leden derven nu hun aardig snoep reisje, de .wetenschap mist een mooie eclips, en de hoofdredacteur van de „Astronomische Nachrichten" ontvangt geen copy. De Postdammer expeditie schijnt er leelijk ingeloopen te zijn. Wij zouden zoo meenen, dat juist dit corps op de hoogte mocht zijn van den gespannen politieken toestand. Maar dit blijkt niet het geval geweest te zijn. Althans, de expeditie stuurde haar instrumen ten vooruit eerste-klas kijkers, hoekmeet-instrumenten, enz. en.... de Russische Regeering heeft er nu natuurlijk beslag op laten leggen. Bij de luchtvaart-afdeeling worden nu de hoekmeet-instrumenten gebruikt, de artillerie en de marine gebruiken de astronomische kijkers. De Postdammer sterrewacht kan zich er echter mee troosten, dat zij na den oorlog alles weer in goeden staat terugkrijgt. Daar staat de Russische Regeering borg voor, heeft haar de Peterburgsche astronomische vereeniging medege deeld. o De oorlog en het weer. Het is algemeen bekend, dat het weer den oorlog kan beinvloeden. Me nig veldheer werd door een onweers bui. gered. Napoleon noemde de zon z'n bondgenoot; bij zonneschijn werd hij overwinnaar, en toen hem de gena deslag werd toegebracht, was het weer druilerig en onbestendig. Pichegru, de groote Fransche ge neraal, zeide eens: aan het weer heb ik alles te danken. Vandaar dat ik ervan overtuigd ben, dat ieder soldaat een weer-profeet moet zijn. Ik leg me vahaf mijn twintigste jaar op de weer kunde toe. Een van Pichegru's adjudanten was een meterorologisch waarnemer en pleegde met den generaal voortdurend overleg, om tot een goede weervoor spelling te komen. Die adjudant de weerkunde was toen nog geen echte wetenschap maakte een spin- nen-obseivatorium. Volgens hem was de spin eigenlijk je ware weer-profeet. Van het doen en laten van de spinnen zou dan af te leiden zijn, welk weer te wachten was. Waren de spinnen b.v. onrustig, dan zou een weersver andering waarschijnlijk zijn, verstopten de spinnen zich, dan was vorst op til. enz. Ook in den modernen oorlog zal het weer ongetwijfeld een grooten rol spelen. Omgekeerd wordt, althans door som mige meteorologen wordt dit aangeno men, maar andere gelooven het niet, het weer door den oorlog beïnvloed. Wan neer het geschut het uren in den om trek doet donderen en daveren, wordt de barometer onrustig. Evenals de die renwereld schijnt 't weer van 't kanonge bulder bang te worden. Het weer verliest zijn vast karakter, de zonneschijn wordt getemperd door den Cirro-Stratus-dek, eindelijk wordt onweersformatie waar genomen er is een locale depressie ontstaan, en een plaatselijke storing is te wachten. Maar.... de kanonnen hebben alleen dan invloed op het weer, als het Iuchtdrukverschil uiterst gering is, en als er geen andere de pressies of krachtige anti-cyclonen aanwezig zijn. En wanneer gebeurt zulks o— Hoelang kan de wereld-oorlog duren De groote oorlog is ongetwijfeld plotseling gekomen. Maar niet onverwachts! In 1909 voorspel de men hem, in 1910 en 1911 werden de sombere voorspellingen herhaald, eindelijk zou 1912 het jaar van den oorlog zijn. Maar de vrede bleef be waard, hoe dikwijls het ook spande. Ondanks de pessimistische prognoses van obscure vrouwtjes en ver lichte politici bleef ook in het on geluksjaar 1913 de vrede bewaard. In de jaren 1910-1913 heeft men echter al het mogelijke gedaan, om den oorlog voor te bereiden. In Duitsch- land zijn over de „Weltkrieg" in die jaren niet minder dan... 490 dikke en dunne boeken, brochures en vlug schriften verschenen, soms tendensieus en sensationeel, soms streng weten schappelijk en saai. 490 uitgavenIs het niet ernorm En van al die uit gaven werd in de bladen melding ge maakt. Dikwijls waren het hoofd-arti- kelen, waarin belangrijke gedeeltes werden overgenomen. Een Duitsche vereeniging, waarvan het doel is, de verdediging van het land te bevorde ren, telde het aantal recensies, enz. in het jaar 1913, en kwam tot het reusachttg getal