w?
flick's
Cacao
wmmsGMumT ELKEW eatbkbag.
No. '268.
Zaterdag 24 October 1914.
6e Jaargang.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Huist.
Richting: Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
Gentschestraat C 7 te Hulst.
Stichter'- 11. A. van Dalsum.
Bierkaaistraat A 28 te Hulst.
Gentschestraat B 4 te Hulst.
£43.50.
ER IS
de allerbeste.
DE VOLKSWIL
REDACTIE:
Abonueineut per drie maanden
NEDERLANDf 0.50.
BELOIEfr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud
van het Vrije Woord en voor dien van Advertentiën.
ADMINISTRATIE:
D R U K K E li IJ
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
Wraakroepende zonden.
o—
Ze zijn die, welke door hare groote
boosheid ook in deze wereld Gods
rechtvaardige wraak afroepen, waar
door God als gedwongen wordt op
zichtbar»/: wijze te straffen, ter instand
houding van de maatschappij.
Deze zichtbare straffen, zijn er reeds
geweest tegen bewerkers tot onzen on
dergang, en toch, de harten bleven even
versteend, ja, ze blijven even versteend
zelfs na het aanschouwen van de oor
logsellende van onzen tijd.
Indien echter zelfs deze niet in staat
is de versteening der harten te doen
verzachten, wat denken dan toch wel
onze belagers, die dit zijn uit afgunst
wegens Gods genade, hoe eenmaal het
einde zal zijn De Schrift leert hun
„Aan een versteend hart zal het ten
laatste slecht gaan." En als zij aan
nemen, dat de oorlog een Gsdsgericht
is, dus hierin wordt gehoord Zijne
stem, waarom volgen zij dan toch niet
op den raad der Schrift, om in dit
geval hunne harten niet te versteenen
Wij moesten aan dit alles denken,
toen wij vernamen, dat een dorpspas
toor een Belgischen vluchteling wilde
overhalen om niet te lezen het Extra
nummer van de Volkswil, dat onze
drukker enkele keeren uitgaf, opdat
de vluchtelingen toch iets zouden we
ten van het oorlogsterrein en van den
algemeenen toestand. Is zooiets niet
schande, wijzende op een versteening
van het hart als waarvan niemand zich
a's mensch een voorstelling kan
maken
Het is alleen mogelijk zich die voor
stelling te maken door in die verstee
ning der harten te zien de Goddelijke
straf van verblinding, welke te 'dien
tijde was gekomen over de Joodsche
priesterschap en aanhang, bij Johs.
12:40 omschreven als: „Hij heeft
hunne oogen verblind en hunne har
ten verhard, opdat ze niet zien met
hunne oogen en erkennen met hun
hart en zich bekeeren, zoodat ik hen
geneze."
Wij zouden van die belagers wel
eens willen vernemen, hoe zij denken
aan de eeuwige verdoemenis te ont
komen, waar de Schrift hun voorhoudt
„Dan (in het uiterste) zullen zij Mij
aanroepen, en Ik zal hun niet ver-
hooren."
o
Een winkelier uit een der dorpen
rondom Hulst schrijft ons:
„Wegens de moeilijke omstandighe
den door den oorlogstijd ontvingen
„in den laatsten tijd de winkeliers bijna
„niets meer dan Belgisch en Fransch
„geld.
„Ik ging laatst bij de heeren van
„Waesberghe op het wisselkantoor te
„Hulst om te vragen eenige honderde
„franken om te laten zetten voor Hol-
„landsch geld. Ja, was het antwoord,
„maar meer dan f 43.50 kan niet gege-
„veti worden.
„Is dat rechtvaardige handel of wel
„strooperij
„Als 43 50 goed is, wat moeten wij
„dan den vluchtelingen uitbetalen voor
„een frank? Moet de ellende dier
„menschen nog grooter gemaakt wor
den als die reeds is?
Wij vonden den inhoud van dit
schrijven ongeloovelijk, en wij gingen
eens op informatie uit.
