DeVri je Zeeuw
De evacuatie van Walcheren onder de loupe Seh^
OMSCHAKELEN1
toekeert U, want het ko-
ninkrgtt der hemelen ia
naoj gekomen!"
Meer dan vier jaren van
vreemde overheerscMng heb
ben heel wat in de war ge
bracht in ons leven, niet net
nunst m ons innerlijk leven.
V»ij konden nu eenmaal mee
rechtop uo Vv ehrmacht trot
seer en; zoo kwamen wij tot Uj-
denjk verzet, tot liegen en be
driegen. Hoe minder wij ge
hoorzaamden, hoe beter het
was.
En laten wij nu maar eerlijk
zijn; het was met altijd aneen
om de Dmtsehcrs te uenadee-
len, üat wy tot minder mooie
practijken onze toevrucht
namen; we zochten op die
manier en zonder al te veei
gewttensoezwaren ons eigen
voordeel.
Maar nu zijn we weer vrije
burgers van het Koninkrijk
dhr Nederlanden, en al is de
normale band tusschen regee
ring en voik nog niet genee,
hersteld, wij weten allen dat
onze houding nu een andere
moet zijn, de houding van
menschen, die zich tot eerlijke
gehoorzaamheid aan hun
overheid verplicht voelen en
die zich hun verantwoordelijk
heid jegens elkander bewust
zijn.
Hoeveel moeite het kost ons
nu om ta schakelen voelen wij
allen wel, en ook onze samen
leving, die nog maar met hor
ten en stooten op gang begint
te raken, toont er duidelijk de
sporen van. Het is moeilijk, en
toch: het moet, widen wij den
naam van goede Nederlanders
waard zijn!
Maar denk U nu eens even
in, dat we onder vreemde
overheersching geboren en ge
togen waren, en niet alleen wij,
maar veie geslachten vooi
ons. Wat zou er dan een raren
draai in ons denken en doen
gekomen zijn, en wat zou het
dan zwaar vallen om de goe
de houding terug te vinden.
Toch is dat met ons allen het
geval. Want wij zijn niet ai-
leen burgers van het Ko
ninkrijk der Nederlanden, die
een tijdlang onder vreemde
overheersching gezucht heb
ben; we zijn ook en m de eer
ste plaats burgers van Gods
eeuwig Koninkrijk, die geraakt
zijn onder den invloed van
vreemde, tegen-goddelijke
machten van eigenwilligheid
en zelfzucht, van opstandig-*
heid en wantrouwen tegenover
God, van liefdeloosheid tegen
over onzen naaste. En het on
geluk is, dat we bijna verge
ten zijn, dat deze toestand niet
de normale is, we weten bijna
niet beter of het hoort zoo,
dat wij baas zijn in deze we
reld. Of beter gezegd: wij ver
beelden ons baas te zijn, maar
in feite heerscht de b<x>ze, ai
is hjj wel zoo slim om ons de
illusie te laten, dat wij het
doen. v
Maar dat God onze Koning
is, dat wij bestemd zijn te le
ven onder Zijn heerschappij,
bestemd zijn om Zijn wil te
volbrengen, dat is voor velen
een feit, waar zij nauwelijks
ernstig rekening mee houlien
in hun leven. En het zijn niet
eens alleen de ongeloovigen,
die dat doen. Vele Christenen
of moeten wij zeggen: wij
allen, die Christus belijden?
leven zoo, dat hun levenshou
ding hun geloof vierkant te
genspreekt. Als wij werkelijk
gelooven in Gods macht, ook
in deze wereld, als wil ervan
overtuigd zjjn, dat het Zijn be
doeling is, dat wij hier naar
Zijn wil leven, waarom zijn wij
dan zoo benauwd om dat ook
werkelijk te doen, om ernst te
maken met Zijn gebod?
Ik weet wel, dat wij uit ons
I zeiven zwak zijn de machl
van den booze heeft ons inner
Eerste Jaargang - Nummer 45
verantw. Uooidred.: Irs. H. Sinnema,
tieu.-adres: Middelbuig, Molenwater 69
Adm.-adres: Vlissingen, Wa.str. 58-60,
'.liddeiburg: Gerechtshof, Kamer 7.
Zaterdag 13 Januari 1945
Uitgever: Jaoq. de Smit.
Advertentieprijs SO cent per regel.
Abonnementsprijs per week 36 cent.
uosse nummers 5 cent.
GEVALLEN PRO EN
CONTRA.
