DeVrije Zeeuw
De weg terug
Duitsche wandaden ten Oosten van de Maas
dv. overleed,
ilm te Roo-
ze innig ge
ler, Behuwd-
der
TA KOLE,
we van
DOELEMAN,
dom van ruim
DOELEMAN.
)ELEMAN~
XOftSTANJE.
viol—
DOELEMAN.
>L.
DOELEMAN.
BIE—
DOELEMAN.
BIE.
30 Nov. 1944.
10.
werd tot on-
oefheid, door
tig ongeval,
genomen onze
er en Groot-
IE KRAKER, g
i van 78 jaar;
Ed Zoontje en
NK,
i van bijna 12
KRAHER.
KRAKER—
BAURDOUX.
N.
t. Joosland,
1944.
lat 7.
STG ALS LID
7.V.
ngsche werkne-
rmede verzocht
in te melden als
',V.
;eling enz. zul-
bekend ge-
Gelegenheid
bestaat aan de
3en, des Zater-
in 24 uur.
OOIJER,
idijk 51.
beinstraat 55.
lurgronjestr. 2.
overtuigd zijn,
vakbeweging in
m het aller-
zal zijn.
het voorloopig
elük bestuur,
irzltter.
LJE, Secretaris.
j Onze regeeringsvorm van
Vóór 10 Mei 1940 wordt dik
wijls een democratische ge
noemd. Ten onrechte. Want
„democratie" beteekent: volks-
rcgeer.r.g. En een volksregee-
ring a:len we niet. Van de
drie ma-.hten in onzen staat
berustte de uitvoerende bij de
Koningir. >en haar ministers)
en de itchtsprekende bij de
door de Koningin benoemde
rechtere macht. Alleen de
wetgever, e berustte gedeelte
lijk bij het volk (d.w.z. de
volksverLgtnwoordiging), o.m.
doordat de Tweede Kamer het
recht had om wetten voor te
stellen, en beide Kamers
wetsvoorstellen konden afstem
men.
Van de democratie vielen
we in de dictatuur. Er kwam
eerst een looie belofte: we
zouden vrij zijn in onze poli
tieke wilsvorming. Hoe hebben
we er iets van kunneh ge-
looven! Zóón belofte van een
der hoofdvertegenwoordigers
van onze onderdrukkers, die
zelf geen politieke wil heb
ben, immers willoos achter
den Führer aanloopen! Er is
dan ook niets van tereclit ge
komen. De politieke wilsvor
ming werd opgedragen aan
het verachtelijkste deel van
ons volk, aan de landverra
ders, de N.S.B.'ers, even wil
loos als de Nazi's, even sen
timenteel tegen Hitier kwee-
lend: „Mijn Führer!" De de
mocratie was veranderd in
een demnnocratie, een duivel-
heerscnappijj waaronder onze
fami eleden en mede-patriot-
ten in het Noorden nog zuch
ten!
En nu zijn wij vrij, onder
een noodregeering, een over
gangsregiem. Straks, laat ons
hopen heel spoedig, ons heele
volk! Het is geen democratie,
zelfs niet in den niet-zuiveren
zin van vóór 194o. Maar wij
begrijpen, dat het niet anders
kan. Zelfs als de militaire be
zetting weg zal zijn, zal er
eerst nog een noodregeering
zijn; een regeering met veel
vrijheid v?n handelen. Ook dat
begrijpen we.
Maar dan! Als er weer een
normale regeering mogelijk zal
zijn, hoe moet die er dan uit
zien? Moeten we „den weg
terug" gaan? Naar den toe
stand van vóór 10 Mei 1940?
Men hoort sinds lang door
niet-N.S.B.'ers spreken van
iets goeds m het führerschap.
Immers een sterker autocra
tische regeering dan die van
vóór 19J0 zou een zegen zijn.
Anderzijds wil men naar de
democratie, niet naar die van
vóór 1940, maar naar een nog
consequentere, waarbij het
volk, de volksvertegenwoordi
ging tenslotte de eigenlijke
regeermacht heeft.
Laten we toch voorzichtig
zijn! Beginselen hebben dwin
gende kracht. Een beetje auto
cratie is autocratie en daarin
schuilt een beginsel, nl. dat de
overheid de volledige macht
heeft tot regeeren. En wie de
mocratie zegt, spreekt ook van
een beginsel, n.l. van dit, dat
alle macht bij het volk berust
en de regeering slechts uit te
voeren heeft, wat het volk (de
volksvertegenwoordiging) be
slist. En geen van beide be
ginselen is juist.
