DINSDAG 21 NOVEMBER
1e Jaargang
No. 1
EEN NIEUWE COURANT.
Een nieuwe courantDaar hoorde
vroeger een ..beginselverklaring" bij, want
een courant die zich zelf respecteerde
behoorde er een zekere politieke overtui-
ging op na te houden. Zelfs al beoogde
de uitgever niets anders dan geldelijk
gewin, dan moest de krant toch de doel-
einden van een bepaalde politieke of
godsdienstige richting voorstaan.
Met „De Vrije Zeeuw" is het anders
gesteld. Deze nieuwe courant wordt uit-
gegeven op verzoek van den Militairen
Commissaris in Zeeland en de Redactie
bestaat niet uit beroeps-journalisten. Ook
is het geen commprcieele onderneming.
Uitgever en drukker zijn op grond van
de nieuwe bepalingen van het Tijdelijk
Persbesluit aan enkele beperkingen ge-
bonden.
De noodzakelijke zuivering van het be-
vrijde gebied van alle elementen, die, in
welken vorm ook, de belangen van den
vijand hebben gediend, brengt mede, dat
de Regeering alle tijdschriften en nieuws-
bladen, die na 1 Januari 1943 nog zijn
verschenen, voorloopig heeft verboden.
Om in het daardoor ontstane gebrek
aan een juiste voorlichting te voorzien,
heeft de Militaire Commissaris het initia-
tlef genomen tot het oprichten van „De
Vrije Zeeuw". „De Vrije Zeeuw" stelt
daarom zijn kolommen open voor alles
wat in dezen tijd het lands- en volks-
belang kan dienen. Wij kijken niet naar
Godsdienst of naar politieke overtuiging,
doch vragen slechts of gij het Vaderland
naar beste kracht wilt dienen. Wie dat
niet wil, heeft in den tegenwoordigen tijd
onherroepelijk afgedaan. Ieder moet zijn
krachten geven aan het algemeen belang.
Het is onze taak U daar steeds opnieuw
weer aan te herinneren en U de wegen,
die gij daarbij moet bewandelen, te wijzen.
Partij-poTitiek op ouden voet wordt door
ons daarbij geheel uitgeschakeld.
Of de oude politieke partijen ook zelf
afgedaan zullen hebben, valt nog niet te
zeggen. Zeker niet alle. Een democra-
tische staat kan niet zonder partijen
bestaan. Op politiek gebied zullen in ons
land nog harde noten gekraakt moeten
worden. Maar dat alles is, in het aan-
gezicht van de vreeselijke verwoestingen
en den grooten nood, die door de oorlogs-
noodzaak en door het beestachtige gedrag
van onzen vijand zijn aangericht en nog
dagelijks worden vergroot, van onder-
geschikt belang. Dat is van later zorg.
Nu, vandaag en morgen, op ieder uur
van dag en nacht, is er voor ons volk
slechts een taak weggelegdin trouwe
saamgebondenheid te werken aan de ge-
heele bevrijding en het herstel van ons
dierbaar Vaderland. Wij moeten oude
meeningsverschillen vergeten en de toe-
komstige geschilpunten voorloopig nog
laten rusten. Herstel en Opbouw" zij
nu ons parool.
Herstel en opbouw op elk terrein, want
op elk terrein heeft de vijand zijn verniel-
zucht botgevierd. Laat ons de begrippen
herstel en opbouw echter goed van elkan-.
der scheiden. Men herstelt wat nog bruik-
baar is en nog waarborgen voor de toe-
komst biedt: of het nu een landbouw-
schuur of een onderdeel van het staats-
bestuur geldt. Wat die waarborgen niet
meer biedt, breke men af! Om het van
den grond af nieuw op te boqwen.
Herstel en opbouw beginnen direct na
de verdrijving van den vernieler. De
zorg voor de getroffenen en de eerste
levensbehoeften van hen, die gespaard
bleven, eischen dat. Op stoffelijk terrein
wordt in het bevrijde gebied reeds hard
gewerkt, zoo hard zelfs dat de geestelijke
nooden daarbij onherroepelijk achterge-
steld moeten worden. Heeft niet Christus
zelf, in het volmaaktste aller gebeden, de
zorg voor het dagelijksch brood laten
voorgaan boven de vergeving onzer
zonden Herstel en opbouw van andere
dan stoffelijke waarden kunnen ^as later
beginnen als het leven niet' alleen hier
bij ons maar in het geheele land weer
vrij van angst voor bezetter en voor
oorlogshandelingen is en de grootste
nooden gelenigd zijn. De jongste ge-
schiedenis van andere bevrijde landen
bewijst, dat de omgekeerde volgorde tot
een chaos leiden kan. Wij willen er
daarom voor Jielpen waken, dat in den
tusschentijd geen verwildering ontstaat,
dat er niet doordat enkelen hun
meeningsverschillen niet kunnen opkroppen
tot later de saamhoorigheid deP*groote
massa verloren gaat.