Op de binnenzee, die Wal
cheren heet en waaruit over
bevolkte dorpskernen en ge-
isoleerde hoeven als eilanden
opsteken, treft men toestan
den aan, die min of meer ver
bluffend zijn. Er zijn dorpen',
die met vloed geheel onderloo-
pen, Ritthem bijv., dat nu
onbeschermd aan de open zee
ligt, en Meliskerke. De talrijke
bewoners van de eenverdie-
pingshuisjes hokken geduren
de de uren van hoogen water
stand bij elkaar op soms wan
kele vlierinkjes om daarna, tij
dens eb, het vochtige beneden
huis weer te betrekken. Van
sommige gemeenten moeten
de bewoners urenlang roeien
of op een vlot boomen om een
dokter te bereiken. De dichtst-
bijwonende arts voor Gapinge
is die van Serooskerke, die
voor Mariekerke woont in
Zoutelande.
En hoeveel menschen wonen
constant boven het water! On
gelooflijk was de leefwijze van
dat vrouwtje in Oostkapelle
met haar vijf kleine kinderen,
in wier huisje het water een
meter hoog stond. Op een
vlierinkje, te zwak om er de
meubels op te plaatsen, had ze
de bedjes van de kindeven uit
gespreid. Maandenlang leefden
de kleinen daar in vocht en
halve duisternis, tot het dag
licht ze eindelijk als bloedeloo-
ze schimmetjes terugzag. De
moeder zelf stond, toen men
haar kwam zeggen, dat ze
moest evacueeren, in haar ka
mertje tot de heupen in het
ijskoude water te koken. Het
fornuis was op steencn tot bo
ven 't water gezet... Niettemin
smeekte ze om niet weg te
moeten; het was allemaal niet
zoo erg en het water stond
niet eens zoo héél erg hoog.
Het is duidelijk dat in deze
en ook in heel wat minder
erge gevallen evacuatie nood
zakelijk is.
Op de tochten die we mee
maakten, hoorden we echter
ook klachten van evacués in
spe, die honderden meters van
het water af woonden, van
boeren, die hun vee zonder of
met te weinig verzorging
moesten achterlaten, van
dorpsbewoners, die, druk bezig
I-aat anderen het niet doen.
»oe het zelf. Meldt TJ als
OORLOGSVRIJWILLIGER
Aanmelden: Gortstraat 88.
Middelburg.
lijk leven grondig in de war
gebracht; en ik weet ook
wel, dat het moeilijk is en
soms gevaarlijk om Gods goe
den wil te volbrengen, om lief
te hebben en te dienen in ne
derigheid en zelfverloochening
Immers de strijd tusschen Gods
Rijk en de machten der duister
nis is nog niet volstreden en
wij leven nog vlak achter het
front. Maar wij gelooven im
mers, dat Christus de beslis
sende overwinning behaala
heeft. Wij gelooven, dat God
macht heeft nieuwe menschen
van ons te maken, die leven
uit Zijn kracht; dat Hij macht
heeft de Zijnen te bewaren
wanneer zij door het volbren
gen van Zijn wil in moeilijkhe
den komen.
Wij gelooven in Gods heer
schappij. Maar dan geldt ook
voor ons het parool: omscha
kelen
Bekeert U! Leeft als bur
gers van Gods eeuwig Ko
ninkrijk! Het is moeilijk, en
toch: het moet, willen wij der
naam van Christenen waard
zijn!
A. H. A. BAKKER.
om den oogst van de verdron
ken boerderijen te halen, plot
seling met evacuatie bedreigd
werden. Het is rechtvaardig
ook deze klachten een plaats
in te ruimen. We vermelden
het geval van een veehouder
in Biggekerke, die de 44 koei
en, die hem waren toever
trouwd, zonder verzorging
moest achterlaten en die zelfs
niet a staat werd gesteld ze
voor zijn vertrek te melken.
Is het wonder, dat dezen Wal-
cherschen boer de tranen over
de wangen liepen, toen hij
werd weggevoerd Volledig
heidshalve voegen we hieraan
toe, dat de zaak in Middel
burg is onderzocht en dat de
man kon terugkeeren. In deze
gevallen is het ons niet dui
delijk waarom evacuatie noo-
dig was.
De vraag ligt dan ook voor
de hand, -vat men met deze
evacuatie uiteindelijk wil be
reiken. De evacuatie-commis
saris voor Walcheren gaf ens
dit antwoord: „Het is de be
doeling, dat er zooveel men
sehen in een dorp achterblij
ven, dat de huisvesting noch
sociale, noch hygiënische be
zwaren met zich meebrengt en
dat we hen, in geval van een
epidemie, met de middelen die
ons dan nog ten dienste staan,
zeer snel en ineens kunnen
evacueeren". Hij voegde er
aan toe: „Bij deze evacuatie
zal een gedeelte van de land
bouwers achterblijven cm het
graan te dorschen en te ver
voeren en 't vee te verzorgen
tot het wordt weggevoerd.
