DE VRIJE ZEEUW
«r
KUNST....
ZATERDAG
le Jaargang
APRIL 1945
No. 39
No. 67
BEWAART VOEDSEL VOOR HET NOORDEN.
BIJZONDERE KERKELIJKE GEZINSZORG.
NOOD-SANATORIUM.
S.S. VERMOORDT
46 POLITIEKE GEVANGENEN.
P.T.T.
„WIR KOMMEN ZURUCK"
ZEIDEN DE DUITSCHERS IN SEPTEMBER.
Nu zijn zij er, maar als krijgsgevangenen.
SOUVENIR-MAKERS OPGEPAST I
Siyr op
up "den
Redactiet S. W Henry en P. L. D. J. van Oeveren Redactie adres» Julianastraat 37 Terneazen
Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt bij de N V. Firma P. J, van de Sande, Terneuzen
Administratie-adres Noordstraat 57, Terneuzen.
ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Terneuzen ƒ1,50 per 3 maanden; buiten Terneuzen ƒ1,74 per 3 maanden.
Bii vooruitbetaling ƒ6,60 per jaar. ADVERTENT1ËN Per mm 10 cent. minimum per advertentie 1,50, Rubriek
kleine advertentiën 1—5 regels 60 cent: iedere regel meer 12 cent; maximum 8 regels. Dienstaanbiedmgen en dienst
aanvragen 1-5 regels 52 cent; iedere regel meer 10 cent. Met vermelding brieveneof adres bureau van dit blad 10
cent meer. Handelsadvertentiën bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat op aanvraag verkrijgbaar is.
Inzending van advertentiën uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave.
Zou het waar zijn, dat in de barre tijden,
welke wij beleven, dan toch een streven is te
bespeuren naar hoogere waarden, en terecht
als symptoon daarvan is aan te merken o.a.
een oplevende belangstelling voor de kunst,
welke dan haar uiting zou vinden in het zich
aanschaffen van kunstvoorwerpen, (desnoods
van wat daarvoor doorgaat), als ook het
organiseeren en frequenteeren van avondjes
vol echt dan wel surrogaat kunstgenot
Indien dit inderdaad zoo mocht zijn, en aan
een en ander niet bij uitsluiting kapitaalsvlucht
en/of snobbisme eenerzijds en vlucht voor
defaitisme en/of verveling anderzijds ten
o-rondslag ligt, zoo moet met groote vreugde
geconstateerd, worden, dat wij op dit gebied
werkelijk een stap en werkelijk geen ge
ringe stap vooruit zijn!
Wij weten het en realiseeren ons zeer
wel, dat het gros der menschen, zoo niet ge
heel onverschillig tegenover dit alles staat,
dan toch zeker niet met kennis vermag te
onderscheiden, en zelfs bezwaarlijk
kunst vermag te appreeieeren, ja... al lang
gebaat is met cinema en draaiorgel en dit
het hoogste niveau acht, terwijl aan de
andere zijde zich velen geroepen wanen en
slechts o! zoo weinigen zijn uitverkoren.
Met dit alles is het verrassend en verblij
dend te ondervinden, hoe ongedacht velen,
kennis makende met en behoorlijk inge
leid en voorgelicht tot beter soort van kunst,
schatten ontdekken, waarvan zij zich het be
staan voordien niet konden realiseeren en die
vanaf dat oogenblik der openbaring zich be
wust worden van een hooger levensplan,
waartoe zij -zich dan verder blijvend voelen
aangetrokken: met andere woorden de macht
van de kunst ten volle ondergaan, met alle
zegenende invloeden van dien.
Voorzeker zal weer de tijd komen, waarin
der. kunstenaar de vraag gesteld za» worden
Wat deed gij voor Uw contemporain en voor
al: wat deed gij voor die na U kwamen, hoe
beleefdet gij en Uw volk Uw tijd en waar zijn
Uwe bewijzen?"
Van deze groote verantwoordelijkheid be
hoort de kunstenaar zich wèl bewust te zijn,
en hii in het bijzonder heeft zich te gedragen
naar de order van deze dagen om zich juist
nu aan eigen taak te houden en zulks met
volle ernst en alle kracht.
Dat het den artist, ondanks deze order, met
steeds even gemakkelijk wordt gemaakt en
hem slechts zelden de helpende hand wordt
toegestoken, mag voor hem geen beletsel zijn:
hij heeft te strijden, desnoods alléén en tegen
den stroom in!
