A
KERSTREDE VAN H.M. DE KONINGIN.
ONDERWIJS.
rp
Redactie I. H. BANNIER
Redact*. L D j yAN OEVEREN
RcdacUe-adres Axelschestraat At, lerneuzcn
Dit BUd wordt op last van het MÜitair Gezag
gedrukt bi) de N.V^F.rma P. J. van de Sande.
ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Terneuzen
f 1,50 per 3 maanden; buiten Terneuzen t l.lt
per 3 maanden. Bij vooruitbetaling f6,60
p. jaar. Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
DE VRIJE ZEEUW
DINSDAG 9 JAGUAR? 1945
Ie Jaargang No. 14
ADVERTENT,EN: Per mm 10 cent,
per advertentie f 1.50 - Rubriek kleine
tiën 1-3 regels 60 cent; iedere regel meer 12 cent:
maximum 8 regelsDienstaanbiedingenen duoat-
aanvragen 1-5 regels 52 cent. Iedere rggel meer
10 cent Met vergelding brieven of adres bureau
van dit blad 10 cent meer Handelsadvertentiën
bij regel abonnement tegen verminderd tarief, dat
op aanvraag verkrijgbaar is Inzending van
'advertentiën uiterlijk 9 uur v.m.' op den dag van
verschijning.
Eerst heden ontvingen wij de volledige
tekst van de Kerstrede van H, M. de
Koningin, die wij, zij .het laat, nog gaarne
afdrukken.
(Aaiep-Aneta)H. M. de Koningin heeft
itd;
gehouden
op Eersten Kerstdag via Radio-Oranje de^vol-
ênde toespraak
iandsohe volk:
Landgenootén in Nederland,
Ook dit jaar wil ik U een gezegend
Kerstfeest en Nieuwjaar toewenschen in
de stellige verwachting van een spoedige
algeheele bevrijding. Ik verheug mij tot
U te spreken in het besef mij gelijkelijk
tot allen te wenden; tot de zoekenden en
tot hen die wellicht nog Wet zoeken, zoo
wel als tot hen die den weg naar Bethle
hem reeds kennen. Ik gehoorzaam daar
bij aan de bedoeling en aan de bestemming
van de heerlijke gave welke God ons
schonk in de komst van Christus.
Thans wil ik tot U spreken over Kerst
mis zelf. In deh tijd toen onze wereld
nog zoo was, gelijk wij haar altijd gekem..
hebben en zooals wij verwacht hadden
dat zij altijd blijven zou, vierden wij on
bezorgd en in blijde stemming feest en wij
waren bijna vergeten dat de blijdschap,
waarvan de engel in Bethlehem s velden
ons kond doet, op ons afkwam voor eén
donkeren, ja een zeer donkeren achter
grond. Want voorspoed en vrede en nog
zooveel meer hadden toen dat donker over
ons bewustzijn teruggedrongen tot het
zich plots, nu in d? laatste jaren m alle
perken te buiten gaandeonderdrukkmg,
ellende en bloedvergie^gi aan ons ver-
feest rijk aan beloften: het belooft ons de
eindoverwinning van het goede over het
kwade.
Nog ligt de wereld verzonken in den
nacht van verdeeldheid en strijd, van
smart en rouw. „Want wij weten-, dat het
gansche schepsel te zamen zucht. Ja, wij
weten het, want de wereld is nog niet af.
Nog werkt Christus aan haar volmaking
en voltooiing. Maar er zal een dag komen
waarop Zijn werk af zal zijn. Dan zal Hij
wederkomen bij de menschen ,,en Hij zal
bij hen wonen en zij zullen Zijn volk zijn
en God zal alle tranen van hunne oogen
afwisschen, en de dood zal niet meer zijn
noch rouw, noch geween, noch moeite zal
meer zijn, want de eerste dingen zijn
voorbijgegaan".
Het zoude aan wijding te kort schieten
om hier, voor de radio, te besluiten met
een gebed en toch, waar wij schier nergens
anders aan kunnen denken dan aan het
nameloos lijden dat ons volk getroffen
heeft, gaan - onze gedachten^vaak onge
merkt daarin over. God alleen weet hoe
veel handen zich daartoe vouwen, zeker
oneindig veel meer dan wij kunnen ver
moeden.
