DE VRIJE ZEEUW
t:
I
VRIJDAG 1 DECEMBER
le Jaargang No. 4
Redactie i J. H. Bannier en P. L. D. J. van Oeveren Redactie-adres i Axelschestraat 24, Terneuzen
Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt bij de N.V. Fkma P. J. van de Sande, Terneuzen
ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Terneuzen ƒ1,50 per 3 maanden; buiten Terneuzen ƒ1,74 per 3 maanden.
Bii vooruitbetaling ƒ6,60 per jaar. ADVERTENTIËN: Per mm 10 cent, minimum per advertentie 1,50, Rubriek
kleine advertentiën 15 regels 60 cent: iedere regel meer 12 cent; maximum 8 regels. Dienstaanbiedingen en dienst-
aanvragen 1—5 regels 52 cent; iedere regel meer 10 cent. Met vermelding brieven of adres bureau van dit blad 10
cent meer. Handelsadvertentiën bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat op aanvraag verkrijgbaar is.
Inzending van advertentiën uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave. Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
NEUTRAAL?
Van het woord „neutraal" moeten we
niets meer hebben. En nog minder van
de zaak, die door het woord wordt aan
geduid. Bij het woord „neutraal" zouden
we eigenlijk moeten denken aan objecti
viteit. Iemand, die de dingen neutraal
bekijkt, beziet onbevooroordeeld de zaken
van alle kanten. Maar wie gelooft nog
aan neutraliteit in den zin van objectiviteit
Neen, praktisch denken we bij het woord
„neutraal" aan gansch iets anders. Dan
denken we, om een voorbeeld te noemen,
aan een mensch die alle kanten uit kan,
die desnoods zeven heeren kan dienen,
maar die in elk geval nooit werkelijk
partij kiest. En, zoo ooit, dan is het nu
toch wel geboden, partij te kiezen. Nü
moet het uitkomen aan welken kant we
staan, welke idealen we hebben, welke
hoop ons vervult, door welken geest we
worden gedreven. Zoo kunnen we nu de
neutraliteitshouding niet meer waardeeren.
Er was een tijd, dat de neutraliteits
houding min of meer in eere was. We
denken hier aan de z.g. neutraliteitspoli
tiek van onze regeering in de jaren vóór
den oorlog. Ze is op een débacle uitge-
loopen. Aan alle kanten moesten we ge
dekt zijn en tenslotte waren we het ner
gens. We wisten wie onzen vijand was,
we wisten ook. dat de vijand toe zou
slaan op het voor hem juiste oogenblik,
we wisten ook, dat we al zijn mooie be
loften niet konden vertrouwen. Maar we
wiegden ons zelf in slaap. t Zou wel
losloopen. We waren immers naar alle
zijden neutraal!
Op gansch ander gebied en in gansch
anderen zin kwam onze voorkeur voor
de neutraliteitshouding naar voren. Met
name in onze waardeering van de pers.
Door een vrij groot gedeelte van ons
volk werden juist die persorganen ge
waardeerd, die zich afzijdig hielden van
welke principieele uitspraak ook. Er
moest ruimte blijven om altijd nog een
tojjaal anderen kant uit te gaan wanneer
de opinies zich wijzigden. We noemden
dit soepelheid van geest -of last hebben
van méér dan één gedachte maar dik
wijls leek het bedenkelijk veel op karak
terloosheid.
Trouwens, deze karakterloosheid kwam
ook hierin uit, dat men den indruk kreeg,
dat een gedeelte van de z.g.n. neutrale
pers van de voorlichting van het publiek
een zaakje maakte. Men verkocht het
nieuws zooals een koopman op de markt
zijn waren verkoopt. Men zette aan het
volk het nieuws voor dat het wenschte
en dan liefst in een vorm die de sensatie-
lust prikkelde. Het is daarom te verstaan
dat we zeggen dien kant moeten we
niet meer op. We moeten weten waar
we staan en wat we willen en dat zeg
gen ook.
Daar komt dan nog iets bij wat van
enorm belang is. We hebben nu vier
"be jaren lang de eigenaardige figuur gehad
kei. van den niet neutralen staat. We kun-
ytLnen beter zeggen, we hebben vier jaren
kepl*ng geleefd in een belijdenden staat. We
j \jS. tdoelen er dit mee. De nationaal-socia-
tische staat is maar niet een louter for-
\*ieel administratief apparaat. Neen, ze
1 jJRelijdt een bepaalde levens- en wereld-
JW T>e scYiouw i n g
Nog sterker, ze belijdt die wereld-
beschouwing niet alleen. Ze schept die.
In de nationaal-socialistische gedachten-
wereld is de staat een creatieve, schep
pende macht. De staat maakt uit wat
recht is, wat goed en kwaad is, .wat cul
tuur is, enz. Met allerlei middelen heeft
de staat in de afgeloopen vier jaren ge
tracht haar levens- en wereldbeschouwing
aan den man te brengen. Door middel
x*jn pers en radio probeerde ze haar
doel te bereiken we zouden dat kun
nen noemen den dienst des woords!
Maar ook door middel van instellingen
als Winterhulp, Volksdienst enz. we
zouden dat kunnen noemen den dienst
der barmhartigheid.
