door den aan
houdenden regen.
De belangstelling van de zoo zwaar ge
troffen bevolking was er echter niet minder
om. Een ieder wenschte de Prinses te
zien; ieder wenschte Haar zijn aanhanke
lijkheid te betuigen,
j Via Schoondijke en Breskens werd naar
I Groede gereden, waar in de Nederlandsch
I Hervormde Kerk de oud-illegale werkers
uit West Zeeuwsch-Vlaanderen zich met
eenige genoodigden hadden verzameld.
De Voorzitter der G.O.I.W., luitenant
Bouwense, sprak H. K. H. namens alle
oud-illegalen, als volgt toe:
„Mij valt het zeer groote voorrecht te
beurt, om op dit voor ons zoo kostbaar
oogenblik, eenige woorden tot Uwe Hoog
heid te mogen spreken. Als oud-illegaal
in West Zeeuwsch-Vlaanderen, roep ik U
een hartelijk welkom toe in ons district.
I Jaren van leed en droefenis zijn over ons
I heengegaan, jaren evenwel waarin wij,
I door onzichtbare banden verbonden, aan
het Huis van Oranje, staande bleven door
de wetenschap dat Uw Koninklijke Moeder
en U medeleefden in het groote leed dat
I over ons dierbaar Vaderland kwam.
Wij danken U voor de inspireerende wijze
waarop Uw geheele familie ons voorging.
Na een lange scheiding van iemand die
ons lief is, is het het moment van weerzien
dat beslissend is voor de verdere verhou-
ding.
Bij den terugkeer van Hare Majesteit de
Koningin in ons midden, hebben wij in dit
weerzien het eerste werkelijk gelukkige
oogenblik beleefd sinds onze bevrijding.
Ik kan geen woorden vinden om Uwe
Hoogheid te zeggen, hoezeer het weerzien
van Uwe Koninklijke Hoogheid ons ont
roert en verheugt. Wij zouden U graag
uren in ons midden houden, maar wij mo
gen niet zelfzuchtig zijn.
Wjj zijn hier slechts met een klein ge
deelte van de bevolking bijeen en duizen
den wachten nog op het groote oogenblik
U weer te mogen zien.
Moge ik eindigen met een betuiging van
trouw en aanhankelijkheid van de geheele
Oud-Illegaliteit van West Zeeuwsch-Vlaan
deren aan het Huis van Oranje".
Hare Koninklijke Hoogheid verzocht
luitenant Bouwense Haar hartelijken dank
over te brengen aan de Oud-Illegale Wer
kers voor datgene wat zij hadden gedaan.
Hare Hoogheid was buitengewoon onder
den indruk van het feit, dat Zij hier in dit
gebouw zoo vele illegale werkers eendrach
tig bijeen vond.
Te Oostburg werd ten huize van den
burgemeester de thee gebruikt, terwijl
verder een bezoek werd gebracht aan het
St. Anthoniuszie'kenhuiswaarna gereden
werd naar Sluis waar H. K. H. op de tre
den van het verwoeste stadhuis werd ont
vangen door den burgemeester en waar Zij
door de bevolking, die overal op de puin-
hoopen stond opgesteld, hartelijk werd toe
gejuicht.
Over IJzendjjke werd thans teruggereden
naar Sluiskil, waar te 8 uur op het Casino
het diner werd gebruikt, waarbij o.m. ook
eenige oud-illegalen aanwezig waren.
Na afloop van het diner begaf de Prinses
met het Gezelschap Zich naar de zaal van
het Groot Casino, waar een muziekkorps
was opgesteld.
Schout bij Nacht Doorman verwelkomde
hier de gerepatrieerde leden van de Kon.
Marine, die enkele dagen geleden uit Duit-
sche krijgsgevangenschap waren terug
gekeerd.
Hierna onderhield Prinses Juliana
zich met eenige mariniers, waarop Zij met
het Gewestelijk H.A.R.K.-comité tot onge
veer half twaalf uur een zeer geanimeerde
bespreking had.
H. K. H. bleek zeer goed op de hoogte
te zijn van de werkzaamheden van het
H.A.R.K.-comité en van hetgeen reeds
door dit comité in het belang van het nood
lijdend deel van Nederland was verricht.
Prinses Juliana beloofde Haar volledige
medewerking en steun voor den zegen
rijken arbeid van de H.A.R.K.
Den tweeden dag gold het bezoek uit
sluitend Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen. Het
goede weer verhoogde thans nog de feeste
lijkheid van het Hooge bezoek. Ook nu weer
hetzelfde enthousiasme en dezelfde uitingen
van vreugde over het weerzien van de
Prinses na zulk een lange afwezigheid.
