Van alles wat.
O
Een zonderling gcbrnik.
Bij de Ruasische troepen in Boek-
hara heeracht een allerzonderlingst
gebruik. Voordat daar de soldaten
bepaalde oefeningen maken wordt
het commando gegeven tot een soort
overwinningsgebaar, dat hierin be
staat, dat alle manschappen op een
bepaald teeken op den rug gaan lig
gen en de beenen omhoog steken.
Dan >pnngt alles op en stormt het
met luid hoera voorwaarts. Deze
eigenaardige manoeuvre berust op een
overlevering van nog niet zeer ouden
datum. Het was bij de bestorming
van Samrakand. De Russische sol
daten hadden hier vooreerst een smal
riviertje over moeten waden en om
nu het in de hooge kaplaarzen ge-
siepelde water, dat bij het loopen
geweldig vermoeide, weer kwijt te
raken, liet de legeraanvoerder alle
maoechappen op den rug liggen en
de beenen omhoog steken. Daarop
ging men tot de bestorming over.
De domme Russen waren er echter
van overtuigd, dat hunne overwin
ning alleen te danken was aan het
vreemde commando, en bleken aan
dit geloof zoozeer gehecht, dat de
legerautoriteiten besloten in te gaan
op hun verzoek, altijd deze manoeu
vre te mogen maken, voor het er op
los ging.
o
De Etna.
De Etna schijnt ook nog den we
reldbrand te willen verergeren. In
de nabyheid van den vuurberg wordt
voortdurend een onderaardsch ge
donder waargenomen, en aardschok
ken hebben reeds eenige schade aan
gericht, wel niet van beteekenis, maar
toch groot genoeg, om de arme be
volking bang te maken. Ook de
Vesuvius vertoont een toenemende
activiteit, maar de directie van hel
>bservatorium heeft aan de Italiaan
sche pers eeD communiqué verzon
den, waarin hij meedeelt, dat er geen
gevaar bestaat.
Een aantal vulkanologen en aard
bevingsspecialiteiten brengt verband
tusschen den oorlog en de activiteit
van vuurmonden. De bovengrondscbe
explosies zouden de ondergrond-che
bevorderen Inmiddels is dit nog
slechts een theorie, die niet is be
wezen. 't Kan louter toeval zyn.
o
Een jong-meisje voor fl.
per week.
Men schrijft ons uit Amsterdam
In een onzer volksdagbladen werd
dezer dagen een kwaitjes-adverfentie
geplaatst, waarin gevraagd werd een
jongmeisje op druk kantoor met lof
felijk ontslag L. S. voor f 1.per
week. Er werden op ontvangen -4-
<400 brieven. 'Zelfs jongedames van
17 a 18 jaar met eind-diploma H. B. S.
3 j. c. meldden zich aan. Of de markt
ook overvoerd is
o—
Zeemanshoop.
Men schrijft ons uit Amsterdam
De afbraak van gebouw „Zeemans
hoop" op den hoek van Dam en Kal-
verstraat is nu in vollen gang. Aan
het einde van de volgende week zal
het monumentale gebouwtje wel met
de aarde zijn gelijk gemaakt. Stevige
mannen slaan met zware mokers tegen
het steen, en de groote granietblokken
worden voorzichtig afgeheschen. In
middels is de Kalverstraat bijna ver
sperd. Alleen o/er het eene trottoir
kan men passeeren, en de menschen
loopen hier dus den geheelen dag te
gen eikaar op. Daartusschen staan nog
enkele vrouwen, die kranten aan den
man trachten te brengen.
—o
Vreemde kranten.