Over 't geheel genomen heeff ons volk
beslist weerstand geboden aan deze po
gingen. En met succes. Pers en radio
werd niet geloofd. Landstand, Kultuur
kamer, N.A.F. en Opvoedersgilde enz.
kregen geen voet aan den grond. Dit
neemt niet weg, dat deze niet-neutrale
maar belijdende staatsvorm in een be
langrijk stuk van Europa groote geest
drift heeft verwekt. Dit neemt zeker niet
weg, dat we niet klaar zijn met een nega
tieve houding. We kunnen niet volstaan
met te zeggen we zijn er tegen
Tegenover den geest van het nationaal-
socialisme moeten we stellen een anderen
geest. We zijn toch niet zoo naïef te
meenen, dat we het nationaal-socialisme
overwonpen hebben als we de N.S.Bers
in den bak hebben{jezetAls we dat
zouden meenen zal de werkelijkheid ons
het tegendeel leeren. Met een negatieve
houding zijn we niet klaar. Maar ook
niet met een neutrale houding. We kunnen
niet zeggenalles is goed, als het maar
niet nationaal-socialistisch is.
Wat we in dezen tijd broodnoodig hebben
is een gemeenschappelijk ideaal dat een
geestelijken ondergrond heeft en dat van
uit geestelijke krachten altijd opnieuw
wordt gevoed.
Tastend en zoekend gaan we op t
oogenblik nog onzen weg. In den over
gangstoestand, dien we beleven, is het
moeilijk anders denkbaar. Maar, zooals
Prof. H. Kraemer opmerkt, zijn het in de
historie de geestelijke beginselen die ten
slotte beslissen. Welke zullen de begin
selen moeten zijn, die ons nu richting
geven?
We hebben den oorsprong en de historie
op de hand, als we hier de Christelijke
beginselen in t licht trekken en dan het
woord „Christelijke niet genomen in
engen partijzin maar in wijden zin. Als
in het eerste artikel van het eerste nummer
van „De Vrije Zeeuw" hameren ook wij
hier op het aambeeld van den nationalen
Christelijken geest.v. O-
Medezeggenschap voor de
„Illegalen".
In het Londensche „Vrij Nederland
schrijft de Minister van Justitie Van
Heuven Goedhart, dat de menschen aer
„illegale" beweging in Nederland in de
toekomst zeggenschap zullen krijgen door
vertegenwoordiging in de besturende
lichamen. Op grond van de democra
tische beginselen behooren zij daartoe de
gelegenheid te krijgen, aangezien vele
jongeren blijk hebben gegeven van goed
doorzicht en vaderlandsliefde, en daarin
hooger staan dan vele anderen, die in het
verleden door gebrek aan gewicht om
hoog zijn gevallen.
The News in Headlines.
Wednesday, November 29. The Eng
lish Government issued a white paper with
figures about British war-achievements.
There were produced 5700 warships,
45000 planes, 35000 guns and 25000 tanks.
Half a million Englishmen were killed or
wounded. The war expenses have amoun
ted to 25000 million pounds.
Large formations of Mosquitos attacked
Neurenberg.' It was the heaviest attack on
one target ever performed by Mosquitos.
In Belgium all political meetings have
been forbidden. The tramwayworkers in
Brussels started to work again. Prince
Bernhard visited the destroyed region of
West Dutch Flanders.
Thursday, November 30. The King
opened the session of Parliament. In the
debate that followed, Mr Churchill stated,
that he did not expect that the war in
Europe would be finished before the
summer of 1945. The British second Army
stocked skelling Venlo, the Dutch frontier
town on the east bank of the Meuse.
The Allies are closing in from two
sides on Julich. German headquarters
near Cleef and Rotterdam were destroyed.
The Russians crossed the Danube and
captured Eger, an old town in the
North-East of Hungary. S. P. Wood-
house, arrested as a collaborator in France,
has been released under condition that
he remains in a French hospital.
Mr. Stimson asked for increase of the
ammunition production. He declared, that
Eisenhower had been forced to postpone
the offensive because of shortage of am
munition.
Friday, December 1. Mr. Churchill was
given a warm welcome as he entered
the House of Commons on his seventieth
birthday.
Yesterday, 1250 Fortresses and Libe
rators, covered by 1000 fighters, attacked
in broad daylight oil plants in Germany.
Lancasters attacked targets in the Roer-
district. There was no fighter-opposition.
Spitfires bombed V2 starting-seats in
Holland. The river the Roer has been
reached over a distance of 5 miles, down
stream of Julich.
Mr. Pierlot, the Belgian Prime-Minister,
stated, that coal and bread are very scarce.
The fat position is desperate. Meat
will be finished in December.
Bezoek van den Minister-President
Prof. P. S. Gerbrandy aan Axel.
Ook aan de gemeente Axel is het voor
recht te beurt gevallen een bezoek te
mogen hebben van den Minister-President
Prof. P. S. Gerbrandy. Woensdagmiddag
omstreeks 5 uur arriveerde hij aan het
stadhuis waar hij ontvangen werd door
den burgemeester, den heer Van Oeveren.
Het bezoek duurde maar kort, maar in
dien tijd informeerde hij belangstellend
naar het lot van de stad gedurende den
tijd der bezetting en naar de wijze waarop
de bevrijding in zijn werk was gegaan
en hoe door de bevolking daarop was
gereageerd. Het bleek dat het te Londen
reeds bekend was hoe de bevrijding ook
door onze stad, eenigzins voorbarig, reeds
den 5den September was gevierd Na
afloop van het Korte bezoek vertrok de
Minister naar het Casino te Sluiskil waar