Het lot onzer monumenten
De transport-situatie
PREDIKBEURTEN.
Zondag 31 Dec. (Oudejaar).
Vlisslngen. Ev. Luth. Kerk
vm. 10 uur cis. Nolte; Chr.
Geref. Kerk, Kasteelstraat,
vm. 9.30 en nm. 2.30 uur lees-
dienst; Doopsgezinde Gemeen
te nm. 2.30 uur da. M. de
Boer (Luth. Kerk); Ned. Herv.
Gemeente (Alhambra-bios-
coop) vm. 10 uur ds. Schoch:
Luth. Kerk (Walstraat) nm.
4 uur ds. Visbeek; Geref. Kerk
(Jeugdgebouw) 9.30, 11 en
2.30 uur (indien de waterstand
dit toelaat) ds. G. Smeenk.
Middelburg. Doopsgezinde
gemeente nm. 7.30 uur dr. A.
H. A. Bakker; Evang. Luth.
Kerk nm. 3.30 uur ds. Nolte;
Vereen. Vrijz. Hervormden nm.
4 uur ds. J. H. Hanneman
(Doopsgezinde Kerk); Leger
des Heils (Hoogstraat 20) vm
10 en nm. 4 uur adj. G. Kooi-
stra; Chr. Geref. Kerk vm. 10
en nm. °.30 uur prof. G. Wis
se; Geref. Kerk (H.V.) vm. 10
uur de heer Geensen.
Oost- en West-Souburg. Ned.
Herv. Gemeente vm. 10 uur
ds. L. C. Spijkerboer; Geref.
Kerk vm. 11 uur ds. Th. H
van Andel; Geref. Kerk St.
Laurens, dienst voor de ge-
evaeueerden van St. Laurens,
'3 av. 6.30 uur, Engelsche
Kerk, Simpelhuisstraat, ds. A.
Koning.
Maandag 1 Januari 1945.
Vlisslngen. Ned. Herv. Ge
meente (Alhambra-bioseoop)
vm. 10 uur de heer Van
Voorst Vader, hulppr.; Geref.
Kerk vm. 9.30 uur ds. G.
Smeenk (Jeugdgebouw); Chr.
Geref. Kerk, Kasteelstraat,
vm. 9.30 uur leesdienst.
Middelburg. Leger des Heils
(Hoogstraat 20) nm. 4 uur G.
Kooistra.
Oost- en West-Souburg. Ned.
Herv. Gemeente vm. 10.30 uur
ds. L. C. Spijkerboer; Geref.
Kerk vm. 11 uur ds. Th. H*.
van Andel.
RAAD VAN ARBEID
TE MIDDELBURG.
Werkgevers aangesloten bij
de Ziekenkas van den Raad
van Arbeid te Middelburg ge
lieven ten spoedigste- voor de
bij hun in dienst zijnde arbei
ders, die daarvoor in aanmer
king komen, aanvraagformu
lieren ter verkrijging van een
kinderbijslagboekje aan te vra
gen bij den Raad van Arbeid
te Middelburg, bijkantoren of
buitendienst-ambtenaren van
dien Raad.
In aanmerking komen die
arbeiders die hier te lande hun
woonplaats hebben en wier ge
zin op 1 October 1944 meer
dan twee kinderen telde bene
den den leeftijd van 18 jaar.
INSTALLATIE VAN
DE „VIKINGS".
Aan den vooravond van 1
Kerstfeest is een aantal ji
gens plechtig als padvinder
installeerd. Het betrof hier
installatie van de zeeverki
nerstroep „De Vikings",
in het bijzijn van een aan
genoodigden plaats had in
feestelijk versierde nieu
troeplokaal. Onder de aam
zigen bevonden zich o.m.
burgemeester van Middelbu
het bestuur van de afdeeli
Walcheren en de leiders v
Groep I en van de Kath. v
kenners.
Na de installatie richtte
leider van de troep, mr. A
dreae, zich in een korte t<
spraak tot de jongens, t
aansporend om na jaren v
sabotage en tegenwerking,
jaren waarin juist de slecl
eigenschappen naar voi
kwamen, weer te toonen i
zij als flinke Hollandsche j<
gens, de handen uit de mi
wen steken en flink voor zi<
zelf kunnen zijn. In c
voord tot de ouders wees
spr. erop, dat de sympathie
Ie medewerking van de zi
der ouders onontbeerlijk is
het padvinderswerk.