van 1860C. Is het dan wonder, dat het mobiliseeren in Duitschland zoo kalm gaat Inderdaad, Duitschland was wel voorbereid. In Engeland zijn in de vijf laatste jaren minstens 150 boeken en brochu res verschenen, waarin gesproken werd over den toekomst-oorlog. Ook in Frankrijk hebben militair-literaire au teurs de drukpers copy in overvloed bezorgd. Eigenaardig nu is, dat alle „weten schappelijke" auteurs het erover eens zijn, dat de wereld-oorlog niet lang kan duren. Sommige spreken slechts van zes weken, anderen van 2 a 3 maanden. Enkele van een half jaar. Maar een half jaar schijnt inderdaad het maximum te zijn. Dan zijn de volkeren op, en snakt ieder naar vrede. Zou na den wereld-oorlog de wereld vrede daar zijn o Het lijden op het slagveld. Men schrijft ons van medische zijde Nog levendig herinneren wij ons de korte redevoering in de Tweede Ka mer gedurende het Ministerie de Mees ter van den toenmaligen afgevaardigde van Amsterdam VII, Dr. Blooker. Dr. Blooker vroeg aan den Minister van Oorlog een verklaring, dat het Roode Kruis in orde zou komen. Hij zocht de verschillende gebreken van het Roode Kruis op, en zeide tot den Mi nister Gij vraagt geld voor snelvuur- geschut, voor nieuwe geweren, voor paarden, maar gij vergeet den armen gewonden soldaat. De Minister van Oorlog wilde Dr. Blooker met een kluitje in het riet sturen, hij had met belangstelling geluisterd naar den ge- achten afgevaardigde van Amsterdam VII, hij gaf toe, dat bij h^t Roode Kruis niet alles op pooten stond, en van de belangrijke mededeelingen van Dr. Blooker zou hij ernstig nota ne men. Maar toen stoof Dr. Blooker, geestverwant van den Minister, op Met het antwoord van den Minister kan ik niet accoord gaan. Het vorige jaar heb ik ook al op verbetering aan gedrongen, maar er Is niets gebeurd. Ik had verwacht, dat de Minister mij waarborgen zou geven, een toezegging. Hierbij verklaar ik, dat ik tegen de begrooting zal stemmen. De Minister stond paf. Zenuwachtig gaf hij thans de verklaring, die men want er dachten velen zoo over als de heer Blooker van hem wenschte, en Dr. Blooker kon daarna zijn stem aan de begrooting geven. Inderdaad is het Roode Kruis sedert veel verbeterd. Wij mogen er trots op zijn, dat hier te lande, waar men wel licht achterstaat bij het buitenland waf kanonnen en paarden betreft, de zorg voor den gewonden soldaat het best is. Wij hebben een half etmaal op het slagveld vertoefd. En wij hebben ons bedroefd om de weinige zorg, die Duitschland zich voor zijn gewonden geeft. In België is het nog iets. Maar de Duitsche aanvoerders hebben slechts één ideaalte overwinnen, 't kost wat 't kost. Kan men de overwinning be halen tenkoste van duizenden gewon den, die kermen en kreunen, welaan, men Iaat die gewonden links liggen, men trapt ze neer als het moet, als de stelling maar wordt veroverd. En die arme jongens liggen daar temidden van hun ellende. De zon brandt en broeit en blakert ze, hun lippen zijn uitgedroogd, het bonst in het hoofd, zij krijgen wondkoorts, zij spreken wartaal, eindelijk krijgen zij nog een paardentrap, en na een lijden van wel licht anderhalf etmaal ontfermt de dood zich over hen. De verschrikkingen van het slag veld zouden heel wat kleiner worden, wanneer alle gewonden direct opge nomen werden. Van de duizend ge wonden komen er nu waarschijnlijk 900 om. Bij een goed-georganiseerden voldoenden Roode-Kruis-dienst zouden van de 1000 gewonden slechts 100 sterven. De verantwoording, die de Duitsche leger-autoriteiten, die verzuimden aan den gewonde te denken, op zich Iaden, is groot, Maar wellicht worden zij ervoor gestraft, door zelf geschoten te worden, en uren op het slagveld te lijden. Wanneer zij dan toch nog op genomen worden, en herstellen, zullen zij later misschien op het standpunt van wijlen Dr. Blooker staan, en hem toegevende gewonde soldaat gaat voor. Eerst het Roode Kruis, dan het snel vuurkanon. o— Oostenrijk-Slongarije. De ükrainiërs