DE VRIJE ZEEUW
VRIJDAG 1
le Jaargang
DECEMBER
No. 4
NEUTRAAL?
Van het woord ..neutraal" moeten we
niets meer hebben. En nog minder van
de zaak, die door het woord wordt aan-
geduid. Bij het woord „neutraal" zouden
we eigenlijk moeten denken aan objecti-
viteit. Iemand, die de dingen neutraal
bekijkt, beziet onbevooroordeeld de zaken
van alle kanten. Maar wie gelooft nog
aan neutraliteit in den zin van objectiviteit
Neen, praktisch denken we bij het woord
„neutraal" aan gansch iets anders. Dan
denken we, om een voorbeeld te noemen,
aan een mensch die alle kanten uit kan,
die desnoods zeven heeren kan dienen,
maar die in elk geval nooit werkelijk
partij kiest. En, zoo ooit, dan is het nu
toch wel geboden, partij te kiezen. Nu
moet het uitkomen aan welken kant we
staan, welke idealen we hebben, welke
hoop ons vervult, door welken geest we
worden gedreven. Zoo kunnen we nu de
neutraliteitshouding niet meer waardeeren.
Er was een tijd, dat de neutraliteits
houding min of meer in eere was. We
denken hier aan de z.g. neutraliteitspoli-
tiek van onze regeering in de jaren voor
den oorlog. Ze is op een debacle uitge-
loopen. Aan alle kanten moesten we ge-
dekt zijn en tenslotte waren we het ner-
gens. We wisten wie onzen vijand was,
we wisten ook, dat de vijand toe zou
slaan op het voor hem juiste oogenblik,
we wisten ook, dat we al zijn mooie be-
loften niet konden vertrouwen. Maar we
wiegden ons zelf in slaap. t Zou wel
losloopen. We waren immers naar alle
zijden neutraal
Op gansch ander gebied en in gansch
anderen zin kwam onze voorkeur voor
de neutraliteitshouding naar voren. Met
name in onze waardeering van de pers.
Door een vrij groot gedeelte van ons
volk werden juist die persorganen ge-
waardeerd, die zich afzijdig hielden van
welke principieele uitspraak ook. Er
moest ruimte blijven om altijd nog een
totaal anderen kant uit te gaan wanneer
de opinies zich wijzigden. We noemden
dit soepelheid van geest 1 of last hebben
van meer dan een gedachte maar dik-
wijls leek het bedenkelijk veel op karak-
terloosheid. i
Trouwens, deze karakterloosheid kwam
ook hierin uit, dat men den indruk kreeg,
dat een gedeelte van de z.g.n. neutrale
pers van de voorlichting van het publiek
een zaakje maakte. Men verkocht het
nieuws zooals een koopman op de markt
zijn waren verkoopt. Men zette aan het
volk het nieuws voor dat het wenschte
en dan liefst in een vorm die de sensatie-
lust prikkelde. Het is daarom te verstaan
dat we zeggendien kant moeten we
niet meer op. We moeten weten waar
we staan en wat we willen en dat zeg
gen ook.
Daar komt dan nog iets bij wat van
enorm belang is. We hebben nu vier
jaren lang de eigenaardige figuur gehad
van den niet neutralen staat. We kun
nen beter zeggen, we hebben vier jaren
lang geleefd in een belijdenden staat. We
bedoelen er dit mee. De nationaal-socia-
listische staat is maar niet een louter for-
meel administratief apparaat. Neen, ze
belijdt een bepaalde levens- en wereld-
beschouwing.
Nog sterker, ze belijdt die wereld-
beschouwing niet alleen. Ze schept die.
In de nationaal-socialistische gedachten-
wereld is de staat een creatieve, schep-
pende macht. De staat maakt uit wat
recht is, wat goed en kwaad is, wat cul-
tuur is, enz. Met allerlei middelen heeft
de staat in de afgeloopen vier jaren ge-
tracht haar levens- en wereldbeschouwing
aan den man te brengen. Door middel
van pers en radio probeerde ze haar
doel te bereiken we zouden dat kun
nen noemen den dienst des woords!