(Eigen berieh
De onrust onder de buit
landsche arbeiders in Duits
land neemt toe, meldt
„Tribune de Genève" uit I
zei. Het blad spreekt van e
stige onlusten in Stuttgart
omgeving. Gedurende I
luchtalarm werd door de b
tenlandsche arbeiders sabo
ge gepleegd in de fabrieken
(Anep-Anet
De Stem, Breda, bespre-
in een hoofdartikel van 1 1
eember, getiteld „Sterk
zag", de moeilijkheden, die
Regeering voor den oor
had om forsch en voortvarc
te werken. De volksverteg
woordiging bewoog zich
dien tijd te veel op het geb
van het eigenlijke regeer
met het gevolg dat het
aarzelen en tasten werd
compromis tot compromis,
werd toen zelfs vaak gene
om een „sterken man" ger
pen; dit was echter, gez
het opkomend fascisme,
fevaarlijk experiment. I
lad gaat verder: „Th:
echter weten wij goed gene
dat we „sterk gezag" ze:
niet moeten verwisselen r.
tyrannie, dat we een org:
van controle en critiek en
bèpaalde gevallen, ook
initiatief, niet willen miss
Het is te hopen dat we in
nieuwe Nederland de moeili
synthese van een sterk gei
en een gezonden volksinvli
zullen kunnen vinden".
Hoewel het einde der oor
logshandelingen voor ons ge
west, verschillend zooals men
weet voor de diverse onder
deden, in velerlei opzicht
rampspoedige gevolgen heefr
gebracht, voor hetgeen wij
onder monumenten plegen te
verstaan was dat heel wat
minder ernstig dan het begin
Toen werd die monumenten
stad Middelburg zeer zwaar
getroffen. Belangrijke gevels
als de Steenrotse, de Gouden
Sonne, de Globe, de St. Joris,
de Provinciale Bibliotheek gin-
gen vrijwel geheel verloren
het Abdijcomplex werd ten
deele vernietigd, ten deele jam
merlijk gehavend, terwijl ons
beroemd stadhuis als een ruïne
overbleef. Maar kleinigheden
daargelaten, liepen de overige
deelen der provincie toen toch
vrij. En hoewel onze inlichtin
gen nog niet geheel volledig
zijn mogen wij thans met
dankbaarheid constateeren,
dat wij, hier en elders, voor een
ramp als in 1940 zijn gespaard,
al is de vrijwel geheele vernie
tiging van het zoo pittoreske
Sluis een droevig verlies.
Omtrent Oostelyk Zeeuwse-li
Vlaanderen en Zuid-Beveland
is van eenigszins belangrijke
schade geen bericht ingeko
men. De toren der basiliek van
Hulst, fraai voorbeeld van
uGothischen kerkbouw, is licht
beschadigd, doch overigens
echjjnt Hulst er goed af te
zijn gekomen, evenals het be
langrijke kerkje te Klooster-
eande. De voornaamste monu
menten van G<>es: Maria Mag-
dalenakerk, Stadhuis, Gothi-
sche huis. zijn ongedeerd, even
als die waardevolle kerken van
Nisse, (licht beschadigd), Ba-
pelle en Kruiningen.
Wat ernstiger is de schade
op Walcheren geweest. Te
Middelburg werd de Oostkerk
licht beschadigd; wij tellen dat
gemakkelijk licht als wij be
denken, wat een voltreffer
voor de prachtige koepelkerk
der 17e eeuw zou hebben be-
teekend! Licht beschadigd ook
in zijn versiering is ook het
v.m. Militair Hospitaal, Vlaam-
sche renaissance-gevel uit het
begin der 17e eeuw; ernstiger
bet achterstuk van die andere
schuttersdoelen, het Schutters
hof. Misschien ware hierdoor
tot een restauratie van dit
wel zeer verwaarloosde monu
ment te geraken. Droevig is
het lot der Synagoge, in 1704
gebouwd voor de Hoogduitsche
Joden. Eerst gevioleerd door
hen, die zich aanhangers eener
nieuwe orde waanden, heeft
een granaat het aardige kerkje
verder ernstige schade toege
bracht. Restauratie is geens
zins onmogelijk, doch afge
wacht dient te worden hoe de
omstandigheden zich hier zul
len ontwikkelen. Van de parti
culiere monumenten in de
hoofdstad valt ditmaal geluk
kig niets te melden dan ruiten-
schade, waarop wjj nog terug
komen.