Ik voel mij in den geest vereenigd met
U, gedenkend de ontvoerde mannen en
allen die zuchten in gevangenis en martel
kamp, alle moeders en kinderen en alle
anderen die honger en koude lijden, alle
zwakken en zieken, onze opofferende hei
den van het verzet, onze strijdkrachten te
land, ter zee en in de lucht, onze koop
vaarders en. visschers en onze zoo zwaar
beproefde rijksgenooten in grooter Neder-
land, onder de keerkringen. Moge Gods
toont en door het ontzettend gebeuren dar. zegen met U allen zijnswaar gij U ook
het met zich sieept uitgegroeid is tot eene bevindt
ons bekiemmenue wti^cujuui..". -
boodschap is geen schrijnende tegenstei-
linq tot onzen huldigen toestand en het
nameloos leed, dat wij verduren. Zij is er
juist om dat leed, de onpeilbare troostende
liefde van Christus. En waar alles ons
TELEGRAM VAN H.M. DE KONINGIN
aan de Nederlandsche Strijdkrachten ter
Zee, te Land en in de Lucht.
Ter gelegenheid van het komende Kerst-
j 1, TT ollon Tvwnn
dreigt te ontzinken en te vergaan is zn enehet Nieuw-jaar zend ik U allen mijn
het eeniqe vaste dat boven den atgrond beg1-e Wensdhen. Ons aller gedachten gaan uit
oprijst. Door haar kunnen wij een moe- naar onze zoo zwaar beproefde jandgenooten
.„„.ponnn aan I en Riiksgenooten, die onder den druk van aen
vijand leyen. Moge het U gggeven zijn dogr
diq en overtuigd* „neen toeroepen aan
het machtsbedrog van dien afgrond die
ons met vernietiging bedreigt, steunend
op het hooge „ja" van God ten opzichte
van het leven dat ons in die boodschap
teqenklinkt; zij bevestigt ons het eeuwig
en onwankelbaar bestaan van „het leven
en van „het licht der menschen gelijk
Johannes dit in zijn Evangelie zoo kern-
achtiq zeqt. De komst van dat leven, van
dat licht in deze wereld, zij beteekent de
vervulling van de belofte van Gods ver
nieuwing van den mensch. In Bethlehem
daar komen wij allen te zamen.
Daar worden wij ons bewust van die
liefde die 'ons allen omvat en ons allen
samenbindt en van onze liefde tot öen
medemensch. Daar leeren wij begrijpen
wat roeping is bij ons werk, bij ons ge
meenschappelijk arbeiden aan een groot
d°Daar zien wij, helderder dan waar ook
de noodzaak het welslagen van dien
arbeid en het bereiken van dat doel boven
alles te stellen. Kerstmis is het feest der
beloften; ook van de belofte aan ons van
een betere toekomst, waarvan wij hopen
en moqen verwachten dat zij spoedig zal
aanbreken. Die toekomst zql voor een be-
lanqrijk deel gegrondvest zijn op ons aller
nauwe samenwerking in-den geest als hier
omschreven.
Niets kan ons daarop beter voorberei
den dan de Kerstgedachte.
Ook nog in anderen zin is ons Nerst-
MET Hr. Ms. „FLORES" IN DE INVASIE
door
Ltz. Ill A. C. VAN BEERS,
Marine-correspondent.
„We gaan den mof den laatsten sl
z'n bek geven". Duidelijker had de
tiw aandeel in de "krijgsverrichtingen met den
zelfden meed en voortvarendheid als tot nu
toe betoond krachtig hij te dragen tot de spoe
dige bevrijding van het Vaderland en van
NederlaiHtech-Indië.
Gedurende éen half jaar heeft nu al in
vele plaatsen het onderwijs stil gestaan of
slechts in zeer beperkte mate plaats gehad.