Daarna zal voor hen een na-
evacuatie plaats vinden".
Om vast te kunnen stellen
welke en hoeveel inwoners
zullEn evacueeren, hebben be
sprekingen plaats tusschen het
Militair Gezag eenerzijds en
den burgemeester, arts en
eestelijken van het dorp an
derzijds, waarna de lijst door
den burgemeester en een eva
cuatie-commissie wordt opge
steld.
Behalve bezwaren van prac-
tischen aard, zijn er nog an
dere. Godsdienstige bijvoor
beeld. De bewoners van Ma
riekerke zetten hun betoog
zelfs kracht bij door aanhaling
van Bijbelteksten. Maar het
allergrootste bezwaar wordt
listig onder kleinere verborgen
en zelden te berde gebracht.
En dat grootste bezwaar is
het stuk spek, dat op zolder
hangt en dat niet kan mee-
evacueeren. De arme evacués
zullen nu van anderen afhan
kelijk zijn en „af'ankelijk'ied
val glad nie mêe", geeft een
openhartige boerin toe.
Het vervoer.
Mariekerke zal dan evacu
eeren. Dat heeft heel wat voe
ten in de aarde gehad. Einde
lijk is het zoover. En dit is nu
het mooie, dat na alle woor
den die gevallen zijn en terwijl
de boeren hun gezinnen en
wagonladingen bagage op
vlotjes naar de plaats van af
tocht moeten brengen, zij allen
daar te bestemder ure gereed
staan. Een bewijs voor de
flinkheid, na alle bezwaren,
aan den kant der bevolking en
den tact van de zijde der or
ganisatoren.
Zelf woonden we de evacua
tie bij van een deel van Se
rooskerke, de streek rondom
het hof „Ter Linde" en Zoute
lande. Letterlijk iedereen had
zijn bezwaren, maar zoodra de
de tanden op elkaar en gingen.
Het vervoer is in handen
van de Engelschen en ge
schiedt voor de dorpen boven
de lijn WestkapelleSeroos
kerke, met. ducks, groote am-
phibie-wagens, voor de andere
plaatsen gebruikt men motor-
sleepen. Hiermee worden de
passagiers én de vlugge baga
ge (handbagage, beddegoed en
voor twee dagen voedsel)
overgebracht. pe langzame
bagage wordt in het dorp ver
zameld en den evacué's ach
terna gestuurd. Al het moge
lijke is gedaan om gesjouw
met bagage en lange wandel
tochten te voorkomen. De rei
zigers behoeven, uitgezonderd
het stuk over de sluizen van
Veere, niet te loopen. Er zijn
ook brancard-gevallen, die
afzonderlijk worden behandeld.
Een en ander brengt wel
moeilijkheden mee. Alles moét
over het water gaan, het ma
teriaal Is beperkt en heeft
heel veel te lijden, mijnenvel
den maken omwegen noodza
kelijk en bij sterken wind is
de vaart met een sleep in
't geheel niet mogelijk. Alte-
maal factoren diq ook bij de
toewijding, waarmee gewerkt
wordt, de organisatie in de
war kunnen sturen.
Niettemin valt het te be
treuren, dat de evacué's van
Serooskerke na drie weken
nog hun bedden niet hebben
en dat die van Zoutelande te
vergeefs naar hun kleeren uit
zien. Een werkelijk gebrek
aan organisatie ondervond een
tachtigtal evacué's van Koude-
kerke, die toestemming had
den zich in Vlissingen te ves
tigen, maar die, daar in deze
stad niemand iets van hun
komst scheen af te weten,
voorloopig maar in een ka
zerne werden opgeborgen, of
anderen, die eveneens met de
toezegging dat ze naar Vlis
singen zouden gaan, zich naar
Zuid-Beveland getransporteerd
zagen. Hopenlijk zijn dit uit
zonderingen. Wel zou het aan
genaam voor de menschen
zijn, wanneer hun van tevoren
werd meegedeeld waar ze
heen zullen gaan. Ze hebben
dan een reden te minder zich
te voelen „als het vee, dat
her- en derwaarts gedreven
wordt".
De Ambachtsschool.
Huiverig en moe, vaak veel
meer meesleepend dan men
redelijkerwijze „handbagage"
mag noemen, betreden de rei
zigers eindelijk de registratie
zaal van het veelbesproken
cvacuatie-centrum in Middel
burg. Werkelijk vlug worden
ze hier geregistreerd en se
cuur gecontroleerd. Wie met
plannen tot onderduiken rond-
.oopt, wordt het hier niet ge
makkelijk gemaakt. Een ge
waardeerd meubel in deze
•uimte is de groote warme
kachel. Van hier gaat het
naar de eetzaal. Allen schikken
zich aan de lange tafels en
lorden warm eten worden
langedragen, soms is er nog
hee en later brood met koffie.