Men schrijft ons uit Amsterdam r
De Duitsche Regeering heeft direct
bij het uitbreken van den oorlog een
soort publiciteitsbureau laten oprich
ten, gevestigd in de Nieuwe Doelen
straat. Een Duitscher, een zekere Herr
Cremer, is er directeur van, en wordt
bijgestaan door een Nederlandse!)
adjunct. Het hoofddoel van dit bureau
is, te zorgen, dat hier geregeld Duit-
sche bladen en tijdschriften verspreid
worden, hetzij, dat deze gratis verzon
den worden, b.v. aan kranten, hetzij,
dat zij op straat verkocht worden. Van
Fransche en Engelsche zijde bestaat
hier een dergelijke organisatie, en het
Amsterdamsch publiek wordt dan ook
overstroomd met builenlandsche kran
ten. Bij het Centraalstation, op het
Damrak, op den Dam, bij het Post
kantoor, bij de Munt, op het Leidsche-
plein, op de kruising Vijzelgracht-
Weteringschans, en nog op ta! van
andere plaatsen hebben de Nederland-
sche verkoopers, die zich in dienst
van die buitenlandsche propaganda
hebben gesteld een onvaderlands
lievende daad is dat echter niet
postgevat, en in hoo^-Haarlemmer-
dijksch, Kattenburgsch, of in ander
Amsterdamsch dialect bevelen ze aan
met luider stem Deeeliejoes, Teieims,
Deeeliemiror, Maoteiein, Figgarro, Ber
liner Taogeblaot, enz. Ze hebben eerst
les in uitspraak gehad, moet u weten
Maar enfin, men begrijpt ze, ze
verdienen er hun geld mee nage
noeg het heele bedrag van den ver
koop mogen ze houden en de res
pectievelijke Engelsche, Fransche en
Duitsche belangen worden erdoor ge
diend. En onze neutraliteit wordt zoo
niet in gevaar gebracht.
o
De geschiedenis van de Turksche
vloot.
Turkije bezit reeds zeer lang een
oorlogsvloot, die onder enkele sultans
werkelyk gloriedagen beeft gekend
Reeds Mohammed II, de veroveraar
van Constantinopel zag in, dat hij
tot handhaving van zyn macht een
goede vloot noodig had. Hij liet toen
eenige oorlogsbodems bouwen, die hij
gedeeltelijk met vrijwilligers, gedeel
telijk met troepen bemande,die let
terlijk met geweld tot den zeedienst
gedwongen werden Van den beginne
af lag het in zijn bedoeling met deze
vloot het eiland Rhodus aan de rid
ders van de Johanniterorde afhandig
te maken. Deze Christenen bestook
ten den Islam heftig en stookten in
zijn hoofdstad, op de archipel, en
aan de Klein-Aziatieche kust voort
durend onrust De dood van Sultan
Mohammed in het jaar 1481, op
roer m het land en onder de scheeps
bemanning verhinderden intnsgchen
de verovering van het eilaod, en pas
m 1522 viel bet den Turken onder
Sultan Soliman den Grooten in han
den. Het moet aan de zwakheid van
Mohammed8 opvolgers worden ge
weten, dat de vloot eertijds uit. 300
schepen bestaande, na enkele jaren
niets meer waard was. Nadat Soli
rnan de Johanniters van Rhndu* had
verdreven en deze naar Malta de
wijk hadden genomen, wijdde de
Sultan alle aandacht aan de vloot
waarmee hij nu Malta wilde aan
vallen. Te Pera (aan de Europeesche
zijde van Constantinopel) werd een
uitgestrekt marine-arsenaal gebouwd
en alle deelen van bet groote Turk
sche Rijk moesten bijdragen leveren
voor den bouw van de vloot. Zoo
konden in April 1563 meer dan
200 schepen met 20 reuzenkanonnen
en bemand met30 000 koppen,
naar Malta optrekken. Er volgde
een beleg vau eenige lange jaren,
doch het was den Turken niet mo
gelijk, het eiland aan de Johanniters
te ontnemen. Na den dood van So
liman begon het verval der vloot
opnieuw en het heeft tot de dagen
vun Murad IV geduurd eer de vloot
opnieuw slagvaardig was. Deze Sul
tan was echter niet gelukkig in zijn
zeegevechten en in 1656 werden alle
schepen door de Venetianen vernie
tigd De vioot werd weliswaar wel
opgebouwd, doch was zoo weinig
waard, dat de Turken de drie daar
opvolgende eeuwen steeds verslagen
werden. Pas in den tegen woord igen
tijd komen bij de Turken weer de
ideeën van Mohammed II en Soliman
den Grooten boveD, en hun jongste
succes zal dit besef wel versterken.
o—
Guiliano, de veelvoudig-geridderde.