Niet alleen zijn in vele steden en dorpen
schoolgebouwen door granaat- en bomtreffers
vernield, maar ook zijn er ve^om andere
redenen voor hun eigenlijke do™ momenteel
niet te gebruiken. Dat is wel heel erg jam
mer, hoewel helaas haast onvermijdelijk. De
oorlogvoering gaat immers vóór alles en ook
de zorg voor zieken, gèwonden en geëvaoueer-
den die dikwijls in schoolgebouwen worden
ondergebracht, is belangrijker dan het onder
wijs.
Er zijn echter verscheidene redenen te noe
men, waarom het voortduren van deze toe
stand zeer ongewenscht is. Het feit, dat vele
half- en volwaardige arbeidskrachten onge
bruikt blijven, is daarvan nog niet eens het
ergste. Gelukkig hebben trouwens vele on
derwijzers zich in de afgeloopen maanden
nuttig weten te maken bij evacuatie-diensten
andere belangrijke tijdelijke instellingen.
En zoo zagen wij ook vele leerlingen van
lagere en middelbare scholen in werkplaats of
op het land hun krachten toonen. Zooiets is
goed om te zien, ook al betreft het slechts een
klein deel dergenen, die hun normale werk
niet kunnen uitvoeren.
Een tweede, ernstiger, bezwaar van het
stilliggen van het onderwijs is gelegen in het
niets-doen van de jeugd, afgezien van
haar eventueele werkkracht. Baldadigheid ®P
straat en jeugdcriminaliteit nemen reeds
merkbaar toe. De jeugd raakt aan het
luieren, het rondhangen op straat en in huis
zóózeer gewend, dat het heel moeilijk zal zgn
c*m haar weer in het sehool-gareel te krrjgen.
Dit zijn echter alles dingen, die door een goede
en doelmatige organisatie ondervangen kun
nen worden. Padvinderij:, jongelieden-vereem-
gingen e.d. moeten in staat zijn om de op deze
wijze „verwaarloosde" jeugd op te vangen.
Sportclubs kunnen mede het hunne bijdragen
tot -het in goede banen leiden van energie, die
anders in baldadigheid een uitw%g zoekt.
Er is echter nog een derde, heel wat groo
ter, gevaar in het stilstaan van het onderwijs
en 'dit gevaar is dóór niemand anders te be
strijden dan door de leeraren en onderwijzers
zelf Het gevaar namelijk, dat het geestelijk
en intellectueel peil van ons volk achteruit
gaat. In een land als Duitschland is reeds
jarenlang het onderwijs, vooral aan de mid
delbare scholen en de universiteiten, ontzet
tend in de verdrukking gekomen. De klach
ten, die over het dalen van het peil dergenen
die op elk gebied door hun ..ontwikkeling'
leiding moesten geven, bij het nog denkend
deel van het Duitsche volk, ontstaan, zijn on
telbaar en vaak zóó luid, dat zij tot buiten
Duitsohlands grenzen hoorbaar zijn. Als de
school geen goeden grondslag meer geeft voor
de universitaire studie en als die studie zeit
dan nog zoo ingekrompen wordt, dat bijvoor
beeld een student na anderhalf of twee jaar
reeds als dokter zelfstandig moet praktisee-
ren, dan hoeft het niemand te verbazen als
de volksgezondheid daaronder lijden gaat. De
stand van de wetenschap en techniek is groo-
tendeels bepalend voor den bloei en uitbouw
van het nationale leven. Als hieraan wordt
getornd, tast meirde fundamenten aan waarop
de natie is gebouwd. Die richting gaan wij
echter onherroepelijk op als er niet spoedig
verandering,- komt. De universiteiten zijn in
Nederland reeds lang gesloten voor de goede
Vaderlanders. De middelbare scholen hebben
al jarenlang met allerlei storende omstandig-
heren te kampen gehad. En nu komt er nog
iets hij het zijn de minsten niet der opgroei
ende jongelui, die thans hun diensten vrijwil
lig aan het Vaderland aanbieden. Daardoor
dreigen echter juist de meest karaktervolle
menschen aan de burgerlijke samenleving
onttrokken te worden. Het is te kopen, dat
degenen, die bij de aanwerving van oorlogs
vrijwilligers betrokken zijn,, ook deze zijde van
de kwestie eens willen bekijken.