Het nuchtere verstand zegt
het reeds. Hoe k&n het goed
zijn, dat een volk zich in alles
en met alles, bijv. ook in zijn ge
zinsleven, overgeeft aan een
regeering? Hoe kan het, ander
zijds, goed zijn, dat een re-
geeri.ig, die toch een beter
overzicht heeft over de situa
tie in het binnen- en buiten
land, et meer zou zijn dan
de uitvoerster van den wil der
volksvertegenwoordiging, die
onmogelijk zoo op de hoogte
kan zijn alg de regeering?
Hier geeft de gedachte uit
komst, dat er in het volks
leven verschillende kringen zijp
met eigen gezag, naast het re-
geerings-, naast het over
heidsgezag, het gezin, het be
drijf, de school, de kerk, mijn
persoonlijk leven: het zijn alle
kringen, waarin een eigen ge
zag geldt. De vader heerscht
in zijn gezin, de ondernemer of
een gemeenschap van onder
nemers in een bedrijf, enz. En
de overheid dan? Deze heeft
het recht te handhaven in het
volksleven. Als de eene kring
met da andere botst, dan moet
de overheid optreden; bijv. als
de fabriek het gezinsleven be
dreigt; als h<>t grootbedrijf het
kleinbedrijf onrechtvaardig in
de knel brengt. Ook als de
personen met elkaar botsen:
bij diefstal, moordaanslag, e.d.
Of als een kring en een daar
in levend persoon botsen, bijv.
als het bedrijf de werknemers
als laven behandelt. Die
handhaving van het recht is
echter niet slechts passief
(verhinderen wat onrecht is),
maar ook actief (bevorderen
wat recht is)het zwakke in
het volksleven, dat goed is,
moet niet alleen beschermd
worden tegen overwoekering
door het slechtere maar ook
gesteund worden in zijn ont
wikkeling, bijv. de werkne
mersorganisaties tegenover
overmachtige besturen van
grootbedrijven. (Denk aan de
zg- ordening, die vóór den
oorlog reeds begonnen is.)
Maar overigens heeft elke
kring zijn eigen gezag, dat
voor een normale ontwikkeling
Eerste Jaargang - Nummer 17
Verantw. Hoofdredact.: drs. H. Siunema.
Redactie- en adrainlstratie-adres:
VLISSINGEN, Walstraat 58-60.
MIDDELBURG, Gerechtshof, Hofplein.
Donderdag 7 December 1944
Verantw. administrat.: Jacq. de Smit.
Advertentteprys 30 cent per regel.
Abonnementsprijs per week 26 cent
Losse nummers 5 cent.
■van den kring moet zorgen.
Een vader moet zorgen voor
zijn gezin, een ondernemer
voor zijn bedrijf, enz.
Deze gedachte van meer
dan één soort van gezag in
het volksleven is m.i. werke
lijk het eenige echte verweer
tegen volksoverheersching
(volledige democratie) en te
gen overheidsoverheersching
"(volledige autocratie), die bei
de tenslotte het vrije volks
leven bedreigen.
Nu moet er contact zijn
tusschen de overheid eener-
zijds en de bedoelde kringen
van het persoonlijk, het ge-
zins-, het bedrijfsleven e.d. an
derzijds. De overheid moet we
ten wat er leeft in het volk
en daarmee zooveel mogelijk
rekenen. Zooveel mogelyk,
want de overheid blijft ten
slotte verantwoordelijk voor
de regeering. Zeker: Volk,
waak voor uw rechten in de
verschillende kringen! Maar
ook: Regeering, regeer!
Het contact ligt in de ont
moeting van overheid en volk,
die plaats heeft door ministers
(dienaren der Koningin) en
volksvertegenwoordiging. De
volksvertegenwoordiging moet
zoo zuiver mogelijk de ver-
schil.ende krir.gen en scha
keeringen in het volk naar vo
ren doen komen en krachtig
voor de volksrechten, die ge
grond zijn ih 't Hoogste Ge
zag, opkomen; de ministers
moeten mannen zijn, die het
vertrouwen van het volk heb
ben en door karakter en be
kwaamheid. Het moeten "ewe-
tensvolle mannen zijn, die,
evenals hun Souvereine, hun
roeping en hun verantwoorde
lijkheid aan de Hoogste Macht
beseffen.
Zoo zal er een krachtig en
weldadig bestuur van het land
komen, waarbij én volkssouve-
reiniteit èn autocratie onmo
gelijk worden; waarbij de re
geering niet zoo belemmerd
kan worden in haar taak als
wel eens is gebeurd door de
volksvertegenwoordiging, maar
krachtige politiek kan voeren;
waarbij het volk toeh ten volle
zijn meening kan zeggen en in
Ravenna ingenomen
Westfront.