Welk een groote en zware roeping rust met
op den bouwkunstenaar bij het vele, dat thans
vernietigd is! Hoe zal uit eqn voor deze zaak
onachtzaam geslacht weer schoonheid her-
wonnen worden? Wij en komende genera-
tieën zullen blijvend betreuren wat voor altijd
verloren ging: hopelijk zullen wij en die na
ons komen troost vinden in de aanschouwing
van werken, voortkomende uit deze kunst.
En niet in het minst mogen wij onder
schatten de heteekenis van muziek, daar deze
kunst meer tot den mensch in het algemeen
spreekt dan welke andere ook.
Het is inderdaad verblijdend, dat wij mogen
constateeren, dat „ons E:gen Landje wéér
eens niet achteraan komt integendeel!
Wanneer wij memoreeren, dat gedurende
de donkere jaren de muziekstudie zich niet
alleen heeft gehandhaafd, doch voortdurend
een crescendo heeft vertoond, dan bedoelen
wij er op te wijzen, dat de zeer goede gelegen
heden daartoe bloeiende zijn gebleven en zich
zelfs hebben uitgebreid.
Wanneer wij daarnaast mogen vermelden,
dat ons Zeeuwsch-Vlaanderen, ja zelfs Ter
neuzen, thans een componist in den heer
Pierre van Hauwe bezit, zoo mag ons dit wel
zeer tot vreugde en trots stemmen.
Reeds werden werken van hem ten gehoore
gebracht, die beloften inhielden, en thans
biedt hij ons een compositie, terwijl meerdere
andere in bewerking zijn.
Zijn Suite voor Piano hebben wij mogen
beluisteren en daarin heeft hij zijn indivi-
dueele belevenissen uitgedrukt op een wijze
die weerklank vindt in het gevoelen van ons
allen gelurende de jaren die achter ons lig
gen: een droombeeld dat wij meenen te zien,
maar dat ons bij! ontwaken uit de trance over
laat aan een verlatenheid, waartegen wij
worstelen, welke wij meenen te hebben over
wonnen, maar die ons weer te sterk wordt.
Na langen strijd komen wij tot een bevrijding
uit deze depressie, waarin wij juichen over
onze overwinning, maar het zoekende ver
langen naar een hetere wereld, verdrijft toch
onze overwinningsroes.
En ten slotte: wat de beeldende kunsten
betreft: hoe hebben niet «die tijden van groote
beroering ons kunstwerken nagelaten, welke
ons volledig voorlichten omtrent het leven en
de geestesgesteldheid van de betrokkenen.
Wij zijn in afwachting of de Overheid meer
dan voorheen haar verantwoordelijk zal
gevoelen ten opzichte van al deze zaken en
in het bijzonder het effenen van het pad,
voor zoover de kunstenaar haar daarbij niet
kan ontberen. !H.
De Bisschoppen in bezet gebied hebben keer
op keer in een herderlijk schrijven gewezen op
de verschrikkelijken toestand, waarin vooral
de groote steden in het Westen verkeeren en
er bij de geloovigen elders in den lande op aan
gedrongen al het voedsel, dat zij maar
eenigszins kunnen missen aan de hongerende
bevolking af te staan. (A.-A.)
De Nederlandsch Hervormde Kerk, zich
bewust zijnde van den stoffeirjken en geeste
lijken nood welke gekomen is in vele gezinnen,
zich bewust zijnde var. de voorname, ja vol
komen centrale plaats, die het gezin inneemt
in het volksleven, is bezig de organisatie in
het leven te roepen van een schare sociale
werksters en gezinsverzorgsters, die zich zul
len willen wijden aan de leniging van dien
nood. Wanneer wij willen werken aan den
wederopbouw van ons gedrukte en geslagen
vaderland, dan staan Wij hier bij de kern. Elk
gezin, dat uit den nood wordt opgeheven, is
een kern van nieuwe bezieling en nieuwe
werkkracht, is een bouwsteen voor het weer
op te richten gebouw van onze volkskracht.
Deze nood bestaat in ons heele vaderland
en wel zeer in het bijzonder in de zwaar door
de gevechtshandelingen getroffen gebieden,
naar wij helaas niet hoeven te betwijfelen,
meest van al in de neg door den vijand be
zette deelen.
