DE VRIJE ZEEUW
ZATERDAG 17 MAART 1945
le Jaargang No. 33
Redactiei S. W. Heüry en P. L. D. J. van Oeveren Redactie-adres i Julianastraat 37 Terneuzen
Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt bij de N.V. Firma P. J. van de Sande. Terneuzen
Administratie-adres t Noordstraat 57, Terneuzen.
ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Terneuzen ƒ1,50 per 3 maanden; buiten Terneuzen ƒ1,74 per 3 maanden.
Bij vooruitbetaling 6,60 per jaar. ADVERTENTIËN: Per mm 10 cent, minimum per advertentie 1,50, Rubriek
kleine advertentiën 15 regels 60 cent; iedere regel meer 12 cent; maximum 8 regels. Dienstaanbiedingen en dienst
aanvragen 1—5 regels 52 cent; iedere regel meer 10 cent. Met vermelding brievenJof adres bureau van dit blad 10
cent meer. Handelsadvertentiën bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat op aanvraag verkrijgbaar is.
Inzending van advertentiën uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave.
DE ELECTRICITEITSV00RZIENING.
Toen 19 September 1944 het electrische
licht uitdoofde doordat op last van de
Duitsche bezettingstroepen de Centrale
moest worden stilgelegd, zullen velen in
Zeeuwsch-Vlaanderen zich afgevraagd
hebben: „Hoe lang zal het duren voordat
wij weer over electriciteit zullen kunnen
beschikken
Er was toen niemand, die op deze vraag
een antwoord kon geven. In hoofdzaak
was dat afhankelijk van de mate waarin
de electrische centrale en de distributie
netten door de oorlogshandelingen be
schadigd zouden worden. Voor de cen
trale en de distributienetten in Oost
Zeeuwsch-Vlaanderen is dat meegevallen
een week na de bevrijding was de stroom-
levering hier in hoofdzaak hersteld.
Voor West Zeeuwsch-Vlaanderen staat
de zaak echter geheel anders. In dit district,
dat pas eind October geheel bevrijd was,
bleek de schade aan de netten en stations
zoo enorm te zijn, dat een spoedig herstel
der stroomlevering uitgesloten was. Alles
moest grondig nagezien en hersteld worden
voordat het weer in gebruik genomen kon
worden. Stap voor stap moest het net weer
worden opgebouwd. De eerste stappen
konden vrij vlot genomen worden omdat
het daar nog het gebied betrof met een
ondergrondsch hoogspanningsnet.
Zoo kon reeds op 23 October de stroom
levering in Biervliet hervat worden en
op 31 October aan de eerste perceelen
in IJzendijke weer electrisch licht worden"
geleverd. Daarop volgde Waterlandkerkje
op 14 November en het eerste perceel in
Oostburg (het ziekenhuis) op 6 December.
Inmiddels was de toestand van de af
watering in de omgeving van Biervliet
zorgwekkend geworden. Om hierin ver
betering te brengen moest zoo vlug moge
lijk het motorgemaal in den Elizabethpolder
aan electriciteit worden geholpen. Het
was noo'dig daarvoor de zwaar beschadig
de bovengrondsche lijn van Biervliet naar
het gemaal te herstellen. Daar de lijn
gedeeltelijk in het gebied stond dat onder
water dreigde te komen, was groote spoed
noodzakelijk, immers, zou het gebied een
maal overstroomd zijn, dan zou het herstel
werk veel moeilijker worden, daardoor
langzamer gaan en het overstroomde ge
bied zich steeds meer uitbreiden. Er is
hier door het P.Z.E.M.-personeel een
strijd gestreden tegen het water die ge
ëindigd is met een overwinning op 6
December, toen het electrische gemaal in
werking kon worden gesteld.
De omstandigheden waaronder gewerkt
moest worden waren uitermate jmoeilijk.