Marchesi di San Guiliano, de on-
lai'gs gestorven Italiaan-ehe Minis
ter van Buitenlandsche Zaken, zou
meö veilig de veelvuldig-geridderde
kunnen noemen. Zijn borst werd ge
dekt hoe had de man er plaats
en kracht voor door niet minder
dan 2172 onderscheidingsteekenen
Werkelyk, hij slaat hiermee een
record.
—o
Panama-tolgeld.
Het groote Deensche stoomschip
„Transvaal", dat als een der eerste
schepen het Panama-kanaal in de
richtiug Stille Oceaan-Atlantische
Oceaan gepasseerd is en nu weer is
binneugeloopen, heeft voor de door
tocht 8 mille moeten betalen. Wan
neer het schip echter de gebruikelijke
koers om Zuid-Afrika had genomen,
dan waren de kosten wel viermaal
zoo groot geweest. In het geheel
duurde de tocht door het 1 anama-
kanaal 10 en een half uur.
o
Nieuwe praehistorische vondsten
in Amerika.
Bij de jongste opgravingen in Peru
is een verzameling kleibakkerswerk
voor den dag gekomen, zooals de
archaeologen nog zelden in handen
kregen, en welk een nieuw licht werpt
op den stand der oude Inka-cultuur.
De voorwerpen zijn op het oogenblik
allen uitgestald in het American Mu
seum of Natural History en maken den
trots uit van den conservator. Het zijn
er niet minder dan 412, die allen met
elkaar wedijveren in pracht, kunstige
bewerking, schoonheid van decoratie
en onberispelijke afwerking. In de uit
voering van het glazuur is werkelijk
de volmaaktheid bereikt.
De motieven zijn ontleend aan de
menschelijke of dierlijke gestalte, of
vertoonen een gestyleerden vorm van
mythologische dieren. De kleurenrijk
dom, die het vaatwerk vertoont, is
inderdaad buitengewoon. De voor
werpen hebben dienst gedaan voor
verschillende religieuse doeleinden,
als offerschaal, waterbekken, enz.
De meesterwerken der oude Peru-
aansche kleibakkerskunst zijn afkom
stig uit de graven van Nasca, 350 K.M.
bezuiden Lima. Op deze begraafplaats
werden de lijken gevonden in zittende
houding op een diepte van 6-10 voet.
Ook kinderlijkjes trof men in die hou
ding aan. Verder schenen de oude
Inka's hun dooden behalve kostbaar
kleiwerk ook nog waardevolle gouden
voorwerpen mee te geven. Koper of
brons werd echter niet gevonden. Deze
metalen waren waarschijnlijk niet edel
genoeg voor een doode.
o
De Kelten op de Britscbe eilanden.
De Angelsaksische Germanen zijn,
zooals men weet, eerst laat, nauwelijks
in de 5de eeuw na Christus, naar Brit-
tannië overgestoken. Vóór dien Germa-
neninval werden de Britsche eilanden
bewoond door Kelten, die een nog
oudere bevolking onderwierpen en aan
zich assimileerden. Toen de Angelen en
Saksers kwamen konden ze slechts de
grootere Oostelijke helft van het heden-
daagsche Engeland werkelijk bevolken.
Het Westen bleef Keltisch, evenals
Ierland en ten deele ook Schotland.