tegen Rusland. LEMBERG, 9 Aug. (Reuter) De uit vertegenwoordigers van alle partijen in Ukraine bestaande alge- meene raad heeft een manifest uit gevaardigd, waarin wordt gezegd De onverzadelijkheid van het Tsarenrijk bedreigt ons nationaal le ven, De historische vijand van de Ukrainers kan niet rustig aanzien, dat niet de geheele Ukraine in zijn bezit is, dat niet het heele Ukraini- sche volk onder zijn heerschappij zucht. De overwinning van Rusland zou het Ukrainische-volk indeOos- tenrijksch-Hongaarsche monarehie onder hetzelfde juk dwingen, waar onder dertig millioen Ukrainers in het Tsaarenrijk gebukt gaan, In het manifest wordt herinnerd aan het besluit van vooraanstaande mannen in alle partijen der Ukraine van 7 December 1912,«-dat ingeval van een gewapend conflict tusschen Oostenrijk-Hongarije en Rusland het geheele volk van de Ukraine eens gezind besloten is zich aan de zijde van Oostenrijk-Hongarije tegen Rus land, als de grootste vijand der Ukrai- nen, te scharen. Wij roepen, zoo vervolgt het manifest, dan ook nu het volk der Ukraine op eendrachtig op te komen tegen het Tsarenrijk ten gunste ran den staat, waarin Ukrainers leven en vrijheid tot ont wikkeling vonden. Onze plicht is thans al onze krachten te offeren op het altaar des vaderlands. De overwinning van de Oosten- rijksch-Hongaarsche monarchie zal ook onze overwinning zijn en hoe grooter de nederlaag van Rusland zal zijn, de3 te spoediger zal het uur van de bevrijding der Ukrainen slaan. Alle materieele en moreele krachten moeten worden ingespannen, opdat de historische vijand der Ukrainers gedeemoedigd worde. (De Ukraine (grensgebied) is het zuid-oostelijke grensland van het oude Poolsche rijk. Later werd daar onder verstaan de uitgestrekte land streek aan beide oevers van de midden-Dnjepr. Bij het verdrag van Androessof in 1667 en den vrede van Moskou in 1686 stond Polen het oostelijk van de Dnjepr gelegen deel (de z.g. Russische Ukraine) aan Rusland af, terwijl het westelijke deel (de Poolsche Ukraine) eerst in 1793 door de tweede verdeeling van Polen aan Rusland kwam. De Ruthe nen in de Oostenrijksch-Hongaarsche monarchie en de Kleinrussen der Ukraine gevoelen in dit conflict nu dus hun saamhoorigheid, blijkens het bovenvermelde manifest. Red. H). Handelsblad. o— Oostenrijk. Een Engelschman over Oostenrijk. WEENEN, 12 Aug. (R e u t e r.) Harry Lowe, te Weenen wonende, schrijft een brief aan de „Neue freie Presse", waarin hij zegt„Vele jaren had ik gelegenheid de bevol king der monarchie te waardeeren en te achten. Ik ben overtuigd tt spreken uit naam van alle te Weenen wonende Engelschen doch ongeluk kigerwijze is de wereld thans ge tuige van het droevig schouwspel, dat de volken, die tot nog toe in vrede en de beste harmonie leefden, met elkaar in oorlog zijn. „Hopen wij, dat die krachtsin spanning Duitschland en Engeland zal overtuigen, dat zij, die gemeen schappelijke deugden en belangen hebben, die van hetzelfde bloed zijn en denzelfden godsdienst belijden moesten samenwerken, om steeds de sterköten te zijn, die den vrede in Europa prediken, Duitsch land staat niet vijandig tegenover Engelandde natuurlijkste vijand van Engeland is echter Rusland u En de schrijver besluit zijn arti kel met de woorden „God zegene Z M. Keizer Franz Josefen de rechtvaardige strijd van Oostenrijk-Hongarije worde met de overwinning bekroond o Een vlugschrift tegen oorlog. BERLIJN, 11 Aug. (Reuter). Te Londen werd Maandag j.l. in honderdduizenden exemplaren een vlugrehrift verspreid van den vol genden inhoud„Britten, doet uw plicht, houdt uw land vrij van den smadelijken en onzinnigen oorlog. Een kleine maar machtige kliek wil u in den oorlog drijven. Gij moet deze samenzwering vernietigen of het zal te laat zijn Vraagt u zelf af „waarom zouden wij den oorlog aan binden De oorlogspartij zegtwij moeten het evenwicht der krachten handhaven, want wanneer Duitsch land Holland of België annexeert, zal