Het is echter het Onderwijs zelf, dat hierm
de oplossing moet vinden en wel ondanks het
gebrek aan lokaliteiten en ondanks de ont
trekking van leden van het onderwijzend per
soneel, die thans reeds plaats heeft en die
zeker straks, als er een algemeene mobilisatie
komt en de oorlogsinspanning steeds meer
menschen zal gaan opeischen, nog veel groo
ter worden zal. Concentratie, zoowel in de te
onderwijzen leerstof als in het aantal leerlin
gen per klas, zal daar *n groote rol bij moeten
spelen. Het werk zal door minder personen
gedaan moeten worden. Maar het onderwijs
moet doorgaan!
De oorlog gaat vóór. De bevrijding, eerst
van ons volk boven de rivieren, dan. van Indië,
komen in de eerste plaats. Maar om niet later
met een angstwekkend tekort te zitten aan
menschen, die in staat zijn om de leiding van
het volk op zich te nemen als de oorlog afge
loopen is, maar de vrede nog gewonnen moet
worden, is het zaak dat het onderwijs zoo
weinig mogelijk wordt gestoord. B
THE NEWS IN HEADLINES.
In the last few days the Germans lost 473
planes and 60.000 tons of bombs were dropped
on Germany. At the western front Mont
gomery has been appointed commander/ of all
Allied forces in the North. In Belgium violent
fighting is still going on. A wedge has been
driven into te German front of attack. The
road from Roche to St. Vith has been crossed
in 3- places. In the Alsace and Palatinate
pressure is still exercised by the Germans.
A bridge-head near Warnsum, made by the
Germans, when crossing the Meuse between
Venlo and Roermond has been entirely destro
yed In Holland some V2 sites were bombed
again. The Russians keep penetrating Buda
pest and the Germans make furious efforts
to relieve the town. In the harbour of Genoa
the former Italian mailship Roma, now air
craft carrier was heavily bombed. The
EL AS. troups were expelled from 'Athens
and Attica, taking prisoners and hostages
with them. The Government proposal to
break all diplomatic connections with Japan
has been approved of by the National -Meeting
Of Turkey.- In his New Year's message Roo
sevelt said that the American army will be
enlarged by 5.000.000 men. In 1945 the w%r
can and must be finished. After the 20th of
January Roosevelt will have a meeting with
Churchill and Stalin. In the Alsace the Ger
mans again put tanks acrossed the Rhine. In
the last few days some airraids were made
on Schouwen. Last. Saturday a deteenment
of Canadians- landed: there, going hack after
their task.
Nederland gebombardeerd. De Russen drin
gen steeds verder door in Boedapest, maar de
Duitschers doen hardnekkige pogingen om de
stad te ontzetten. In Italië is*rn de haven van
Genua het voormalige Itahaanscie maiLuhip
Roma", -than® het vliegdekschip „Aquüa
zwaar gebombardeerd. In Griekenland z^n
de E.L.A.S-troepen uit Athene ep de provin
cie Attica verdreven. De wegtrekkende troe-
pen hebben echter gevangenen en gijzelaars
meegenomen. De Nationale vergadering van
Turkije heeft goedkeuring ve*lee,™*
voorstel van de Regeering om de diplomatieke;,
betrekkingen met Japan te verbreken.
President Roosevelt heeft in zrjn Nieuw
jaarsboodschap aan het Congres oaJ^f£'
dat het Amerikaansche leger zal woiden mt-
gebreid doordat allen, die geen. essenüeelé
betrekking vervullen in de oorlogsmdiistrie,
bij het leger kunnen worden mgelrjfd. Hier
door komen 5 millioen man v°Lr j1®1'
beschikbaar. Verder zeide hij, dat ui het jaar
1945 de oorlog kan en moét w^en
digd en dan de organisatie van het behoua
van den Vrede. Daarvoor is noodig een
samenwerking vanalle vr^eheveirie vo
en zal ook mede noodig zqn tetbeho^vM
een militair sterk Amerika. De Ruff^e
Regeering heeft het t€ Lublin gevest|de_
Poolsche bevrijdingscomité als P<*as®er-
Regeering erkend en er re<^s ^tass^rs
mee uitgewisseld. Door dë Britscheen
rikaansche regeeringen wordt
de te Londen zetelende Poolsche
de eenige wettige zullen blgven beschouwjm.
