DE VRIJE ZEEUW
ZATERDAG 10 MAART 1945
le Jaargang No. 31
Redactie: S. W. Henry ten P. L. D. J. van Oeveren Redactie-adres: Julianastraat 37Terneuzen
Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt bij de N.V. Firma P. J. van de Sande, Terneuzen
Administratie-adres Noordstraat^57, Terneuzen.
ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Terneuzen ƒ1,50 per 3 maanden; buiten Terneuzen ƒ1,74 per 3 maanden.
Bij vooruitbetaling 6,60 per jaar. ADVERTENTIËN: Per mm 10 cent, minimum per advertentie 1,50, Rubriek
kleine advertentiën 15 regels 60 cent: iedere regel meer 12 cent; maximum 8 regels. Dienstaanbiedingen en dienst
aanvragen 1—5 regels 52 cent; iedere regel meer 10 cent.. Met vermelding brieven^of adres bureau van dit blad 10
cent meet. Handelsadvertentiën bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat op aanvraag verkrijgbaar is.
Inzending van advertentiën uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave.
Aan deze zijde der grens.
Langzamerhand' beginnen zich' in de pers
in bevrijd gebied, zij het met schroom, en geen
wonder, meeningen, te uiten, die als pogingen
tot het geven van richtlijnen voor den her
opbouw moeten gezien worden. Het onzekere
en negatieve begint plaats te maken voor het
positieve.
In „De Vrije Zeeuw" van 16 Febr. j.l. vin
den we een bewijs hiervan in het artikel „Hoe
dan?" van den schrijver S., die daarin de
juiste en diepere beteekenis van het Woord
„Christelijk" tracht duidelijk te maken, om
vervolgens tot de conclusie te komen, dat er
door ons volk en zeer terecht een
scheidslijn loopt, die niet genegeerd kan wor
den. Om die lijn uiteindelijk te bepalen, zegt
de schrijver, als zijnde zijn overtuiging,
dat ons volk, dat in overgroote meerderheid
alle contact met de Kerk heeft verloren, daar
mee ook den Bijbel als levensboek heeft los
gelaten (en daarmee ook Christus).
Maar, dit zijn o.i. twee begrippen, die elkaar
niet volkomen dekken. Heusch niet allen, die
de Kerk dén rug hebben toegekeerd, hebben
gebroken met den Bijbel. Door allerlei oor
zaken niet te vergeten de radio hebben
menschen, die den Bijbel lezen, aan tafel met
hun gezin bidden, de Kerk losgelaten.
.Christelijk, zal het iets beteekenen, moet
toch verstaan worden als: verbonden met
Christus en levende uit Zijn Geest en Kracht,"
gaat S. verder.
Na deze stelling, waarmee we het roerend
eens kunnen zijn, trekt schrijver genoemde
scheidslijn. Maar, alsof hij voelt, dat hij den
kring zoo wel. heel klein neemt, zet hij al
spoedig de grens wijder uit met de woorden:
..degenenalthans (die) de band met
hem persoonlijk zoeken en trachten te leven
uit Zijn Geest en Kracht, door een min of
meer nauwgezet verkeer met den Bijbel." De
geachte schrijver zal' het toch wel met ons
eer,»- bjr.. dc+- hij hiermee dB deur, die eerst
op een kier stond, ineens veel verder opent.
Is het daarom, dat hij „bedoelt: allerminst
te zeggen, dat zij in de praktijk van het leven
altijd de besten, de eerlijksten, de aangeriaam-
sten zijn"!
.Dan zet S. de deur nóg wat verder open;
„het gaat om het principeGod en Zijn
Woord te doen gelden op alle terrein des
levens". Dit begrip is wel zeer veel minder-
exclüsief, dan het eerste: verbonden met
Christus en
Waarom S. het noodig heeft geoordeeld,
na zoo lang geredeneer, tot die derde norm
te komen, ontgaat ons. Zijn betoog lijkt ons
er weinig door verhelderd; we vroegen ons bij
eerste lezing al af: Welke groep wordt er toch
bedoeld? Heel duidelijk is voor ons ook niet)
„het toekennen of onthouden van den naam
Christelijk heeft niets te maken meteen
fatsoenlijken of onfatsoenlijken levensstaat,
maar enkel en alleen met het principe," zij
het dan terwille van eén zuiveren grondslag.