Dat Westelijk Zeeuwsen
Vlaanderen dooi' het oorlogsge
weid zwaar is bezocht, is be
kend. De ondergang van Muis
werd al vermeld. Met het
prachtige stadhuis ging niet
alleen de kroon van het oude
stadje verloren, doch ook het
oudste stadhuis van ons land
het dateerde van 1396. Tra
gisch is ook het verlies van het
carillon met den bekenden
Jantje van Sluis, dat onze Mo
numentenzorg met groote
moeite uit handen van den
overweldiger had gered. De
belangrijke 13e eeuwsche kerk
te Aaraenburg is beschadigd,
doch niet onherstelbaar; ovet
het fraaie v.m. weeshuis uit
de 17e eeuw hebben wij nog
geen duidelijk bericht. Dat de
zoo belangrijke kerk te Baa-
zand behouden bleef stemt tot
dankbaarheid. Ook het aardige
Ned. Herv. kerkje te JJ3cn-
dijke bleef gespaard, doch het
stadsbeeld, met name de
Markt, moet nogal gehavend
zijn. Het restauratieplan hier
voor krijgt nu bijzondere be-
teekenis.
Tolen liep vrij; de mooie
kerk zoowel als het Gothische
stadhuis kregen1 geen schade
Bovenstaand overzicht geeft
slechts een algemeen beeld van
het lot onzer monumenten in
de afgeiloopen maanden. Het is
echter voldoende om te doen
zien, dat althans in dit opzicht
Zeeland er redelijk wel is afge
komen.
Dr. W. S. UNGER.
Gezien de heftigheid van d(en
Strijd, die er werd gestreden,
mag men zeggen dat in dit op
zicht Vlisslngen er goed is af
gekomen. Het huis van Lamp-
sins van 1643 aan den Nieu-
wendijk leed weder schade,
maar de overige monumenten:
Beeldenhuis de beelden wa
ren veilig opgeborgen, Stad
huis, Beursgebouw, St. Jacobs.
kerk kwamen er redelijk af. De
Gevangentoren leed tamelijk
schade, doch deze helft der
oude Westpoort zal stellig wor
den gerestaureerd. Minder be
vredigend echter is, naar wij
vernemen, het lot van tal van
die aardige kleine oude huizen
tusschen Nieuwendijk en Groe-
newoud, die aan het Vlissing-
sche stadsbeeld zoo'n aantrek
kelijke noot gaven.
Dat Veere werd gespaard,
nog wel in de eerste gevaren-
klasse gerekend, stemt tot
vreugde. Zoowel de belang
rijkste monumenten: de kerk,
de cisterne, het Stadhuis, de
Kampveersche toren
z.g. Schotsche huizen zijn be
houden, en ook het algemeene
stadsbeeld van het stadje bleef
gespaard. Westkapelle daaren
tegen werd weggevaagd en
daarmee ook liet aardige stad
huisje van 1784. Behouden
bleef de bekende oude toren
met den beroemden dijk vast
punt voor den wederopbouw
van dit in zeer" vele Opzichten
unieke Walchersche aorp.
AAN DE MIDDEL
BUKGSCHE BURGERIJ.
Het comité dat zich ten doel
stelt namens de Middelburg
sche burgerij den Geallieerden
militairen een gezeliigen
avond aan te bieden kan thans
mededeelen, dat bedoelde
avond zal plaats vinden op
Woensdag 10 Januari.
De medewerking van ver
schillende burgers stelt ons in
staat een programma te vul
len. Alleen de tractatie, die wij
wiilen aanbieden, biedt ons nog
eenige zorg.
Wij wekken de burgerij op,
om ook hierin haar voldoening
te uiten over onze bevrijding.
Nu wij allen verblijd zijn met
verschillende goede gaven zal
het wel niet te veel gevergd
zijn om te vragen een schepje
thee voor dit goede doel af te
staan. Als honderd gezinnen
vijf gram schenken, zijn wij
ruimschoots tevreden.
Ook om financieelen steun
kloppen we bij U aan. Laat
een ieder zijn steentje bijdra
gen om onze „bezetters" te
oonen wat we hen verschul
digd zijn.
Alle aanbiedingen en giften
aan 't redactie- of administra
tie-adres van „De Vrije Zeeuw"
onder het motto „Gezellige
avond voor militairen".
