De Vrije Zeeuw
DeVri je Zeeuw
lasehlhhellihheid
De evacuatie van Walcheren onder de loupe
I Opofferingsgezindheid over
langen termijn valt niet mee.
:H t is dan ook begrijpelijk,
Wwanr.ceS i in dezen tijd eva-
Ij;., goed- of kwaadschiks
h»t huis uitgewerkt worden en
het verplichte aangeven van
- vi tkomen woonruimte aéh-
te ege blijft.
Zeelands wedervaren in 1944
>er over-
;and onze
eder, Be-
in Óver-
ERSE,
1
LJAARS,
van 81
naam,
LJAARS.
1 zacht en
odzieken-
elle, onze
Behuwd-,
•ootvader.
de Heer
IS
D Jsz„
van
JOBSE,
en ouder-
jaar.
Ie familie.
[OUD Kz
Dec. 1944
Brouwerrj-
>elle.
l». "Li—-'«
eineming be-
let overlijden
*en Zoon en
MELÏNK,
len van zijn
n het Vader-
>d vond. zeg-
ank.
lier naam,
1LINK—
INEWEGEN.
ri 1945.
)TEN, Arts.
9 Jan. a.s.
0 tot 10.30 u.
llildelburg.
dagen blijft
arnemen.
ichnpni.j van
- Arnhem.
n bovc"."
e-
reien beleefd
iw adres be-
a ondorstcn-
geldt n'
;ds door otis
Mi ldelb-
8-
■TSSE,
9, Vlissingc
n.
OMSCHAKELEN 1
„Bekeert U, want het ko
ninkrijk der hemelen is
naoj gekomen!"
Meer dan vier jaren van
;em„e overlieersching heb-
a heel wat in de war ge
iracht in ons leven, niet net
.inst in ons innerlijk leven,
jj konden nu eenmaal niet
entop üq Wehrmacht trot-
eren; zoo kwamen wij tot lij-
ienjk verzet, tot liegen en be
legen. Hoe rhinder wij ge-
oorzaamden, hoe beter het
as.
En laten wjj nu maar eerlijk
ijn: het was niet altijd aneen
im de Duitschers te oenadee-
:n, uat wó tot minder mooie
practijnen onze toeviuciu
nen; We zochten op die
nier en zonder al te veei
iwitensoezwaren ons eigen
rdeeL
;Maar nu zijn we weer vrije
burgers van het Koninkrijk
i Nederlanden, en al is de
ormaie band tusschen regee
ing en voik nog niet geneei
lersteld, wij weten allen dat
Eerste Jaargang - Nummer 45
verantw. Uoofdred.: Irs. H. Sinnema,
tieu.-adres: Middelburg, Molenwater 6ü
Adra.-adres: Vlissingen, Wa-str. 58-60,
•liddeiburg: Gerechtshof, Kamer 7.
Zaterdag 13 Januari 1945
Gitgever: Jacq. de Smit.
Advertentieprijs 80 cent per regel.
Abonnementsprijs per week 26 cent.
uosse nummers 5 cent.
GEVALLEN PRO EN
CONTRA.
Op de binnenzee, die Wal
cheren heet en waaruit over
bevolkte dorpskernen en ge
ïsoleerde hoeven als eilanden
opsteken, treft men toestan
den aan, die min of meer ver
bluffend zijn. Er zijn dorpen,
die met vloed geheel onderloo-
f en, Ritthem bijv., dat nu
onbeschermd aan de open zee
om den oogst van de verdron
ken boerderijen te halen, plot
seling met evacuatie bedreigd
werden. Het is rechtvaardig
ook deze klachten een plaats
in te ruimen. We vermelden
het geval van een veehouder
in Biggekerke, die de 44 koei
en, die hem waren toever
trouwd, zonder verzorging
moest achterlaten en die zelfs
niet .1 staat werd gesteld ze
menschen zagen, dat hun geen
andere keuze bleef, zetten ze
de tanden op elkaar en gingen.
Het vervoer is in handen
van de Engelschen en ge
schiedt voor de dorpen boven
de lijn WestkapelleSeroos-
kerke, met. ducks, groote am-
phibie-wagens, voor de andere
plaatsen gebruikt men motor-
sleepen. Hiermee worden de
passagiers én de vlugge baga
ge (handbagage, beddegoed en
voor twee dagen voedsel!
Vaak wordt gevraagd: „Hoe
veel ben ik u schuldig?" en
uet komt nog al eens voor,
dat als tegenprestatie de eva-
cué's van hun brood en vet
ineedeelen aan het bedienende
personeel.
