DE VRIJE ZEEUW
Nederland nü.
in.
DINSDAG 13 MAART 1945
le Jaargang No. 32
Redactiet S. W. Henry en P. L. D. J. van Oeveren Redactie-adrest Julianastraat 37Terneuzen
Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt bij de N.V. Firma P. J. van de Sande, Terneuzen
Administratie-adres t Noordstraat 57, Terneuzen.
ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Terneuzen ƒ1,50 per 3 maanden; buiten Terneuzen ƒ1,74 per 3 maanden.
Bij vooruitbetaling 6,60 per jaar. ADVERTENTlENPer mm 10 cent, minimum per advertentie 1,50, Rubriek
kleine advertentiën 15 regels 60 cent; iedere regel meer 12 cent; maximum 8 regels. Dienstaanbiedingenen dienst
aanvragen 15 regels 52 cent; iedere regel meer 10 cent. Met vermelding brieven^of adres bureau van dit blad 10
cent meer. Handelsadvertentiën bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat op aanvraag verkrijgbaar is.
Inzending van advertentiën uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave.
Een uiting van het streven, gemeen
schappelijk tot een oplossing der vraag
stukken op maatschappelijk en politiek
gebied te komen, was b.v. ook het ver
schijnen in 1938 van het tijdschrift „Het
Gemeenebest", maandblad voor het
Nederlandsch volksgeheel en tot bevor
dering van de volksgemeenschap. De
redactie, samengesteld uit verantwoorde
lijke jongere menschen uit de verschil
lende groote geestelijke stroomingen in
ons volk, verklaarde in de verantwoor
ding o.m.„In een tijd van geestelijke
en materiëele crisis in geheel de wereld
en in Europa bovenal, komt het er op
aan, de in ons volk zoo sterken drang
naar gerechtigheid zulk een vorm te
geven, dat ook voor de toekomst een
bewuste en levende volksgemeenschap
groeit, waarin een gelijkberechtigde plaats
is voor allen Een hernieuwing van
onze sociaal-economische structuur is niet
slechts een zaak van juiste wetgeving en
goed bestuur, maar allereerst van een
nieuwen geest, welke vertrouwen in elkaar
en offerbereidheid vermag te dragen.
Deze nieuwe geest in Nederland zal haar
bezieling ontleenen aan verschillende
idealen, omdat er de facto principiëele
tegenstellingen bestaan. Maar juist door
dat deze bezieling gedragen kan worden
door onze ééne liefde voor ons volk, ons
vaderland en onze traditie, gelooven wij
in haar mogelijkheid, niettegenstaande de
vele scheidingslijnen in ons volk. Het
gaat echter niet alleen om de mogelijkheid,
doch tevens om de noodzakelijkheid.
Geen groep in Nederland, hoe goed haar
beginselen, hoe groot haar invloed ook
moge zijn, is in staat alleen zonder hulp
van anderen een vernieuwing te bewerk
stelligen".
De oprichters van het tijdschrift en de
groote groep medewerkenden lieten het
niet bij platonische verklaringen over de
noodzaak van samenwerken en samen
gaan. In het Mei/Juni-nummer 1940 vin
den wij op blz. 247 een „Schema voor
een program tot nationale opbouw" van
de hand van Dr. P. J. Bouman, hetwelk
een concrete uitwerking is van de gedachten
en mogelijkheden, zooals die in „Het
Gemeenebest" naar voren waren ge
komen.
In 1939 was inmiddels ook tot stand
gekomen de „Jong-Nederlandsche Bewe
ging" (J.N.B.), geen nieuwe politieke partij,
doch een organisatie van gelijkgezinden,
die wilden trachten langs den weg van
ontwikkeling een vernieuwing tot stand
te brengen. De grondslag van deze
J. N. B. bevatte o.m. „De eensgezind
heid van het Nederlandsche volk en van
een eendrachtige, naar rechtvaardige ver
houdingen strevende volksgemeenschap zijn
slechts mogelijk
Bij de gemeenschappelijke erkenning,
dat staat noch volk der menschen hoog
ste goed vertegenwoordigen.
Bij de gèmeenschappelijke erkenning,
dat nog Staats- noch Volksgemeenschap
voor den mensch een beletsel mogen vor
men om God te dienen en zijn Geloof
te belijden.
Bij de gemeenschappelijke erkenning,
dat, integendeel, de zuiverheid van het
streven naar in geestelijk en stoffelijk
rechtvaardige verhoudingen, alsmede de
uitoefening van het overheidsgezag, dat
onmisbaar is ter instandhouding der volks
gemeenschap, hun zuiverste uitdrukking
vinden in een gezindheid, welke gevormd
wordt en telkens weer opnieuw gevormd
zal worden door de onbelemmerde ver
kondiging van het Christelijk Evangelie.
Alleen op grondslag van door liefde
gedragen rechtvaardigheid, gewetensvrij
heid en persoonlijke verantwoordelijkheid
is een ordelijke en welvarende Volksge
meenschap mogelijk".
„Ieder handelen van den mensch in
de gemeenschap behoort gebonden te zijrr
aan de eischen, welke de sociale recht
vaardigheid stelt en in de eerste plaats
het bevorderen van het gezamenlijk wel
zijn te beoogen".
„Ieder is verantwoordelijk voor het
geheel, zooals de gemeenschap verant
woordelijk is voor elk harer leden".
Ieder Nederlander heeft uit dien hoofde
de plicht te arbeiden, waarbij hij voor
de goede uitvoering van zijn maatschap
pelijke taak verantwoordelijk is. Ander
zijds kan ieder tegenover de gemeenschap
aanspraak maken op een deelnemen in den
gezamenlijken arbeid.