En wij vernamen, dat er winkeliers
in Hulst waren, die op een gegeven
dag de frank rekenden voor 42 cent.
Hierdoor reeds vonden wij dat schrij
ven bevestigd, daar de prijs verband
houdt met wat het kantoor van Waes
bergheJanssens uitbetaalt.
Wij lieten iemand naar dit kantoor
gaan om een bankbillet van fr. 20 in
te wisselen om nog zekerder van de
zaak te zijn, maar wegens de over
stelpende drukte ging hij terug, doch
wist' te vernemen, dat op 20 October
werkelijk slechts werd uitbetaald tegen
43.50 (misschien op den dag van onzen
briefschrijver), maar dat op 21 Octo
ber werd uitbetaald tegen 46 cent.
Wat is nu de zaak?
De Belgische vluchtelingen kunnen
den frank inwisselen tegen 47,75, den
prijs vastgesteld door de Belgische
Nationale Bank in rekening-courant
met de Nederlandsche Bank, waarvan
dat kantoor van Waesberghe een cor
respondentschap heeft. Dus dit is de
waarde, nog op heden, voor die Na
tionale Bank.
En wij lazen als wisselkoers op 20
October
Amsterdam Parijs zicht 47.6048.10.
Rotterdam Parijs 48.
Wisselkoers op Brussel vonden wij
niet genoteerd.
Hieruit blijkt toch dat de Fransche
frank geldt een 48 cent, e i de Fran-
sche franken zijn in België even gel
dig als de Belgische franken in
Frankrijk.
Het is anders wel een eigenaardige
geldhandel op dat kantoor. Wie inwis
selt bij het correspondentschap van de
Nederlandsche Bank krijgt 47.75, en
wie inwisselt bij de firma van Waes
berghe krijgt 46, op 20 October 43 50,.
en het is dezelfde persoon. Het is maar
goed, dat de heeren van Waesberghe
waarheidlievende en eerlijke menschen
zijn men denke slechts aan het
Ambtsrapportanders zouden slechte
menschen gaan denken, dat de oorlog
nog zulk een slecht zaakje niet is voor
sommigen.
Engelsche
Dagbladartikelen.
o—
De Engelsche legatie deelt mede:
Een zeer betreurenswaardig artikel
is verschenen in de „Saturday Re-
view" van den lOen dezer, van de
hand van „Vicille Moustache", waarin
de aankoop van Zeeland en de over
dracht daarvan aan België aangeraden
wordt, en de Holiandsche nieuwsbladen
namen het mei ongunstige commen
taren over.
De Engelsche gezant vestigde de
aandacht van zijne Regeering op dit
artikel en hem wordt thans door Sir
Edward Grey verzocht met den mees
ten nadruk te verklaren, dat de dwaze
denkbeelden, in bedoeld artikel vervat,
in geenerlei opzicht de inzichten van
de Britsche Regeering weergeven.
Den gezant is opgedragen hieraan
toe te voegen, dat vertrouwt wordt,
dat liet volk van Nederland go.;d zal
begrijpen, dat geen artikelen ii. Enge
land gepubliceerd de bedo= i ïgen van
Zr. Ms. Regeering weergeven, tenzij
uitdrukkelijk er: beslist is vastgesteld,
dat zij van officieel en aard zijn.
De gezant vertrouwt, dat de Hol
landers zullen gelooven, dat Groot-
Brittannië de onzijdige houding van
Nederland ten volle waardeert en
warme erkentelijkheid koestert voor zijn
belanglooze en liefderijke hulp aan
alle vreemdelingen, Engelschen zoowel
als anderen, die door de omstandig
heden verplicht zijn een beroep op
zijn gastvrijheid te doen.
Wij nemen dit over voor de curio
siteit, doch ook om te laten zien,
hoezeer de kwestie der Scheldeoevers,
teruggaaf van Zeeuwsch-Vlaanderen
aan België, in deze dagen van oorlogs
crisis de wereld bezig houdt. Doch
als wij in dagen van vrede, en in een
geest van staatmansvooruitzien, over
de zaak spraken en met opgaaf van
redenen en middelen, schonk niemand
buiten onze abonnés er aandacht aan.
