DE VRIJE ZEEUW
I,
1
Nederland nü.
n.
Redactie-adres i Julianastraat 37 Terneuzen
DINSDAG 6 MAART 1945
le Jaargang No. 30
Redactiei S. W. Henry en P. L. D. J. van Oeveren lcIIlcuaen
Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt bij de N.V. Firma P. J. van de Sande, Terneuzen
Administratie-adres t Noordstraat 57, Terneuzen.
ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Terneuzen ƒ1,50 per 3 maanden; buiten Terneuzen ƒ1,74 per 3 maanden.
Bij vooruitbetaling 6,60 per jaar. ADVERTENTIËN. Per mm 10 cent, minimum per advertentie 1,50, Rubriek
kleine advertentiën 1—5 regels 60 cent; iedere regel meer 12 cent; maximum 8 regels. Dienstaanbiedingen'en dienst
aanvragen 1—5 regels 52 cent iedere regel meer 10 cent. Met vermelding brieven^of adres bureau van dit blad 10
cent meer. Handelsadvertentiën bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat op aanvraag verkrijgbaar is
Inzending van advertentiën uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave.
Het is het noodlot geweest, dat de groote
figuren als Troelstra, Schaepman en Kuyper
in de twintiger jaren geen opvolgers hebben
gehad, die van een zelfde formaat waren.
Daardoor kregen wij een politiek van pappen
en nat houden. De critiek geldt niet zoozeer
hetgeen er was, alls wel hetgeen er niet was.
Men ging de problemen niet met kracht en
principieel te lijf, integendeel, dn vele geval
len werd de schuld gegeven aan de belemme
ringen van het vrije verkeer, aan de verwar
ring in het' geldwezen enz. Men verwarde
hier volkomen oorzaak en gevolg.
Het extremisme, dat hier en daar opkwam,
ontsproot voor een deel aan het brein van een
paar politieke warhoofden, voor een deel ech
ter ook uit de overtuiging, dat het zóó niet
langer ging. Ons politieke leven was vóór
10 Mei volkomen verstard.
Huizinga, vooral in breeder kring bekend
geworden door zijn boek „In de schaduwen
van morgen", schreef in zijn „Nederlandsen
geestesmerk" (1935)„Van een werkelijk par
lementaire practijk is sinds lang geen sprake
meer. De volkswil kan ziich evenmin spontaan
vormen als uitspreken of dóórzetten. Nieuwe
aggregatie van meening of streven naar
nieuwe omstandigheden en behoeften wordt
door het gefixeerde stelsel van volstrekt ver
ouderde partijen belemmerd. Het evenredige
kiesrecht met zijn onzinnige consequentie van
den kiesdwang versteent ons politieke leven.
Het dient onverwijld en algeheel te worden
afgeschaft in de erkenning dat het de on-
noozelste vergissing is geweest, die een doc
trinaire staatstheorie ooit heeft kunnen be
gaan."
„Ons vaderland, met zijn neiging tot secta-
risme óp elk gebied, was haast voorbeschikt
om aan de ondoordachte wijsheid van het
kmisliTMtig „-gepsrftoitioftecrde democratische
parlementarisme ten prooi te vallen. Het re
sultaat wordt alleen duidelijk zichtbaar, wan
neer men zich op eenigen afstand plaatst.
Wij zijn zoo gewend aan het bestaan van al
de organisaties, die zich ten onzent politieke
partijen noemen, dat zij ons even permanent
en vanzelfsprekend voorkomen als gemeente
besturen of rechtbanken en het gewoonlijk
niet tot ens doordringt, hoe volslagen ondoel
treffend en onwaar dit partijen-apparaat is.