Indien gevestigdé machtsposities, hetzij
bestaande verhoudingen, het nakomen van
deze wederkeerige verpachtingen belem
meren, behooren zij plaats te maken voor
hetgeen het welzijn der gemeenschap en
ieders arbeid daarin vergt."
„Het Koningschap der Oranjes vertolkt,
op grond van den inhoud door Prins
Willem van Oranje aan deze roeping
gegeven, de saamhoorigheid en den wil tot
rechtvaardigheid van het Nederlandsche
Volk".
De oorlogsomstandigheden hebben het
vernieuwingsstreven en den wil tot samen
werken aanmerkelijk versneld. Dat er
onder het volk reeds geruimen tijd een
vernieuwingswil leefde bleek bij de op
richting van de Nederlandsche Unie, Juli
1940. Het blijft een historische daad van
het Driemanschap, in een oogenblik van
den grootsten nood van ons volk, terwijl
de leiders der vroegere politieke partijen
zóó ver van elkander en het volk afston
den, dat ze zelfs toen elkaar nog niet
konden vinden, te hebben doorgezet en
de Unie te hebben gesticht. Bijna
1.500.000 (anderhalf millioen adhaesie-
betuigingen in enkele weken, meer dan
800.000 leden binnen het jaar, overwel
digender vertrouwensvotum is er in Neder
land nooit geschonken. De Unie heeft
de gedachte van de nationale samen
werking gesteld en verwezenlijkt, haar
grondslagen zullen voor een deel ook
voor de toekomst waardevol zijn. Maar
ondanks dit allesOok de Unie is in
haar organisatie en haar wijze van optre
den bepaald geweest door de tijdsom
standigheden. Zij was geplaatst in een
bepaalde historische constellatie en heeft
diensvolgens moeten handelen. Na een
jaar vol wederwaardigheden en groote
spanningen was de opheffing van de Unie
het cadeautje, hetwelk de Duitschers op
10 Dec. 1941 bij haar tienjarig bestaan
aan de N.S.B. aanboden.
Vanaf dien datum dook de vernieu
wingsbeweging onder.
v. U-
0E A.S. V0LKERENC0NFERENTIE.
Recht van veto der groote mogend
heden wordt meer beperkt.
Londen, (Anep-Aneta).
Aneps diplomatieke correspondent ver
neemt, dat in Nederlandsche regeerings-
kringen voldoening heerscht over het feit,
dat, naar thans bekend is geworden, het
recht van veto van de groote mogend
heden meer beperkt zal zijn dan voordien
in Dumbarton Oaks was voorgesteld. Dit
is een goed voorteeken, aldus meent men
in bovengenoemde regeeringskringen voor
hen, die zonder de werkelijkheid uit het
oog te verliezen, alles in het werk willen
stellen om voorstellen meer aanvaardbaar
te maken voor kleinere landen. Het
Dumbarton Oaks plan is alleen door ver
tegenwoordigers van de vier groote mo
gendheden opgesteld. Het resultaat van
hun arbeid zal mogelijk de groote mogend
heden goed passen, maar het mag thans
als een bekend feit worden aangenomen,
dat het plan in enkele opzichten gewijzigd
zal dienen te worden, wil het den alge-
heelen en volledigen steun van de kleinere
landen hebben.
De Nederlandsche Regeering meent,
dat er eenige waarborg dient te zijn, dat
er ten allen tijde van rechtvaardigheid
sprake zal zijn. Men zal moeten toe
geven, dat het plan in dit opzicht er het
zwijgen toe doet. Het is geen geheim,
dat de uiting van vrees op dit gebied een
nasleep is van de ervaring vóór den oor
log opgedaan, toen herhaaldelijk gepoogd
werd vrede te verkrijgen door veiligheid
en vitale rechten van een of andere zwak
kere mogendheid op te offeren.
Wat de kleinere landen betreft wordt
meer nadruk gelegd op de veiligheid dan
op den vrede. De Nederlanders zijn van
meening, dat als de groote mogendheden
alleen het recht bezitten om door hun
veto eiken dwangmaatregel tegen henzelf
onwettig te verklaren, de kleinere mogend
heden toch zeker als minsten eisch mogen
stellen, dat zij, in welken vorm dan ook,
compensatie ontvangen door een betere
definitie van hun rechten. Terzelfdertijd
blijft men in groote mate afkeerig, om
datgene te sanctionneeren, hetwelk een
formeele internationale overeenkomst van
het hoogste belang geacht wordt, name
lijk het principe dat een staat, hoe machtig
ook, en onder welke omstandigheden dan
ook een positie inneemt welke deze mogend
heid het wettige recht verschaft rechter
in eigen zaak te zijn.
De kleinere landen beschouwen de
huidige groote mogendheden en hun
leiders geenszins met wantrouwen. In
tegendeel. Maar men eischt van de
kleinere landen, dat zij onherroepelijk een
plan aanvaarden, dat geruimen tijd van
kracht zal zijn en het is niet anders dan
natuurlijk, dat zij enkele waarborgen -
wenschen voor een toekomst, die door
niemand voorspeld kan worden.
EEN GESCHENK VOOR HET
NEDERLANDSCHE R00DE KRUIS.
Londen, (Anep-Aneta).
Het Britsche Roode Kruis en de St.
John Ambulance Association hebben aan
de nationale Roode Kruis vereenigingen
van Nederland, Frankrijk, België en
Luxemburg 270 vrachtauto's en ambulance-
wagens geschonken, die gebruikt zullen