In Temeuzen werd een compagnie van
14 R. I., benevens een detachement van de
Koninklijke Marine geïnspecteerd. De. hou
ding van onze mannen was onberispelijk.
Ook de padvinders onder de uitstekende
leiding van mevr. Stuffken en de plaatse
lijke afdeeling van het Ned. Roode Kruis
werden door de Prinses geïnspecteerd.
Ook werd een bezoek gebracht aan het
ziekenhuis. De Prinses toonde zich zeer
verheugd over de goede vooruitgang van
de ondergrondsche werkster Francien de
Zeeuw. Aan een der patiënten deelde zij
op een desbetreffende vraag mede, dat de
drie Prinsesjes het uitstekend maken.
Te Zaamslag stonden 2 compagnieën van
14 R. I. opgesteld, terwijl hier, zooals ook
in enkele andere plaatsen is geschied, het
plaatselijk bestuur van het Ned. Roode
Kruis benevens het plaatselijk H.A.R.K.-
comité aan de Prinses werden voorgesteld.
Na het vertrek uit Zaamslag reed
H. K. H. naar het Spui waar Zij de hofstede
bezocht van de familie Van de Wege—
de Kraker.
De Prinses bezocht aldaar ook de land-
bouwschuur waar o.m. Kapitein Toussaint
een jaar verborgen heeft gezeten. Voor de
schuilplaats der onderduikers toonde Zij
groote belangstelling. Over Schapenbout
werd hierna terug gereden naar Sluiskil
waar H. K. H. de lunch gebruikte bij den
Schout bij Nacht. Hierna werd nog een
bezoek gebracht aan het Klein Casino
waar zich de gerepatrieerde krijgsgevan
genen behoorende tot de Koninklijke
Marine bevonden.
In een door een vijftigtal vooraanstaande Nederlanders ondertekende publicatie,
is de volgende oproep tot het Nederlandse Volk gericht:
I.
DE NEDERLANDSE VOLKSBEWEGING GAAT UIT VAN DE OVERTUIGING
dat de tweede wereldoorlog voor alle
volkeren de afsluiting betekent van een
oud tijdperk der wereldgeschiedenis, tevens
het begin van een nieuwe periode: econo
misch, sociaal, politiek en geestelijk is de
wereld grondig veranderd en stelt zij aan
enkeling en gemeenschap nieuwe eisen;
dat ons Nederlandse volk, zowel voor de
arbeid aan eigen nationale gemeenschap
als voor het behouden van een waardige
plaats in de rij dei volkeren, bovenal nodig
eeft een geestelijke vernieuwing, gevoed
uit de levende bronnen van Christendom
en Humanisme, die steeds onze volkskracht
hebben gestempeld;
dat fundamenteel in deze vernieuwings-
wil behoort te zijn de eerbied en verant
woordelijkheid voor de mens, die slechts in
dienst aan een hechte, rechtvaardige en
bezielde gemeenschap tot ontplooiing komt
(personalistisch socialisme);
dat alle gebieden van het menselijk leven
gebonden zijn aan volstrekte normen als
barmhartigheid, gerechtigheid, waarheid en
naastenliefde, die naar het Evangelie in
Gods wil gegrond zijn, maar ook in andere
dan Christelijke overtuiging worden ge
grond waaruit volgt een onvoorwaarde
lijke verwerping van volk, staat, ras en
klasse en hoogste goed in de samenleving,
evenals van alle geestelijke dwang als
middel tot gemeenschapsvorming.
tot
DE NEDERLANDSE VOLKSBEWEGING ROEPT'
gemeenschappelijke arbeid aan de
noodzakelijke radicale vernieuwing van ons
volksleven economisch, sociaal, politiek,
geestelijk
ALLE NEDERLANDERS
die al of niet georganiseerd in poli
tieke partijen in personalistische geest,
gericht op de verwerkelijking van een ver
nieuwd socialisme, ons volk sterk willen
maken voor de geweldig zware taak van
dit historisch tijdvak; welke arbeid zich
richt op 3
ontplooiing van de menselijke persoon
lijkheid;
vernieuwing en beveiliging van het ge
zinsleven;
verheffing van de arbeid in een geordend
sociaal-economisch bestel;
versterking van de nationale gemeen
schap;
THANS OP:
vernieuwing van de staatsgedachte, her
vorming van de democratie in een perso
nalistische geest;
volkszeggenschap in de organisaties van
bedrijfs- en cultureel leven;
opbouw van een nieuwe gemeenschap
met de overzeese gebieden; actieve bui
tenlandse politiek, mede als bijdrage tot
de vestiging van een internationale rechts
orde.