Van de Firma Altorffer ont
vingen wij een smaakvol uitge-
voeiden Zeeland-kalender voor
1945, bevattend een twaalftal
afbeeldingen van bekende
plekjes in onze provincie.
De op goed papier gedrukte
kalender vormt een sieraad
voor den wand. Bovendien
verricht de kooper bij die aan
schaffing een goede daad daar
een gedeelte der opbrengst be
stemd is voor de achtergeble
ven familieleden van onderdui
kers en van hen, die nog in
concentratiekampen zitten,
en de| Hartelijk aanbevolen!
Brandweer en Luchtbescher
ming vierden Kerstfeest.
Het is in Vlissingen de laat
ste jaren traditie geworden,
dat het brandweercorps en de
luchtbeschermingsdienst een
vroolijken Kerstavond vieren.
Dit jaar hebben beide diensten
zich broederlijk vereenigd en
tot tweemaal toe een gecom
bineerde Kerstfeestviering ge
organiseerd. Deze bijeenkom
sten werden resp. op lsten en
2den Kerstdag gehouden in
een tot zaal uitgebreid vertrek
van de voormalige brouwerij
Op den eersten avond waren
de beide commandanten aan
wezig. De voorzitter van de
gecombineerde vereeniging, de
leer Iz. de Jonge, hield een
korte toespraak ter verwelko
ming van de feestgangers. De
korte tijd van voorbereiding
in aanmerking genomen, is er
deze avonden (die wegens den
spertijd tot 5 uur in den mor
gen duurden!) een program
ma geboden, dat er wezen
mocht. Ook voor den inwen-
digen mensch was goed ge
zorgd: pannekoeken, bier, ap
pels en andere versnaperingen
werden gul aangeboden. Vier
musici zorgden tusschen de
voordrachten door voor ont-
sparmingsmuziek. Er werden
heel wat schetsen, zangnum
mers en declamaties ten bes
te gegeven en dat alles in
een vlot tempo door eigen
menschen of hun dames. De
heer De Lange had voor pas
sende décors gezorgd. Van wat
zich op de planken afspeelde
noemen wij in het bijzonder:
Hawaii-idylle, Engelsche en
Fransche liedjes met guitaar-
muziek en „Het lied, dat mij
ne moeder zong", een serieuze
zangvoordracht door den 65
jarigen heer Kokelaar, hoofd
van den Geneesk. Dienst van
den L.B.D.
Na middernacht werd er 'n
stoelendans gedaan en konden
danslustigen de kunst van
Terpsichore beoefenen.
Al met al hebben de brand
weerlieden en „luchtbescher-
melingen" een kostelijken
Kerstavond gehad. D. M
KERSTFEEST
P.T.T.-KINDEREN
VLISSINGEN.
Op len Kerstdag werd voor
de P.T.T.-kinderen een Kerst
feest gehouden in een der lo
kalen van het P.T.T.-gebouw,
Steenenbeer, Vlissingen. Door
bijdragen van het personeel
daartoe in staat gesteld en
door de medewerking van eeni
ge firma's ter plaatse was het
mogelijk een Intiem feestje te
organiseeren, waaraan een 40
taf kinderen en een 60-tal
ouders deelnamen.
Enkele muzikale medewer
kers hadden zich belangeloos
hiervoor beschikbaar gesteld.
Een firma had voor een aar-
digen Kerstboom gezorgd, die
door het personeel aardig was
opgetooid, terwijl de zaal met
groen en vlaggedoek versierd
was.
Het programma bood heel
wat afwisseling.
De middag had een vlot ver
loop, terwijl tusschendoor aan
de kinderen limonade en ver
snaperingen werden uitge
deeld; de ouderen werden ge-
tracteerd op echte thee en bo
terkoekjes.
De besteller Gazan bedankte
het comité bestaande uit Adr.
Buijterse, directeur, J. N. de
Lege, adj. commies, M. A. v.
Popering, besteller, en D. J.
Labruyère, besteller, namens
de ouders voor het gezellige
Kerstfeest.
Het gemeentebestuur van
Vlissingen verzoekt ons mede
te deelen, dat de adviescom
missie inzake de evacuatie
waarvan sprake is in het ar
tikel „Het woonprobleem te
Vlissingen" in ons blad van
27 dezer en welke commissie
mede de functie van beroeps
instantie vervult inmiddels
is aangevuld met de heeren
W. Poppe en J. L. R. Maes,
beiden vertegenwoordigers van
middenstandsorganisaties.