Na een niet te diepgaand
doktersonderzoek wordt de
avond doorgebracht in de con
versatiezaal. Den volgenden
morgen is 't om 7 uur reveille
en de reis wordt uiterlijk om
9.30 uur per truck naar de
plaats van bestemming voort
gezet.
Maar... er schijnt iets bij
zonders te zijn met deze Am
bachtsschool. Eenerzijds
heerscht er. groote tevreden
heid en ziet men glunderende
gezichten, anderzijds zijn er
heel wat, die door het voort
durend heen en weer sturen
van de registratie- naar de
eetzaal en van daar naar den
dokter, dan terug naar de
:etzaal en vervolgens naar de
jonversatifeaal, danig uit hun
humeur raken, te meer begrij
pelijk daar de menschen moe
zijn en voortdurend roet hu"
e zijn nu vrij. We wen-
8C..-H weer normaal te leven.
•We verlangen ook weer de
vrije beschikking over ons huis.
Het is te begrijpen.
Maar weet U wel, dat er
nog duizend menschen in Uw
stad wachten op de vrije be
schikking over één behoorlijke
kamer? Dat er nog zijn, die in
scholen en kerken moeten hui
zen of met meerdere gezinnen
in één enkele ruimie? Nu nog!
Ondanks evacuatie en terug
keer van Vlissingers^aar hun
stad.
Misschien zoudt U er zelf
geen bezwaar tegen hebben
den eenen nacht op de tafel te
S.apen en den tweeden op
den grond en den derden op
een divan, die te kort is,
omdat er, hoe je iederen
avond ook past en meet, voor
het heele gezin nu eenmaal
geen ruimte is in dit veel te
kleine katnertje. Misschien
zou at U het zelf niet erg vin
den, wanneer er, in plaats van
slaapkamers, keuken en woon
kamer, slechts de lioek van een
schoollokaal voor Uw gezin
beschikbaar was, of wanneer
U met meerdere en vreemde
gezinnen in één enkele kamer
moest slapen.
Mogelijk is dat alles ook niet
zoo heel erg. Maar het is niet
noodig. Het zou althans niet
noodig zijn, wanneer U, me
vrouw met de mooie meubelen
en de dure Pers, er toe kondet
besluiten minder goed gesitu
eerde stadgenooten in Uw huis
op te nemen.
Het zou niet noodig Zijn,
wanneer U, mijnheer met de
vooraanstaande positie, Uw
zolderkamers zoudt willen af
staan ais slaapplaats voor Uw
medemenschen, in plaats van
ze te benutten als gemakkei.
ke ligplaats voor Uw appe.s
U ailen moet begrijpen, dat
dit voor Uw mede-eilandbewo
ners geen gezellige logeerpar
tij beteekent. Dat er by alles
wat zij moeten missen van Uw
kant wel een schrammetje op
de meubels en een kaal plekje
in het tapyt bij kan komen.
Vergeleken bij wat de bewo
ners der kleine huizen doen, is
Uw medewerking zoo gering,
eigenlijk uitsluitend negatief.
U behandelt de cortröle-amb-
tenaren zeer onheusch en be
roemt U erop telkens wanneer
pU een „geval" hebt afgeketst.
Wanneer U toonaangevend
wilt zijn, zult U ook moeien
voorgaan in deze dingen. En is
het begin van het nieuwe jaar
niet een schoone aanleiding
den menschen niet alleen het
goede toe te wenschen, maar
het hun ook te geven, bij voor
beeld het gebruik van die ach_
terkamer, die U nog steeds
disponibel bebt
BEKENDMAKING.
HERSTEL WONINGEN.
De Burgemeester van Vlis
singen brengt ter algemeene
kennis, dat het kiachtens een
besluit van den Algeimeen Ge
machtigde voor den Wederop
bouw en in verband met de
eventueele uitkeeiring van oor
logsschade verboden is her
stelwerkzaamheden aar. gebou
wen te doen uitvoeren zonder
goedkeuring van of vanwege
den Algemeen Gemachtigde.
De benoodigde formulieren
met materialenstatein A.G.M.
205 en 206 (elk in tweevoud)
zijn verkrijgbaar op het bu
reau van Gemeentewerken,
Bellamypark 19, teiwijl tevens
een aanvrage tot het verkrij
gen van een Bouwvergunning
moet worden bijgevoegd en na
invulling ingezonden aan ge
noemd bureau. Een schriftelij
ke vergunning moet steeds op
het werk aanwezig zijn.
Nadere inlichtingen kunnen
aldaar worden verstrekt des
voormiddags tusschen 9 en 11
uur.