Hier moeten we toch even een vraagteeken
zetten. Eten staat, in het verleden? Of een
rekening-courant tot, zeg: langer-dan-van-
daag? Naar onze meening kan dat een groot
verschil maken; of bedoelt S. met onfatsoen
lijk iets anders dan wij?
We willen geenszins de zeer groote moei
lijkheid van het preciseeren over het hoofd
zien, vooral niet wanneer een begrip te om
schrijven valt, dat door een algemeen gang
baren naam aangeduid, naar ons gevoel daar
onderuit is gekomen. Doch dat terzake. We
kunnen of de schrijver het heeft bedoelt
of niet, maar niet ontkomen aan het ge
voel, dat S„ met eerst te zeggen, dat bij de
kleine minderheid niet altijd de besten en
eerlijksten zijn en tegelijk bij de meerderheid,
besten, eerlijksten en zelfs vroomsten, een
compromis wil doen.
Inderdaad heeft S. door de wijze, waarop
hij het probleem behandelt of wel zich uit
drukt, hier en daar ontstemming gewekt.
Dat had vermeden kunnen worden, zonder
het betoog en de zaak in kwestie te schaden.
In hoogste instantie is „De Vrije Zeeuw" geen
kerkelijk blad.
Hierbij willen we niet vergeten, dat het
artikel van den heer S. een verweerschrift is.
Daarom betreuren wij het, dat de schrijver
geen andere terminologie heeft gebruikt en
zich op eèn andere en mogelijk even duidelijke
wijze heeft uitgedrukt. Dat kon slechts ons
aller streven ten goede komen.
Er is een groep van ons volk, en wij ge-
loovenniet de minderheid, die begrensd wordt
doorwi'llen-leven-met-God-en-Zijn-Woord en
anderszins niet-geheel-willen-breken-daarmee.
En een gijzelaars-karnap hebben we meege
maakt. dat een vooraanstaand S. D. A. P.-
figuur de dagsluiting leidde met gebed en
Schriftlezing. Evenzoo deden dat personen uit
andere z.g. „linksche" partijen.
En hoe zal het deel van ons volk, nu ten
prooi aan namelooze ellende, uit het lijden te
voorschijn komen
Jezus zegt (Matth. 21)„maar wat dunkt U?
een zeker mensoh had 2 zonen en gaande tot
den, eersten zeide hij: Zoon, ga, heen, werk
heden in mijn Wijngaard, Doch bij antwoordde
en zeide: ik wil niet; en daarna berouw heb
bende ging- hij heen. En gaande tot den twee
den zeide hij desgelijks en deze. antwoordde
en zeide: ik ga heen en hij ging niet. Wie
van deze heeft den wil des Vaders gedaan?
Waar loopt de girens, de scheidslijn? Wij
willen geen compromis; "wie zich willens en
wetens, dus doelbewust zet, naar zou blijken,
aan de verkeerde zijde dei' grens, dien zullen
we natuurlijk te zijner tijd tegenover ons vin
den. Daar tegenover is het ons ook niet te
doen om de vorming van een partij met een'
klinkend adjectief. Ons streven is: gemeen
schappelijk op één en dezelfde basis dus
de schouders zetten onder de onnoemelijk
zware taak van den heropbouw en de ver
nieuwing van ons volksbestaan, met allen
Uit welke \roegere partij-groepeering dan ook
die ons daartoe de hand willen reiken.
Deze taak achten wij van zóó'n groote be
teekenis, dat we onzerzijds elke mogelijke
stap willen doen om te komen tot versterking
der gelederen en het bereiken van het doel.
Naar onze meening geven de evangeliën
Jezus Zelf de door ons te volgen normen
aan, n.l.: Waarheid, Gerechtigheid en Naasten
liefde. Op basis van deze normen willen en
kunnen we samenwerken in een groep, die we
nog gelooven een meerderheid te vormen.
Dan verknocht aan het Huis van Oranje
en trouw aan ons volk, willen we aan den
heropbouw van land en ,'otk beginnen.
ONTSLAG EN AANSTELLING BEIDE AAN
BANDEN GELEGD.