Maar ook door middel van instellingen
als Winterhulp, Volksdienst enz. we
zouden dat kunnen noemen den dienst
der barmhartigheid.
Over 't geheel genomen heeft ons volk
beslist weerstand geboden aan deze po-
gingen. En met succes. Pers en radio
werd niet geloofd. Landstand, Kultuur-
kamer, N.A.F. en Opvoedersgilde enz.
kregen geen voet aan den grond. Dit
neemt niet weg, dat deze niet-neutrale
maar belijdende staatsvorm in een be-
langrijk stuk van Europa groote geest-
drift heeft verwekt. Dit neemt zeker niet
weg, dat we niet klaar zijn met een nega-
tieve houding. We kunnen niet volstaan
met te zeggen we zijn er tegen
Tegenover den geest van het nationaal-
socialisme moeten we stellen een anderen
geest. We zijn toch niet zoo nai'ef te
meenen, dat we het nationaal-socialisme
overwonnen hebben als we de N.S.Bers
in den bak hebben gezet! Als we dat
zouden meenen zal de werkelijkheid ons
het tegendeel leeren. Met een negatieve
houding zijn we niet klaar. Maar ook
niet met een neutrale houding. We kunnen
niet zeggen: alles is goed, als het maar
niet nationaal-socialistisch is.
Wat we in dezen tijd broodnoodig hebben
is een gemeenschappelijk ideaal dat een
geestelijken ondergrond heeft en dat van-
uit geestelijke krachten altijd opnieuw
wordt gevoed.
Tastend en zoekend gaan we op 't
oogenblik nog onzen weg. In den over-
gangstoestand, dien we beleven, is het
moeilijk anders denkbaar. Maar, zooals
Prof. H. Kraemer opmerkt, zijn het in de
historie de geestelijke beginselen die ten
slotte beslissen. Welke zullen de begin
selen moeten zijn, die ons nu richting
geven
We hebben den oorsprong en de historie
op de hand, als we hier de Christelijke
beginselen in 't licht trekken en dan het
woord ..Christelijke" niet genomen in
engen partijzin maar in wijden zin. Als
in het eerste artikel van het eerste nummer
van „De Vrije Zeeuw" hameren ook wij
hier op het aambeeld van den nationalen
Christelijken geest. v. O.
Medezcggenschap voor de
„Illegalen"«
In het Londensche „Vrij Nederland"
schrijft de Minister van Justitie Van
Heuven Goedhart, dat de menschen der
„illegale" beweging in Nederland in de
toekomst zeggenschap zullen krijgen door
vertegenwoordiging in de besturende
lichamen. Op grond van de democra-
tische beginselen behooren zij daartoe de
gelegenheid te krijgen, aangezien vele
jongeren blijk hebben gegeven van goed
doorzicht en vaderlandsliefde, en daarin
hooger staan dan vele anderen, die in het
verleden door gebrek aan gewicht om-
hoog zijn gevallen.
The News in Headlines.
Wednesday, November 29. The Eng
lish Government issued a white paper with
figures about British war-achievements.
There were produced 5700 warships,
45000 planes, 35000 guns and 25000 tanks.
Half a million Englishmen were killed or
wounded. The war expenses have amoun
ted to 25000 million pounds.
Large formations of Mosquitos attacked
Neurenberg. It was the heaviest attack on
one target ever performed by Mosquitos.
In Belgium all political meetings have
been forbidden. The tramwayworkers in
Brussels started to work again. Prince
Bernhard visited the destroyed region of
West Dutch Flanders.
Thursday, November 30. The King
opened the session of Parliament. In the
debate that followed, Mr Churchill stated,
that he did not expect that the war in
Europe would be finished before the
summer of 1945. The British second Army
stocked skelling Venlo, the Dutch frontier
town on the east bank of the Meuse.
The Allies are closing in from two
sides on Julich. German headquarters
near Cleef and Rotterdam were destroyed.