Zij roept vervolgens ons volk op tot:
bereidheid in het brengen van offers;
bereidheid in 't dragen van verantwoor
delijkheid;
trouw aan Oranje, symbool der nationale
eenheid, hoofd der constitutionele monar
chie en belichaming van de wil tot zelf
standigheid van het gehele Nederlandse
Gemenebest.
IH.
DE NEDERLANDSE VOLKSBEWEGING IS IN HET BIJZONDER VAN OORDEEL:
dat de herwonnen vrijheid, waarvoor tal
lozen in de ongelijke strijd tegen den
tyrannieken overweldiger hun leven lieten,
ons de dure plicht oplegt om te tonen, dat
wiji haar en het offer, van wie streden,
leden en vielen, waard zijn;
dat de grootst mogelijke eendracht der
verschillende godsdienstige en politieke
richtingen thans geboden is om de schrij
nende nood te lenigen, de verwoestingen te
herstellen, alle corruptie te bannen, het
arbeidsproces weer op gang te brengen, en
vooral het Overheidsgezag op nieuw ver
trouwen te grondvesten;
dat gerechtigheid moet worden betracht,
niet alleen bij het bestraffen van verraders
en collaborateurs, maar bovenal bij het
leggen van de grondslagen voor nieuwe
economische en sociale verhoudingen;
dat het politieke partijleven in ons volk
zich langs andere scheidslijnen dan voor
1940 zal moeten beUegen; dat met name
de Christelijke antithese en de klassen
strijd voor de oplossing der maatschappe
lijke vraagstukken van heden geen vrucht
bare beginselen meer zijn, dat een periode
van vrije discussie dringend noodzakelijk is,
opdat de geestelijke vernieuwing zich ook
op politiek gebied zal kunnen openbaren.
(Overgenomen uit „Je Maintiendrai".)
Thans volgde het laatste gedeelte van het
bezoek van Prinses Juliana aan Zeeuwsch-
Vlaanderen en werd via Axel-Sassing naar
Axel gereden.
Te Axel waren alle oud-illegale werkers
uit Oost Zeeuwsch-Vlaanderen, in totaal
ongeveer 150 man, op het gemeentehuis
samengekomen. De Prinses werd hier toe
gesproken door den heer Den Boggende.
Geruimen tijd onderhield de Prinses zich
met enkele personen, die eerst kortgeleden
uit oen Duitsch concentratiekamp waren
teruggekeerd.
Het bezoek gold thans Hulst, waar de
Prinses ontvangen werd op het stadhuis en
waar vervolgens formaties behoorende tot
het 14 R. I. werden geïnspecteerd.
Te ongeveer 5 uur deed Majoor Koch
H. K. H. te Kapellebrug uitgeleide, nadat
Haar twee groote bouquetten Margrieten,
geplukt door het damespersoneel van het
Casino, waren aangeboden.
Uit alle gemeenten welke in de beide af-
geloopen dagen door H. K. H. werden be
zocht, bereiken ons berichten over de on
gedwongen, hartelijke en eenvoudige wijze
waarop de Prinses zich met de menschen
onderhield.
Voor Zeeuwsch-Vlaanderen zullen deze
beide dagen van het Koninklijk bezoek on
vergetelijk blijven.
En in onze herinnering blijft het beeld
van een jonge, vriendelijke vrouw, onze
Prinses, Moeder van onze drie Oranje
kinderen, welke laatste we, naar we thans
mogen verwachten, binnen korten tijd
eveneens zullen mogen begroeten, minstens
even hartelijk en minstens even spontaan
als we het nu hun Moeder en korten tijd
geleden hun Grootmoeder hebben gedaan.
Eindhoven, 18 Mei 1945.
Aan den Raad van Ministers,
Excellenties,
Ondergeteekenden, allen behoorende tot
een groep van wetenschappelijke werkers
in de industrie, ernstig verontrust naar
aanleiding van artikel 5 van de verorde
ning No. 92 d.d. 19 April 1945 van den
chef van den Staf Militair Gezag inzake
de registratie van'arbeidskrachten, wen
den zich tot Uw college met het verzoek
wel te willen bevorderen, dat dit artikel
in zijn huidigen vorm wordt geschrapt.
