DE VRIJE ZEEUW Nederland nü. DINSDAG 17 APRIL 1945 DE CONFERENTIE VAN SAN FRANCISCO. STRIJDT VOOR 0E VRIJHEID! No. 67 HfeJ n het kaak-' at off- le Jaargang No. 42 Redactiet S. W. Henry en P. L. D. J. van Oeveren Redactie-adrest Julianastriat 37 Terneuzen Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt bi] de N.V. Firma P. J. van de Sande, Terneuzen Administratie-adres t Noordstraat 57, Terneuzen. ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Terneuzen^1,50 per 3 maanden buiten Terneuzen ƒ1,74 per 3 maanden. Bij vooruitbetaling 6,60 per jaar. ADVERTENTIËNPer mm 10 cent, minimum per advertentie 1,50, Rubriek kleine advertentiën 1—5 regels 60 cent: 'edere regel meer 12 cent; maximum 8 regels. Dienstaanbiedingen en dienst aanvragen 1—5 regels 52 cent; iedere regel meer 10 cent. Met vermelding brievenjof adres bureau van dit blad 10 cent meer. Handelsadvertentiën bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat op aanvraag verkrijgbaar is. Inzending van advertentiën uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave. VI, De verhoudingen in Nederland zullen' in de toekomst waarschijnlijk zoo liggen, dat aan den eenen kant de vroegere politieke partijen als behoudende groep zullen staan, terwijl daar tegenover de revolutionairen een groep zullen vormen die de omwerping zullen nastreven. In zekeren zin tusschen beide groepeeringen in komt dan wellicht een nieuwe, vooruitstre vende volksbeweging te staan, die radicaal de groote cultureele, politieke en maatschap pelijke problemen zal willen aanpakken, waarvoor ons volk zal worden gesteld. Wij schreven reeds in voorgaande nummers, dat ook vóór den oorlog een sterke drang naar maatschappelijke en politieke vernieu wing tot uiting kwam. Wat toen wenschelijlk was, is echter door den hoog gestegen nood nu een levenskwestie voor ons zwaar geteisterde volk geworden. De nieuwe volksbeweging zal een radicaal standpunt verdedigen dat diep ingrijpende hervormingen verlangt vol gens de beginselen van een consequente sociale rechtvaardigheid, terwijl zij pal zal moeten staan voor een herboren demo cratisch staatsbestuur, dat, met garanties voor onze volksvrijheid en met behoud van volksinvloed, den bekwaamsten gelegenheid geeft, zoo snel en doortastend te handelen, als de tijdsomstandigheden eischen. Op één ding moet met nadruk gewezen wor den. De nieuwe volksbeweging zal pal moeten staan voor het behoud van het Chris telijk fundament onzer samenleving. Niet omdat zij een bepaalde confessioneele bewe ging wil zijn, zij wil dit zeer uitdrukkelijk niet. Maar'omdat zonder voorbehoud ook in de toekomst de politiek in Nederland gedragen moet worden door de beginselen van het Evangelie. De beginselen van de nieuwe volksbeweging zijn niet gebaseerd op een bepaalde confessie. Dat wil niet zeggen dat de nieuwe volks beweging geen beginselen heeft Integendeel, zonder een leidend beginsel is een politieke beweging eenvoudig niet denkbaar. Wie zou durven beweren dat b.v. de groote oolitieke partijen in Engeland en Amerika, die geen van alle staan op een confessioneelen grond slag, geen beginselen hebben? De nieuwe volksbeweging zal worden gedragen door de gedachte van de volksgemeenschap en den onverzettelijken wil tot sociale gerechtigheid, zij zal de beginselen van het Evangelie als norm voor het leven aanvaarden. Zij zal het standpunt innemen dat boven hetgeen ons in de confessie gescheiden houdt, in de politiek, die zal moeten worden gevoerd grooter din gen zijn, die ons als Nederlander verbinden zoodat" het reëeler is, de politieke vormgeving niet langer aan de confessie te binden. Men kan het met het bovenstaande niet eens zijn, maar de bezetting van ons land heeft de beweging, die ook reeds voor den oorlog naar voren kwam, sterk doen uit groeien, zoodat allen, die hetzelfde willen, zich thans hun eensgezindheid niet