De geheele linkeroever van
de Maas, van de Mojcerheide
tot aan Geleen, is nui van vij
anden gezuiverd. Venlo is gis
teren gedurende den geheelen
dag door de geallieerde vlieg
tuigen gebombardeerd. Ook
de artillerie heeft de stad 'be
schoten. De directe aanval op
Venlo is echter nog niet be
gonnen. De Duitschers be-
eigen economische en social»
kringen eigen za. a kan be
handelen, óók niet belemmerd
zooals in de laatste vier jaar.
Natuurlijk is het hier niet
de plaats om het bovenstaande
uit te werken voor de heele
regeerpraktijk verondersteld
dat we 't konden! Het gaat
hier over de beginselen. Als
die zuiver worden omschreven
komt het met de uitwerking
wel in orde.
Is het bovenstaande een
advies om „den weg terug"
te gaan Met de kans om
van conservatisme beschuldigd
te worden, zeg ik: voor een
groot deel wél. Ons staats- en
volksbestel stond vóór 1940
niet zoo héél ver van het ge
schetste af.
De zucht naar iets nieuws,
naar iets geheel nieuws, is zoo
begrijpelijk in tijden, waarin
de historiestroom door men-
schelijke misleiding buiten
haar oevers is getreden en
zelfs haar oude bedding ge
heel heeft verlaten.
Maar laten we niet verge
ten: de historie is een leer
meesteres der volken. Aan-
knoopen bij het normaal his
torisch gewordene is qltijd
wijze staatsmanskunst.
Tenslotte: geen enkele weg
zal baten, als hij niet bewan
deld wordt door een regeering
en een volk (volksvertegen
woordiging) die uit mannen
van karakter bestaan en die
hun groote verantwoordelijk-
fteid beseffen tegenover Hem,
van wien alle macht afdaalt.
K. HUIZENGA.
schikken over een goeden
hoofdweg, die ongeveer even
wijdig met den Maasoever
loopt, waarover ze hun troe
pen gemakkelijk naar de
meest bedreigde punten kun
nen brengen.
Op vele plaatsen in de Be
tuwe staat het water reeds
30 cm hoog. De weg en spoor
weg van Nijmegen naar Arn
hem zijn nog droog. Het ter
rein is thans ongeschikt voor
militaire operaties. Op enkele
plaatsen moesten de Canadee-
zen hun stellingen reorgani-
seeren. De Duitschers pro
beerden van de verrassing, die
het water bij de Eng. troepen
teweeg bracht, gebruik te ma
ken en deden 2 aanvallen ten
N.O. van Nijmegen, die echter
worden afgeslagen. De D.
verloren 50 dooden en 110 ge
vangenen.
In het gebied ten O. en
N.O. van Aken is een toestand
van tijdelijk evenwicht inge
treden. Ten Z.O. van DUren
deden de Am. een aanval op
het Z. gedeelte van het Hört-
cherwoud. Zij veroverden hier
bij het versterkte dorp Berg-
stein.
Troepen van het 3e en 7e
Am. leger stroomen thans het
SaargehiedN binnen. Nadat de
laatste vijanden, waaronder
zich afdeeiingen van den
Volkssturm bevonden, in Saar-
lautern waren opgeruimd, ruk
ten de Amerikanen 2 km ten
O. van de stad op in de ver
sterkingen van de Siegfried-
linie. Veirder naar het Z. heb
ben ze 'n nieuw bruggenhoofd,
dat reeds een diepte van 2
km. heeft, over de Saar ge
vestigd. Saarbrüeken wordt
hevig door de Am. artillerie
beschoten. Vannacht werden
30 granaten per minuut op de
stad afgevuurd. Er woeden
geweldige branden. De gealli-
eorde troepen staan op min
der dan 10 km. van de stad.
Meer naar het Zuiden ruk
ken 2 colonnes op Sarregue-
minis aan. Beiden staan op
slechts 5 km. van de stad.
INa drie dagen hevigen
strijd van man tegen man,
heeft het 7e Am. leger de
stad Schlettstadt thans geheel
gezuiverd. Andere afdeeiingen
rukten verder naar het Z. op
en zullen Colmar waarschijn
lijk nog eerder bereiken dan
de Fr. troepen, die van de
tegenovergestelde zijde de
stad naderen. Troepen van het
le Fr. leger hebben den hoog-
sten top van de Vogezen be
zet. In dit gebied werden weer
verschillende Duitsche afdee
iingen ingesloten. De Fr. be
velhebber, de Lattres de Tas-
signy, deelde mede, dat zijn
troepen sedert hét begin van
hun offensief 3 D. divisies
buiten gevecht hebben gesteld.
10.000 D. werden gedood en
15.000 gevangen genomen.