In dit verhand is het goed er op te w^k dat
Roosevelt heeft gezegd, dat hij na 20 Jan'nart,
als zijn vierde ambtsperiode officieel zal
ingegaan., een samenkomst met C&urc^
- Bij den strijden den Elza®
Stalin zal hebben, uy —f.j- ,i„n
blijken de Duitschers opnieuw timks ove
Rijn te hebben gebracht. "'«•'•ste da=en
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS. (B. B. C.)
Vrijdag werd gemeld, dat de Duitschers de
laatste dagen 473 vliegtuigen hebben ver
loren en door de Geallieerden meer dart 60.000
ton bommen op Duitschland geworpen zijn.
Aan het Westelijk front is Montgomery be
noemd tot bevelhebber van alle Geallieerde
striidkraohten in 'het Noorden. Er wordt aan
het' front in België nog hevig gevochten, In
de Duitsche aanvalslinie is een wig gedreven
van het Noorden uit* De weg van La Roche
naar St. Vith is op 3 plaatsen doorsneden.
In den Elzas en de Paltz oefenen de Duit
schers nog sterken druk uit. Het is echter
aan de Amerikanen gelukt, de Duitschers, die
ten Noorden van Straatsburg den Rijn over
Waren getrok^f!», onschadelijk te maken. De
Duitschers, die Bienne waren binnengedron
gen, werden omsingeld. TuMchen Venlo en
Roermond waren de Duitschers de Maas over
gestoken en zij hadden een bruggehoofd ge
vormd; bij Warnsum. Dit is echter nu geheel
vernietigd. Dagelijks worden nog steeds
hevige luchtaanvallen gedaan op Duitschland,
veelal met meer dan duizend: bommenwerpers.
Ook werden weer eenige V2-startplaatsen in
dus met den terugkeer naar het vaderland.
Hun aandeel in deze machtige onder
neming zou nfet groot kunnen zijh. Twee
kanonneerbooten -Hr. Ms. Soemba zou
ook van de partij zijn was maar een
sobere vertegenwoordiging van de marine
eener zeevarende natie. Maar het was
Commandant"van Hr. Ms. kanonneerboot I goed om er bij te zijn en als het er straks
op los ging zouden ze hun mannetje staan.
De Commandant legde hen de operatie
uit, gaf hen een inzicht in de geweldige
organisatie.. Vierduizend schepen 6600
vliegtuigen de taak van de Flores
Wanneer de aanval begon zou de Neder
landsche vlag in de eerste linie te vinden
zijn. Zoo. hoorde het ook, nu de éerste
rekening aan den gehatefi vijand werd
gepresenteerd.
De Flores stoomde naar het rendez-vous.
Om tjen uur in den avond zou men een
Britsch kruiser-epkader ontmoeten en zich
daarbij aansluiten. Precies op het afge
sproken uur kwamen fier de kruisers aan
zetten. H.M.S Belfast,-Diadem, Argenaut
en Orion. De kleine Flores schaarde zich
tuSschen deze machtige schepen, als derde
achter de Belfast en Diadem, waarmede
zij één bombare1 em«iitsgroep zou vormen,
en in' kiellinie ging het om de Zuid.
Zoo v^r men zien kon was de zee bedekt
op
Flores de komende invasie niet kunnen
aanduiden. Hij keek het verblijf rond,
waar de bemanning dicht opeen gepakt
stond om te vernemen waarom de Flores
de bekende ankerplaats had verlaten, Er
wai geen uitbundigheid onder zijn mannen
maar het gegrijns waarmee deze korte en
bondige aankondiging werd ontvangen
zeiden den commandant genoeg. Deze
mannen wisten wat oorlog was, niemand
behoefde hen te zeggen wat een invasie
beteekende.Wie den strijd in de Middel-
landsche 'Zee heeft meegemaakt, die roept
niet gauw Hoezee!