Een bewijs echter te meer, dat wij ook
in deze zaak, die van de Nederland
sche Politiek jegens Vlaanderen, waren
van den tijd.
Aan de Belgische
Priesters-Vluchtelingen
—o
Antwerpen, den 14en-Oct. '14.
Dierbare Medebroeders en waarde
Medewerkers.
De Geestelijkheid der provincie
Antwerpen is gedeeltelijk uiteenge
dreven, en een zeker middel, om mij
rechtstreeks met U in verbinding, te
stellen, ligt niet in mijn bereik. Daar
om vraag ik hun, die de volgende
regelen zullen ontvangen, er kennis
van te geven aan de medebroeders,
met wie zij in gemeenschap zijn.
Het is hoogst noodig, dat de Heeren
Pastoors en Onder-Pastoors naar
hunne parochie terugkeeren, indien zij
haar verlaten hebben. De wegen zijn
overigens open en de openbare veilig
heid is overal gewaarborgd. De terug
keer der geestelijken zal de gemoe
deren opbeuren. Naarmate het volk
naar zijne haardsteden zal terugkomen,
zulien de eerlijke lieden de vrijbuiters
veijagen zij zullen zich aan den ar
beid begeven en het regelmatig leven
zal allengs aan den gang geraken.
Zelfs in de parochiën waar de kerk
en de pastorie verwoest zijn, zet ik
dringend den herder aan, zich bij zijne
kudde aan de te sluiten, den eeredienst
opnieuw in te richten in een voorloo-
pig lokaal, hetzij in eene zaal van het
patronaat, hetzij in eene schuur of in
eene bijzondere woning, en voor zich
zeiven een onderkomen te vragen bij
een zijner trouwe parochianen.
Eenmaal te midden der zijnen, zal
de pastoor eerst en vooral zorgen, dat
er een komiteit voor onderstand inge
richt worde onder zijn bestuur, be
staande uit voorname en liefdadige
personen van de parochie.
De taak van dit komiteit zal zijn
aan de noodlijdende huisgezinnen een
schuilplaats, al was het maar een
voorloopige, te bezorgen de huisge
zinnen bij te staan, om onverwijld
middelen van bestaan te vinden
hen den akkerbouw of hunnen
stiel te doen hernemenzoo haast
mogelijk de scholen voor de kinderen
te doen hernemen en de catechismus-
lessen ie herbeginnenen, in het
algemeen, iedereen zedelijkerwijze op
te beuren en betrouwen, uit den gods
dienst geput, in te boezemen zooveel
zielen hebben daar behoefte aan in
de pijnlijke uren, welke wij doorleven 1
De parochiën, welke niet zoo druk i
te lijden hadden, zijn verplicht, lief-
dadigheidshalve, hunnen meer be
proefden naaste hulp te bieden. Hier
dan ook zal een komiteit tot stand
komen, dat de ingezamelde aalmoezen
naar het Aartsbisdom zal zenden, om,
volgens de noodwendigheden van het
bisdom, uitgedeeld te worden.
De burgerlijke overheid zaL hare
tusschenkomst verleenen voor het op
bouwen van de door den oorlog ver
woeste woningenmaar elk onzer
moet uit liefdadigheid en zonder uit
stel de onkosten helpen dekken, welke
■het aanschaffen van eene verblijfplaats
en van onmisbaar landbouwgerief
medebrengten het is op deze hulp
van de liefdadige Christenen dat onze
wakkere en ijverige geestelijkheid een
beroep moet doen.
De welhebbende lieden moeten het
voor een strengen liefdeplicht aanzien,
de ongelukkigen te gemoet te komen
en ons in staat te stellen, onze zen
ding van liefdadigheid jegens de nood
lijdenden uit te oefenen.
Tot nader bevel laten wij toe, op
de Vrijdagen en de vastendagen vleesch
te eten.
