DeVri je Zeeuw
Diissïngen in 1944
Bij de jaarw sseliog
Middelburg in het
afgeloopen jaar
1944 is begonnen met zor
gen. Spit-zorgen. Het verplicht
werken voor de Duitschers is
in vollen gang en ettelijke win
kels zjjn, „wegens verplicht
spitten gesloten". Het is de
groote kunst op de een of an
dere manier daar tusschenuit
te knijpen of doeltreffend te
saboteeren. In den tijd, dat
de bewoners van Walcheren
deze twijfelachtige activiteit
ten toon spreiden, brengt Rom
mel o.m. een bezoek aan To
renvliet.
En dan, terwijl de tragi-
comedie van het algemeen
spitten nog niet beëindigd is,
gaan geruchten omtrent inun
datie van Walcheren de ronde
doen. Vóór 15 Februari moe
ten de huizen langs de bui
tenwegen en op 't Zand ont
ruimd zijn en komen de sin
gels en Nieuw-Middelburg bin
nen de beruchte „3-uren zóne"
te liggen.
Huiszoekingen naar ender
duikers zijn aan de orde van
den dag. Half April gaat een
deel der scholieren van de
middelbare scholen „Rommel-
asperges" planten op de stran
den van Schouwen en daarna
moeten o.a. de boomen langs
den Nieuvvlandschen weg en
uen kanaaldijk het ontgelden.
Inundatie schijnt niet langer
noodig te zijn en de buitenwij
ken mogen weer bevolkt wor
den. 't Enthousiasme voor de
algemeene soitterij leeft weer
op, aan de zijde der Duitschers
wel te begrijpen, en het is nu
zelfs niet toegestaan de stad
te verlaten, tenzij men vrij-ai
van spitten heeft,, en dan ten
hoogste voor drie dagen. Om
streeks Pinksteren raakt de
snit-administratie zoodanig in
de war, dat een nieuwe alge
meene aanmelding noodzake
lijk is. Of de situatie hierna
overzichtelijker is geworden.
I betwjjlelen we. In elk gevat
meenen de wethouders Breed
en Wolders de zaak nu flink
op pooten te moeten zetten
en met negatie van hun bur
gemeester „regeeren*' zij on
beperkt, wat eigenlijk inhoudt,
dat zij het hun medeburgers
bijzonder lastig maken.
Het is ook in Juni. dat de
telefoon- en telegraafverbin
ding met de rest van Neder
land wordt verbroken, terwijl
de postverbinding minder ge
regeld is door het oponthoud
bij de Vlake-brug. Treinen
worden beschoten; overtrek
kende V's houden de menschen
in een angstige spanning.
Midden Augustus maakt de
landwacht zich bijzonder ver
dienstelijk met het vorderen
van fietsen. Verscheidene in
woners moeten de stad. verla
ten, als „staatsgevaarlijk".
Van de Duitsche bezetting
trekt een groot deel weg in
de richting van België.
September is de maand van
luchtafweer en verspreide
bombardementen, van bulle
tins eh geruchten. Ook van
mislukte Duitsche evacuatie
pogingen eiF. het „oppikken"
van mannen en jongens. De
ga3toevoer wordt in dezen tijd
beperkt. De schuilkelders gaan
dienst doen, wanneer in den
nacht de jagers rondcirkelen.
Gedesorganiseerde troepen
Duitsche soldaten en waar
schuwende pamfletten kondi
gen het front aan
Met October begint de strrjd
om Zeeland en Walcheren.
Vlak na het bombardement
vin den dijk bij Westkapelle
staat het water in de vesten
bijzonder laag: de „Boreel"
werkt op volle kracht. Maar
spoedig gaat het stijgen en
's avonds licht het water; het
is zout. Diverse Duitsche aan
plakbiljetten eischen alle
werkkrachten op voor een
nooddijk, zonder veei succes.
Maar na een enkelen oproep
van de burgerlijke autoriteiten
Iverschijnen er plotseling hon-
tóerden burgers, mannen en
[vrouwen, die energiek aan het
werk gaan. Niettemin moeten
lachtereenvolgens alle buiten
wijken aan het water worden
[Prijsgegeven.
Eerste Jaargang - Nummer 34
Verantw. Hoofdred.: Irs. H. Ninnema,
Keu.-adres: Middelburg, Molenwater 69.
Adm.-adres: Vlissingen, Wa.str. 68-60,
Middelburg: Gerechtshof, Kamer 7.
Zaterdag 30 December 1944
Uitgever: Jacq. de Smit.
Adverten tieprijs 30 cent per regel.
Abonnementsprijj per week 36 cent.
Losse nummer» 5 cent.
Als er één stad in het be
vrijde gebied is, die den last
van den oorlog ten volle heeft
moeten torsen, is dat stelug
Vlissingen.