het zoo machtig worden, dat het ook ons bedreigt.a Maar de oorlogspartij zegt u de waarheid niet. Het is een een feit dat, wanneer wij aan de zijde van Frankrijk en Rusland strij den, het evenwicht zal worden ge stoord als nimmer tevoren. Wij zou den Rusland tot de machtigste mi litaire mogendheid op het vasteland maken. Gij weet wat voor mogend heid Rusland is. Het is uw plicht het land van den ondergang te redden. Handelt eer het te laat is." Het manifest gaat uit van de Neutrality League en bevat de hand- teekeningen van een reeks bekende Engelsche mannen en vrouwen. o Een Amerikaansche meening. WEENEN, 11 Aug. (Reuter.) Uit Genève wordt aan de avondbladen geseind Hier vertoevende Amerikaan sche diplomaten verklaren, dat men in toonaangevende kringen in Amerika na de publicatie van de telegrammen, gewisseld tusschen den Tsaar en kei zer Wilhelm, tot de overtuiging is ge komen, dat de tegenwoordige wereld brand alleen door Rusland is aange stoken. De* houding van Engeland noemden deze diplomaten absoluut onbegrijpelijk. o— Misverstand. De tragedie der meeste menschen- levens berust op een misverstand, zegt Wallis in één van haar boeken. Is dit ook niet zoo met het leven der drankzuchtigen in vele gevallen Jong begroeten zij de alkohol met blijdschap in hun huis, noemen hem de vreugdebrenger, de warmteverdrij- ver, de feestgenoot, tot hij eindelijk de onafscheidelijke vriend wordt en dan gaan ze begrijpen, dat wat hun groot ste vriend leek, een schier onoverwin lijke vijand blijkt. A. Neutr. G. T. EEN DUITSCHE YRölH OVER HE SiElfllftG IN DUITSCHLAND. 0 Een stadgenoot gaf ons inzage van een hier ontvangen schrijven van een familielid, in een der Duitsche fabrieks steden gevestigd. Wij hebben het bijna geheel vertaald, en geven 't weer als „Augenblicksbild". Uit mijn laatsten brief zult gij ge merkt hebben hoe de toestand hier was. Je briefkaart deed me aan als de melodie van een Iang-vergeten lied uit ouden tijd. Is dan mogelijk dat wij nog zoo kort geleden samengingen door het vredige Hollandsche land schap, met gevoel van geluk zonder te vermoeden dat wij de schrikbarende verwikkeling der Europeesche volks belangen beleven zouden, de schrik- kelijkste die de wereld tot heden te doorlijden had. Lieve Helene, we heb ben al ontzettende dagen beleefd, en wat staat ons nog te wachten. Sta ik hier zoo bij m'n bloemen, dan kan ik 't wel 'n oogenblik vergeten, maar reeds hoor ik weer de stampende marschpas en den klank van „Die Wacht am Rhein", het lied van geest drift. Met duizenden tegelijk, soms dertig duizend op één dag, trekken onze reservisten, onze fiere Duitsche mannen in de richting van het station, in den oorlog. En al die mannen met hun koffertjes in de hand, hun ernstige, strakke gezichten, hun stevige hou ding, ze gaan daar vastbesloten, moe dig, krachtig: hen zoo te zien geeft ons vertrouwen en een gewording van trots op onze éénheid. Ik heb geen ruw woord, geen leelijk lied gehoord, en ik verkeer veel ondër de vaders, de moeders, de doodsbleeke vrouwen die hun geliefden zien wegtrekken. Nau welijks een traan heb ik gezien, en men zou in snikken willen uitbarsten als men zulk 'n boom van een arbei der in zijn grauwe uniform ziet staan, 'n kind op den arm, 'n ander aan de hand, de vrouw met 't kleinste dicht bij hem en dan een bevel, een blik, een handdruk „dass es dir gut gehe", en zwijgend, stram treedt hij aan in 't gelid, en gelijk een groote golf rijst 'f op en bruischt 't voort, het lied „Es braust ein Ruf wie Donnerschall". Verheffend is 't de houding van het volk te zien, van ons volk, lieve vriendin, dat ten strijde trekt en, wij hopen 't, ter overwinning. De moreele kracht die in ieder leeft, die alle klein heid, twist en standsverschil wegdoet, ze is hier, men voelt haar, men ziet haar. Gedurende de tien dagen vóór de beslissing, den tijd van zenuwprikke ling die aan de groote beslissing voorafging en deze een verlossing deed schijnen, in