Aanvaardt, dierbare medebroeders
en waarde medewerkers, de verzeke
ring mijner verkleefdheid in Onzen
Heer Jesus Christus.
f D. J. Kard. MERCIER,
Aartsbisschop van Mecheien.
Z. If, «le Ss5ï!ss en
de oorlog'.
0
De bekende Duitsche prelaat Mgr.
Dr. Paul Maria Baumgarten schrijft in
het jongste nummer van het zeer ge
ziene tijdschrift "Allgemeine Rund
schau,, een artikel, waaraan wij het
volgende ontleenen
„Een bittere en diepe bekommernis
knaagt aan 's Pausen hart. Frankrijk
en België zijn verbonden met een staat,
die er zelfs in oorlogstijd niet tegen
opziet, om op de onbeschaamdste en
brutaalste manier het Katholicisme te
benadeelen.
De zending van den schismatieken
aartsbisschop Eulogius naar Lemberg,
opdat hij daar in den katholieken
kathedraal den schismatieken eere
dienst invoere, en de gemeenschap
der Roe henen met Rome uiteenrukke,
zoodat de Oostersche Katholieken in
Galicië gemoedsdwang lijden en de
in Russische gevangenschap gebrachte
aartsbisschop Graff von Szepticky door
hem vervangen worde, die zendirg
beschouwt men in de Romeinsche
Curie als eea daad van zoo zinneloo-
zen haat tegen al wat Katholiek is,
dat er niets mee te vergelijken is.
Met de zoo ongelooflijk eenzijdige
voorstelling van de zoogenaamde gru
welen, die door Duitschers heeten
gepleegd en gelijk die door een offici-
eele commissie onder voorzitterschap
van den Belgischen Kamer-President
zijn beschreven, trachtte men van
Belgische zijde in het Vaticaan stem
ming te maken tegen Duitschland en
Oostenrijk. Dank zij de onvermoeibare
en op waarheid berustende berichten
dienst van Duitsche zijde is die po
ging geheel mislukt. Zonder ook maar
op een ofandere wijze buiten de hem
doorzijn ambt en zijne hooge positie
voorgeschreven grenzen te treden,
neemt Paus Benedictus XV tegenover
den strijd der groote mogendheden
aan haar bestaan een welwillende
terughouding in acht. Veel te ervaren,
om zich aan de stemming van het
oogenblik over te geven, veel te ver
ziend, om een eindoordeel te vellen
vóórdat hem alle materiaal voorgelegd
is geworden, veel te voorzichtig, om den
H. Stoel door woord of daad in een
onbedacht oogenblik te binden, be
houdt de Paus zich een onbevangen
en objectief oordeel voor over de
voorvallen en menschen.
De Heilige Vader is onafgebroken
doende, om aanknoopingspunten te
vinden voor zijn vredesarbeid. Hij
vormt zich geen illusies, dat thans bij
een der oorlogvoerende partijen de
geneigdheid bestaat, om in vredeson
derhandelingen te treden. Dat belet
hem echter niet, alles in het werk te
stellen, wat in zijn macht is, om een
vredelievende tusschenkomst voor te
bereiden.
De Romeinsche Methodisten be-
spotie:» hem op alle mogelijke wijze,
wijl het den Paus nog niet is gelukt,
aan de wereld den vrede terug te
schenken. In hun dwepershaat staan
zij geheel alleen en als enkelingen.
Wa it de geheele Itaiiaansche pers
erkent, dat Benedictus XV en ook
Pius X alles hebben gedaan, wat,
gezien de omstandigheden, mogelijk
was om hun vredesapostolaat te ver
vullen.
Scherp gekeerd tegenover het Itaii
aansche sentimentalisme, gebruikt hij,
in tegenstelling daarmee, slechts zijn
verstand, om in kalm overleg den weg
van zijn plichten te gaan en de juiste
middelen-ter bereiking van zijn doel
te vinden.
Met de geheele warmte van zijn
hart echter bidt hij en Iaat hij bidden
voor allen, die aan deze schrikkelijke
worsteling der volkeren deelnemen.