->e verkleumde evacué's ko
men zichtbaar op verhaal
Kleine kinderen leggen hun
'randies om hét warme bord
en de oudjes leven op bij de
komst van een kopje gloeiende
thee. Een boer leunt breed en
welgedaan na den maaltijd
achteruit en overziet de ver
gadering. Deze gratis zorg
vooi den inwendigen mensch
wordt altijd zeer gewaardeerd.
Vaak wordt gevraagd: „Hoe
veel ben ik u schuldig?" en
,iet komt nog al eens voor,
dat als tegenprestatie de eva
cué's van hun brood en vet
meedeelen aan het bedienende
personeel.
Na een niet te diepgaand
doktersonderzoek wordt de
avond doorgebracht in de eon-
versatiezaal. Den volgenden
morgen is 't om 7 uur reveille
en de reis wordt uiterlijk om
9.30 uur per truck naar de
plaats van bestemming voort
gezet.
Maar... er schijnt iets bij
zonders te zijn met deze Am
bachtsschool. Eenerzijds
heerscht er. groote tevreden
heid en ziet men glunderende
gezichten, anderzijds zijn er
heel wat, die door het voort
durend heen en weer sturen
van de registratie- naar de
eetzaal en van daar naar den
dokter, dan terug naar de
eetzaal en vervolgens naar de
conversatiftsaal, danig uit hun
humeur raken, te meer begrij
pelijk daar de menschen moe
zijn en voortdurend met hun
bagage zeulen. Een practische
bergplaats voor de handbaga
ge is, voorzoover we weten,
niet aanwezig.
Wat werkelijk soms kant
noch wal raakt is de wijze
van bevelen, dat eigenlijk ver
zoeken moet zijn. De organi
satie in dit evacuatie-centrum
is perfect, maar er wordt o.i.
niet genoeg rekening gehouden
met de eigenwaarde van de
evacué's. Wie hier gevoelig
voor is, en dat zijn er natuur
lijk heel velen, spreekt o.m.
van een „gevangenis", die be
waakt wordt en waar men
niet uit mag, wat inderdaad
zoo is.
Ook op het punt van de
slaapgelegenheid is het en
thousiasme niet onverdeeld.
Weliswaar zijn er enkele zalen
met kribben en stroozakken
(zonder kussens), maar het
grootste deel van de vermoei
de reizigers moet uitrusten in
zalen, waar de slaap-accomoda-
tie bestaat uit niets dan den
vloer met een laag stroo erop,
die, naar men zegt, niet of
zelden verver3cht wordt. On
der hen zijn moeders met heel
jonge babies, ouden en zeer
ouden van dagen, menschen
met hart- en andere kwalen.
Voor al deze evacué's is de
slaapgelegenheid onvoldoende
en niet zeer menschwaardig.
De evacuatie van Walche
ren, die in het geheel plm.
10.000 personen zal omvatten
(n.l. 8000 van de dorpen en
2000 van de steden), is reeds
voor een groot gedeelte vol
bracht. Een deel der bevol
king wordt nog per trein af
gevoerd.
Getracht zal worden de al
te groote isolatie van de over
blijvende bewoners der dorpen
eenigszins op te heffen.
Een begin hiertoe is het be
schikbaar stellen van een ra
diotoestel met accu aan ieder
dorp, waar geen electrieiteit
is, opdat men daar althans
eenig contact met de buiten
wereld zal hebben.
HOOG WATER
TE VLISSINGEN.
Zondag 14 Januari 2.00 en
14.22 uur, resp. 1.87 en 1.91
m N.A.P.
Maandag 15 Jan. 2.38 en
15.00 uur, resp, 1.91 en 1.95
M. -j- N.A.P.
Dinsdag 16 Jan. 3.15 en*
15.36 uur, resp. 1 91 en 2.00
M. 4- N.A.P.
NACHTDIENST
APOTHEKERS VLISSINGEN
Met Ingang van hedenavond
5 uur tot volgende week Za
terdag wordt de nachtdienst
voor apothekers te Vlissingen
vervuld door de fa. Ockcn-
burg, Badhuisstrat.
41/2 jaar gesard. Nu kunt go
toeslaan als Oorlogsvrijwilliger
bii het Hde Bat:! ion van het
14de Regiment Infanterie.
Aanmelden: Gort straat 38,
Middelburg.