dien tijd van allerlei inkrimpingen van het openbaar leven, verbod van telefoon-gebruik, verbre king van briefgeheim enz., toen reeds hoorde men nimmer van buitensporig heden. Ernstig wachtte de menigte op straat de telegrammen af, alsof niemand meer iets te doen had. Bestond er ook wel eenig belang overigens De mo biliseering kwam. 2elf wordt men sterk en moedig, om zich heen ziende en luisterende. Moeders die zes en zeven zonen, pas-getrouwde vrouwen die hun mannen moeten laten trekken, het is al iets van zelf sprekends, en de hoop op overwinning is zoo groot in ons allen, even groot als de be reidwilligheid om alles voor het Duit sche land en volk te dragen. Dat het land dit offer waar is, wordt nu eerst recht bewezen. Veel zal men moeten doorstaan. De zaken zijn dood. Veel fabrieken en winkels gesloten. Op levensmiddelen zal men moeten bezuinigen, men dient te overleggen, want veel hulp moet worden verschaft. De organisatie is bewonderenswaard. Deze algeheele om zetting van het dagelijksche leven, het herbergen, spijzigen en vervoeren van duizenden reservisten, de ongelooflijke arbeid noodig voor de regeling der hulp aan de achtergeblevenen, soldaten en gewonden, de inrichting van hos pitalen enz. dit alles geschiedt snel en om zoo te zeggen geluidloos. leder wil helpen. Duizende meisjes bieden zich aan als verpleegster, scho lieren en jonge meisjes zonder werk voor het binnenhalen van den oogst, voor 't werk in keuken en huiskamer. De dochters van - voorname families wachten op de stations de soldaten op en verzorgen die. Vrijwilligers, mannen en vrouwen, gaan op het raad huis en elders schrijfwerk verrichten in plaats van de ontbrekende beambten. Honderden doen politiedienst dag of nacht. Een leger van helpers in allerlei functies, bezield door ijver en opge ruimdheid, hoogvaardig op onze grauwe en blauwe jongensEn allen ver trouwen op de zegen, al ware de we reld van duivels vol Helene, dat is grootschWas hij hier nog, Jozef, die in '70 medestreed, zijn hart zou opspringen van vreugde bij 't zien van de jongeren, even wak ker, even dapper als toen, of bij 't hooren van de tijdingtwee millioen vrijwilligers hebben in Duitschland zich aangeboden Mannen van zestig jaar zijn daarbijeen zeventigjarige veteraan is aangenomen hij wilde dit maal tegen de Russen in 't vuur, de Franschen had hij al eens geklopt! Ik ken families die acht of negen, ja vijftien mannen in 't gelid zonden. En klagen hoor ik niet. Het moet zoo zijn. Wij willen Duitsch blijven en niet met Russische „cultuur" gezegend worden, en ziende de soldaten, de reservisten die tot hun 45e jaar reeds opgetrok ken zijn, trotsch, zingend, blijmoedig marcheerend, blijf ik gelooven in de overwinning. De eerste gewonden zijn al over de grenzen aangebracht. Onder de diepe indrukken, vol leed, mag men toch niet ophouden te arbeiden en te helpen, men zou toch geen rust hebben De stad ziet er zoo vreemd uit, ge sloten winkels, volle straten, soldaten, treinen vol soldaten, lange reeksen paarden.... Over menschen en dieren ligt iets als een wijding. De eenvou digste arbeidersvrouw toont zekere waardigheid in haar houding en gang. In deze zee van gevoelens, is daarin nog wel plaats voor eigen smart en eigen zorg om het bestaan Als een doffen druk niettemin voelen wij de afwezigheid der familieleden, die nog in Brussel bleven. Hoe zou 't hun vergaan zijn Hella is Dinsdag nog aangekomen, met groote moeite door gereisd zij vertelde veel van de vrees lijke opwinding in de hoofdstad. Zij gaat nu helpen.... Ik schrijf je dit alles, lieve, opdat je weten zou wat er gebeurt in je oude „Heimat", en ik verheug mij er over voor jou, dat je in het iieve, stille Holland zit. Denk aan ons allen als aan men schen die met trots en gelatenheid de toekomst ingaan» hoe die ook worden moge. Handelsblad,

Krantenbank Zeeland

Volkswil/Natuurrecht. Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst | 1914 | | pagina 6