Nog in onzen tijd heeft zich, zooals
men weet, het Keltisch in Wales ge
handhaafd, en nog in dezen tijd haat
de echte Taffy, zooals die menschen
schertsend genoemd worden, de Zuid-
Engelsche Saksen met een doodelijken
haat. De Welsh doen tegenwoordig
veel aan hun eigen taal en litteratuur,
waarbij ze zich herinneren dat ze één
zijn met de Kelten van Ierland (schert
send Paddy genoemd), en met een deel
der oorspronkelijke bevolking van
Frankrijk. Des te geringer de Keltische
invloed thans is, des te hooger gaan
de toekomstverwachtingen der Welsh
en Ieren. Zij willen niet hooren van
een Angelsaksisch rijk het moet wor
den een Anglo-Keltisch rijk, want de
Noord-Engelsche angelen stari.i bij de
Kelten in een veel beter blaadje dan
de Zuid-Engelsche Saksers. De Iersche
Kelten behoorden echter reeds in de
grijze oudheid tot een anderen Kel-
tenstam dan de Britten van het groo
tere Ooste'ijke eiland. Ze noemden
zich Goïdelen (waaruit laterGaelén).
Fransche en Engelsche geleerden heb
ben gemeend dat de Goïdelen in de
9e eeuw vóór Christus van de Rijn
streken over Engeland naar Ierland
zijn getrokken, waarbij eenigen hun
ner in West-Engeland achterbleven,
terwijl het overige Engeland later door
de Britten (Welsh) veroverd werd ln
zijn laatste verhandeling, even vóór
zijn dood geschreven, steekt de be
roemde Keltoloog Heinrich Zimmcr
den draak met die opvatting. Gij
meent zeker, zegt hij, dat de Goïdelen
in de 9de eeuw vóór Christus op de
zelfde manier naar Ierland reisden als
heden een reiziger uit Keulen zou doen.
Zimmer toont dan aan dat de Goïde
len, afgezien van veel la-ere invallen
en strooptochten, nooit in Engeland
geweest zijn, doch dat ze rechtstreeks
uit West-Frankrijk naar Ierland zijn
overgestoken. Wales is altijd een
Britsch land geweest. Dat de zeeweg
van Nantes en Bordeau rechtstreeks
naar Ierland in oudheid en middel
eeuwen de gebruikelijke was, is nog
uit een menigte gegevens aan te toonen.
Aardig is ook wat Zimmer opmerkt
over de Iersche monniken, die later
op het vasteland het Christendom ge
predikt hebben. Gij moet niet den
ken, zegt hij, dat ze kwamen met de
bedoeling te bekeeren. Het waren geen
zendelingen, het waren kluizenaars, die
de eenzaamheid zochten, die ze in
Ierland en Wales niet meer vonden.
Het was daar al te wereldsch gewor
den In Oost-Frankrijk en in Duitsch-
land, daar vonden ze de eenzaamheid
der vrije natuur, die ze zochten.
Dr. F. H. F.
o—
Geen eigeuiraan.
„Mijne heeren," zeide eene koffie-
hotelhouder tot een bij hem aanwezig
gezelschap, „het is twee ure, me dunkt,
het is hoog tijd voor fatsoenlijke men
schen om naar huis te gaan...."
„Dat gaat ons niet aan riep eer.
uit het gezelschap. „Bier Jan, Bier!"
o
De dokters en de geheelonthouding.
In 1896 is door de Nat. Christen
Geheelonthouders-vereeniging het oor
deel der Ned. Vereeniging voor Psy
chiatrie gevraagd over het toedienen
van alcohol aan krankzinnigen. Het
deswege toen ingesteld onderzoek wees
uit, dat de meeste krankzinnigenartsen
een totale onthouding aan alcoholbe-
vattende dranken als regel voor krank
zinnigen en zenuwpatiënten niet noo
dig achten. Het gebruik was echter
gering te noemen.
De heer J. Kat. geneesheer-directeur
van 't Rijkskrankzinnigeitgesticht, heeft
thans opnieuw een zoodanig onder
zoek ingesteld. Uit zijne in het „Ned.