De Distributiekring Middel
burg maakt, op verzoek var
den Militairen Commissaris
voor de Provincie Zeeland, be.
kend, dat alle personen, di
wegens dienstneming bij één
der onderdeelen van de Gealli
eerde Strijdkrachten naar het
buitenland vertrekken, hun
distributiebescheiden (stam
kaart met inlegvel, bonkaart
levensmiddelen, groente-kaart,
textielkaart, tabak.'kaart, ser-
vieskaart) vóór 'hun vertrek
moeten Inleveren. Hiervoor
worden ontvangstbewijzen ver.
strekt welke zorgvuldig moe
ten worden bewaard.
Inlevering kan dagelijks ge
schieden o_p het Distributie
kantoor Zuidsingel, Zaal 2,
loket 3,
HOOG WATER
TE VLISSINGEN.
Dinsdag 9 Jan. 9,57 en 23.42
uur, resp. 1.29 en 1.41 m
N.A.P.
Woensdag 10 Jan. 11.11 én
23.49 uur, resp. 1.34 en 1.52
m 4. N.A.P.
Donderdag 11 Jan. 12.12
uur, 1.48 m -j- N.A.P.
Eerste Jaargang - Nummer 40
Verantw. Hooi'dred.: its. H. Sinnema,
Keu.-adres: Middelburg, Molenwater 69
Adm.-ailres: Vlissingen, VVa.str. 58-60
Middelburg: Gerechtshof, Kauier 7.
Maandag 8 Januari 1945
Uitgever: Jacq. de Smit.
Advertentieprijs 30 cent per regel.
Abonnementsprijs per week 26 cent.
.osse nummers 5 cent.
In het afgeloopen jaar is het
Zeeuwsehe devies „Luctor et
Emergo" op bijzondere wijze
bewaarheid. Zonder twijfel zal
1944 in de annalen onzer pro
vincie als het meest bewogen
jaar van alle tijden geboek
staafd blijven. Bange nood en
blijde verlossing hebben elkaar
ditmaal in Zeeland afgewis
seld. Het afgeloopen jaar werd
gekenmerkt door een reeks ge
beurtenissen, die men kan sa
menvatten in de volgende be
grippen: spitten voor den vij
and, evacuatieleed, luchtaan
vallen, watersnood, beschietin
gen en ten slotte de lang ver-
oeide bevrijding.
Zonder aanspraak op volle
digheid te maken, laat ik hier
een opsomming volgen van
merkwaardigste gebeurtenis
sen, die zich in den loop van
1944 in Zeeland hebben afge
speeld.
Het jaar begon reeds met
verscherpte oproepingen aan
Zeeuwsehe burgers om graaf
werk te doen in Duitsche ver
dedigingsstellingen. Sedert 5
Januari werden vele boeren op
Walcheren en elders verplicht
met eigen paard en wagen mi
litaire transporten uit te voe
ren.
Op Nieuwjaarsdag waren er
in Goes opstootjes als protest
tegen het spitten. 4 Jan. be
zocht Rommel Walcheren op
een inspectietocht. Hij gelastte
ingrijpende verdedigingsmaat
regelen. Gevolg: nog meer ge
dwongen graafwerk voor bur
gers. 22 Jan. werden op aan
drang van Miinzer, den „ge
machtigde" van Seyss, 8
Zeeuwsehe burgemeesters tege
lijk ontslagen. Als demonstra
tie tegen de dwangmaatregelen
inzake het spitten hadden zij
het plaatselijk leidersschap van
..Winterhulp" neergelegd. Op 1
Febr. werd alie gemeentelijke
politie formeel bij de mare
chaussee ingelijfd. Half Febr
werd aan Ned. loodsen, die niet
in Duitschen dienst wilden va
ren, het verblj'f in Zeeland ont
zegd. Tevens werd in die dagen
bekend gemaakt, dat alle ex-
geëvacueerden, die in Aug. 1942
de provincie moesten verlaten,
opnieuw dienden te evacuee-
ren. Veel ernstiger, wegens de
niets ontziend^ uitvoering, was
de gedwongen ontruiming van
vele gemeenten op Schouwen
en Duiveland, Tholen, St. Phi-
lipsland en Zeeuwsch-Vlaande-
ren. Deze schandelijke Duit
sche maatregelen hielden ver
band met de inundatieplannen
van den bezetter. Ook het vee
moest verdwijnen: uit Schou
wen en Tliolen samen ca. 10.000
paarden! 18 Febr. kwamen er
in Dordt ruim 20.000 geëva-
cueerden uit het lan'd rondom
Zierikzee aan. Op 7 Febr. was
ook reeds St. Laurens e.o. ont
ruimd. In Zierikzee bleven maar
500 inwoners achter, een tien
de deel der oorspronkelijke be
volking.