Door een op algemeenen grondslag staande
organisatie worden in het bevrijde gebied
hulpcolonnes op touw gezet om onmiddellijk
na de bevrijding van het nog bezette gebied
den toestand aldaar te gaan verkennen. Voor
meer blijvende hulp zijn krachten noodig, die
onder meer vanwege de Bijzondere Kerkelijke
Gezinszorg in cursussen worden opgeleid.
O.a. te Goes kwam kort geleden een dergelijke
cursus tot stand. Zeer waarschijnlijk zal ook
aan het eind dezer maand of in het begin van
Mei te Terneuzen een cursus worden geopend.
Deze cursussen zullen enkele maanden duren.
Ofschoon het werk aan deze cursussen ten
zeerste wordt bespoedigd en de duur dier cur
sussen zooveel mogelijk wordt ingekrompen,
om zoo snel mogelijk hulp te kunnen bieden,
denke men zich hun doel vooral niet beperkt
tot werkzaamheid alleen gedurende den aller-
eersten tijd na de bevrijding. De Kerk ziet
voor zich zelf in de zorg voor het gezin een
blijvende taak en zal dus bij voortduring
behoefte hebben aan sociale werksters en ge
zinverzorgsters. Hier ligt dus ongetwijfeld
voor velen een levenstaak.
Moge vooral Zeeuwsch-Vlaanderen niet
achterblijven en in deze gewichtige zaak zijn
aandeel bijdragen.
Tilburg (A.-A.). Het klooster Marienhof,
dat in een bosohrijke omgeving aan den Bre-
daschen weg is gelegen, zal binnenkort in
gebruik worden genomen als nood-sanatorium
voor t.b.c.-patiënten.
propt zijn deze auto's dan met leden van het
„Herrenvolk", dat zoo graag de geheele wereld
aan zijn knieën had zien liggen.
'Het behoeft ook geen betoog, dat het uiter
lijk en de stemming dezer letterlijk en figuur
lijk grijsgrauwen nu niet bepaald rooskleurig
is, vooral als het leden der Waffen S.S. zijn,
die op deze wijze op transport gesteld worden.
Haveloos en onverzorgd zien de vermoeide
mannen eruit; norsch staan hun gezichten,
spreken doen zij niet of nauwelijks met elkaar
en woede of doffe berusting straalt hun uit
de oogen.
„Wir kommen zurüok" hebben de Moffen
geroepen, toen ze het thans bevrijde Neder
land op vele plaatsen allerijl, stelend en mee
nemend, wat ze nog konden, verlieten.
En inderdaad zij zijn teruggekomen. Maar
hoe! Zoo hadden zij het toch allerminst ge
dacht. Bij heft zien dezer transporten is de
eerste reactie der burgers de Duitschers te
bekogelen met allerlei voorwerpen of ze uit
te schelden voor al het leelijks wat op hun
toepasselijk is en de opgekropte woede, haat,
verachting en verontwaardiging te luchten.
Wij hebben tijdens een transport gezien, dat
toen de auto's even moesten stilhouden, vrou
wen, mannen en kinderen, die achter een
wagen met kolen liepen, om te zien of er nog
wat voor hen „afviel", de moeilijk bijeen
gegaarde kolen gebruikten om er de Moffen
medq te gooien, waaraan door de bewakers
spoedig een eind werd gemaakt.
Ook ziet men vele gebalde vuisten achter
de ramen tegen de gevangenen opheffen,
maar in het algemeen weet men zich te be-
heerschen, omdat men inziet thans met weer-
looze soldaten te doen te hebben.
Ten slotte zijn Nederlanders een beschaafd
volk in tegenstelling met de Hunnen, die hun
sadisme eiken dag weer tijdens de bezetting
afreageerde op weerlooae mannen, vrouwen
en kinderen. Wel wordt de gevangenen aller
lei toegeroepen, vooral door de opgeschoten
jeugd en de kreet:
„Hebben jullie wel een Ausweis bij je" en
„Nu varen jullie naar Engeland hè, zing nog
eens dat mooie liedje" vormien zoo de speci
men van wat er in de burgerij leeft. Glim
lachend hooren de bewakers dit alles aan,
maar zij zorgen ervoor, dat er niets onbehoor
lijks gebeurd, want zoo is nu eenmaal de men
taliteit der beschaafde volkeren.