Of de levensduur van onze krant lang
of kort zal zijn, is eveneens een kwestie
van later zorg. Wij denken daar nu nog
niet over, want onze gedachten gaan
slechts naar dat wat direct gedaan moet
worden, dat is oneenigheid te vermijden
door het geven van zakelijke toelichtingen
op de vele kwesties in het huidige dage-
lijksche leven, die zonder dat zouden
kunnen uitdijen tot groote geschilpunten.
Als wij dan tenslotte toch een beginsel
verklaring willen geven, kunnen wij on^e
opvatting over onze taak dus zoo samen-
vatten de eenheid van onze volkskracht
te bevorderen door te hameren op het
aambeeld van den nationalen, christelijken
geest.
B.
IN MEMORIAM.
5 September 1944. Fatale datum
in de geschiedenis van onze stad.
Vele vijandelijke soldaten wierpen
de wapens neer.. Ieder dacht dat het
einde der bezetting gekomen was.
Maar eerst moest de nakende vrij-
heid nog worden betaald met het
bloed van eenige burgers. Vijf
waterstaatsambtenaren lieten het leven
door het vijandelijk lood.
Weer vijf Nederlanders brachten
het offer voor onze vrijheid.
Ir. Pieter Tiemon H o o 1 s e m a,
hoofdingenieur van den Rijkswater-
♦staat, geboren 9 Maart 1903 te
Ezinge (Groningen)
Ir. Michiel Groenewegen,
tijd. ingenieur van den Rijkswater-
staat, geboren 24 April 1912 te
Rotterdam
Izaak Jacobus de Bert, monteur,
bij de Rijkselectriciteitswerken, ge
boren 17 Mei 1907 te Sluis
Servaas Cornelis Petrus V e r -
br u g g e, sluiswachter aan de West-
sluis te Terneuzen, geboren 12 No
vember 1887 te Terneuzen en
Marinus Nieuwenhuize, sluis-
knecht aan de Westsluiste Terneuzen,
geboren 14 September 1896 te Y erseke,
werden bij een poging om de sp^ng-
stoffen aan de kunstwerken van de
Westsluis teTerpeuzen te verwijderen,
door den vijand overvallen en dood-
geschoten. Zeven anderen ontsnap-
ten als door een wonder aan den
dood.
Ir. Hoolsema was eerst op 1
Augustus 1942 te T erneuzen geplaatst.
Dit was in de oorlogsomstandig-
heden te beschouwen als een onder-
scheiding. Men had zich in deze
keuze niet vergist. Als een goed
kapitein bestuurde hij met vaste hand
en kalm overleg. Voor geen per-
soonlijk gevaar terug deinzend, droeg
hij steeds zelf de verantwoordelijk-
heid. Belangrijke plannen voor toe-
Mededeeling.
0
Bedenkende, dat wij thans, na verschei-
dene jaren, weer leven in een land dat
de Pers-vrijheid kent als een van de
grondrechten der menschelijke samenleving,
stelt de Redactie zich voor een rubriek
Ingezonden Stukken te openen. Echter
tengevolge van de tijdsomstandigheden
vooralsnog met eenige beperkingen. In
de eerste plaats zijn natuurlijk alle njili-
taire aangelegenheden taboe, en alle andere
onderwerpen, die door de militaire cen-
suur niet worden toegelaten tot publieke
bespreking. Bovendien behoudt de Re
dactie zich het recht voor om alle inge
zonden stukken, die naar haar meening
de eendrachtige saftaenwerking der bevol-
king zouden kunnen schaden of om andere
redenen door haar niet voor publicatie
komstige waterstaatswerken had hij
in studie. Hij was een humaan chef.
Ir. Groenewegen kwam op 1 Aug.
1940 te Terneuzen in dienst. Onder
zijn leiding werden de onderbouw
van de Axelsche brug en de brug
over de Westsluis gemaakt. Hij had
een belangrijk aandeel in het maken
van plannen voor nieuwe water
staatswerken in de toekomst.
Hij was reserve-officier der genie
en om aan krijgsgevangenschap te
ontkomen in Juni 1943 ondergedoken.