Het aantal bombardementen,
dat deze strategisch zoo be
langrijke vesting aan den
mond der Schelde heeft moe
ten doorstaan, loopt in de
honderden.
Het begon al in Mei 1940,
toen de Duitschers hun ver
raderlijke „cuituui goederen" in
den vorm van 500 kg.-bommen
op haven en buitenwijken lie
ten neerdalen. En al heeft
VJissingen toen niet zooveel te
lijden gehad als Middelburg,
het is al de jaren van de be
zetting 'n doel voor luchtaan
vallen gebleven. Immers, de
Moffen hadden zich hier zóó
stevig genesteld en de positie
van -Vlissingen zoodanig uit
gebuit, dat de Geallieerden
zich telkenmale genoodzaakt
zagen stad of haven met
bommen te treffen. Dat heeft
in den loop der jaren menigen
burg-.1 het leven gekost.
Maar dezen prijs moest de
Scheldestad betalen om ten
slotte uit den duivelschen
greep van den vijand te wor
den verlost.
In 1944 bereikte het drama
om Vlissingen zijn hoogtepunt.
Maar dit jaar bracht ook de
uiteindelijke bevrijding, al is
de stad wanhopig gehavend,
bin wat meer zegt, de geest
der. bevolking, ook van hen,
die uit een veiliger oord terug
keerden, is vitaler dan ooit.
!n Vlissingen blijft het leven
bruisen van Zee'ands grootste
haven- en industriestad.
Ofschoon de officieele ge
gevens over datgene, wat zich
in het afgeloopen jaar te
Vlissingen heeft afgespeeld,
uiterst schaarsch en van twij
felachtige waarde zijn, wil ik
trachten een beknopt over
zicht te geven van de merk
waardigste gebeurtenissen in
en om deze stad, al zal deze
samenvatting van feiten aller
minst volledig zijn. In de te
genwoordige omstandigheden
moet het beeld van wat hier
is voorgevallen, wel zeer per.
soonljjk en daardoor wellicht
eenzijdig zijn.
SPITTEN!
Het begin van dit veelbe
wogen jaar gaf de spitters.
misère te zien. De doortrapte
nazi-knecht, dien ik hier niet
anders dan „Piet Surrogaat
wensch te noemen, sloofde zich
uit om zooveel mogelijk Vlis-
tot de oude stad binnen de
wallen, wordt toevluchtsoord
voor het geheele eiland en
moet, overbevolkt, den aanval
op Walcheren en de stad zelf
doormallen. De straten zijn
als uitgestorven, maar in de
kelders zitten, bij het onrustig
licht van een kaars, de men
schen bij elkaar en ze luiste
ren naar het gezang der gra
naten. Dagen lang leven zoo
de talrijke inwoners „onder
gronds", tot ze op 6 Novem
bei-, nog wat 'onwennig tegen
het daglicht knipperend, de
Duitschers met opgeheven ar
men over den Dam zien mar-
cheeren.
Het leed is geleden en hoe
wel nog kampend met wo
ningnood en gebrek aan aller
lei nuttige en aangename za
ken, krijgt de bevolking toch
af en toe kleine verrassingen,
die „na-oorlogsch" aandoen en
van 1945 het beste doen ver
wachten. T. KELLER.
singers met een schop in hun
handen voor den vijand te la
ten. werken. Het jaar 1944 was
nog niet begonnen m feite
o-ebeurde het één dag voor
Oudejaarsavond of mannen
van bitteren gemoede hadden
bij Piet de ruiten mgegood
om hem het spitten betaald
te zetten. Prompt werd er
voor zijn woning politie gepos
teerd Op 4 In 34 Januari
Kwam Rommel hier op in
spectie; hij had zijn o.fensief.
jas toen niet aan, maar zal
tan het gedwongen graafwerk
niet vreemd zijn geweest. Om
ons er aan te herinneren, dat
er ook landgenooten zijn, die
den bezetter-var- buitenaf
of wilt u .van bovenuit be
stoken, vlogen tijdens Rom-
mels tweede bezoek aan Vlis
singen Nederlandsche vlieg
tuigen laag over de stad.
„kop op!"
De Amerikanen strooiden
7 Februari een regen pam
fletten boven de Scheldestad
uit. Den volgenden dag maak
ten de Duitschers het vlieg
veld onbruikbaar. Da.t de Ge
stapo niet sliep, bleek.wel uit
Viet feit, dat er op 19 Februari
een aantal -oud-militairen en
reservisten in overval .vagens
werd weggehaald. Een paar
dagen later zijn de Duitscheis
begonnen het barakkenkamp
Singel-Keersluis af te breken.
evacuatie?