Het Gewestelijk Arbf tlsbureau te Middel
burg deelt ons mede
Zooals bekend was bij het Buitengewoon
Besluit Arbeidsverhoudingen (d.d. 17 Juli 1944
Stsbl. SE 52) bepaald, dat een werkgever de
toestemming noodig had van het Arbeids
bureau om een werknemer te kunnen ont
slaan. De werknemer echter had de toe
stemming van het Arbeidsbureau niet noodig
om zijn dienstbetrekking te beëindigen en
kon elders ander werk aanvaarden zonder dat
de nieuwe werkgever zich op de hoogte be
hoefde te stellen, hoe de vorige dienstbetrek
king was beëindigd.
Deze vrijheid van den werknemer gaf aan
leiding tot verlerlei moeilijkheden.
Op verschillende terreinen is een tekort aan
arbeidskrachten te voorzien. Reeds nu doet
er zich een tekort aan geschoolde arbeids
krachten, aan vaklieden gevoelen. Timmer
lieden, metselaars, electrieiens, kleermakers,
schoenmakers zijn er nu al te weinig om te
voldoen aan de groote vraag, die er naar hen
is. Dit heeft tot gevolg, dat er bij de werk
gevers steeds sterker drang ontstaat om een
hooger loon te betalen, teneinde de arbeiders
te houden of in dienst te krijgen.
Zoo'n toestand is natuurlijk ongewenscht.
De goede onderlinge verhoudingen worden er
door verstoord, de loonen woi-den op een ge
vaarlijke en ongezonde wijze opgedreven, en
voor belangrijk werk kan men niet de arbei
ders krijgen, die daarvoor noodig zijn. Dit
laatste deed zich in het bijzonder gevoelen tag
werkzaamheden voor de Geallieerde strijd
krachten. Deze hielden zich aan de officieel
-geldende loonen en konden daardoor niet de
arbeiders krijgen, die ze noodig hadden.
De Minister van Sociale Zaken heeft daar
om het ontslagverbod wederkeerig gemaakt.
Hij heeft nu bepaald, dat ook de werknemer
toestemming van het Arbeidsbureau noodig
heeft alvorens hij een dienstbetrekking kan
beëindigen en dat de werkgevers verplicht
zijn toestemming van het Arbeidsbureau te
vragen, vooraleer zij personeel in dienst kun
nen nemen, indien dit niet kan aantoonen, dat
de vorige dienstbetrekking met toestemming
van het Arbeidsbureau of met wederzjjdsch
goedvinden beëindigd is.
Het desbetreffende Koninklijk Besluit is nu
tot stand gekomen 29 December 1944 Stsbl.
E 157;
Het is natuurlijk niet de bedoeling van deze
wijziging om werknemers te beletten hun
positie te verbeteren. In het Koninklijk Besluit
wordt dan ook uitdrukkelijk bepaald, dat toe
stemming tot verbreking van een dienstver
band niet mag worden geweigerd als de weige
ring een redelijke verbetering voor den werk
nemer zou verhinderen." Een „redelijke" ver
betering is echter met als de nieuwe werk
gever een hooger loon wil betalen dan de
geldende loonregelingen toestaan. Een rede
lijke verbetering ia evenmin als een werk
nemer bij den nieuwen werkgever een belang
rijk hooger loon kan verdienen, doch slechts
tijdelijk bij hem kan worden tewerkgesteld.
In dat geval worden immers de banden met
de oude onderneming verbroken, terwijl de
werknemer na korteren of langeren tijd toch
weer op bet oude, lagere loonniveau terugvalt,
wat altijd groote bezwaren heeft. Bepaald
funest is het als een werknemer ter wille van
een tijdelijk hooger loon zijn eigenlijke beroep
in den steek moet laten.
De Directeur van het Gewestelijk Arbeids
bureau is verplicht om in deze gevallen advies
in te winnen van de Commissie van Advies,
die hij elk Arbeidsbureau wordt opgericht.
Mochten de .nieuwe voorschriften te ruim
of te beperkt zijn, dan geeft het Koninklijk
Besluit den Minister de bevoegdheid ze te be
perken of uit te breiden.
Tegen overtreding zijn strafsancties vast
gesteld.