Tijdschr. voor Geneesk." dienaangaan
de gepubliceerde mededeelingen blijkt,
dat sinds 1896 het oordeel der meeste
psychiaters vrij sterk gewijzigd is.
Van de 75 inrichtingen, waar gege
vens gevraagd werden, antwoordden
er 45: welnu, in 37 dier 45 werden
buiten bijzonder geneeskundig voor
schrift geen alcoholica verstrekt. In
1896 daarentegen werd, slechts in 2
inrichtingen het geheelonthouders-
standpunt gehuldigd.
o
Wol op de wereldmarkt.
Het gure jaargetijde is weer aange
broken. En met het meerdere verlan
gen naar warmte, huiselijkheid en ge
zelligheid, gaan we omzien naar war
mere kiecding.
De dikke jassen worden met graagte
aangetrokken en de wollen onderklee-
ding, die wij bij den eersten zonnigen
voorjaarsdag overal gewenscht hebben,
behalve om qds lichaam, halen we
weer begeerig voor den dag. Ongetwij
feld is een praatje over de wol op de
wereldmarkt thans actueel.
Onder het groote aantal wolscha
pen zijn het Spaansche Merino-ras en
het Engelsche ras thans de voornaam
ste. Totaal loopen er op deze aardt
een 550 a 600 millioen schapen rond.
Meer gespecificeerd is de schatting
voor Europa 160 millioen. (Rusland
411/2, Engeland 32, Frankrijk 17'/2
15l/2, Italië en Oostenrijk-Hongarije
ieder 11, Duitschland 5Va millioen).
Van de Nieuwe Wereld schat men de
La Plata-landen op 93l/2 millioen, de
Vereenigde Staten op een kleine 62
millioen, Noord- en Zuid-Amerika sa
men op ruim 165V2 millioen schapen.
De kudden van Australië en Nieuw-
Zeeland hebben op het oogenblik een
sterkte van IO972 millioen, zoodat
daar op ieder bewoner meer dan
20 schapen komen. De koloniën van
Britsch-Zuid-Afrika beschikken over
30 millioen schapen.
De totaal-productie der aarde aan
ruwe wol bedraagt thans ongeveer
1260 millioen K.G. per jaar, waarvan
318 millioen voor rekening van Europa
komen. Per jaar levert een schaap
ongeveer 2 K.G. Het wolverbruik is
bij de bevolking van Europa en Noord-
Amerika in den laatsten tijd belangrijk
toegenomen. Het steeg van 1,33 K.G
per hoofd in het jaar 1850 op 2.05
K.G. in 1910.
Merkwaardig is nog het volgende
Omstreeks het midden der vorige
eeuw had Europa nog wo! genoeg.
Nu wordt 75 a 80 pCt. ingevoerd,
meest uit het Zuidelijk halfrond, n.l.
Australië, Britsch-Zuid-Afrika en La
Plata. Het gevolg van het overzeesch
aanbod was een sterke daling der
wolprijzen, waardoor de schapenteelt
in Europa spoedig weinig loonend
meer was.
De intieme gedachte.
—0
(Van een onzer Amsterdamsche
waarnemers).
Sedert D/2 jaar bezit Groot-Mokum
een buitengewoon interessante veree
niging, de Club der Intieme Gedachte.
Waarschijnlijk bestaan er ook in an
dere plaatsen in de meer geavanceerde
deelen van ons land dergelijke veree-
nigingen. Maar in Amsterdam heeft de
organisatie der intieme denkers zich
zoo ontwikkeld, dat ook de minder
intiemdenkenden van haar hebben ge
hoord. Het verheugt ons, u iets van
deze geheimzinnige organisatie, wel j
nog niet zoo machtig als de stichting
van Deloyola of de Loge, maar in de
toekomst een enorme reus, te kunnen
meedeelen.