Walcheren had 20 Febr. een
geduchten Amerikaansehen
luchtaanval te doorstaan. Duit
sche barakken, stellingen e.d.
werden getroffen. In Zoutelan-
de werden ook eenige wonin
gen geraakt en liepen, enkele
burgers verwondingen op. Bom
men vielen er bovendien te
Westkapelle en bij Veere. Den
volgenden dag begonnen de
Duitschers boerderijen langs de
tankgracht bij het kanaal door
Walcheren op te blazen. 26
Febr. werden er op Walcheren
60 Gestapo-mannen gesigna
leerd. Zij' reden in sinistere
overvalwagens rond.
Uit Schouwen en Duiveland
werd bericht, dat daar door de
gedwongen evacuatie - honder
den onderduikers in de knei
raakten. Het meerendeel Wist
zich aan de Duitsche contröle
j onttrekken, maar ca. 60 jon
gelui werden tijdens razzia's
gesnapt. Op 3 Maart heeft de
Gestapo-troep Walcheren weer
verlaten, tot opluchting van
veel illegale werkers.
Onverschrokken werkers
trokken het distributiekantoor
van Rloosterzande een tand
uit. Het „Jan Hagel", twee
landwachters met jachtgeweer,
werd gekneveld. Pseudo-politie
„arresteerde" d.e daders en
loodste hen veilig door de Duit
sche contröle. In Veere werd
omstreeks denzelfden tijd een
nieuwbakken landwachter van
zijn dubbelloops verlost. De
sukkel heeft zich niet meer
vertoond! 4 April verdween een
distributie-ambtenaar uit St.
Laurens met medeneming van
een groot aantal bescheiden en
stempels. Het doel was goed!
In April verscheepten de
Duitschers zooveel mogelijk
aardappelen en graan uit Zee
land, maar de boeren hielden
vast wat zij konden. 19 April
bracht Rommel zijn derde be
zoek van dit jaar aan Walche
ren. Naar aanleiding' daarvan
volgde Münzers perfide oproep
tot de Zeeuwsehe bevolking om
te helpen tegen de Geallieerde
invasieplannen. Zelfs evacué's
mochten terugkeeren, als zh
maar gingen „spitten". Op 22
April moesten er voor het
Duitsche doel in Zeeland 10.000
werkkrachten beschikbaar zijn.
Maar het leek er zelfs in de
verte niet op. Vlissingen ging
24 April in het lijdelijk verzet
vooraan.
In den nacht, die voorafging
aan 12 Mei, vielen er geallieer
de bommen op Zierikzee, Veere,
de haven van Vlissingen en
Breskens. Twee Duitsche
nachtjagers werden daarbij
neergeschoten. Onder de bevol
king géén verliezen. Omstreeks
16 Mei werd in de Zeeuwsehe
kustwateren een defect geraak
te motorboot met Engeland
vaarders door de Duitschers
aangehouden en opgepikt. Een
vooraanstaand vaderlander, die
zich bij dit onfortuinlijke ge
zelschap bevond, is later door
vrienden uit zijn gevangen
schap verlost.
Om eens even uit de sfeer
van bezetting en oorlog te ra
ken, zij hier vermeld, dat een
visscher uit Bruinisse eind
Januari in de Oosterschelde
een rcuzenpaling heeft gevan
gen. Het beestje woog 11 kg.
En dat zonder bon! Een niet
minder merkwaardige vangst
was die van een Brabantschen
visscher, die begin Juni uit
denzelfden stroom een inkt-
DISTRIBtTTIEDIENST
KRING VLISSINGEN 228.
Uitreiking nieuwe bonkaarten.
De Distributiedienst Kring
Vlissingen maakt bekend, dat
in het tijdvak van Dinsdag 9
Januari tot en met Zaterdag
20 Januari 1945 de uitreiking
zal plaats hebben van: Nieuwe
bonkaarten 2e periode 1945.
Om in. het bezit te komen
van deze kaarten, moeten wor
den medegebracht: de nieuwe
stamkaarten met inlegvellen.
Alle stamkaarten met bybe-
hoorende inlegvellen zullen dit
maal kunnen worden aangebo
den.