Op Duitsciï bevel gelastte
Piet Surrogaat 17 en 18 Maart
een gedeeltelijke ontruiming
van Vlissingen. Er zouden met
m»er dan 5000 inwoners mo-
"en achterblijven. Het was
niet de eerste keer, dat de
nazi-heerén ontruiming var. de
stad wenschten en nog minder
de laatste keer. Met korte
tusschenpoozen werd sindsdien
de eene evacuatie na de ande
re afgekondigd, maar met een
bewonderenswaardige naxa
nekkigheid weigerden oe
Vlissingers aan deze vaak
dringende oproepen gehoor te
o-even. Slechts bomaanvallen
'en Geallieerde waarschuwin
gen per radio braenten som
migen er toe, de stad tijdelijk
vaarwel te zeggen. Speciale
evauatie-treinen, -schepen en
-passagiersbooten konden leeg
vertrekken. Men trok zich in
Vlissingen niets van deze din
gen aan! Zelfs de vele zaken
lieden en notabelen, die 30
Maart door een persoonlijke
wraakneming van den nazi
burgemeester werden uitge.ve
zen, zijn groqtendeels in de
stad gebleven.
massaal verzet.
Nadat Rommel weer eens
een inspectietocht op Walche
ren had ondernomen, ver
scheen er een oproep van
Münzer, den zetbaas van
Seyss Inquart in Zeeland.Zeeu
wen moesten helpen de invasie
te verhinderen! „De Anglo-
Amerikanen komen uw mooie
land verwoesten", liet de nazi
huichelaar bekend maken.
„Laat ze maar komen!" krab
belde een Vlissinger op het
aanplakbiljet. Op 24 April
moesten er in deze stad 500
personen opkomen om aan de
Duitsche verdedigingsstellin
gen te werken. Maar hoe
slecht kenden de Moffen onze
Vlissingers. Er verscheen nog
geen handjevol mannen op het
appèl. De Duitsche comman
dant liet toen in de binnen
stad een razzia houden, waar
bij zelfs vrouwen en meisjes,
Vervolg pag. 3, le kol. bov.)
„Mijn hart verheugt zich
in Uw heil."
Psalm 13 6
Oudejaarsdag!
Geen blijde, vroolijke gevoe-
.ens zijn het, die de laatste
dag van het jaar bij ons wak
ker roept.
Stemt niet ernstig, zelfs
somber, het besef van 's le
vens vergankelijkheid, dat ons
rond de jaarwisseling onwil-
.ekeurig overvalt? Drukt ons
niet neer het bewustzijn van
de gebrekkigheid van onze
icrachten, welke te kort scho
ten bij de vervulling van de
taak, die wij ons hadden op
gelegd Grieft ons de ge-
dachte niet, dat wij ons van
het jaar, dat voorbij ging, zoo
véél hadden voorgesteld, maar
dat wij daarin toch zoo bitter-
weinig hebben bereikt
Oudejaarsdag is dan ook
geen feestdag, waarop wij on
ze beste kleeren aantrekken
en onze woning met bloemen
versieren. De godsdienstige
viering van net besluit des
jaars is een instelling van la-
teren tijd en dateert pas uit
net begin der 19de eeuw. De
liederen, die bij deze plech-
iglieid worden gezongen, zijn
aiie weemoedig van toon, al
thans van aanhef: ieder kent
Feith's „Uren, dagen, maan
den, jaren vliegen als een
schaduw heen", blechts de hol-
ie oppervlakkigheid kan er be-
nagen in scheppen, de jaar
wisseling door te brengen in
uitgelaten pret waarachti
ge levensernst geeft de voor-
iceur aan de stille ingetogen
heid van den huiselijken kring,
aan de bezonnen rust van
eigen woning.
Oudejaarsdag is geen feest
dag óók de oudejaardag
1944 niet! Daarvoor is er im
mers in het stervend jaar te
véél gebeurd. De oorlog heeft
ook in 1944 te véél leed over
de wereld, ook ons eigen, klei
ne wereldje, waarin wij ons
dagelijks bewegen, gebracht,
dan dat wij het jaar in feest
stemming zouden kunnen be
sluiten. Indien een geheimzin
nig vermogen ons in staat
stelde ons huis voor huis van
deze stad voor den geest te
brengen, mét de bewoners er
van, en mèt de zorg en het
verdriet dat hen bezwaart,
wij zouden ontdekken, dat
„Vrouw Zorg" geen enkele
woning heeft overgeslagen, dat
het oorlogswee aan niemand
geheel voorbij is gegaan.