De christelijk-historische partij, die den toe
loop heeft van al wat conservatief of ge
matigd liberaal denkt, de anti-revolutionnaire
partij, die het zuiver theocratisch standpunt,
dat haar kracht is, toch eigenlijk voortdurend
moet verloochenen, om practische politiek ie
kunnen voeren, de katholieke partij, die steeds
cp barsten staat doo/ de spanningen, die haar
samenhang bedreigen, de steeds slinkende
liberale groepen, die volstrekt niet -meer in
staat zijn, het in wezen liberaal gezinde volks
deel te trekken of te vereenigen, de sociaal
democratische arbeiderspartij, die voortgaat,
schoon in werkelijkheid reeds lang louter pro
gressief geworden, haar aanhang te werven
met de propagandamiddelen der revolutie,
geen van alle verdient ook maar eenigszins
meer den naam van een waarlijk politieke
groepeering". „Het partijstelsel, zooals ons
vaderland het bezit, toont dagelrjksch zijn
overbodigjheid en ondoeltreffendheid. Het
werkt hoogstens nog in zekere schadelijke
vormen door voortrekking van partijgenooten."
Wij willen niet ieder woord van deze critiek
van prof. Huizinga voor onze rekening
nemen. Hij vertolkte echter zeer wezenlijke
dingen, die leefden in de harten van duizen
den en duizenden.
Onder de jongeren van Nederland leefden
de oude politieke partijen niet meer, omdat de
groote problemen: werkloosheid, ordening,
landsverdediging, Indië, niets meer met de
oude beginselvragen te maken hadden. De
jonge werklooze, wiens leven gevuld werd
door stempellokaal en werkverschaffing,
maar die geen toekomst meer zag, interes
seerde zich niet voor de zich eindleloos her
halende discussies in de Kamer, hij wenschte,
dat er iets gedaan werd. Maar er werd te veel
gepraat en te weinig gedaan! Meeningsver-
schillen over de spellingkwestie, over Oss en
het versche cadetje, vulden de Kamerversla
gen, terzelfdertijd. dat honderdduizenden rie
pen om een eerlijk stuk werk en aan onze
Oostgrens de grootste militaire macht werd
opgebouwd', die de wereld ooit had gezien.
Het partijpolitieke systeem, zooals dat in
Mei 1940 in ons land bestond, heeft ongetwij
feld historisch zijn zin en betee'keiiis gehad,
maar het beantwoordde niet meer aan de
staatkundige, maatschappelijke en geestelijke
verhoudingen, zooals die de laatste jaren vóór
den oorlog in Nederland lagen, zoodat een
groote groep jongeren reeds vóór den oorlog
aan het toen bestaande partijpolitieke leven
geeii deel meer wenschte te
in Nederland
nemen.
Reeds vóór den oorlog was het streven naar
vernieuwing merkbaar in samenkomsten in
Woudschoten, in de „Roode Pannen" bij Til
burg, in het „Oolgaardthuis", in Barchem,
Bentveld! en op de Volksthoogeschool in Bak-
keveen. De overtuiging-leefde, dat een nieuwe
aanpak gegroeid was voor het zoeken naar
een gemeenschappelvjike oplossing der vraag
stukken, welke een schooner gemeenschaps
leven in den weg stonden. v. XJ.
AANGIFTEN
INGEVOLGE HET TRIBUNALEN-BESLUIT.
Wij Nederlanders hebben thans de moge
lijkheid om klachten in te dienen tegen die
genen, die zich in de periode vanaf 10 Mei
1940 buiten onze gemeenschap hebben gesteld
en zich op een wijze hebben gedragen, die door
eiken goeden Vaderlander wordt afgekeurd.
In het bevrijde gebied zijn Tribunalen thans
ingesteld en de vraag is nu: hoe moet de aan
gifte ingevolge het Tribunalenbesiluit nu ge
beuren. Iedereen die- weet, of gegronde reden
heeft om te vermoeden, dat een Nederlander
of een Nederlandseh onderdaan zich in den
bezettingstijd in strijd met de belangen van
het Nederlandsche volk heeft gedragen, kan
daarvan- aangifte doen. Op elke gemeente
secretarie zijn of kqmen aangifte-formulieren
beschikbaar, die heel gemakkelijk kunnen wor
den ingevuld.
Allereerst de volgende opmerking: de in
vulling moet zoo zakelijk mogelijk gebeuren,
dat wil zeggen, dat men zooveel mogelijk alle
feiten en omstandigheden vermeldt en ook de
plaats, het tijdstip of de periode, waarop de
aanklacht betrekking heeft. Dat is één. En
punt twee is: Men zij voorzichtig geen valsche
aangifte te doen, daar dit gestraft kan wor
den met gevangenisstraf.