zullen laten ontnemen en elkaar vinden in een nieuwe, vooruitstrevende volksbeweging op zoo breed mogelijke, nationale grondslag. Ook wanneer de oude politieke partijen terugkeeren, dan zal de oude partijverhouding toch worden doorbroken. De vernieuwingsbeweging zal zijn kracht ontleenen aan de algemeen gevoelde nood zaak van een vernieuwing van den geest. Bij de bespreking van de nieuwe beweging wordt niet zelden gesproken over het streven der „jongeren". Ja zelfs in den naam van een vernieuwingsbeweging n.l. de Jong-Neder- landsche-Beweging" kwam het begrip voor. Nu begrijpe men ons wel: onder „jongeren" wordt niet zoozeer v^r^an de jongeren naar jaren als wel de jongeren naar geest. Immers, onder deze laatsten zijn er, gelukkig, ook talrijke, die naar hun leeftijd reeds tot de ouderen behooren, maar die ruim genoeg van blik zijn gebleven om mee kunnen gaan met de ontwikkeling van het leven zelf. De jongeren beweren niet, dat zij het altijd bij het rechte eind hebben gehad en dat de „anderen" alle mogelijke fouten maakten en zich nu moeten beteren. Zij erkennen, dat wij voor de tekortkomingen van vóór 1940 met zijn allen aansprakelijk zijn. De onverschilli gen door huil afzijdigheid, de politiekers door hun partijzucht, de arbeiders door hun wan trouwen, dfc*1 patroons door hun tekort aan sociaal besef, de regeerders door hun tekort aan daadkracht, de geregeerden doordat zij geen andere regeerders aan het werk zetten, wij allen door ons tekort aan onderling ver trouwen, eensgezindheid en offervaardigheid. De vernieuwingsbeweging zal idealisme en realisme in zich moeten vereenigen en radicaal streven naar verwezenlijking van elke moge lijkheid tot verbetering der samenleving in het besef, dat een strijd tusschen generaties, tusschen oud en jong, altijd door de jongeren wordt gewonnen, maar ook, dat wij moeten trachten dien strijd te vermijden en er naar streven, dat alle positieve krachten, jong én oud, eensgezind aan het werk gaan.voor den wederopbouw van ons land en ons volk. Eenheid boven verscheidenheid is een utopie, wanneer men het oog heeft op een eenheid op alle terreinen van het menschelijk denken en handelen. Er zijn echter gebieden, waarop wij samen, met elkaar, kunnen wer ken. Wij zijn als Nederlanders samen in de put geraakt, wij zullen er samen weer moeten uit komen. Wanneer de confessioneele geitenfokver- eeniging bestaan heeft, dan was zij inderdaad het voorbeeld van een onzinnige verdeeldheid. Laten wij echter niet gaan redetwisten over hetgeen wat geweest is, doch al onze krachten inzetten en gezamenlijk, eensgezind werken voer den wederopbouw van ons land, respec- teerend de verscheidenheid, doch oprecht strevend naar de verwerkelijking van ons aller ideaal, een betere wereld. v. U. Met fanfares en tromgeroffel werd indertijd aangekondigd, dat op 25 April 1945 een groote conferentie zou worden gehouden te San Francisco, een conferentie welke van wereldhistorische beteekenis zou zijn. Immers, op deze bijeenkomst, waar vrijwel alle landen der wereld door een zeer belangrijke missie zouden zijn vertegenwoordigd, zouden besluiten van vérstrekkende beteekenis kunnen worden genomen op het gebied der internationale veiligheid. Men was er op de conferentie van Dumbarton Oaks van overtuigd dat een rampzalige en alles verwoestende oorlog zoo als we die nu beleven met alle mogelijke middelen moet worden voorkomen en dat zoo spoedig mogelijk de grondslagen moesten worden gelégd vooi een internationaal lichaam dat, ontdaan van de oude volken bondsgebreken, zóó zou zijn ingericht dat het in staat zou zijn de veiligheid in deze wereld te handhaven. In de geheele beschaafde wereld is dit voorstel met groote geestdrift ontvangen. Hoe kan het anders! Wij hebben aan den lijve ondervonden wat een oorlog wii zeggen; met afgrijzen denken we aan de afgeloopen jaren terug