Trachten wij vast te stellen
wat wij in 1944 hebben be
leefd, de herinneringen ver
dringen elkander: de evacu-
atiemaatregelen van Maart en
April komen ons voor den
geest en onze gedwongen ver
huizing in Octoberj de gebeur
tenissen, die van den zomer
ons werelddeel hebben bewo
gen en de „dolle" Dinsdag in
September; en misschien, dat
de toestand waarin wij op 31
Dec. verkeeren, vanzelf de
heugenis wekt aan watersnood
en beschieting.
Er is in 1914 te véél ge
beurd, om van den laatsten
dag des jaars een feestdag te
maken. Wij kunnen echter ook
zeggen: er is te weinig ge
beurd. De vurig verbeide vre
de bleef ook dit jaar uit. De
profetie van Amsterdams
beursgebouw, welke spreekt
van een aarde, die weldra één
wordt, en volkeren, die als
groepen zijn van d'éénen bond,
die heel haar bol beheerscht,
was minder dan ooit der ver
vulling nabij. Zelfs Nederland
werd in twee deelen gespleten
zelfs Nederland vormde
geen eenheid meer, onze
hoop, dat vóór Kerstmis ons
gansche land bevrijd zou zijn,
is helaas ijdel gebleken. Be
staat er geen reden om te
zeggen: er is in 1944 te wei
nig gebeurd, althans te wei
nig om ons op Sylvesterdag
in feeststemming te bren
gen
„Mijn hart verheugt zich in
Uw heil" zoo luidt 't woord,
dat bover deze overdenking
géschreven is.' Wie den Psalm
leest, waaruit dit woord is
gekozen, ontdekt, dat de si
tuatie van den dichter over
eenkomst vertoont met die,
waarin wjj thans verkeeren.
Ook voor den Psalmist is er
te véél en tevens te weinig ge
beurd om feestelijk gestemd te
zijn. Te véél: want zijn vijand
heeft kans gezien hem aller
lei leed te berokkenen. Te wei
nig: want het scheen wel, als
of God hem had vergeten, als
of God werkeloos bleef brj al
les wat hem, wedervoer.
Toch in weerwil van dit
te i 1 en te weinig blijk
baar oldoende om te kunnen
zeggen: Mijn hart verheugt
zich in Uw heill Wat hij met
,heil" heeft bedoeld Hulp
en redding van gelijksoortig
karakter als ons vóór eenige
maanden wedervaren is? Het
is mogelijk maar vast staat,
dat voor den dichter „heil
nog iets meer en iets diepers
inhield dan verlossing van
aardsche tyrannie.
Ook wij willen bij de jaar
wisseling ons verblijden over
het „heil" dat ons het begin
van November heeft gebracht.
Maar of deze blijdschap in
staat is de sombere, zelfs bit
tere en wrange gevoelens, die
ons op Sylvesterdag bekrui
pen, weg te nemen? Of dit
„heil" voldoende is om ons
te verzoenen -met het „te veel"
en „te weinig", dat in 1944 is
gebeurd
Het komt mij voor, dat dit
slechts mogelijk is, wanneer
het begrip „heil" voor ons
dieperen inhoud bezit. En wel
een inhoud, die het Kerstfeest
er aan heeft geschonken.
Kerstfeest spreekt van blijd
schap: want zie, ik verkondig
U groote vreugdeKerst
feest spreekt ook van heil: U
is heden de Heiland geboren,
welke is Christus de Heer
Zou dat Kerstgebeuren niet
rijk genoeg zijn, om ons in
staat te stellen, met den
Psalmdichter te zeggen: „Mijn
hait verheugt zich in Uw
heil" Ook op Oudejaarsdag
1944? C. F. NOLTE.
distributie van zeep.
Aan een ieder wordt een
stukje zeep van 125 gram ter
beschikking gesteld. Het pu
bliek dient hiertoe bon 1—74,
2—74, 3—74 en 4—74 vóór of
op 5 Januari 1945 bij den
detaillist in te leveren.
De detaillisten moeten deze
bonnen opgeplakt op opplak-
vellen uiterlijk 6 Januari 1945
bij den grossier inleveren. De
grossiers dienen deze opplak-
vellen op 8 Januari 1945 bij
den Disfributiedienst in te le
veren. De Distributiediensten
zullen aan de grossiers ont
vangstbewijzen verstrekken,
waarop bij het regeerings-
depöt de zeep kan worden be
trokken. Het bovenstaande
geldt zoowel voor Wacheren,
ais voor Noord- en Zuid-Beve
land met dien verstande even-
rel, dat voor Noord-Beveland
bon 25 van de kaart voor nor.
rnaaiverbruikers en van de
kinderkaart voor deze zeep is
aangewezen.
De Inspecteur voor de
Distributie in de prov. Zeeland,
J. C. W. JOBSE.
De Distributiediensten Mid
delburg en Vlissingen maken
bekend, dat de afdeeling
Textiel Dinsdag 2 Januari
1945 gesloten zal zijn.