The Russians crossed the Danube and
captured Eger, an old town in the
North-East of Hungary. S. P. Wood-
house, arrested as a collaborator in France,
has been released under condition that
he remains in a French hospital.
Mr. Stimson asked for increase of the
ammunition production. He declared, that
Eisenhower had been forced to postpone
the offensive because of shortage of am
munition.
Friday, December 1. Mr. Churchill was
given a warm welcome as he entered
the House of Commons on his seventieth
birthday.
Yesterday, 1250 Fortresses and Libe
rators, covered by 1000 fighters, attacked
in broad daylight oil plants in Germany.
Lancasters attacked targets in the Roer-
district. There was no fighter-opposition.
Spitfires bombed V2 starting-seats in
Holland. The river the Roer has been
reached over a distance of 5 miles, down
stream of Julich.
Mr. Pierlot, the Belgian Prime-Minister,
stated, that coal and bread are very scarce.
The fat position is desperate. Meat
will be finished in December.
Bezoek van den Minister-President
Prof. P. S. Gerbrandy aan Axel.
Ook aan de gemeente Axel is het voor-
recht te beurt gevallen een bezoek te
mogen hebben van den Minister-President
Prof. P. S. Gerbrandy. Woensdagmiddag
omstreeks 5 uur arriveerde hij aan het
stadhuis waar hij ontvangen werd door
den burgemeester, den heer Van Oeveren.
Het bezoek duurde maar kort, maar in
dien tijd informeerde hij belangstellend
naar het lot van de stad gedurende den
tijd der bezetting en naar de wijze waarop
de bevrijding in zijn werk was gegaan
en hoe door de bevolking daarop was
gereageerd. Het bleek dat het te Londen
reeds bekend was hoe de bevrijding ook
door onze stad, eenigzins voorbarig, reeds
den 5den September was gevierdNa
afloop van het korte bezoek vertrok de
Minister naar het Casino te Sluiskil waar
den wederopbouw op een goeden grond-
slag rusten, dan zal zij voor alles uit een
geestelijke vernieuwing moeten voortsprui-
"tea Met erkenning en eerbiediging van
verschillen in geloofsovertuiging en poli-
tieke opvatting, kan zeker als norm ge-
steld worden, dat alle krachten van ons
volk eendrachtig moeten worden ingezet
voor de verdediging en den wederopbouw
van onze hoogste nationale goederen."
b. In Eindhoven is opgericht een
comite „Eenheid bij verscheidenheid".
Voorzitter is Mr. J. J. A. van der Putt.
Dit comite is gevormd uit onderteekenaars
een veertigtal van een oproep,
waarin erop wordt aangedrongen zich te
onthouden van het heroprichten van ver-
eenigingen en organisaties en in het alge-
meen van alle handelingen en uitingen die
het streven naar meer eenheid en samen-
kleeren cu
rantsoenen lieten niet toe, dat er daarvan
iets voor de onderduikers gespaard kon
worden. -
Vandaar de reeks .overvallen op de
gebouwen, waarin zich distributiebeschei-
den bevonden. Tijdens een zoo'n overval
kregen de patriotten liefst 48.000 rantsoen-
kaarten in handen.
Francien heeft een actief aandeel gehad
in het verspreiden van deze rantsoen-
kaarten over het geheele land. Zij maakte
lange treinreizen om haar doel te bereikenl
Zij had de rantsoenkaarten dan in de
voering van haar jas genaaid, Nietemin
was ze zich ten voile bewust van de
gevolgen, wanneer de Duitschers haar
zouden betrappen.
Aanvankelijk wist zelfs Francien's moe-
der niet wat voor werk haar dochter deej
een-half jaar niet gezien werd, zien wij
heden. Er is weer leven in de brouwerij.
Zoo ooit, dan zien wij het thans, dat
het tij gekenterd is en dat wij, zij het
langzaam, nu op weg zijn naar betere
tijden. Wij verwachten veel, te veel wel-
licht, van wat er in die schepen, die wij
nu statig lang§ zien varen, verborgen is.