Vóórdat de Duitschers him
hielen lichtten uit het thans
bevrijde gebied, reden er in dat
deel des lands ongeveer 3500
vrachtauto's (waarvhn 1800 in
Noord-Brabant), was er een
uitgebreid spoorwegnet met
behoorlijk materieel en bestond
er een net van waterwegen,
dat een zeer belangrijk deel
van het vervoer verwerkte.
Toen het hen te warm onder
de voeten werd, benutten zij
hun laatste dagen om weg te
sleepen, wat rijden kon en te
vernielen wat zij achter moes
ten lateii. Hun nalatenschap
bedroeg:, 663 vrachtauto's
(waarvan 280 in Noord-Bra
bant), een, hier en daar, gron
dig vernield spoorwegnet, met,
voor een aantal belangrijke
baanvakken, één locomotief en
een stel leeggeloopen kanalen
met vernielde sluizen en brug.
gen.
Dit was de toestand, waarin
de Geallieerden ons land aan
troffen, toen hun legers het
ter bevrijding binnenrukten;
op een oogenblik dus, dat zij
evenals in.de weken daarna,, al
hun rollend materieel tot de
laatsten ton moesten benutten
om de gigantische hoeveelhe
den oorlogstuig van vèr uit het
Zuiden aan te voeren naar de
plaatsen waar zij den vijand
aangrepen, eerst in het Noor
den, daarna in het Oosten en
het Westen.
Beziet men de bovenstaande
gegevens, dan kan men zich
eenigszins een beeld vormen
van den chaos, waarin het ci
viele vervoer verkeerde en zich
tegelijkertijd realiseeren, waar
om het eenigen tijd moest du
ren, voordat begonnen kon
worden hierin te voorzien. El
ke vrachtwagen en elke loco
motief in die weken was on
ontbeerlijk voor den strijd.
Nu is echter langzamerhand
de tijd gekomen, dat men de
handen, wat het tramsport-
vraagstuk betreft, wat meer
heeft vrij gekregen en dat het
mogelijk geworden is, de eerste
voorzieningen te treffen voor
transportmiddelen ter dekking
van de behoeften der burger
bevolking.
Alvorens hier nader op in te
gaan eerst enkele opmerkin
gen betreffende het wezen van
het vervoersprobleem zelve.
Beschouwt men in de eerste
plaats het transport te land
(de waterwegen komen op dit
oogenblik nog niet voldoende
in aanmerking), dan kan men
zich hiertoe eenvoudgheidshal-
ve twee plaatsen voorstellen,
A en B.
Bö A worden de goederen
samengebracht (aardappelen
bieten, graan, of wat dies
meer zij), hetgeen men het
verzamelend transport zou
kunnen noemen.
Van A gaan daarna, vroe
ger in hoofdzaak per trein of
schip, de goederen gezamenlijk
naar B en vandaar uit worden
ztj weer in alle richtingen
verspreid (naar die grossiers,
de fabrikanten en de winke
ls) het distribueerende
transport. Rondom beide plaat
sen treft men dus een fijn ver
takt vervoersnet aan, voor op
zich zelf betrekkelijk kleine
hoeveelheden doch met ontel
baar vele uiuoopers. Tusschen
de beide plaatsen in loopt het
zware lange-afstands verkeer
voor de groote hoeveelheden:
het massa-transport.
Zooals uit het bovenstaande
kan worden opgemaakt, leed
het verzamelend- en distribu-
eerend transport na den af
tocht van den vijand in hoofd
zaak aan een schromelijk te
kort aan vrachtauto's en het
massa-transport was lamge
legd, door het ontbreken van
verbindingen per spoor en te
water.
Op welke wijze men thans
begonnen is hierin te voorzien,
moge in het volgenidie kort wor
den uiteengezet.
Voor de voorziening in het
massa-vervoer zijn Engelsche
en Fransche autocolonnes ter
beschikking gesteld, terwjjl
bovendien het Militair Gezag
110 wagens, welke bestemd
waren voor eigen dienst, hier.
aan toevoegde. Ook een' klein
aantal buitgemaakte Duitsche
wagens werden hierbij inge
schakeld. Sinds den laatsten
tijd is op deze wijze voor het
massa-vervoer rond 1500 ton
laad-capaeiteit beschikbaar.