De intieme gedachte van elkaar te
weten is een band, die niet te breken
is. De materialistische geest, die alom
heerscht, is ontstaan, doordat men el
kaar wantrouwde, doordat men eikaars
idealen niet kende, doordat men zich
anders voordeed, dan men was. Zoo
zijn de menschen van elkaar ver
vreemd. Zelfs z.g. vrienden hechten
aan vormen, en verbergen voor elkaar
hun teedere gevoelens. Wanneer ze
verdrietig zijn, houden ze hun tranen
in. Het is zelfs niet fatsoenlijk gezond
kerngezond te lachen. Inderdaad, een
vervreemding moet daarvan het gevolg
zijn. En ook huichelarij en leugen
achtigheid.
Die vervreemding ziet men tusschen
vrienden, tusschen vader en zoon, tus
schen moeder en dochter, tusschen
broers, tusschen zusters. En de mensch-
heid bestaat zoo uit talrijke individuen.
Doch een gemeenschap is er niet.
Het is usantie, om z'n intieme ge
dachten vooral te verbergen, tegenover
iemand van de andere sexe. jongens
en meisjes mogen niet vrijelijk met
elkaar omgaan, en de moeder geeft
haar dochter tal van voorschriften,
waardoor het meisje zich van de jon
gens kan isoleeren. O, het is om te
weenen, maar er is niets aan te doen
blijkbaar. De geslachten moeten ge
scheiden als het mannelijk rund van
het vrouwelijk.
Zoo was het, maar zoo is het nu
niet meer. Er is een profeet opge
staan in de gestalte van een tamelijk
lange, magere, bleeke onderwijzer zon
der aanstelling, een jongmensch van
een jaar of 19, met teedere blauwe
oogen, een blond vlassnorretje en
baardje van dons, en meterlange ha
ren. Die profeet heeft alom den volke
kond gedaan, dat de intieme gedachte
gemeengoed moet en kan worden van
alle nog edel denkenden en willenden.
Die intieme gedachte kan dan wonde
ren doen. Het egoïsme wordt erdoor
vernietigd, de humanitaire gevoelens
worden er door aangekweekt. De mo
derne menschen zijn vrccselijke indi
viduen. Ds degeneratie neemt toe met
den dag. Maar de intieme gedachte
kan nog veel redden.
En zoo werd dan de Club van de
Intieme Gedachten opgericht. Er zijn
r.og genoeg jongelui in Amsterdam die
niet aan football doen, en ook de schare
jongedames, die niet gaan tennissen
en die geen port drinken, is grooter,
dan men wel denkt. Honderdtallen
jongelieden menschen van boven de
30 zijn niet meer voor verbetering vat
baar natuurlijkgaven zich als lid
op, er werd een zaaltje gehuurd, en
de Intieme Gedachte begon zich te
ontwikkelen, d. w. z. spoedig waren
alle intieme gevoelens der leden pu
bliek geheim. Want de intieme den
kers weten nu eikaars verlangen, zij
kunnen elkaar beter begrijpen, ze lee-
ren elkaar waardeeren, elkaar liefheb
ben, elkaar vertrouwen. O hoe heerlijk,
elkaar te vertrouwen, elkaar lief te
hebben, elkaar te waardeeren, elkaar
te begrijpen, eikaars verlangens te we
ten Zoo leert men mensch worden.
Zoo verheft men zich uit den poel van
het materialisme, en stijgt men omhoog
in betere sferen. Waar de lucht ruimer
is, en waar licht heerscht. Lucht en
licht
Inmiddels vernemen wij van een
po'.itie-ambtenaar, dat hij den zaalver
huurder overweging heeft gegeven,
de lokaliteit niet langer voor deze ver
gadering beschikbaar te stellen, omdat
er tooneelen voorkwamen, die minder
gewenscht waren. De zaalverhuurder
heeft de wenk begrepen, en de intieme
denkers zijn nu versnipperd. Maar de
politie houdt een oogje in het zeil, en
de diverre vaders en moeders zijn ge
waarschuwd. Zoo ziet men, dat een
al te intieme gedachte zijn gevaren
heeft.