Bij ondervraging merkt men dat de enorme
massa der Duitschers nog grootendeels blin
delings geloof hecht aan de brallende propa
ganda van Goebbels en wacht nog op de uit
eindelijke overwinning, zonder feitelijke
factoren daarvoor te kunnen opnoemen. „Der
Fuehrer hat es gesagt" is alles, wat ze
weten te zeggen. Maar de intellectueel onder
de Duitschers ziet het anders: hij gelooft niet
meer aan een gelukkigen afloop door middel
van de wapens en het eenige wat hij hoopt is
een compromis.
En deze gedachten leggen ze dan in hun
vragen: „Gelooft U ook niet, dat Rusland
bij de vredesconferentie tusschen ons en de
Westerscbe mogendheden en Amerika niet
aan tafel zal zitten? „Gelooft U ook niet,
dat tenslotte de W/estersche mogendheden en
Amerika nog met de Duitschers samen tegen
Rusland zullen optrekken?"
Deze innerlijke gedachten zijn hun laatste
toeverlaat en zij zien dit nog als eenige uit
weg. Zonder deze we behoeven het niet
te zeggen onbestaanbare oplossing, zien ze
het zeer somber voor henzelf en hun volk in.
Maar nu is het te laat voor hen'; tot dit in
zicht hadden ze tien jaar geleden moeten
komen.
Eindhoven (A.-A.)
In
Het postverkeer met Limburg zal spoedig
hervat worden. Vermoedelijk zullen met in
gang van 1 April weer brieven en briefkaar-
het dorpje Varsseveld te Noorden van j ten naar alle pletsen in de provincie Lim-
het thans bevrijde Dinxperlo zijn, naar thans
bekend is geworden, onlangs 46 politieke ge
vangenen door de S.S. in het open veld op den
Aaltenscheweg terechtgesteld. Het waren
gevangenen van den „Kruisberg" te Doetin-
ohem. Zij waren voor het meerendeel afkom
stig uit Deventer, Zwolle. Amsterdam.
Utrecht en Stagharen. Denzelfden dag zijn
zij in een massagraf op de Algemeene Be
graafplaats te Varsseveld begraven.
Eindhoven A.-A.). Het is langs de „main
roads" in verschillende steden van bevrijd ge
bied, die nog nabij het front liggen, een dage-
lijksch verschijnsel geworden, transporten Duit-
sche krijgsgevangenen van allerlei wapens te
zien afvoeren op groote vrachtauto's. Volge-
burg verzonden kunnen worden. Ook de stad
's-Hertogenbosch zal met ingang van dien
datum in het briefverkeer worden opgenomen.
De hervatting van het binnenlandsche tele-
graafverkeer zal zoo spoedig mogelijk plaats
vinden. (Herr. Ned.)
De Prijzencontröle deelt ons mede:
De Hoofdambtenaar voor de Prijzencon
tröle in het bevrijde Nedërlandsche Gebied,
standplaats Tilburg richt een laatste en
ernstige waarschuwing aan de vervaardigers
en verkoopers van souvenirs.
Er komen steeds meer souvenirs in den
handel en de prijzen voor deze artikelen, soms
groote prullen, vertoonen een stijgende lijn.
Speciaal worden die artikelen aan dé Ge
allieerde militairen verkocht tegen prijzen,
waarmede den goeden naam en faam, die
cent;
>u*eau
luzen, de
tdsch- en
lil Bèlgi-
)r de bij-
ederland-
ie Dirtec-
idswe:
larj
«de heer
l waren,
ie Direc-
oo^d tot
6n <fe-
Jiging
»*>ig van
Bfedrag
hetwelk
t aan de
an. Het
op voor-
•ine. aan
?J. Span-
rdienste.
xlsdieust
■n, waar-
hield hjj
nam hij
scheping
vaartuig
hem toe
wederom
■en schip
le hecht-
lezen de
ier Leer
fevoelige
enteerde
cheiding.
r pp aan
>rps van
-achting,
Critieke
an wqp
l kunnen
kan met
^preker
a-de vev-
e At zn
teun zal
oie do
i'op den
'van de
|iten $n
tielang-
tioreer$e
ïing van
a.
.o Bgden
■al van
nuttigwi
voorval
eek. tlat
?lden in
b«pnder
|n heer
"iekschej
'therja''!
rneuzen -
t betre-
ekschen
lande;
zien
«tijdens
iestonék
voldeed'
oeut hif
■n v'öcr-
?te »n,
convoo^
de heer
redden
'rati err
Hf dat
5. Hfe- g
.an het
naak-'
pa, off-
Ameri-
laptste
Efr op
9 ;sael-
:e hulp
:en dat