Luehtfront.
400 Am. bommenwerpers, be-
eleid door 800 jagers, deden
fisteren, voor het eerst sedert
maanden, een dagaaanval op
Berlijn. De munitie- en tank--
fabrieken in één der voorste
den, waren het hoofddoel van
den aanval. Honderden D. ja
gers waren ter verdedigin
opgestegen. Boven de stad
werd een geweldige luchtslag
geleverd, waarbij 91 D. ja
gers werden neergeschoten.
De Am. verloren 12 bommen
werpers en 22 jagers, waarvan
er 11 waarschijnlijk op geal
lieerd gebied zijn geland. 150
Am. bommenwerpers deden
aanvallen op spoorwegdoelen
te Munster. Engelsche toe
stellen bombardeerden Hamm
en Soest, 25 km. ten Z.O. van
Hamm. Bij deze aanvallen
ging 1 bommenwerper verloren
en 3 D. jagers werden neer
geschoten. In verschillende
Noorsche fjorden hebben En
gelsche vliegtuigen 4 Duitsche
vrachtschepen in brand ge
schoten.
Zuidfront.
Gisteren is de historische
stad en haven van Ravenna
ingenomen. Canadeesche troe
pen maakten een omzwenken
de beweging, terwijl een ge
motoriseerde Eng. colonne, nl.
het 27e regiment lanciers, de
stad binnenrukte. Ten N. van
Ravenna trekken de D. terug
in de richting van de Po-
vlakte. Ravenna werd door de
Duitschers gebruikt als basis
voor motortorpedobooten. De
oude historische gebouwen in
de stad zijn bijna niet be
schadigd. Geallieerden verleen
den steun aan de Lombardi
sche patriotten in de Po-
vlakte, die verschillende Duit
sche stellingen veroverden.
Oostfront.
De Russische troepen heb
ben op verschillende plaatsen
het Balaton-meer bereikt en
staan op minder dan 100 km.
van de Oostenrijksche grens.
Drie steden aan het meer
werden reeds veroverd. De
Russen zijn nog 20 km. van
de Noordpunt en 16 km. van
de Zuidpunt van het meer
verwijderd. In Oostenrijk wer
ken alle mannelijke en vrou
welijke werkkrachten aan het
aanleggen van verdedigings
linies.
De Russ. troepen die naar
het' N. oprukken zijn Bocda-
gest tot op 50 km. genaderd.
p den linkervleugel van het
front werd Szigetvar, ten W.
van Pees, veroverd. Twee-der
de van Hongarije is nu reeds
in Russ. handen.
Troepen van maarschalk
Tito hebben Scoetari veroverd.
De Duitschers trekken terug
in de richting van Podgoritza.
Verre Oosten.
In Midden-Birma staken de
Oost-Afrikaansche troepen, na
de verovering van Kalcvva, de
snelstroomende rivier Tsingwin
over. Groote formaties jacht
vliegtuigen dekten den over
tocht.
De Jap. opmarsch in Zuid-
China is tot staan gebracht.
Zaterdagavond werd Or-
moek door de Am. vloot be
schoten. Jap. steunpunten op
het eiland werden vernietigd.
In de baai van Manilla wer
den een Jap. torpedojager en
verscheidene toevoerschepen
tot zinken gebracht. Gealli
eerde vliegtuigen bombardeer
den Jap. stellingen op de Ma-
rianen en de Vulkaan-eilanden.
Van overal.
In Lublin zijn 5 leden v-n.
de Gestapo, die zich aan on-
menschelijke gewelddaden te
gen gevangenen in concentra
tiekampen hadden schuldig ge
maakt, ter dood veroordeeld
en in het openbaar opgehangen.
President Roosevelt heeft
belangrijke wijzigingen in het
ministerie vari Buitenlandsche
Zaken voorgesteld. De vroegere
Amerikdansche ambassadeur
in China is benoemd tot onder
minister. Bovendien zijn 3 as
sistent-ministers benoemd. De
ze benoemingen moeten echter
nog doorden Senaat worden
bekrachtigd.
Minister-president Gerbran-
dy zal zich tegen het einde van
deze week weer naar Londen
begeven om van zijn bevindin
gen verslag uit te brengen aan
H. M. de Koningin en aan de
overige leden van het kabinet.
Daarna zal hij met het geal
lieerde opperbevel de moeilijk
heden. welke zich in het be
vrijde gebied op het terrein
der voedselvoorziening voor
doen, bespreken. Hij is er van
overtuigd, dat de geallieerden
er naar streven om alles te
doen wat mogelijk is om de
voedselpositie te verbeteren.
Verder zal hij de bijzondere
(Zie verder pag. 2.)