Wie yallen er nu onder het Tribunaalbesauit,
of met andere won»- n. tegen v'ie kan men nu
eigenlijk een aangifte doen. Het antwoord
daarop is eenvoudig. Men kan alleen aangifte
doen tegen Nederlanders of Nederlandsche
onderdanen, hetzij levend hetzij reeds over
leden, die zich schuldig hebben gemaakt aan
één of meer gedragingen, die wij nu gaan
noemen
Men moet weten of gegronde reden hebben
om tc vermoeden, dat de betrokkenen hulp of
steun verleend hebben aan dten vijand, diens
handlangers of medewerkers ofwel ook dat
de betrokkene getracht heeft dat te doen.
Op de tweede plaats dat de betrokkene lid, be
gunstiger of op andere wijze deelgenoot was
van de N. S. B. of eenige andere natïonaal-
socialistische of fascistische organisatie of in
stelling; dat hij voor de N. S. B. of een der
befaamde mantelorganisaties is werkzaam
geweest, haar propaganda heeft bevorderd of
verspreid, of dat hij in het algemeen van nati-
tionaal-socialistische of fascistische gezindheid
heeft blijk gegeven. Op de derde plaats- moet
vaststaan of moet men ernstige redenen heb
ben om te vermoeden, dat de betrokkene voor
deel heeft getrokken uit maatregelen, die door
den vijand of diens handlangers genomen zijn.
Ook als de betrokkene geprobeerd heeft dit
te doen, kan men een aanklacht tegen hem
indienen, eru het zelfde geldt van menschen,
die voordeel -hebben gètrokken uit den toe
stand, die door den oorlog of door de vijande
lijke bezetting werd geschapen. Tenslotte kan
men nog voor het Tribunaal dagen degenen,
die geen gevolg hebben gegeven aan maat
regelen, die door de Nederlandsche Regeering
in verband met de oorlogvoering zijn uitge-
Zooals gezegd, kan men de aangifte-form ,-
lieren op elke gemeente-secretarie kosteloos
ontvangen. Wanneer het is ingevuld, en men
kan dat niet goed en duidelijk genoeg doen,
moet het worden opgezonden naar het Cen
traal Tribunaal Kantoor, dat gevestigd is te
's-Herogenbosoh, Hinthamerstraat 176.
(Herr. Ned.)
DRINGENDE EISCHEN
VAN NEDERLANDSCHE REGEERING.
New-York (Anep-Aneta).
In een artikel vanuit Londen schrijft Wil
liam Humphreys in de alhier verschijnende
„Herald Tribune" het volgende:
„Dinsdagavond meldde Londen, dat de
Nederlandsche Regeering aldaar, nadat zulks
de eerste maal was geweigerd, opnieuw heeft
verzocht, - dat 50.000 ton -Nederlandsche
scheepsruimte aan (Je Geallieerde scheepvaart -
„pool" onttrokken zou worden om voedsel en
medicamenten naar Nederland te sturen, zoo
dra de -bevrijding van de Westeljjke -provin
ciën verzekerd zou zijn."
Dit dringende verzoek van Koningin Wil-
helmina's -Regeering is gebaseerd op de grond
gedachte, aldus werd in betrouwbare kringen
vernomen, dat de bevoorrading van Geallieer
de zijde niet voldoende zou zijn. De -Nederland
sche Regeering is van meening. dat de ont
beringen, die .Frankrijk en België hebben mee
gemaakt, in Nederland vele malen erger zul
len zijn.
Officieele Nederlandsche kringen zijn van
meening, dat de capaciteit van de UNKA, als
gevolg van transport-moeilijkheden, beperkt
is en dat de Nederlandsche Regeering het be
langrijkste werk daarom dan ook zielf wil
verrichten.