Ondergeteekenden achten namelijk de
in artikel 5 vervatte bepaling, dat ,,de
ambtenaren, belast met de uitreiking van
de distributiebescheiden, gehouden zijn aan
hen, die opgeroepen zijn om zich te doen
registreeren, na afloop van den termijn in
de oproeping vermeld, geen distributie
bescheiden te verstrekken, tenzij tegelijk
met de distributiestamkaart tevens het in
artikel 4 bedoelde registratiebewijs wordt
overgelegd", immoreel en slechts passend
in een systeem, waartegen vijf jaar ge
streden en waaronder vijf jaar geleden is.
Immoreel, omdat in het geval van niet
aanmelden wordt gedreigd met een maat
regel, die in haar uiterste consequentie den
hongerdood beteekent.
Maatregelen als in artikel 5 getuigen
niet van vertrouwen in de welgezindheid
der Nederlandsche bevolking en zullen
omgekeerd er niet toe bijdragen om over
heid en bevolking tot elkaar te brengen.
Tegen een ander gebruik der distributie
bescheiden, uitsluitend ter controle der in
uitzicht gestelde registratie behoeft na
tuurlijk geen bezwaar te worden gemaakt.
Afschriften van dezen brief zijn toege
stuurd aan Hare Majesteit de Koningin
en aan den chef van den Staf Militair
Gezag. Het ligt in onze bedoeling over
eenige dagen ook afschriften ter beschik
king van de pers te stellen.
Met gevoelens van bijzondere hoog
achting voor Uwe Excellenties van
Uwe Excellenties de dw.
(volgen de namen der 72 onderteekenaars)
Toen na de bevrijding van West-
Zeeuwsch-Vlaanderen ook hier evenals over
al elders in het Zuiden de klok werd geluid
om een actie op touw te zetten voor hulp
aan het Noorden, omdat bleek dat onder
de harde vuist van den onderdrukker de
nood daar tot een zeer bedenkelijke hoogte
steeg, is allerwege, dus ook in die gebieden
welke, volgens ooggetuigen, een betreu
renswaardige overeenkomst toonen met
Caen in Frankrijk, spontaan hulp toege
zegd en geboden. Zelfs zij, die door den
oorlog huis, inboedel, voorraadjes, kleeren,
kortom zoo goed als alles verloren hadden
en niets hadden overgehouden dan de
kleeren die zij droegen, keken hun kasten
in de thans door hen bewoonde „wonin
gen" (welke veelal verre van wind- en
regenvrij zijn) na, om te zien of zij iets te
missen hadden voor hun landgenooten
boven de rivieren, die wellicht lichamelijk
er slechter aan toe waren dan zij. Ook
geldelijke offers werden gebracht om
straks den nood van familieleden, kennis-
u-neuzen
12 cent;
bureau
n ,zialf o
ichip bGlei
•neuzen,
andsch- en
van Bëlgi-
.•oor de bij-
Nederland-
ifenant ter
iiltde heer
3d waren.
:e de Direc-
wooyd tot
oovejen £e-
itnöódiging
Idigirtg van
dig gedrag
•ip hetwelk
liet aan de
igaan. Het
d op voor-
larine, aan
Tj. Span-
Verdienste.
Joodsdienst
men, waar-
behield hij
en nam hij
mtscheping
er vaartuig
et hem toe-
li wederom
n een schip
[F
onde hecht-
Isweze-i de
tl den Èteer-
e gevoelige
limenteerde
er scheiding,
't er op aan
corps van
jetrachting,
est critieke
kan iycy-
ens kunnen
;n kan met ij
oet .spreker
i heLKipis
n tHti*ejken
itearde ver-
opte cfet zij
n steun zal
mooi^ doc]|
hierop den
ing van de
rriehten gn
run 'belang;
neftioreerde
rfefling van
oren.
lien^odigden
itiezBal van
et. nuttig-éh
nig voorval
1 hleek', tlat
helden in
kontonder-
one enkele
Ide over dé
levert rmrw-
id djii heer
1 Gneksch
Eleftherja'
Terneuzen
het beire-
Qriekscboa
rlpgsgbande;
mnirf.g zien
ir er.tijdens
ip Bestond
in£T voldeed
r moe.J hif
halen vSor-
hoogte v)»n
in convcqj
wn de heer
het redden
•apierap eit
«dtijff dat
zonk. Hfe-
jn s^an het
«ti kaak-'
i bijna, off-
len Aroeri-
|de laatste
e sexrer op
'stond s.ifcl-
iig te hulp
danken dat
k
4
w.