I. J. de Bert kwam op 1 October
1932 in dienst. Hij was een bekwaam
Vakman, die de electrische installatie
van de brug over de Westsluis met
groot^ liefde heeft verzorgd.
S. C. P. Verbrugge kwam op 1
November 1912 in dienst. Hij was
dus reeds 32 jaar aan den water-
staatsdienst verbonden.
M. Nieuwenhuize kwam op 16
Maart 1919 in dienst.
Deze beide kanaalbeambten hadden
een groote ervaring van de scheep-
vaart en de bediening van kunst
werken verkregen. Zij vervulden
steeds bij dag en nacht met de meeste
nauwgezetheid hun plicht.
Zij alien zullen blijven voortleven
in de harten van alien, die met hen
in aanraking kwamen,
Op 8 September 1944 zijn zij, die
stierven voor het groote ideaal, de
liefde voor en de eenheid van ons
Volk, in een gemeenschappelijk graf
ter aarde besteld.
Samen hebben zij gewerkt, samen
zijn zij gestorven, samen rusten zij
in het graf. Het groote offer van
hun leven hebben zij gebracht,
Hopen wij, dat dit offer niet te Ver-
geefs is geweest.
Laat ons, naar hun voorbeeld,
samenwerken tot een doelde liefde
voor ons volk en land.
L. WISKERKE.
geschikt worden geacht, te weigeren. Het
is niet de bedoeling van dit blad, een
'spreektrompet te zijn, voor hen, die hun
particuliere veeten wenschen wereldkundig
te maken. In dit verband is het misschien
ook nuttig er tijdig op te wijzen, dat
grieven\egen personen, die van Duitsch-
gezindheid of N. S. B.-neigingen verdacht
worden, niet via ons blad, maar langs
den directen weg ter kennis van de auto-
riteiten dienen te worden gebracht, name-
lijk door middel van een behoorlijk van
naam en adres van den aanklager voor-
ziene schriftelijke aanklacht, in te dienen,
bij de Interneeringscommissie van het
Bureau van den Militairen Commissaris ip
Zeeland te Axel (Groot Casino, Sluiskil).
IngeZonden Stukken kunnen door ons
slechts worden opgenomen, indien voor
zien van naam en adres van den inzender.
Marine Vrouwen Afdeeling.
De meisjes, die door Mej. F. de Zeeuw
reeds voorloopig op een lijst van candi-
daten voor de Marine Vrouwen Afdee-
ling zijn geplaatst, worden er attent op
gemaakt, dat voor de toekomstige Marva's
uit Terneuzen en omgeVing, in samen-
werking met de Terneuzensche Compag-
nie van het Wachtbafcaljon, een cursus
Engelsche taal zal worden gehouden,
welke op Woensdag 22 November om
2 uur 's middags aanvangt. Deze cursus
wordt de eerste maaf gehouden in het
Luxor-Theater Westkolkstraat, Terneuzen.
Kosten ongeveer 25 cent per les. Nadere
mededeelingen worden tijdens den eersten
cursus bekend gemaakt.
Terneuzen, 21 November 1944.
Een ontroerende plechtigheid.
Zaterdag 11 November j.l. had op de
Algemeene Begraafplaats alhier een aan-
grijpende plechtigheid plaats. Het stoffe
lijk overschot van eenige matrozen van
de Engelsche Marine werd aan den
schoot der aarde toevertrouwd,
Toen om 11 uur v.m. afdeelingen van
de Engelsche en de Nederlandsche Marine
met hun offlcieren op de Begraafplaats
aankwamen, waren ook vele ingezetenen
onzer gemeente aanwezig om de laatste
eer te bewijzen aan hen, die het offer
van hun leven brachten voor de bevrij
ding van ons land. Nadat de kisten,
gedekt door de Engelsche vlag en met
kransen van offlcieren en manschappen,
het Gemeentebestuur van Terneuzen en
van de Maritieme Vereeniging alhier in
het gmmeenschappelijk graf waren neer-
gelaten, werd door een Aalmoezenier een
plechtige lijkdienst gehouden, waarna een
trompetter voor de laatste maal een signaal
voor zijn gevallen makkers deed weer-
klinken.
To all members of the fighting
forces of the United Nations.