Maar 'het was een opluchting om te
weten, dat het nu eindelijk ging gebeuren
dat ze nu eindelijk na maanden van
spannend afwachten een begin gingen
maken met de bevrijding van Europ
De serie artikelen over Hr. Ms. „Flores"
ontvingen wij van den Marine Voorlichtingsdienst.
Red.
zijn er eenige aanvallen op
uitgevoerd en Zaterdag is een afcleehng Lana
deezen op het eiland geland en na het
ten van haar taak, weer teruggekeerd.
VERKLARING VAN MONTGOMERY.
Generaal Montgomery heeft
aen groep journalisten een uiteenzetting ge
geven van den strijd aan het VVestel^ c^.
na den Duitsctien aanval aan de B
Luxemburgsche grens. ^er routeerden
het initiatief daar nu weer bij de Geameggg|
is. Terstond na den aanval van
met honderden vaartuigen. Daar gleden
de grimmige silhouetten van machtige slag
schepen, sneden destroyers door de golven,
Amerikanep, Britten, Franschen, Polen,
de grootste macht, welk ooit voor een
operatie ter zee was bijeen gebracht Dit
moest gelukken. Wie zou tegen cleze over
macht opgewassen zijn
De kruisèrlinie stoomde op naar de
boeien, die de ingangen van de mijnvrije
kanalen aangaven. In den vroegen ochtend
kwam men daèr aan. En toen bleek hoe
fantastisch gbed de voorbereidingen waren
getroffen. Want dienzelfden nacht nog
hadden de mijn-vegers een aantal kanalen
geveegd door hqt Duitsche mijnenveld,
dat moest worden gepasseerd. Al deze
kanalen waren nauwkeurig beboeid alles
onder den neus van den vijand.
Elk schip van de bombardementsgroep
had zijn doel nauwkeurig opgekregen,
iedere officier van artillerie wist precies
waar hij aan toe was. Het doel van de
Flores was een 7.5 cm batterij achter het
kustplaatsje Arromanchês-les-Bains, ten N.
O. van Bayeux.
De batterij bestond uit twee stukken
'en bestreek het strand, waarop één der
Geallieerde landingen zou plaats vinden.
Zij moest dus zoo snel mogelijk buiten
stents troepen in aen mui; H
werden qjle nationale bezwaren opa.) gew
en het opperbevel aan dat jonnen,
goimery opgedragen. Deze is eerst n te
óiri, zooals hij dat noemde, orde op „00rJ[0_
stellen. Hij nam maatregelen om t.
men dat, indien het Von Rundstedt al
de Maais te toereiken, toij deze niet zo
oversteken. Auitschera met
Om de bedoeling, die de Dmt moet
hun offensief beoogden, te door
%nen den inhoud nagaan van de Daar-
Von Rundstedt tot zijn troepen Oerio
gevecht worden .gesteld. Geen
Lid, wan. zi) we,d door .z«P=be'oo-
lagen beschermd en bovendie
ligging zóó, dat de Flores baar vuur
onder een scherpen hoek met e
"K^cTviii ia de. octaend va„
dea invasiedag betakte de Bom
ÏÏSSfTie"™"Le dLl 'a de
aan. stuurboord, drong de 9f00,^ m eQ
kaansche aanvalsgroep op ker
men wist: De Soemba, strj
de dagen van Sicilië en Napels, was j.
Daar lag de Atlantische Wal voor hen
de geduchte verdedigingsgorde
bezette gebied, die onoverwinnelqk heette
te zijn.9 In dë ochtenjeb^^-g.
men dë hooge kust, die en
een helsch vuur zou uitbraken-
Achter de Flores brulden P10™^2
kanons van de kruiers Belfast e
De strijd was begonnèn- Dulf, den de
monden bulderden en loeieiK'
granaten zich door de lucht, uiteen ber
stend op de kust De vernieuwde vuur
monden van de Flores voegden zich
daarbij en slingerden hun 15 c.m. granaten
op de vijandelijke stellingen.
(Wordt vervolgd.)