De data, waarop de bonkaar
ten afgehaald dienen te wor
den, lulden als volgt:
Voor Vlissingen:
Dinsdag 9 Jan. 11500
Woensd. 10 Jan. 15013000
Donderd. 11 Jan. 30015000
Vrijdag 12 Jan. 5001— 6500
Zaterdag 13 Jan. 65017500
Maandag 15 Jan. 7501— 9000
Dinsdag 16 Jan. 900111000
Woensd. 17 Jan. 11001—13000
Donderd. 18 Jan. 13001—14500
Vrijdag 19 Jan. 14501—16000
Zaterdag 20 Jan. 16001
en hoogere nummers
Voor Oost- en West-Soubui'g:
Donderdag 11, Vrijdag 12, Za
terdag 13 en Maandag 15 Jan.
Zij, die niet in het bezit zijn
van een stamkaart en inlegvel
kunnen een nieuwe bonkaart
verkrijgen tegen inlevering van
het lichaam van de noodkaart,
waarbij tevens een verklaring
moet worden ingevuld.
De uitreiking aan zelfverzor-
gers zal geschieden op een na
der te bepalen datum, waar
over een nadere publicatie
volgt. Ieder, die voorheen als
zelfverzorger was ingeschre
ven, zal pgs nadien bdnkaarten
in ontvangst kunnen nemen.
De uitreiking vindt plaats
voor Vlissingen in het Kantoor
van den Distributiedienst Bel
lamypark 43 (achterzaal), iede
ren werkdag van 912 uur en
van 2—4 uur, 's Zaterdags van
912 uur.
Te Souburg geschiedt zij in
het Gemeentehuis.
visch met vangarmen van 40
cm. lengte ophaalde.
Met de vliegende bommen
maakte Zeeland in de tweede
helft van Juni voor 't eerst
kennis. Tijdens de bezetting
zijn minstens 10 V 1-projectie-
le'n op Zeeuwsch gebied terecht
gekomen. Slechts éénmaal had
dit blijkbaar onjuist gestelde
vergeldingswapen een doodeiy-
ke uitwerking. Te Kortgene
(Noord-Beveland) kwam n.l.
een V-l midden in het dorp
terecht. De explosie verwoestte
eenige huizen en kostte 5 bur
gers het leven. tSlot volgt).
MILLIOENEN
Nederlanders zuchten nog on-<
der den druk van den vijand.
De Duitsche hiel drukt nog
.op -hun nek, en zij zouden,
wanneer de kans werd gebo
den, direct met,.het wapen in
de hand wülen optreden.
Herinnert gij U nog den eer
sten dag van de bevrijding,
toén wij met het geweer in
den aanslag de baas werden
over de ntoffen? Ging er toen
geen golf van vreugde door
uw leven, dat wij eindelijk dat
verfoeide dwangbuis van ons
hadden afgeworpen?
Daarom moeten wij helpen
en onze kracht in dienst stel
len.
Er doet zich nu de gelegen
heid voor om zich als oorlogs
vrijwilliger te melden bij het
op te richten lie bataljon van
het 14e Regiment Infanterie.
Neen, geen zandhazen, wij
worden modern bewapend en
gedrild.
Wie kan er rusten vóór de
laatste mof van z'n kusten
voorgoed verdreven is?
Toch zeker ook geen kerels
uit Zeeland?
Het „Je maintiendrai" moet
voor ons weer worden het
symbool van vrijheid. Met het
geweer in de vuist, zullen we
schouder aan schouder met de
geestdrift van het aloude Ne
derland gaan strijden.
Kalm, vastberaden en moe
dig, zonder wankelen.
Zuiver. Ja, ook zuiver, zal
dit bataljon moeten zijn.
Geen verkeerde elementen
zullen hierin plaats moeten
krijgen.
Daarom: teekent als oor
logsvrijwilliger. Uw hart moet
rustig kunnen kloppen, omdat
gij weet: „Ik doe mijn plicht
tegenover mijn volk".
Het volk, dat ik lief heb.
Het volk, dat nog voor het
grootste gedeelte wordt ge
knecht, maar zich waardig ge
toond heeft om te ontworste
len.
Het moet! Wij doen het!
Wij willen helpen! De Neder-
landsche vlag moet weer gaan
wapperen over onzen gehee-
len vaderlandschen bodem en
ook over Indië.
Laat U als oorlogsvrijwilli
ger registreeren door het Mi
litair gezag, dat met de wer
ving is belast.
Meldt U daarna voor in-
deeling bij 11-14 R.I. op de
buteaux van de N.B.S. in Mid
delburg, Gortstraat 38; Goes,
Lange Vorststraat 48; Wisse-
kerke, Gemeentehuis en Tho
len.