To you, our friends and allies, soldiers
of the United Nations, we are for ever
grateful for the prominent part you took
in the liberation of Zeeland and that you
will take in the liberation of the rest of
our dear, beloved Country from the yoke
of Nazism. The Battle for the Scheldt
will jgo down in history as one of the
greatest battles and one of the finest
victories of this War. We who have
lived through it all and have known for
ourselves or seen around us many of the
miseries modern warfare inflicts on the
civil population, are nevertheless very
proud to have seen you at your work
and to have been freed by you from the
pestilence called Hitlerism. We have
stood gaping at your marvelous war-
materials, we were amazed by the skill
with which you handle them and we have
greatly admired your bravery of which
we have seen so many instances.
In token of our thankfulness to you
we will print in each number of our
new paper „De Vrije Zeeuw" (the Free
Zeelander) the most important items of
war-news in the English language, in the
hope that thus we can be of some small
service to you.
The Editor.
Sunday, November 19. The second
British Army is in action inside Germany.
It has taken Geilenkirchen, 15 miles north
of Aix-la-Chapelle. American patrols
have entered Metz, from where the Ger
mans are reported to be withdrawing.
Without having taken Belfort itself, the
first French Army is pouring through the
Belfort-gap into Alsace. The Belgian
Forces of the Interior have complied with
the request of their Government to hand in
their weapons, which request had been
emphasized bij the Allied Military Mission
to Belgium. Disturbancies, which had
been feared, have not occurred. Sir T.
Leigh-Mallory, former Air Commander-
in-Chief S. H. A. E. F. has been reported
missing from his flight to take up his new
post in the South-East Asia Command.
Monday, November 20. The French
First Army has reached the Rhine, near
Bale (Switserland) and troops of the F. F. I.
are now firing over the Rhine into Ger
many. Belfort has been neutralized. The
French flag is flying again over Metz,
where all organized German resistance
has ended. The Americans East of Aix-
la-Chapelle have passed by Eschweiler
and are now 4 miles from Diiren. Gelsen-
kitchen and Miinster have been bombed
today; 18 bombers are missing, of which
at least 10 are known to have landed in
friendly territory. The Maas has been
reached midway between Venlo and
Roermond.
Hierop sprak de Burgemeester van onze
gemeente, de heer C. A. Verlinde, een
woord ten afscheid, waarin hij warmen
dank bracht voor wat deze mannen voor
ons gedaan hebben. Zij hebben het
grootste offer gebracht, zij hebben hun
leven gegeven in den strijd voor de ver-
nietiging van hen, die de wereld willen
overheerschen. Moge dit offer niet tever-
geefs zijn gebracht.
De heer H. de Meijer sprak ten kort
woord namens bovengenoemde Vereeni
ging.
Het was een zeer aangrijpend oogenblik,
toen daarop de jeugdige J. van der Peijl
naar voren trad en er in eenige eenvoudige
woorden aan herinnerde, dat deze mannen,
evenals zijn vader, gevallen waren, toen
zij hun plicht deden als eerlijk zeeman.
Onder het neerleggen van bloemen
wenschte hij hun een„Slaap zacht",
waarna meerdpre meisjes van de geboden
gelegenheid gebruik maakten om met
bloemen van deze jonge mannen afscheid
te nemen.
Diep ontroerd verlieten alien daarop
den doodenakker.
Trouw bekroond J
Vrijdagmiddageen jong paar zal in
den echt worden verbonden. Een dik-
wijls voorkomende gebeurtenis en toch
bestond er meer dan gewone belangstel-
ling voor het gemeentehuis, dat feestelijk
getooid ii met onze nationale vlag, terwijl
de Oranjewimpel getuigenis aflegt van
onze herwonnen vrijheid.
Met spanning wordt de komst van het
Redactie: J. H. BANNIER r... v
P. L. D. J. VAN OEVEREN
Uitaeefster
N.V. Firma P. J. VAN DE SANDE. Terneuzen
Redactie-adres: Axelschestraat 24, Terneuzen
ABONNEMENTS PRIJS Binnen Terneuzen
f 1,50 per 3 maanden; buiten Terneuzen f 1.74
per ;3 maanden. Bij voorultbetaling f 6,60
per jaar.
Verschljnt Oinsdag- en Vrijdagavond
ADVERTENTIEN Per mm 10 cent, minimum
per advertentie f 1.50 - Rubriek kleine adverten-
tien 1-5 regels 60 cent; iedere regel meer 12 cent:
maximum 8 regelsDieostaanbiedingen en dienst-
aanvragen 1-5 regels 52 cent, iedere regel meer
10 cent Met vermelding brieven of adres bureau
van dit blad 10 cent meer Handelsadverter.tien
bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat
op aanvraag verk.rijgbaar is Inzending van
advert^ntign uiterlijk 9 uur v m. op den dag van
verschijning.