en met innig leed wezen en diep medegevoel vermengd met ge voelens van ellendige machteloosheid denken we aan onze verwanten in Holland. Het is alles ellende en leed wat in een of ander ver band met „oorlog" komt te staan. En in ons enthousiasme na de bevrijding dachten we dat thans het vurig verlangen naar rust en vei ligheid althans toch voor een belangrijk deel de gevoelens van verdeeldheid zouden weten te overheerschen. Vandaar het optimisme dat na het bekend worden van het voornemen tot het bijeenroepen van de conferentie van San Francisco allerwegen heersohte. Helaas is het optimisme niet gerechtvaar digd gebleken en is de atmosfeer door zekere oneenigheden en gekwetste gevoeligheden op internationaal terrein thans van dien aard dat zelfs de vraag is geopperd of deze conferentie op 25 April a.s. nog zou kunnen worden ge houden. Het belangrijkste verschilpunt is ontstaan door het voorstel van Stalin als officieele ver tegenwoordigers van Pplen ter conferentie, de regeering van Lublin toe te laten. Aan gezien deze regeering door de Vereenigde Staten en Engeland niet is erkend, spreekt het vanzelf dat beide laatste landen het hiermede niet eens waren. Zij erkennen slechts de officieele Poolsche regeering te Londen. Hoe wel op de conferentie van Jalta besloten werd een nieuwe gemengde Poolsche regeering te vormen is dit tot op heden niet geschied en het lijkt twijfelachtig of de vorming hiervan nog op zulk een korten termijn kan plaats vinden. Als reactie op de weigering van de Ver. Staten en Engeland om de regeering van Lublin toe te laten ter conferentie deelde Stalin mede dat in plaats van de met alle autoriteit bekleedde volkscommissaris van Buitenlandsche Zaken Molotov, Rusland te San Francisco vertegenwoordigd zal worden door haar ambassadeur te Washington Gromyko. Men kan gerust zeggen dat bij handhaving van dit besluit de waarde der deelneming van Rusland aan de besprekingen twijfelachtig zou worden, hetgeen tevens de waarde der ge heele conferentie reeds thans dubieus zou maken. Een ander, niet onbelangrijk geschilpunt is het meeningsverschil ontstaan tusschen Rus land en de Ver. Staten over het aantal uit te brengen stemmen der beide landen. Het schijnt echter dat Amerika hierin een tege moetkomende houding heeft aangenomen. Verder wenscht Frankrijk dat regionale ver dragen zooals b.v. het door dit land onlangs gesloten pact met Rusland, zouden mogen worden gesloten zonder tusschenkomst van het eventueel op te richten internationale lichaam hetgeen de bevoegdheden hiervan reeds in den grond aantast. Voegen we daarbij nog de ontevredenheid der kleine staten over het voorgestelde recht van veto der vjjf groote landen Amerika, Rus land, China, Engeland en Frankrijk, t.a.v. alle besluiten van de in te stellen veiligheidsraad, dan kunnen we gevoegelijk aannemen dat de atmosfeer rond de met zooveel optimisme aangekondigde conferentie totaal vertroe beld was. Zoo stonden-de zaken tot voor enkele dagen en het was een treurig schouwspel dat de politiek der vrije volkeren ons bood. Boven dien geschiedde op 13 April j.l. nog de grootste ramp, het plotseling overlijden van de ziel dei- conferentie, president Roosevelt. Een vol komen mislukken scheen onvermijdelijk En het is thans het merkwaardigste en tevens belangrijke en verheugende feit, dat Stalin de man is die de a.s. conferentie weer nieuw leven heeft ingeblazen en de hoop op een welslagen weer heeft doen toenemen. Stalin n.l. deelde naar aanleiding van een desbetref fend verzoek van den nieuwen president der Vereenigde Staten, Harry Truman, onmiddel lijk mede in afwijking van zijn eerstgenomen besluit toch Molotov als afgevaardigde naar San Francisco te zullen zenuen. Wat precies de redenen zijn geweest welke Stalin tot deze gewijzigde hou ding hebben geleid weten we niet. Dat het een besluit is, alleen ingegeven