Het doel is evenwel deze capa
citeit op te voeren tot 2600 ton,
waartoe in Engeland 360 wa
gens z(jn aangevraagd met een
draagvermogen per wagen van
3 ton en die bemand zullen
worden met in Nederland aan
getroffen en gemilitariseerde
chauffeurs. 120 van deze wa
gens zijn reeds gearriveerd.
Deze colonnes vervangen dus
de spoor- en waterwegen en
staan onder commando van
den Commandant van het
Royal Army Service Corps
(C.R.A.S.C.) van het Britsche
leger.
Het verzamelend- en distri-
bueerend vervoer moet ver
zorgd worden door de restee-
rende eigen vervoersmiddelen,
hetgeen, vooral ook gezien
het feit, dat paardentractie
practisch is uitgeschakeld om.
dat de paarden dringend noo-
dig zijn op het land, bijzonder
overleg vereischt. Voor dït
laatste zijn ingeschakeld de
Rijks Verkeers Inspectie en de
Auto-Bevrachtings-Dienst (A.
B.D.), die centraal en met vol
ledige bevoegdheden de ver-
voersopdrachten verdeelt over
de verschillende transporton
dernemingen, zoodat op deze
wijze alle beschikbare laad
ruimte ten volle wordt benut,
zoowel op de heen- als op de
retourritten.
Om 't geheel sluitend te ma
ken, was nog noodig 'n instan
tie die boide vervoersgroe)*.a
het massavervoer eenerz-jUj
en het verzamelend- en d.sur,-
bueerend vervoer anderzijds
op elkaar afstemt; daartoe is
eenigen tijd gelealen door den
Chef Militair Gezag ingesteld
het Centraal Transport Bu
reau (C.T.B.), hetgeen tot taak
heeft alle spoor-, weg- en wa
tervervoer te coördineeren en
te dirigeeren. C.R.A.S.C. en
A.B-D. werken zoodoende ten
nauwste samen, door middel
van het C.T.B.
De bovengenoemde cijfers
hebben betrekking op de
transport-middelen, die ver
eischt zijn om de allereer
ste behoeften van dit oogen
blik te dekken. Dit beteekent
dus, dat, zelfs wanneer dit plan
is uitgevoerd, er natuurlijk nog
niet een transportsysteem ont
staan is, dat aan alle behoeften
voor een volledige en even
wichtige voorziening tegemoet
komt.
Dit is de eerste stap in de
goede richting; het ligt in
de bedoeling om op. de benoo-
digdheden die daarna aan de
orde zijn, binnenkort terug te
komen.
(Commentaar-Mil.
Geaag).
ROODE KRUIS-
CORRESPONDENTIE.
Op last van den staf Mili
tair gezag, Sectie XII, zijn!
enkele wijzigingen aange-
bracht in het verzenden van
Roode Kruis-post.
Correspondentie met het bui. I
tenland, hieronder valt ook hetl
nog door Duitschland bezette I
deel van Nederland, moet ge-I
schieden op de Roode Kruis-1
formulieren model 61.
Per maand mogen niet meerl
formulieren verstrekt worden I
dan 1 voor iederen aanvrager.
Ieder, die met familie in hetl
buitenland wil correspondee-1
ren, wordt verzocht naam enl
adres mondeling of schriftelijkI
op te geven op het Kringbu-r
reau van 't Ned. Roode Kruis,!
Schuttershof, Middelburg. Ul
krjjgt dan iedere maand een|
formulier toegezonden.
Deze regeling geldt voorl
Walcheren, Noord-Beveland ec|
Zuid-Bevel and.
VLISSINGEN IN 1944.
(Vervolg van pag. 1).
artsen en ambtenaren-in-
functie werden meegesleept
om te .spitten". Menigeen
wist toen nóg den dans te ont
springen. Tot over muren en
daken zetten de Moffen de
weigerachtige Vlissingers na.
En dan de vrouwen! Ze zon
den tijdens het sleepen van
i oom takken spotliederen op
liet Suaogaat, ze vlogen de
Duitsche^ officieren aan, ze
verzetten zich in één woord
prachtig. Met de Vlissirigsche
vrouwen konden de Moffen
niets beginnen. „Eén vrouw
is duizend mannen te er;
rong Vondel immers ree<
Wel zeer hardgrondig moet
de verzuchting geweest zijn,
die de Duitsche officier uitte,
toen hij na een paar dagen de
vrouwen weer liet gaan. „Gott
iel Dank, dass wir die Weiber
:js sind", heeft de kerel ge
legd.