In regen en koude moest dag in dag uit
in de buitenlucht gewerkt worden, dikwijls
met onvoldoende waterdicht schoeisel en
zonder regenkleeding. Voorts was het
werk niet zonder gevaar, daar voor het
herstel der kabels in de bermen der wegen
moest worden gegraven en deze nog niet
overal vrij van landmijnen waren gemaakt.
Er moest daarom met groote voorzichtig
heid worden gewerkt, en gelukkig zijn tot
nu toe dan ook geen ongevallen met land
mijnen voorgekomen. Onder deze moei
lijke omstandigheden is het gelukt om op
18 December Groede weer van electrici
teit te voorzien.
Bij de herstelwerkzaamheden is steeds
als richtsnoer aangehouden om met het
beschikbare personeel en het aanwezige
jnateriaal in den kortsten tijd zooveel
mogelijk klanten weer aan electriciteit te
helpen. De kommen der dorpen, voor
zoover die het minst van het oorlogs
geweld geleden hadden, kwamen zoo
doende het eerst aan de beurt en nadien
pas de gedeelten met een minder aaneen
gesloten bebouwingverspreid staande
woningen in de polders werden geholpen
voor zoover de leidingen weinig be
schadigd waren en moesten anders wachten
tot er personeel en materiaal van elders
vrijgekomen was. Deze werkwijze heeft
wel eens aanleiding gegeven tot protesten,
maar aangezien niemand een andere werk
wijze kon aangeven die aan meer menschen
bevrediging zou schenken, is hierin geen
verandering gebracht.
In Januari werd de voorfgang. van het
werk ernstig vertraagd door de strenge
vorst en de sneeuwval, waardoor zoowel
het werk aan de bovengrondsche lijnen
als aan de ondergrondsche kabels zeer
bemoeilijkt werd. Toch werd zooveel
mogelijk doorgewerkt en gelukte het op
24 Januari het net in Sasput en op 3
Februari dat in Draaibrug weer in bedrijf
te stellen.
In Februari, toen het weer allengs wat
zachter werd, kon- in wat vlotter tempo
doorgewerkt worden. Er konden wat
meer menschen aan het werk worden
gezet en het materiaal, dat aanvankelijk
uit den geringen eigen voorraad geput
moest worden, kon met enkele van de
meest noodzakelijke stukken worden aan
gevuld. Ondanks een groot gebrek aan
transportmiddelen en gereedschappen, ge
lukte het de bovengrondsche lijnen naar
Sluis en Schoondijke in den loop van
Februari te herstellen en de stroomlevering
in die plaatsen geleidelijk te hervatten.
Daarna werd de lijn naar Aardenburg
onder handen genomen en de kabel van
Oostburg over Zuidzande naar Cadzand.
Beide kwamen intusschen gereed zoodat
ook in die plaatsen de stroomlevering
spoedig weer hersteld zal zijn. Vandaar
zal dan worden voortgewerkt eenerzijds
naar Sint Kruis en Eede en anderzijds
naar Retranchement. Intusschen is ook
begonnen met de lijnen van Breskens naar
Hoofdplaat en van Groede naar Kruisdijk
en met de kabel van Groede naar Bres
kens. Daarna rest nog de lijn van Groede
naar Nieuwvliet en een korte uitlooper
naar het buurtschap Kapitalendam.
In Nieuwvliet wordt intusschen door
het prijzenswaardige initiatief van een der
ingezetenen sinds eenigen tijd in beperkte
mate electriciteit geleverd aan verschil
lende perceelen in de kom van het dorp
met een gelijkstroomdynamo aangedreven
door een ruwoliemotor.