De door het Nederlandsche volk onder de
Duitsche bezetting geleden ontberingen zijn
erger dan die van we-lk land in het Westen
ook. Indien de Nederlandsche bevolking dan
ook mocht ontdekken, dat haar Regeering
hier niet krachtig; genoeg optreedt, dan zou
dit zeker aanleiding kunnen geven tot ernstige
politieke strubbelingen. In het Kabinet-Ger-
Orandy is een crisis ontstaan en een recon
structie staat voor de deur. Het is bekend,
dat Gerbrandy -zijn bevrijde landgenooten niet
onder de oogen wil komen, inuien hg geen
Nederlandsche hulpschepen tot zijn beschik
king heeft.
VÖEOSELPAKKETTEN-CAMPAGNE
NEDERLANDSCHE ROODE KRUIS.
Dank zij de medewerking van de P. T. T.
zal het mogelijk zijn pakketten houdbare
levensmiddelen tot een maximum van 3 kg
aan alle postkantoren in bevrijd gebied aar.
-te bieden.
Vanaf 12 Maart zuilen bij deze postkantoren
speciale etiketten verkrijgbaar ^ïjn voor den
prijs van- 0,50 per stuk, waarop den naam
van den geadresseerde en van den afzender
kunnen worden geplaatst en waarop voor
komen de condities waaronder het Roode
■Kruis de verzending van deze pakketten aan
vaardt.
Het Roode Kruis gaat ermeue aceoord, dat
de gever het pakket aanbiedt, hetzij met een
nauwkeurig adres, hetzij met uitsluitend een
plaatsaanduiding, hetzij zonder eenige adres
seering.
In de beide laatste gevallen zal het Roode
Kruis er voor zorgen, dat het -pakket gegeven
wordt aan hem of -haai', die daarvoor het
meest in aanmerking komt.
Met dien grootsten nadruk -wordt er op ge
wezen, dat het ten strengste verboden is brie
ven in deze pakketten in te sluiten, op straffe
van stopzetting dezer geheele voor bezet ge
bied zoo belangrijke regeling.
Ned. Roode Kruis (Atd. Terneuzen).
ERGERLIJKE
GEVALLEN VAN PRIJSVERH00GING.
De Prij-zenoontröle te Zeeland heeft een paar
ergel-ij-ke gevallen van egoïsme achterhaald
en de betrokkenen geverbaliseerd.
Zoo werd bijvoorbeeld proces-verbaal op
gemaakt tegen een huiseigenaar, die de huur
van zijn pand. met 1 per week had verhoogd,
omdatde huurder enkele evacué's had
opgenomen in zijn eigen woonvertrek-ken. Het
verhoogen van huur is- zonder meer al ver
boden, maar in zoo'n buitengewoon geval,
waar het evacué's betreft, menschen, d-ie ver
moedelijk have en goed verloren of althans
moeiten verlaten, is het niet alleen een straf
baar feit maar ook een daad van verregaand
en ergerlijk egoïsme. Zujke gevallen kunnen
dan ook niet genoeg gehekeld worden.
In verband met d-e brandstoffenschaarschte
zgn er ook eenige controles op dit terrein ge
houden. Het resultaat daarvan heeft uitge
wezen, dat er nog' steeds personen zijn, die
van den „warmte-nood" misbruik maken. In
Zeeland kon proces-verbaal worden opge
maakt tegen een werkelooze, d-ie zakken
brandhout, die maximaal 2,20 mochten kos
ten, voor 5 verkocht.
Een ander persoon verkocht een partij
kadhelblokken voor 30, terwijl hij hoogstens
7 had mogen vragen.
GEEN „ZWART"-WITL0F DIT SEIZOEN.
De groente-handelaren moeten er nu eens
voor zorgen, dat er in dit seizoen geen witlof
in den zwarten handel komt. Vorige jaren
immers verdween op die manier -het over-
groote deel van deze groente. Eventueels
-koopers moeten aanbiedingen boven den vast-
gestelden prijs pertinent van de hand wijzen.
Voor witlof is de prijs, waartegen die aan
den consument moet worden verkocht:
kwaliteit I ƒ0,48 per kg; kwaliteit II f 0,40
per kg.
Een afwijkende kwaliteit mag hoogstens
80 van dezen prijs opbrengen.
De Prijzencontróle zal zeer scherp toezien,
if