Het personeel van „de fa-
biek" liet ook niet met Zich
pelen. Daar de Kon. Mij. „De
'chelde" genoodzaakt was, de
Puitsche oorlogvoering te
penen, wenden werklieden en
pnployé's vrijgesteld van spit
ten e.d. Maar toen het Augus-
|tis werd, wilden de Moffen
ce fabrieksvacantie intrekken.
Ook ditmaal rekenden zij bui-
an den waard, of liever den
koDpigen Vlissingschen aard.
lEen korte staking en passief
verzet maakten den Duit-
Jiriiers duidelijk, dat de man.
Iaën van „De Schelde" nemen
(waar zij recht op hebben.
DE BEVRIJDING
NADERT.
Groote gebeurtenissen wer-
peu hun schaduwen vooruit.
Yuor Vlissingen beteekenden
deze schaduwen afwisselend
iioop en bange vrees. Sinds 5
■September, bekend als „Dolle
j i 3dag", zijn de bewogenhe-
I om in deze stad niet meer van
te lucht geweest. Inderdaad,
f bit van de lucht, want aan
Kirlogsgeweld uit de wolken
keeft de Scheldestad haar por-
1 tic gehad.
i Ofschoon men de grootste
bewondering kan hebben voor
vaak feiilooze wijze, waar.
op de Geallieerde bommenwer-
f pers de Duitsche doelen in en
l om Vlissingen troffen, bleek
I ook de bevolking haar tol aan
[deze noodzakelijke operaties
IU' moeten betalen. Bij dit
jaaroverzicht past het ons,
eerbiedig te gedenken, dat
I ten tallen medeburgers de be-
Ivrijding van de stad met hun
leven moesten bekoopen. Voor
I de nabestaanden bljjft dit een
I schrijnende plek in de herin-
W'
jach
Deze
een
scha
hav
werd
eerst
nu
kens
gen,
bon
soo
gend
D
De
hoo
Lu'
ba
de
bard
1 No
I nering aan 's vrjands neder
laag en aftocht. Daarenboven
I zijn honderden stadgenooten
I geruïneerd of ten minste ern-
Istig gedupeerd door vernie-
fling van hun bezit. Laten wij
|d" niet vergeten en elkanders
f-'U n dragen.
Op den bewusten Septem-
Iter-Dinsdag verbraken da
Duitschers moedwillig alle
Verbindingen met de overige
deelen des lands: telefoon- en
lelex-centrales te Goes, als-
ïiede de raüio-distributie-cen-
•rales werden met handgrana-
en onbruikbaar gemaakt Zij
meenden, dat de Geallieerden
TVeds op Zeeland aanrukten.
Zondag 17 September deden
pUO zware Amerikaansche
tommenwerpers aanvallen op
Lusche geschutsopstellingen.
olaas lieten daarbij 23 Vlis-
gi'ïers en 45 inwoners van
B sgekerke het leven. 200
Btitsche bommenwerpers
Werpen 7 October den Nolle-
k en den zeedijk bn Ritthem
Het N.W. deel van de
Itad begon onder water te
poopen. Binnen 10 dagen ston
den geheel Tuindorp, 't Villa
park en de omgeving van den
aoudekerkscheweg blank. 21
(«ober volgde een hevig
pmbardement op artiUerie-
|ellingen_ bij Vlissingen, een
anval, die twee dagen later
jord herhaald. Den dag te-
Sar,11. „was Tuindorp geheel
u.ruimd wegens den hoogen
Faterstand. Het water is er
pet meer weg geweest. Op 23
De
Duitrch
gemee.
heer
keerde
singen
wettige
Naast
is er in
heel w*
Hiermee
werf,
jecten
maar bo
derneme
gen. W-
den, die
ïooien,
'aten we
Vlissi nge
meerder
hun sch-
taak, die
stad nog
de zeker
zoo goed
land, zal
ooei; waren de sluizen ook nen
SCH
De D'
burg m
nen,
personen
kunnen 1
Zij wie
nen met
moeten
den me
schoenen
van het
Firma v~
op Dinsd
schen 9
Zij
nen met
Woensda
9—12 en
Verzocht
een