Met deze wijziging is bereikt, dat niet slechts
de werknemer beveiligd is tegen ongemoti
veerd ontslag door den werkgever, doch dat
nu ook de werkgever beschermd is tegen een
ongemotiveerd verbreken van het dienstver
band door den werknemer. Verder is er de
mogelijkheid door ontstaan orde te houden
op het gebied van de loonen en regelend op
te treden op -het terrein der werkgelegenheid.
Dit laatste is nu en vooral voor de toekomst
van groote beteekenis.
De wijziging is thans in werking gétreden.
TIJDELIJKE ACADEMIE
VOOR HET BEVRIJDE GEBIED.
In aansluiting op een in den loop van Febru
ari verschenen bericht, deelen wij mede, dat
te Eindhoven is opgericht de „Stichting Tijde
lijke Academie". Bhjkens haar statuten stelt
zij zich ten doel te voorzien in de leemte aan
universitair en hooger technisch onderwijs,
welke ten gevolge der bijzondere omstandig
heden in 'thet momenteel bevrijde gebied be
staat Zij tracht dit doel te bereikan door hst
geven van onderwijs en het afnemen van exa
mens in de technische wetenschap (Delft), de
landbouw wetenschap (Wageningen), de medi
cijnen, de godgeleerdheid en de wis- en natuur
kunde inclusief scheikunde, geologie, byologie,
pharmacie), voor zoover de hulpmiddelen dit
zullen toelaten.
Studenten, die hun studie aan de tijdelijke
Academie wensehen voort te zetten of te be
ginnen of een examen wensehen af te leggen,
worden verzocht zich aan te melden door
middel van een formulier, dat in de week van
5 tot 12 Maart verkrijgbaar zal zijn op de
militaire commissariaten, sectie Onderwijs etc.
te Maastricht, Heerlen, Nijmegen, Oss, 's Her
togenbosch, Tilburg, Breda, Roosendaal, Ber
gen op Zoom, Middelburg en Sluiskil, alsmede
op het bureau der Stichting, tijdelijk geves
tigd Reehtestraat 44 te Eindhoven. Zij zullen
dan zoo spoedig mogelijk een oproep ontvan
gen, waarna definitieve inschrijving kan vol
gen. Het collegegeld zal in beginsel overeen
stemmen met dit van onzie universiteiten en
Hooge Scholen. Studenten voor wie dit een
bezwaar mocht zijn of die slechts kunnen stu-
deeren indien hun een beurs wordt toegekend,
moeten dit op het aanvraagformulier vermel
den.
Waarschijnlijk zal eind Maart begonnen
worden met de colleges voor het le jaar Delft
(alle afdeelingen)le jaar wis- en natuur
kunde en scheikunde, le jaar Wageningen, le
jaar medicijnen. De drie eerst genoemde cur
sussen worden gehouden te Eindhoven, de
laatste (medische propaedeusebovendien te
Maastricht en Nijmegen. Verdere cursussen
zullen spoedig volgen. Wat de faculteit der
godgeleerdheid betreft is een volledige oplei
ding voor Nederlandsch Hervormden voorbe
reid. Wij verwijzen dienaangaande méde naar
de Kerkelijke bladen.
Volgens artikel 18 der statuten worden tot
het bijwonen der lessen en het afleggen van
examens slechts toegelaten diegenen die zijn
toegelaten door een commissie van toelating.
Deze weigert de toelating uitsluitend, indfen
diegene die toelating verzoekt, op grond van
zijn onvaderlandsch gedrag in redelijkheid geen
aanspraak op bijwonen van het onderwijs of
•het afleggen van een examen aan de Tijdelijke
Academie kan doen gelden.
Ten einde de definitieve inschrijving te
kunnen bespoedigen, is aan het aanmeldings
formulier een vragenlijst toegevoegd betref
fende gegevens welke voor de Commissie van
belang zijn. Studenten, die in twijfel ver-
keeren omtrent de mogelijkheid van studie
in de door hen gewenschte richting wor^lt
verzocht zieh nochtans aan te melden met
volledige specificatie der studierichting of
zich voor nadere inlichtingen te wenden tot den
voorloopigen secretaris Dr. H. C. Hamaker, Huygens-
laan 11, Eindhoven.
C. B. voor „Hetr. N#d,"