De een hoopt op boter, de ander op
kolen, een derde op fietsbanden enz. enz.
Maar laat ons bedenken, dat er slechts
een soort lading is, die wij alien gelijke-
lijk noodig hebbenwapens en munitie
van alle types en formaten, opdat de mof
verslagen worde zoo snel als mogelijk is.
Al het andere, hoe bitter moeilijk ook
vaak te ontberen, komt hierbij slechts op
het tweede plan.
nes.
tish naval
an convoy
ish patriots
the port of
battle-ship
in England.
Germans
Strasbourg,
in 3 weeks
n rendered
been killed,
linst targets
Heidelberg.
Ian offensive
and aircraft
:oops, after
in Southern
d are nearing
5 in Moscow
vith Marshal
pposite Venlo
s only half a
r the Maas.
iver Roer are
1 marshalling-
Rhineland are
Hied bombers.
5 been taken
20 miles from
:e fiots have
jrent guerilla-
has asked for
,sh forces. A
n the Acropolis
ter-President
lan Terneuzen.
;dag bracht de
P. S. Gerbrandy,
neuzen, waar hij
en burgemeester
e. Zijne Excel-
ie gebeurtenissen
den tijd der be-
ijding had plaats
id bleek ten voile,
op de hoogte is
die door den be-
werd gelegd.
ig woorden.
nboeren. „Omdat
goed soort immi-
wil Brazilie Neder-
:n te krijgen.
an de „kunstmatige
Mormandische kust
en Nederlandsche
mdeel verricht.
van 21 November
id op economisch
j ander land door de
rd en geplunderd is.
geschonden door de
:r Zeelahd gegaan is.
achement van het
te Suriname is, drie
eerste detachement
n is, vertrokken naar
ed.
een convooi van 167
dat ooit gevormd is,
Oceaan. 1.019.829
egebracht.
;oncentratiekamp te
jpondent van Anep—
wen gezien, waarin
lot van 13.000 door
dood gebrachte ge-
is.
Het bombardeeren van onzichtbare
doelen.
Voor het eerst zijn berichten vrij gegeven
over het instrument dat nauwkeurig bom
bardeeren mogelijk maakt van door duis-
ternis of wolken onzichtbare doelen.
Volgens deze berichten, die ons via de
B.B.C. bereikten, worden van uit het
vliegtuig een speciaal soort electromag-
netische golven uitgezonden, die door de
doelen op aarde worden weerkaatst en
vervolgens weer opgevangen waarna langs
electrischen weg op een scherm een sil-
houet wordt ontworpen, met behulp waar-
van de bommen gericht worden. Deze
stralen dringen door een vrijwel onbeperkt
dikke wolkenlaag heen.
4
Redactiet J. H. Bannier en P. L. D. J. van Oeveren Redactie-adresAxelschestraat 24, Terneuzen
Dit Blad wordt op last van het Militair Gezag gedrukt bij de N.V. Firma P. J. van de Sande, Terneuzen
ABONNEMENTSPRIJSBinnen Terneuzen /1,50 per 3 maandenbuiten Terneuzen 1,74 per 3 maanden.
Bij vooruitbetaling 6,60 per jaar. ADVERTENTIEN: Per mm 10 cent, minimum per advertentie 1,50, Rubriek
kleine advertentien 1—5 regels 60 cent; iedere regel meer 12 cent; maximum 8 regels. Dienstaanbiedingen en dienst-
aanvragen 1—5 regels 52 cent; iedere regel meer 10 cent. Met vermelding brieven of adres bureau van dit blad 10
cent meer. Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat op aanvraag verkrijgbaar is.
Inzending van advertentien uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave. Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
t, minimum
Le adverten-
£er 12 cent:
en en dienst-
e regel meer
idres bureau
advertentien
•d tarief, dat
.zending van
den dag van
I
iii tc yaan vvn uic uicucwcuvmy
LtUiqsciit