Indien er thans nog inwoners van West
Zeeuwsch-Vlaanderen, die voorheen elec
triciteit van de P. E. Z. M. betrokken,
zich afvragen wanneer de. stroomlevering
aan hun perceel zal zijn hersteld, kunnen
zij zich uit bovenvermelde gegevens een
indruk vormen wat zij hebben te ver
wachten. Als de werkzaamheden kunnen
voortgaan in het tempo wat nu is bereikt,
kan aangenomen worden, dat tegen het
einde van April vrijwel het geheele gebied
voorloopig afgewerkt zal zijn. Dit betee-
kent niet dat ieder dan weer in de zelfde
mate electriciteit zal kunnen betrekken als
voorheen.
Doordat veel materiaal verloren is ge
gaan, zullen veel afnemers voorloopig
genoegen moeten nemen met een aan
sluiting van beperkte capaciteit. Zoo
zullen velen, die voorheen een aansluiting
hadden voor licht en voor kracht,' voor
loopig alleen geholpen kunnen worden
met een lichtaansluiting en nog wat geduld
moeten oefenen voordat ook de kracht-
aansluitingen weer gemaakt zijn.
Ook zal de bedrijfszekerheid in den
eersten tijd wat te wenschen overlaten
daar de vele breuken in de leidingen
slechts op zéér primitieve wijze konden
worden hersteld, daar de verbindings
stukken voor een volwaardige reparatie
niet in voldoende mate voorhanden waren
en het nog geruimen tijd zal duren voor
dat hierin zal zijn voorzien.
Er wordt echter naar gestreefd om
alles zoo vlug mogelijk weer volledig te
herstellen, opdat ieder weer naar behoefte
over de electriciteit als bron van licht,
kracht en warmte zal kunnen beschikken
en deze dienstbaar zal kunnen maken aan
de behoefte van het gezin en aan den
opbouw van de streek.
Laten wij hopen, dat dan ook spoedig
de beperkende bepalingen ten aanzien van
het gebruik der electriciteit zullen kunnen
vervallen opdat de bekende slagzin: „Doe
het electrisch" weer ten volle in haar
vroegere waarde zal kunnen gelden.
L.
EENHEID OF VERDEELDHEID
Voor 1940 bestonden er in Nederland
twee Onderwijzersverenigingen voor het
Openbaar Lager Onderwijs, te wetende
Bond van Nederlandse Onderwijzers en het
Nederlands Onderwijzersgenootschap.
Deze verenigingen hadden o.a. beide
tot doelhet behartigen van het Openbaar
Lager Onderwijs. Men zal zich afvragen,
waarom dan twee verenigingen, die klaar
blijkelijk toch beide hetzelfde beoogden,
terwijl het toch veel logischer zou zijn,
als men voor dat doel een sterke vereniging
zou hebben.
Ja, geachte lezer, dat was weer eens één
der voorbeelden van onze veel geprezen
verdeeldheid en verscheidenheid.
Maar gelukkig is het „was", want op
een onlangs te Schoondijke gehouden
algemene vergadering voor alle Openbare
onderwijzers en onderwijzeressen uit W.
Z.-Vlaanderen, werd eenparig besloten
tot het stichten van een vereniging, waarbij
de hoop werd uitgesproken, dat dit voor
beeld in overig Nederland navolging zal
vinden.
Ziet, wat vóór 1940, ondanks herhaalde
pogingen, onmogelijk bleek (ook toen is
meermalen geprobeerd om tot een fusie
te komen) was nu in enkele minuten voor
elkaar.
De vier lange en benauwde bezettings
jaren hebben ons dus wel iets geleerd,
n.l. elkaar te verdragen en eensgezind
voor eenzelfde doel te werken en dan
niet eindeloze discussies te houden over
allerlei verschillen.
Er werd dus op die vergadering één
vereniging gesticht, echter alleen van
Openbare onderwijzers. Evenwel de wens,
of liever de hoop, der vergadering ging
verder. De algemene gedachte was Als
wij het nu hier met elkaar zoo spoedig
ééns zijn geworden, kunnen we dan nog
niet een stap verder gaan en proberen,
alle onderwijzers en onderwijzeressen in