door piëteit tegenover de nagedachtenis van Roosevelt kunnen we van een nuchter en ervaren poli ticus als Stalin niet aannemen. We kunnen momenteel alleen zeggen, dat deze gewijzigde houding onze grootste aandacht verdient en ongetwijfeld het belang van Rusland bij een goede regeling der na-oorlogsche betrekkingen accentueert. Indien verder onze zienswijze juist is, zou in vooraanstaande kringen van Poolsche poli tici de meening veld winnen, dat de te Jalta genomen besluiten dienen te worden aan vaard. Indien deze categorie de overhand zou weten te behalen en in staat zou zijn per sonen naar voren te brengen die door beide partijen zouden kunnen worden aanvaard, zou hiermede ongetwijfeld een der allerbelang rijkste struikelblokken in de internationale politiek uit den weg zijn geruimd. De conferentie te San t rancisco zal ondanks de in sommige kringen gevoerde propaganda voor uitstel waarschijnlijk op den oorspronke lijk vastgestelden datum, n.l. 25 April a.s. wor den gehouden. Ongetwijfeld zulien zich tal van netelige problemen voordoen. Wgi hopen echter dat men de gerezen ge schillen openlijk en moedig onder de oogen zal willen zien, teneinde de ramp van een mis lukken dezer hoogst belangrijke besprekingen te voorkomen. Bovenal hopen wij dat dezelfde staatslieden die in dezen oorlog zulk een taaie en onver zettelijke wil tot volhouden en tevens tot samenwerken hebben getoond, die op zulk een onnavolgbare wijze den oorlog tegen de groot ste militaire machten hebben geleid en voor een groot deel reeds hebben gewonnen, thans ook de kracht zullen vinden om voor het toe komstig geluk der menschheid een offer te brengen. H. Nog nooit in onze geschiedenis heeft op de schouders van jong Nederland zulk een zware en moeilijke, maar tevens zoo eervolle taak gerust. In ons Vaderland wacht op ons de wederopbouw van verwoeste steden en dorpen, het droogmalen van ondergeloopen polders, het weer op gang brengen van een vastgeloo- pen economisch leven. Bij de uitvoering van deze taak kunnen wij Indié niet missen, Indië, dat nog steeds in de handen van den vijand is. Wij kunnen de toekomst van ons Vaderland moeilijk beter dienen dan den strijd te aan vaarden voor de bevrijding van onze overzee- sche gewesten. Te vechten voor de bevrijding van onze Indonesische landgenooten behoort onze hoogste plicht te zijn. Het Nederland- sche Volk heeft de wereld een der beste voor beelden gegeven op het gebied van koloniaal bestuur, dooi- de Indische bevolking gelijkelijk te laten deelen in alle voorrechten van de Westersche beschaving. Zonder aarzelen mogen wij de Vrijheid de kern noemen van deze beschaving en daarom zouden wij onze geschiedenis onteeren, wan neer wij desnoods niet het onmogelijke zouden willen doen om Indië dit voornaamste be standdeel der beschaving, de Vrijheid, terug te geven. Deze plicht mogen wij niet over laten aan de Engelschen en de Amerikanen, cent; bureau ^zidf o» hip ;GlQn euzen, de adsch- en an Bèlgi- or de bij- jederland- dé nirèe odswe: »de heer d waren, de Diree- voqrd tot -vejen ge- rJodiging ipifg van g gedrag Q hetwelk -t aan de afin. Het op voor- rine. aan Tj. Span- erdienste. -odsdienst en, waar- ehield hij nam hij tscheping vaartuig hem toe wederom een schip de hecht- weze 1 de den heer gevoelige tenteerde scheiding. erj,pp aan orps van rachting, t critieke tan tycjf- s kunnen kan met „spreker iet Kijiis Ttff -eiken arde verv te dht zjj steun zaai toie doek erop den 'van de ehten pn -belang floreerde hing van sn. oodjgden "al vjui nuttigen voorval leek. dat elden in eider k< I o ertrduw- ||n heer noksche ftherja'1 -rneuzen *t betre- ieksch&a ïabande- ing zich r.tijdens fiestonA voldeed ioe.,v hij en vAor- 'gte v/in convcoj de heer redden ert laatste Br.e- op tdi s.iel- te hulp ken dat

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1945 | | pagina 1